Brontekst bekijken van Karton; geen brug te ver

<small><center>'''[[E11.03.02 - Lasercut karton]] - Vorige | Volgende - [[E11.04 - Werken met hout]]'''</center>
----
<small>Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Wim Hoekema ('Sneek')</small></small>[[bestand:us_lightbulbyellow2.jpg|right|40px]]
----
'''Laser-cut-karton.''' 

De trend van 'laser-cut' karton bouwkits zal zich ook dit jaar verder doorzetten. In tegenstelling tot kunststofgebouwen heeft een fabrikant geen dure spuitgietmallen en -machines nodig, en hoeven er niet honderden bouwkits te worden verkocht om de kosten er weer uit te krijgen. Vooral in Duitsland, hebben de modelbaanbouwers het karton herontdekt als materiaal voor fraaie gebouwen en details. 

De kwaliteit is natuurlijk honderden keren beter dan met de simpele Pola Quick-bouwsetjes van een halve eeuw geleden. Tegenwoordig maakt men gebruik van lasersnijders, die het basismateriaal (karton voor de grafische industrie) met een extreme precisie kunnen snijden. Relatief kleine oplagen zijn mogelijk en door karton te gebruiken dat al de goede basiskleur van het model heeft, bespaart het de modelbouwer schilderwerk.

Een toonaangevende producent bij onze Oosterburen is Huppertz Modell Bau (HMB). Naast eigen producties (zoals de cokesfabriek Hansa), werkt HMB veel in opdracht van de grote merken. Zo wordt voor Lenz (goederenloods spoor 0), Roco (het nu in Neurenberg aangekondigde kolenmijncomplex Zollern Dortmund) en Märklin (de Märklinfabriek in H0) geproduceerd. Binnenkort krijgt HMB een actieve vertegenwoordiging in Nederland, die er ook voor zal zorgen dat een keur aan Nederlandse modellen zal verschijnen.

Naast genoemde merken betrekt ook Noch lasergesneden bouwsets van HMB. Inmiddels befaamd zijn de fraaie spoorbruggen naar Duits voorbeeld, welke het afgelopen seizoen in de handel kwamen. Ze zijn verkrijgbaar o.a. bij Conrad en natuurlijk bij de goed gesorteerde modelbaanwinkel.

In deze bijdrage zal ik de bouw van een dergelijke brug beschrijven, het is simpeler en sterker dan u denkt.

'''Benodigd gereedschap:'''

* kleine schaar
* set hobbymesjes
* houtlijm
* spateltje
* bakje of dekseltje waar een kwakje houtlijm op kan
* snijmat op stevige ondergrond.

Zo komt het in huis: een lichtgewicht verpakking met daarop een lekkermakende foto van het eindresultaat:

[[bestand:DSC_0267.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-01<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Bij het openen van de verpakking zien we een aantal kartondelen, looppaden uit gelaserd hout en 2 landhoofden uit hardschuim. De inhoud wordt gecompleteerd door een duidelijke handleiding.

[[bestand:DSC_0270.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-02<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

We bestuderen de handleiding, sorteren het spul en zijn klaar voor de start. De bouw neemt ongeveer 2,5 uur in beslag.
Als eerste worden de dwarsverbanden opgezet. Spaarzaam gebruik van houtlijm is mogelijk door een spateltje te gebruiken. Het eerste verband staat, voor het verticaal uitrichten is een blokje handig.

[[bestand:DSC_0271_1.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-03<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De dwarsverbanden zitten met minieme bevestigingsstukjes in het raamwerk. Voorzichtig lossnijden (liefst langs een liniaal) en vastlijmen op de daartoe bestemde plaats. Een uitsteeksel valt in een gleuf van het andere onderdeel en de passing is prima.

[[bestand:DSC_0274.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-04<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

In een  fotodekseltje(dekseltje van een fotorolletje) o.i.d. wordt wat houtlijm gespoten. Met de spatel (een oude pincet) wordt hier steeds een beetje uitgehaald om op de verbindingen te strijken.

[[bestand:DSC_0279_1.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-05<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

[[bestand:DSC_0281.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-06<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Zo worden alle dwarsverbanden op hun plek gelijmd.

[[bestand:DSC_0282_2.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-07<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De lijm wordt spaarzaam op de te verbinden delen en de koppelstukjes opgebracht. Je kunt ook UHU Hart of andere lijm gebruiken, maar houtlijm heeft als voordeel dat het goed in het karton trekt en dat het kleurloos opdroogt.

[[bestand:DSC_0284.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-08<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Geweldig strak heeft de laser de delen uitgesneden. Ik heb het voorrecht gehad eens bij de productie te kijken en het is werkelijk fascinerend hoe een dergelijk miniem lasertje door het karton heen brandt.

[[bestand:DSC_0287.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-09<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De onderzijde van het 'wegdek' is nu aan de beurt om te worden geplaatst:

[[bestand:DSC_0288.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-10<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Het werkstuk wordt omgekeerd en het ‘wegdek’ wordt geplaatst en stevig aangedrukt.

[[bestand:DSC_0289.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-11<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Als deze ruwbouwfase klaar is, even kijken hoe een dergelijke brug staat tussen de landhoofden. De vaalgroene kleur van het vakwerk imiteert de kleur van bruggen, waarop groene zinkverf is aangebracht, prima.

[[bestand:DSC_0291.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-12<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

We gaan vervolgens het vakwerk voor de beide zijkanten uit het raamwerk halen.

[[bestand:DSC_0293.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-13<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Ook hier weer stevig aandrukken en goed in de handleiding kijken of de klinknagelrijen aan de binnen- of buitenzijde moeten komen.

[[bestand:DSC_0294.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-14<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De verbindingsgroeven krijgen vanaf de bovenkant nog een extra kwakje houtlijm.

[[bestand:DSC_0295.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-15<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Omwille van de stevigheid worden de randen nog even afgekit met houtlijm, rechtstreeks uit het flesje deze keer.

[[bestand:DSC_0296.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-16<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De buitenzijde van het aangebrachte vakwerk wordt nu van houtlijm voorzien, omdat daar een deel tegenaan komt met de klinknagels aan de buitenzijde. Let op dat de dwarsbalken niet van lijm worden voorzien.

[[bestand:DSC_0297.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-17<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De kanten met de klinknagels worden bevestigd. De klinknagels worden in de lasertechniek overigens gevormd door het materiaal om de klinknagels op een paar tienden van millimeters weg te laseren, waardoor de puntjes blijven staan.

[[bestand:DSC_0298.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-18<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Het brugdek wordt geplaatst. In het midden komt straks het spoor, aan weerszijden de onderhoudslooppaden.

[[bestand:DSC_0299.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-19<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Om het brugdek te bevestigen wordt ook weer spaarzaam houtlijm aan de onderzijde opgebracht.

[[bestand:DSC_0300_2.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-20<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Vervolgens mag 'de hand van de meester' het spul even flink aandrukken, waardoor de hechting van de lijm optimaal is.

[[bestand:DSC_0302.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-21<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Als volgende stap worden de looppaden geplaatst. Kleine plankjes, die gelukkig niet stuk voor stuk, maar als strip worden opgelijmd.

[[bestand:DSC_0303.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-22<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De staanders van de leuningen zijn met weinig (snij-)kracht uit hun raamwerk te lossen.

[[bestand:DSC_0304_2.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-23<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Weinig druk uitoefenen dus. Verknal je al een staandertje, dan zijn er in totaal twee extra in het raamwerk opgenomen.

[[bestand:DSC_0305_3.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-24<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De staanders worden op de brug gelijmd, let er op dat ze recht komen te staan. Eventueel is er straks nog wel wat bij te buigen, maar het kan net zo goed meteen recht geplaatst worden.

[[bestand:DSC_0306_2.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-25<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De leuning wordt aan de staanders bevestigd.

[[bestand:DSC_0307.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-26<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Het begint er waarachtig al wat op te lijken.

[[bestand:DSC_0308.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-27<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Ai, nu blijkt raamwerk H uit de handleiding niet in de doos te zitten. Geen nood, Noch even mailen en dan is het voor het eind van de week in huis.
Gelukkig zijn het de klinknagelplaten die als laatste worden opgelijmd, dat kan dus best even uitstel lijden.

[[bestand:DSC_0309_3.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-28<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

De klinknagelplaten die de driehoeksverbindingen vormen (onderdeel I) zijn wel aanwezig en dus plakken we dan eerst die maar op de brug.

[[bestand:DSC_0310.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-29<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Drie dotjes lijm en de verbindingsplaten zitten op hun plek.

[[bestand:DSC_0311.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-30<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Zo ziet het er dan uit. Helaas bevat de set geen wielgeleiders(ontsporingsgeleiders) en afdekplaten voor het brugdek. Met profielen uit styreen of messing en 'Riffelblech' van Brawa kunt u hier zelf nog wat leuks van maken. Dan is de brug gereed. Opvallend is de sterkte van de constructie: bij een zware loc ziet u geen enkele doorbuiging. Op mijn toekomstige baan zal de brug in de ‘Nebenbahn’ worden geplaatst en een rustiek riviertje en weggetje overspannen. Dan nog een waasje verf spuiten (stof en roest) en de brug kan doen wat 'hij' moet doen: afstand overbruggen.

[[bestand:DSC_0312.jpg|500px]]
<br />
<i><small><small>E11.03.03-31<br />
Foto: Wim Hoekema</small></small></i>

Ik hoop met deze reportage te hebben getoond dat de kartonkits eenvoudig te bouwen en te bewerken zijn. Zoals in de inleiding gezegd, komen er ook dit jaar in Neurenberg weer vele scenerysets waarbij karton het basismateriaal is. Probeer het zelf maar eens; het is leuk!

<small>Gerelateerd termen: Marklin, Maerklin, Mærklin.</small>
----
<small><center>'''[[E11.03.02 - Lasercut karton]] - Vorige | Volgende - [[E11.04 - Werken met hout]]'''</center>