Brontekst bekijken van Etsen van seinen

{{Koptekst
|Vorige= Etsen van messing
|Volgende= Gietvormen en gietmaterialen
|VorigeMenu= Methoden, technieken en materialen
|Auteur= Dolf van Wunnik
}}
{{Inhoudsopgave||Klein}}
Het idee voor het '''etsen van seinen''' ontstond na het lezen van een artikel in het blad; "Maak Het Zelf – Elektrische Spoorbaan". De beschrijvingen op het internet van Jan Huchshorn en van de heren v.d. Werken deden de rest.

Het etsen van seinen en andere onderdelen van messing begint met het tekenen van de onderdelen op de PC. In dit geval met het tekenprogramma ''OpenOffice Draw''. Omdat het gebruikte messing negatief fotoplaat is (Conrad artikelnr. 529060), moeten de onderdelen in wit getekend worden op een zwarte achtergrond.
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_1.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 01
|Omschrijving= Het tekenprogramma OpenOffice Draw
|Maker= Dolf van Wunnik
}}

Hierna wordt een veelvoud van de onderdelen zo gunstig mogelijk geplaatst op een oppervlakte gelijk aan die van de messingplaat. Als voorbeeld een plaatje waar vijfmaal de seinplaat, de lampenkast, de paalvoet, het bordesje, de ladder en nog enkele andere onderdelen geplaatst zijn. De montagetekening moet getekend zijn in zowel normaal- als in spiegelbeeld.
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_2.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 02
|Omschrijving= De onderdelen worden zo compact mogelijk gerangschikt
|Maker= Dolf van Wunnik
}}

=== De afdrukmethode ===
Het ontwerp is afgedrukt met een inkjetprinter, op inkjet-transparanten zowel normaal als gespiegeld. Het smalle buitenste kader is om beide tekeningen op elkaar te positioneren, waarbij de bedrukte zijden tegen elkaar moeten liggen. Het brede kader is voor de stevigheid, daar de messingplaat in de etsmachine tussen profielen geplaatst wordt. 

Alle onderdelen zijn met smalle baantjes van 0,5 mm met elkaar verbonden, zodat ze tijdens het etsen niet uit het kader vallen en uit de etsvloeistof gefilterd moeten worden.
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_3.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 03
|Omschrijving= De Inkjet-transparant in zowel 'normaalbeeld' als 'spiegelbeeld'
|Maker= Dolf van Wunnik
}}

De beide helften worden op elkaar gepositioneerd en aan elkaar geplakt tot een soort envelopje waartussen de messingplaat geschoven kan worden.

=== Het belichten van de messingplaat ===
Denk aan de lichtgevoeligheid! Alléén geel licht gebruiken. Daar de zelfgebouwde belichtingskast enkelzijdig belicht, moet tijdens dit proces de plaat omgedraaid worden. Angst voor verschuiven bleek onnodig, want het gebruikte materiaal bleek aan elkaar te plakken. In deze lichtbak zijn professionele UV-buizen gebruikt waardoor de belichtingstijd zeer kort kan zijn. De belichtingstijd moet tijdens een proef worden vastgesteld.
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_4.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 04
|Omschrijving= De belichtingskast (lichtbak) met twee UV-buizen
|Maker= Dolf van Wunnik
}}

Nadat elke zijde 15 seconden belicht is, wordt de messingplaat meteen ontwikkeld in negatief-ontwikkelaar van Conrad (Artikelnr. 529052). Daarvan is de ontwikkeltijd niet kritisch en kan ruim genomen worden. Na het ontwikkelen meteen de plaat afspoelen in water. Het materiaal is nu niet meer lichtgevoelig en kan bij normaal licht verder bewerkt worden.
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_5.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 05
|Omschrijving= De messingplaat, na het 'ontwikkelen'
|Maker= Dolf van Wunnik
}}

=== De etsprocedure ===
De zelfgebouwde etsmachine is gemaakt van een voorraadbus van Blokker, waarbij in het deksel een verschuifbare constructie gemaakt is van kunststof profielen, waartussen de te etsen plaat geklemd kan worden. De vloeistof wordt in beweging gebracht door lucht uit een aquariumpompje. In het deksel kan eventueel nog een gat gemaakt worden om er een aquariumverwarming door te steken die de etsvloeistof kan verwarmen. In dit geval niet nodig daar als etsvloeistof zoutzuur gebruikt wordt.
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_6.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 06
|Omschrijving= De zelfgebouwde 'ets-machine'
|Maker= Dolf van Wunnik
}}

De etsvloeistof heeft een samenstelling als volgens de website ''Circuits Online'' en wel in de volgende concentratie;
* 67% water
* 25% zoutzuur van 30%
* nbsp;8% waterstofperoxide van 30%.
(Voor 1 liter etsvloeistof dus 670 mL water + 250 mL zoutzuur + 80 mL peroxide.)

Het samenstellen, in die volgorde (dus eerst het zoutzuur aan het water toevoegen en vermengen, pas daarna de waterstofperoxide toevoegen en daarna het geheel vermengen), van de vloeistof en het etsen gebeurt het best in de buitenlucht of bij een goede afzuiging. Dit in verband met eventuele kwalijke dampen.

Het etsen kan nu beginnen.
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_7.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 07
|Omschrijving= De 'ets-machine' in actie
|Maker= Dolf van Wunnik
}}
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_8.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 08
|Omschrijving= Na een snelle etstijd is dit het resultaat 
|Maker= Dolf van Wunnik
}}
{{Afbeelding
|Bestand= Foto_9.jpg
|Grootte= Zeer Groot
|Volgnummer= 09
|Omschrijving= Een thinnerbad doet de rest 
|Maker= Dolf van Wunnik
}}

{| class="wikitable"
| valign='center'| [[Bestand:Let-op.jpg|50px|center]]<small>&nbsp;&nbsp;'''LET OP'''</small>||valign='top'|'''DENK AAN BESCHERMING VAN HANDEN, OGEN EN KLEDING !!'''<br />
'''Zorg ook voor VOLDOENDE VENTILATIE. Werk bij voorkeur in de buitenlucht!!'''
|-
|}

{{Linkssectie begin
|Box= AlleenInfo
}}
{{Linkssectie tussenkop
|Koptekst= Encyclopedie:
}}
{{Link intern
|Link= Chemicali&euml;n en modelspoor
|Linknaam=  Chemicali&euml;n en modelspoor
}}
{{Link intern
|Link= Seinen
|Linknaam= Seinen
}}
{{Linkssectie scheiding}}
{{Linkssectie tussenkop
|Koptekst= Externe websites:
}}
{{Link Conrad-Meerkeuze
|Volgnr= 29 <!-- conrad tracking link -->
|ExtraInfo= Onderdelen.
}}
{{Link Conrad-Meerkeuze
|Volgnr= 37 <!-- conrad -->
|ExtraInfo= Lichtgevoelige messingplaat
}}
{{Link Conrad-Meerkeuze
|Volgnr= 38 <!-- conrad -->
|ExtraInfo= Printplaat ontwikkelaar
}}
{{Link Algemeen-Meerkeuze
|Volgnr= 300 <!-- home -->
|ExtraInfo= de heren v.d. Werken. Zelf een printplaat maken
}}
{{Link Algemeen-Meerkeuze
|Volgnr= 210 <!-- lydo -->
|ExtraInfo= Seindecoders.
}}
{{Linkssectie einde}}
{{Voettekst
|Vorige= Etsen van messing
|Volgende= Gietvormen en gietmaterialen
|VorigeMenu= Methoden, technieken en materialen
}}{| width= "100%"
|- valign= "top"
! scope= "row" width="77%" |
| <small>Laatste wijziging: 20 feb 2023 15:03 (UTC)</small>
|}
[[Categorie: Alles|E]]
[[Categorie: Artikel|Etsen van seinen]]
[[Categorie: Chemicaliën en modelspoor|E]]
[[Categorie: Materialen|E]]
[[Categorie: Praktijk|E]]
[[Categorie: Seinen|E]]
[[Categorie: Technieken|E]]
[[Categorie: Dolf van Wunnik|E]]