|
|
| Regel 51: |
Regel 51: |
| | ''Nu is het zo dat twee sporen elkaar nooit dichter dan 4 m mogen naderen, zodat de vrije-ruimte profielen (PVR) elkaar niet kunnen raken. Dit houdt dan ook in dat je nooit rechtop kunt blijven staan aÌs twee treinen over de naast elkaar liggende sporen naderen. Er is n.l geen ruimte meer. Dit kan alleen op plaatsen die als looppad aangegeven zijn.'' | | ''Nu is het zo dat twee sporen elkaar nooit dichter dan 4 m mogen naderen, zodat de vrije-ruimte profielen (PVR) elkaar niet kunnen raken. Dit houdt dan ook in dat je nooit rechtop kunt blijven staan aÌs twee treinen over de naast elkaar liggende sporen naderen. Er is n.l geen ruimte meer. Dit kan alleen op plaatsen die als looppad aangegeven zijn.'' |
| | | | |
| − | ''Bij een wissel liqt het vrije-ruimte merk dus op dat punt waar de vrije-ruimte profielen nog niet in elkaar overvloeien. Een wagen mag met z'n buffers tot aan het vrije-ruimte merk komen. Er bestaat dan geen gevaar voor aanrijding met een trein of rangeerdeel op het nevenspoor.''<br /> | + | ''Bij een wissel ligt het vrije-ruimte merk dus op dat punt waar de vrije-ruimte profielen nog niet in elkaar overvloeien. Een wagen mag met z'n buffers tot aan het vrije-ruimte merk komen. Er bestaat dan geen gevaar voor aanrijding met een trein of rangeerdeel op het nevenspoor.''<br /> |
| | ''Ter hoogte van de vrijbalk moeten de sporen altijd 4 m uit elkaar liggen. Helaas ligt de vrije-ruimte balk los in de ballast en kun je er ook niet altijd op vertrouwen dat hij op de juiste plaats ligt.<br /> | | ''Ter hoogte van de vrijbalk moeten de sporen altijd 4 m uit elkaar liggen. Helaas ligt de vrije-ruimte balk los in de ballast en kun je er ook niet altijd op vertrouwen dat hij op de juiste plaats ligt.<br /> |
| | ''De werkelijke plaats is het beste te bepalen vanuit het mathematisch punt.'' | | ''De werkelijke plaats is het beste te bepalen vanuit het mathematisch punt.'' |
Versie van 3 feb 2016 om 14:11
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Dick van der Knaap - Update door Fred Eikelboom
Wissel, kruising of kruiswissel afwerken met vrijbalk, imitatie-wisselmotor, kabelgoot, verwarming
Het aanbrengen van details maakt het werk geheel af. De vrijbalk (bij het grootspoor ook wel 'vrije-ruimte merk', of 'vrije-ruimte balk' genoemd) wordt vaak vergeten, maar is juist een detail dat iets extra's toevoegt. Bovendien heeft hij ook een nuttige functie. De vrijbalk geeft namelijk de plaats aan, tot waar rollend materieel mag worden opgesteld zonder dat botsingen met rijdende treinen op het naastliggende spoor kunnen optreden.
|
| Afbeelding: 01
|
| Op de achtergrond een vrijbalk bij het wissel
|
| Foto gemaakt door: Nico Spilt
|
In feite wordt de plaats bepaald door het profiel van vrije ruimte (zie NEM 102 en 103, hieronder bij 'Meer informatie'). De afstand tussen de hartlijnen van de sporen dient ter plaatse minstens (B1 + 2E) te bedragen, zie: afbeelding 04 en tabel 01.
Hoe vér dat punt van de top van het puntstuk af ligt, is afhankelijk van de wisselhoek. Immers, hoe kleiner de wisselhoek is, des te verder weg ligt het.
|
| Afbeelding: 02
|
| Het mathematisch punt van het wissel
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Volgens de NS/Prorail-normen mogen de sporen bij een wissel of kruising, elkaar niet dichter naderen dan 4 m. Die afstand is dus mede bepalend voor de positie van de vrijbalk. Bij het grootspoor meet men vanaf het mathematisch punt (zie: 'mp' in afbeelding 02). Hoe dat in zijn werk gaat, staat te lezen in een document van NS/Prorail.
|
| Afbeelding: 03
|
| Afmetingen vrijbalk
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Citaat uit het oranje boek 'Het-Wissel-deel-1':
' 'Punt 1.3
De vrijbalk.
Het vrije-ruimte merk, ook wel vrije-ruimte balk of vrijbalk genoemd, geeft aan tot waar het spoor bezet mag worden als twee sporen elkaar kruisen of samenlopen, zoals in een wissel gebeurt. Dit om aanrijdingen te voorkomen.
Deze vrijbalk bestaat uit een witte betonnen tegel van 25 x 100 cm.
Nu is het zo dat twee sporen elkaar nooit dichter dan 4 m mogen naderen, zodat de vrije-ruimte profielen (PVR) elkaar niet kunnen raken. Dit houdt dan ook in dat je nooit rechtop kunt blijven staan aÌs twee treinen over de naast elkaar liggende sporen naderen. Er is n.l geen ruimte meer. Dit kan alleen op plaatsen die als looppad aangegeven zijn.
Bij een wissel ligt het vrije-ruimte merk dus op dat punt waar de vrije-ruimte profielen nog niet in elkaar overvloeien. Een wagen mag met z'n buffers tot aan het vrije-ruimte merk komen. Er bestaat dan geen gevaar voor aanrijding met een trein of rangeerdeel op het nevenspoor.
Ter hoogte van de vrijbalk moeten de sporen altijd 4 m uit elkaar liggen. Helaas ligt de vrije-ruimte balk los in de ballast en kun je er ook niet altijd op vertrouwen dat hij op de juiste plaats ligt.
De werkelijke plaats is het beste te bepalen vanuit het mathematisch punt.
Voor een wissel f : 9 geldt bijvoorbeeld tg x = l / 9, dus wanneer de sporen 4 m uit elkaar moeten liggen, zaI de vrije-ruimte balk op 4 x 9 = 36 m van het mathematisch punt verwijderd moeten liggen.
Bij andere wisselverhoudingen, zoals 1 : 12, 1 : 15 en 1 : 20, zal de afstand tussen het mathematisch punt en de vrijbalk nog groter worden.' '
(einde citaat)
Meten is weten
Meten is dus de beste methode om de plaats te bepalen. Vérder van het puntstuk vandaan, zal geen probleem opleveren, díchterbij wel.
| 750px
|
| Afbeelding: 04
|
| Profiel van vrije ruimte(PVR) bij het wissel, volgens NS/Prorail
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
De bij afbeelding 04 behorende gegevens kunt u vinden in NEM 102 en NEM 103 (zie: Modelbaannormen bij 'Meer informatie').
De vrijbalk in model
De vrijbalk zelf, kan worden gemaakt uit polystyreen staafmateriaal, vierkant, twee mm dik. Een alternatief is het gebruik van een lucifershoutje, dat op lengte wordt afgesneden met een scherp mesje. Vervolgens wordt het in de lengte in tweeën gesplitst, en de kopse kanten afgeschuind. Als een voldoende aantal is gemaakt, worden ze op een stukje plakband bevestigd, waarna ze (vuil)wit worden geschilderd. Na drogen wordt de vrijbalk van het plakband verwijderd, de onderkant met houtlijm ingesmeerd, en op zijn plaats gebracht.
Schaal
|
Spoorwijdte
(mm)
|
Afstand van de vrijbalk
(mm)
|
| Z |
6,5 |
30
|
| N |
9,0 |
41
|
| H0 |
16,5 |
62
|
| 0 |
32,0 |
152
|
|
|
| Tabel: 01
|
| Tabel gemaakt door: Dick van der Knaap
|
Naar wens kan het wissel ook nog worden voorzien van een imitatie-wisselmotor, een wisselsteller of trekdraden voor de bediening op afstand. Voor de moderne tijd kunt u zelfs wisselverwarming (gasflessen of centrale verwarmings-leiding) imiteren. Dit alles natuurlijk afhankelijk van de mate waarin u wilt detailleren, en uw financiën.
Meer informatie
