Brontekst bekijken van Inleiding locdecoders

{{Koptekst
|Vorige= Decoders
|Volgende= NEM651
|VorigeMenu= Decoders
|Auteur=
}}
{{Inhoudsopgave||Klein}}
In het artikel ''Uitleg Digitaal'' (zie 'Meer informatie') hebben we gezien dat we, bij 'Digitaal rijden', een decoder nodig hebben in elke locomotief en/of treinstel.<br />
Heden ten dage zijn decoders erg slimme apparaten.


=== Connector ===
Er zijn verschillende typen aansluitingen in omloop voor het aansluiten van de decoders.

We kennen de volgende aansluitingen:

<gallery widths=160px>
Bestand:DigitaalNEM651.jpg|6 pins [[NEM651]]
Bestand:DigitaalNEM652.jpg|8 pins [[NEM652]]
Bestand:Digitaal21MTC.jpg|8, 12, 16 of 22 pins [[NEM658]] (PluX connector) 
Bestand:Digitaal21MTC.jpg|21 pins [[NEM660]] (21 MTC)
</gallery>
<small>
{|
|''Afbeelding 01 t/m 04''
|-
|''De diverse NEM-connectors''
|-
|}
</small>



<gallery widths=160px>
Bestand:DigitaalNEM662-01.png|18 pins [[NEM662]] (Next18)
</gallery>
<small>
{|
|''Afbeelding 05''
|-
|''NEM662 (Next18)-connector''
|-
|}
</small>


=== Functieaansluitingen ===
Zoals te zien is in de specifieke pagina's over de connectoren, neemt, naarmate de connector groter wordt, ook het aantal extra Functieaansluitingen  toe. Deze functieaansluitingen (AUX1, AUX2 enz.) zijn noodzakelijk om bepaalde mogelijkheden toe te voegen aan uw model. Denk hierbij aan een zwaailamp, rookgenerator, rangeersein, elektrische ontkoppeling en/of cabineverlichting.<br />
(AUX is de afkorting van Auxiliary, ofwel reserve- of hulpaansluiting)

De meeste acht-polige decoders beschikken over een AUX2 aansluiting. Deze wordt aangeboden als een paarse losse draad, welke alleen aan de decoder is verbonden. U kunt deze in principe vrij aansluiten op datgene wat u wilt schakelen. Eventueel wel (voorschakel)weerstanden gebruiken, maar dat is afhankelijk van de manier hoe u het wilt toepassen. Bij LED's <u>''moet''</u> u altijd voorschakelweerstanden gebruiken, anders gaan ze meteen stuk doordat er een te grote stroomsterkte door de LED loopt!).


=== Configuratievariabelen ===
Programmeren van een decoder, ongetwijfeld heeft u er al eens over gelezen op het forum, wat is dat nu precies? Eigenlijk is het niets meer dan het instellen van de decoder, zodanig dat de decoder dat doet wat u wilt dat hij doet.

Om te weten hoe u moet programmeren, is het prettig om te weten wat u feitelijk doet wanneer u programmeert. Elke decoder heeft een aantal ''Configuratie Variabelen'' (afgekort: CV's). Deze CV's moet u zien als een bakje waar de decoder de gewenste instelling in opbergt of wanneer nodig, uit haalt om te gebruiken/lezen.

Bepaalde CV's zijn standaard voor elke decoder. Een kleine handige selectie van CV's willen wij graag hier behandelen:

{| class="wikitable" style="text-align:left; font-size:90%;"
!style="background:#E5E4E2;" Width="50" | CV
!style="background:#E5E4E2;" Width="655"| Omschrijving
|-
|style="text-align:center; background:#E8E8E8;" | 1 ||style="background:#E8E8E8;"| Verplicht: Het korte adres, in deze variabele kunt u het adres van de decoder programmeren of uitlezen.<br />De waarde kan liggen tussen de 0 en 255 (waarbij 255 afhankelijk is van het type decoder) Standaardwaarde (af-fabriek) is 3.
|-
|style="text-align:center; background:#E5E4E2;" | 7 ||style="background:#E5E4E2;"| Verplicht: Versienummer van de decoder, de fabrikant voert dit in.
|-
|style="text-align:center; background:#E8E8E8;" | 8 ||style="background:#E8E8E8;"| Verplicht: Fabrikantnummer, deze code wordt door de NMRA bepaald.
|-
|style="text-align:center; background:#E5E4E2;" | 17 en 18 ||style="background:#E5E4E2;"| Optioneel: Deze twee CV's zijn voor het configureren van een lang adres (bijv. 2433).
|-
|style="text-align:center; background:#E8E8E8;" | 29 ||style="background:#E8E8E8;"| Configuratie CV, deze is verplicht indien de te configureren opties aanwezig zijn in de decoder.
|}
{{Tabelonderschrift
|Volgnummer= 06
|Maker= Redactie
}}

Voor de volledige lijst met standaard-CV's willen wij graag verwijzen naar de NMRA-standaarden, zie hieronder bij 'Meer informatie'.


=== Programmeren ===
Programmeren kan op veel verschillende manieren, maar bij de moderne decoders heeft u eigenlijk maar twee praktische keuzes, POM ofwel 'Programming-On-Maintrack' (sommigen zeggen ook wel: 'Programming-On-the-Main') en programmeren op een programmeerspoor. POM houdt kortweg in dat u een decoder programmeert terwijl deze op de hoofdbaan staat. Programmeren op een programmeerspoor, de naam zegt het al, is programmeren wanneer een loc of treinstel op een speciaal spoor(tje) staat, dat elektrisch ''niet'' met de hoofdbaan verbonden mag zijn.

Het grote verschil tussen POM en het programmeerspoor is, dat wanneer u via POM programmeert, u het adres van de decoder niet kunt wijzigen, want u stuurt de programmeercommando's naar dat specifieke adres.

''Let op!'' Wanneer u op het programmeerspoor programmeert, worden de commando's naar alle railvoertuigen met daarin decoders gestuurd. Hier zit dus gelijk een risico in. Wanneer er twee locomotieven op het programmeerspoor staan, zullen beiden dezelfde waardes geprogrammeerd krijgen.

Stel u programmeert het adres op 5, dan zullen na de programmeeractie beide locs adres 5 hebben.

Dus altijd &eacute;&eacute;n locomotief op het programmeerspoor, tenzij u bijvoorbeeld een stuurstand en locomotief hetzelfde adres wilt geven, in verband met het schakelen van de verlichting. Hoe dat precies in zijn werk gaat, leest u in het artikel ''Decoder programmeren'' (zie 'Meer informatie').

Niet elke centrale heeft een programmeerspoor, de Intellibox bijvoorbeeld wel, de Multimaus niet. '''Let op!''' als de centrale niet is voorzien van een programmeerspoor, dient u <u>alle</u> andere locs (en ook <u>alle</u> andere railvoertuigen met daarin functiedecoders!) van de baan te halen, wanneer u CV's gaat wijzigen, anders krijgen alle overige decoders dezelfde instelling!


=== Adres wijzigen ===
Wanneer we een nieuwe digitale locomotief hebben, willen we deze voorzien van een ander adres, bijvoorbeeld 5. Hoe pakken we dit nu precies aan? Wel, dat doen we als volgt:

We plaatsen deze locomotief op het programmeerspoor. We schakelen nu de centrale in de programmeerstand en gaan een CV programmeren. We selecteren CV 1 en geven aan, de waarde 5 te willen laden. We bevestigen de keuze en de locomotief zal een kleine beweging maken (een klein stukje rijden) ten teken dat het programmeren gelukt is. Nu kunnen we de locomotief besturen op adres 5.

Hoe het programmeren per centrale specifiek moet, staat in de respectievelijke handleidingen, hiervoor verwijzen wij u graag naar het hoofdstuk over centrales.


=== Loc-decoder resetten ===
Wanneer u (veel) CV's heeft veranderd en u wilt weer terug naar de fabrieksinstellingen, kunt u dat heel simpel doen door de decoder te resetten.<br />
Ook wanneer uw loc-decoder niet meer doet wat u er van verwacht, zou resetten en opnieuw programmeren wel eens de oplossing kunnen zijn voor het probleem.

Het resetten naar de fabrieksinstelling doet u door een bepaalde waarde in een bepaalde CV te zetten (dit heet: 'programmeren'). De meeste decoders worden gereset wanneer u naar CV 8 de waarde 8, of een specifieke in de handleiding vermelde waarde schrijft.<br />
Er zijn echter uitzonderingen. De Lenz Le130/131 zijn namelijk <u>niet te resetten</u> via CV8, omdat deze decoders ten tijde van productie niet voorzien zijn van een resetmogelijkheid.

===== Resetopdracht =====
'<b>'''Let op!''' Door het ingeven van een bepaalde waarde in CV8 geeft u een <u>resetopdracht</u> (resetcommando) aan de decoder. Het betekent dus niet automatisch dat de decoder ook werkelijk gereset wordt. Nadat u de resetopdracht gegeven heeft, moet u de waarde van CV1 opvragen. Pas wanneer die waarde op 3 staat, is het resetten geslaagd!</b><br />
Leest u een andere waarde uit, dan moet u nogmaals de resetopdracht geven en CV1 weer uitlezen. Lukt het dan nog niet, verbindt dan een weerstand van 150 ohm met het programmeerspoor, en probeer het nogmaals.<br />
Heeft uw centrale geen programmeerspoor, sluit dan een los stuk rails op uw centrale aan.

In de tabel ziet u per merk, welke CV en welke waarde u voor de resetopdracht moet gebruiken.

{| class="wikitable" style="text-align:left; font-size:90%;"
!style="background:#E5E4E2;" Width="135"| CV
!style="background:#E5E4E2;" Width="210"| Omschrijving
|-
|style="background:#E8E8E8;"| Bachmann. ||style="background:#E8E8E8;"| waarde 141 in CV 8.
|-
|style="background:#E5E4E2;"| DigiKeijs. ||style="background:#E5E4E2;"| waarde 8 in CV 8.
|-
|style="background:#E8E8E8;"| Digitrax. ||style="background:#E8E8E8;"| waarde 8 in CV 8.
|-
|style="background:#E5E4E2;"| Esu. ||style="background:#E5E4E2;"| waarde 8 in CV 8.
|-
|style="background:#E8E8E8;"| Fleischmann. ||style="background:#E8E8E8;"| waarde 1 in CV 64.
|-
|style="background:#E5E4E2;"| Kuehn. ||style="background:#E5E4E2;"| waarde 8 in CV 8.
|-
|style="background:#E8E8E8;"| LaisDcc. ||style="background:#E8E8E8;"| waarde 2 in CV 8.
|-
|style="background:#E5E4E2;"| Lenz. ||style="background:#E5E4E2;"| waarde 8 of 33 in CV 8.
|-
|style="background:#E8E8E8;"| Modelleisenbahn GMBH.||style="background:#E8E8E8;"| waarde 32 of 33 in CV 8.
|-
|style="background:#E5E4E2;"| Tams. ||style="background:#E5E4E2;"| waarde x in CV 8. (*
|-
|style="background:#E8E8E8;"| Tran. ||style="background:#E8E8E8;"| waarde 0 in CV 1.
|-
|style="background:#E5E4E2;"| Uhlenbrock. ||style="background:#E5E4E2;"| waarde 8 in CV 8 of waarde 1 in CV 59.
|-
|style="background:#E8E8E8;"| Umelec. ||style="background:#E8E8E8;"| waarde 8 in CV 8.
|-
|style="background:#E5E4E2;"| Zimo. ||style="background:#E5E4E2;"| waarde 8 in CV 8.
|}
{{Tabelonderschrift
|Volgnummer= 07
|Maker= Redactie
}}
<small>(* Bij Tams zijn alle waarden toegestaan.</small>


Wanneer het resetten geslaagd is, zal in CV1 het adres 3 staan.

'''Let op!''' Wanneer u de decoder gaat resetten, moet u er voor zorgen dat all&eacute;&eacute;n de locomotief op het programmeerspoor staat waarvan de decoder gereset moet worden, omdat het resetcommando ook naar alle andere locomotieven gestuurd wordt die op het programmeerspoor staan. Wanneer er meerdere locomotieven en/of treinstellen op het programmeerspoor staan, waarvan de decoder 'luistert' naar het te geven resetcommando, zullen ze allemaal gereset worden! Bij het resetten van een locomotief of treinstel die op de hoofdbaan staat geldt hetzelfde. Ook dan moeten alle overige locomotieven en treinstellen van de rails gehaald worden, waarvan de decoder 'luistert' naar het te geven resetcommando, anders worden ze allemaal gereset!

Bijvoorbeeld: u heeft een aantal decoders van de merken ESU, Kuehn en Zimo in uw locomotieven. Dan zullen alle decoders na het geven van het resetcommando 'CV 8 = 8' gereset worden. Het beste kunt u dus altijd <u>alle</u> andere locomotieven en treinstellen van de rails halen (''Let op!'' bij alle centrales ''zonder'' programmeerspoor-aansluiting is dit verplicht). Ook alle eventuele rijtuigen, waar een decoder in zit, dienen van de rails gehaald te worden, anders loopt u het risico dat ook die gereset worden.


=== Fabrikanten-code en versienummer ===
Wanneer u CV 8 uitleest, krijgt u een code te zien. Die code geeft aan wie de fabrikant van de decoder is.<br />
Wanneer u CV 7 uitleest, krijgt u ook een code te zien. Die code geeft het versienummer van de decoder weer. De code's kunt u opzoeken via de links hieronder bij 'Meer informatie'.


=== CV 29; Configuratie ===
We behandelen eerst CV 29, omdat we via deze CV de lange adressen in kunnen schakelen. In dit voorbeeld gaan we gebruik maken van de CV-configuratie van de Esu Lokpilot 3.0, een zeer goede en zeer betaalbare decoder, welke in zowel NEM651, NEM652 als 21MTC verkrijgbaar is.

De Lokpilot V3 kent zes configuratie-bits, te weten:

{| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;"
!style="background:#E5E4E2;" Width="20"| Bit
!style="background:#E5E4E2;" Width="205"| Omschrijving
!style="background:#E5E4E2;" Width="65"| Standaard
!style="background:#E5E4E2;" Width="50"| Keuze
|-
|style="background:#E8E8E8;"| 0 ||style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Rijrichting. ||style="background:#E8E8E8;"| 0 ||style="background:#E8E8E8;"| 0/1
|-
|style="background:#E5E4E2;"| 1 ||style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Rijstappen 14 of 28/128. ||style="background:#E5E4E2;"| 0 ||style="background:#E5E4E2;"| 0/2
|-
|style="background:#E8E8E8;"| 2 ||style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Analoog bedrijf. ||style="background:#E8E8E8;"| 4 ||style="background:#E8E8E8;"| 0/4
|-
|style="background:#E5E4E2;"| 3 ||style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Railcom communicatie. ||style="background:#E5E4E2;"| 0 ||style="background:#E5E4E2;"| 0/8
|-
|style="background:#E8E8E8;"| 4 ||style="text-align:left; background:#E8E8E8;" | Motorinstellingen volgens CV 2, 5 en 6. ||style="background:#E8E8E8;"| 0 ||style="background:#E8E8E8;"| 0/16
|-
|style="background:#E5E4E2;"| 5 ||style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Korte/Lange adressen. ||style="background:#E5E4E2;"| 0 ||style="background:#E5E4E2;"| 0/32
|}
{{Tabelonderschrift
|Volgnummer= 08
|Maker= Redactie
}}

Standaard reageert de decoder op analoge spanning. Dat komt doordat 'af fabriek' bit 2 geactiveerd is door de waarde 4. Wanneer u dit gedrag wilt uitschakelen, moet u naar bit 2 van CV 29 de waarde 0 schrijven.<br />
Bij een reeds eerder ingestelde decoder leest u de waarde van CV29 uit, en vermindert die waarde met 4. Deze nieuwe waarde schrijft u dan in CV29. Hierna zal de decoder niet meer reageren op analoge rijspanning.


Maar het bijzondere is dat u meerdere opties tegelijk kunt aanzetten. Stel nu dat u lange adressen wilt gebruiken en 28 rijstappen. In de tabel is te zien dat 'aantal rijstappen 28/128' de waarde 2 is en 'lange adressen' de waarde 32 is. Deze waarden telt u op, 2 + 32 = 34 en deze waarde schrijft u naar CV 29. Nu zal het aantal rijstappen ingesteld staan op 28/128 en hebt u de beschikking over lange adressen.


=== Lange adressen ===
Omdat korte adressen nog wel eens lastig te onthouden zijn, is het handig dat er lange adressen zijn. Hierin kunt u adressen kwijt tot 9999 (het max. aantal is afhankelijk van merk en type van de decoder). Lange adressen, zoals 1601, kunt u probleemloos invoeren. Hiervoor dienen twee CV's, namelijk CV 17 en CV 18. Moderne centrales kunnen zonder problemen een lang adres programmeren en in CV 17 en CV 18 plaatsen.<br />
Indien u een lang adres handmatig in wilt voeren, kijk dan even in het artikel 'FAQ - Digitaal'.

Voor informatie over het inbouwen van een decoder verwijzen wij naar het artikel ''Stappenplan Decoder Inbouwen'' hieronder bij 'Meer informatie'.

{{Linkssectie begin
|Box= AlleenInfo
}}
{{Linkssectie tussenkop
|Koptekst= Encyclopedie:
}}
{{Link intern
|Linknaam= Centrales
|Link= Centrales
}}
{{Link intern
|Linknaam= Decoder programmeren
|Link= Decoder programmeren
}}
{{Link intern
|Linknaam= FAQ - Digitaal
|Link= FAQ - Digitaal
|ExtraInfo= Oplossingen voor diverse problemen.
}}
{{Link intern
|Linknaam= Inleiding Function Mapping
|Link= Inleiding Function Mapping
}}
{{Link intern
|Linknaam= Stappenplan
|Link= Stappenplan decoderinbouw
|ExtraInfo= Decoderinbouw.
}}
{{Link intern
|Linknaam= Uitleg Digitaal
|Link= Uitleg Digitaal
}}
{{Linkssectie scheiding}}
{{Linkssectie tussenkop
|Koptekst= Externe websites:
}}
{{Link extern
|Omschrijving= friesemodelbaanclub.nl
|Link= http://www.friesemodelbaanclub.nl/index.php?page=decoder-configuratie
|ExtraInfo= Hulpje voor instellen van CV29. 
}}
{{Link extern
|Omschrijving= digitrax.com
|Link= http://www.digitrax.com/support/cv/calculators
|ExtraInfo= Handige CV instellingen. 
}}
{{Link extern
|Omschrijving= jmri.sourceforge.net
|Link= http://jmri.sourceforge.net/xml/XSLT/pages/DecoderId.html
|ExtraInfo= Handige lijst met decoder-ID's (PDF).
}}
{{Link extern
|Omschrijving= NMRA
|Link= http://www.nmra.org/sites/default/files/standards/sandrp/pdf/s-9.2.2_decoder_cvs_2012.07.pdf
|ExtraInfo= Informatie over CV's.
}}
{{Link extern
|Omschrijving= NMRA
|Link= http://www.nmra.org/standards/DCC/mfgnumbers.html
|ExtraInfo= Fabrikantencode's.
}} 
{{Link extern
|Omschrijving= NMRA
|Link= http://www.nmra.org/dcc-rps-standards
|ExtraInfo= NMRA-dcc-standaarden.
}}
{{Link extern
|Omschrijving= nmrailrunners.org
|Link= http://www.nmrailrunners.org/sitebuildercontent/sitebuilderfiles/dccshortcutscard.pdf
|ExtraInfo= Handige lijst met CV informatie (PDF).
}}
{{Link extern
|Omschrijving= nproject.org
|Link= http://www.nproject.org/nl/modelspoor-digitaal-en-dcc/decoder-fabrikant-nummers-en-het-resetten-van-decoders.html
|ExtraInfo= Fabrikantnummers/resetten van decoders.
}}
{{Link extern 
|Omschrijving= Opendcc.de 
|Link= http://www.opendcc.de/info/decoder/dcc_cv.html 
|ExtraInfo= Handige CV instellingen. 
}}
{{Linkssectie einde}}

{{Voettekst
|Vorige= Decoders
|Volgende= NEM651
|VorigeMenu= Decoders
}}
[[Categorie: Alles|I]]
[[Categorie: Artikel|Inleiding Decoders]]
[[Categorie: Baanbesturing|I]]
[[Categorie: Bedrading|I]]
[[Categorie: CV instellingen|I]]
[[Categorie: Connector|I]]
[[Categorie: Decoder|I]]
[[Categorie: Digitaal treingestuurd|I]]
[[Categorie: Digitale baanbesturing|I]]
[[Categorie: Elektronica digitaal|I]]
[[Categorie: LED|I]]
[[Categorie: Verlichting|I]]