De draaischijf: verschil tussen versiesUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Versie van 5 jun 2010 om 16:10Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts Stoomlocomotieven kunnen meestal harder vooruit rijden dan achteruit rijden. Daardoor was het nodig om een locomotief te keren en met de neus in de goede rijrichting te zetten. Niet alleen stoomlocomotieven moeten gedraaid worden, ook sommige diesellocomotieven en elektrische locomotieven kunnen gedraaid worden. Dit heeft meestal een meer praktische dan een technische achtergrond, bijvoorbeeld minder luidruchtige cabine of airco in de cabine. De draaischijf is de meest voorkomende manier om een locomotief te keren. In Nederland hebben alleen museumspoorbedrijven nog draaischijven in gebruik. Bij het revisiebedrijf in Tilburg ligt ook nog een draaischijf. Het revisiebedrijf zal op korte termijn sluiten en daarmee zal de draaischijf niet meer gebruikt worden. In het buitenland komen ze nog veel voor. De draaischijf word veel gebruikt in combinatie met een locomotievenloods. Hierdoor kunnen op een relatief klein oppervlak veel locomotieven droog gestald worden. SegmentdraaischijvenMet deze draaischijven kon meestal niet gedraaid worden. Deze werden meer gebruikt op locaties waar geen ruimte voor een wisselstraat was. Het is niet een complete cirkel maar een (klein) deel van daarvan. Een voorbeeld is bijvoorbeeld bij kleine stations voor het omlopen van een locomotief. “Spin”Heden ten dage zijn diverse draaischijven voorzien van een “spin” oftewel een bovenleiding boven de kuil. Daardoor kunnen er ook elektrische locomotieven gedraaid worden. Voor bussenOp sommige plaatsen in de wereld zijn speciale draaischijven voor trolleybussen aangelegd. Deze bussen kunnen door de bovenleiding niet goed zonder stroom rijden en voor het keren dient men een keerlus aan te leggen. Op sommige plaatsen was voor een keerlus geen ruimte en heeft men een draaischijf gebouwd. Draaischijf op de modelbaanEen draaischijf op de modelbaan is een mooie blikvanger. De draaischijf is meestal een onderdeel van het lokdepot. Het geeft veel extra mogelijkheden om met je locomotieven te rijden c.q. te rangeren. Je kan kiezen voor een fabrieksdraaischijf of zelfbouwen FabrieksdraaischijvenDaarom hebben bijna alle modelspoorfabrikanten wel een draaischijf in het programma opgenomen. Meestal kan er gekozen worden tussen een kleine handmatige draaischijf en/of een grote elektrisch aangedreven draaischijf. De standaard hoek tussen twee sporen is 7.5 graden. Daardoor kunnen er maximaal 48 sporen aansluiten op de draaischijf. Veel fabrikanten van bouwpakketten hebben daarop hun ring-lokloodsen afgestemd. Er zijn ook een aantal leveranciers die 10 graden tussen twee sporen. Zelfbouw =Zelfbouw van een draaischijf is goed mogelijk. Het geeft meer vrijheid hoe de sporen op de draaischijf aansluiten. De grootte van de schijf kan men ook zelf bepalen. Het bouwen van een draaischijf is een combinatie van mechanica en elektronica. Je hebt namelijk een aantal onderdelen nodig:
Op het internet staan veel goede bouwomschrijvingen en handleidingen om een draaischijf zelf te bouwen. Daarnaast leveren diverse fabrikanten, zoals Henk Kooiman, deel bouwpakketten om een draaischijf te bouwen. Deze kunnen dan naar eigen wensen aangepast worden. Inbouwdiepte draaischijfDit gegeven wordt meestal in het ontwerp van de modelbaan over het hoofd gezien. De draaischijf heeft een kuil en daaronder zit meestal extra onderdelen voor de aandrijving en aansturing van de draaischijf. Daarvoor is ruimte nodig onder de baan. Liggen er verdekte sporen, zoals een schaduwstation dan moet de modeltreinen er nog wel onderdoor kunnen rijden. De inbouwdiepte is bij iedere draaischijf dus een echte standaard maat is niet te geven. Gemiddeld moet men voor een H0-draaischijf een inbouwdiepte van minimaal 50mm aanhouden. Voor N-spoor is dat minimaal 25mm. Onderstaande plaatjes geven een overzicht van de minimale hoogte tussen de twee rij-niveau’s. Kortsluiting draaischijfIn sommige gevallen kan er bij het gebruik van een draaischijf kortsluiting ontstaan. Dit komt alleen voor bij tweerail systemen en gebeurt vooral bij het volledig keren van een locomotief op de draaischijf. In digitale banen kan met een keerlusmodule de kortsluiting gemakkelijk worden voorkomen. SegmentdraaischijfDit type draaischijf zie je niet veel op een modelbaan. Maar zelfbouw of kant en klaar kopen is geen enkel probleem. Complete treinenDe fiddleyard-draaischijf is een draaischijf om complete treinen (een locomotief met een aantal rijtuigen of wagons) te draaien. Vooral bij club- en tentoonstellingbanen zie je deze vorm van draaischijf voorkomen. Door het gebruik van deze draaischijven hoef je geen grote keerlus met veel opstelsporen en wissels te hebben. Deze draaischijven kunnen diameters hebben van 1.50m tot 2.00m en met tot wel tien opstelsporen. Meer informatie en downloadsOp internet is veel extra informatie te vinden over draaischijven in het groot als in model.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||