|
|
De draaischijf: verschil tussen versiesUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Versie van 5 jun 2010 om 23:19Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts
Stoomlocomotieven kunnen meestal harder vooruit dan achteruit rijden. Daardoor was het nodig om een locomotief te keren en met de neus in de goede rijrichting te zetten. Niet alleen stoomlocomotieven moeten gedraaid (gekeerd) worden, ook sommige diesellocomotieven en elektrische locomotieven kunnen gedraaid worden. Dit heeft meestal een meer praktische dan een technische achtergrond, bijvoorbeeld minder luidruchtige cabine of airco in de cabine.
De draaischijf is de meest voorkomende manier om een locomotief te keren. In Nederland hebben alléén museumspoorbedrijven nog draaischijven in gebruik. Bij het revisiebedrijf in Tilburg ligt ook nog een draaischijf. Het revisiebedrijf zal op korte termijn sluiten en daarmee zal de draaischijf niet meer gebruikt worden. In het buitenland komen ze nog veel voor. De draaischijf wordt veel gebruikt in combinatie met een locomotievenloods. Hierdoor kunnen op een relatief klein oppervlak veel locomotieven droog gestald worden. SegmentdraaischijvenMet deze draaischijven kon meestal niet gedraaid (gekeerd) worden. Deze werden in hoofdzaak gebruikt op locaties waar geen ruimte voor een wisselstraat was. Het is niet een complete cirkel maar een (klein) deel daarvan. Zoals bijvoorbeeld bij kleine stations voor het omlopen van een locomotief. 'Spin'Heden ten dage zijn diverse draaischijven voorzien van een 'spin' oftewel een bovenleiding boven de kuil. Daardoor kunnen er ook elektrische locomotieven gedraaid worden. Voor bussenOp sommige plaatsen in de wereld zijn speciale draaischijven voor trolleybussen aangelegd. Deze bussen maken gebruik van een bovenleiding en daar ze niet zonder stroom (of eigenlijk spanning) kunnen rijden dient men voor het keren een keerlus aan te leggen. Op sommige plaatsen was voor een keerlus geen ruimte en heeft men een draaischijf gebouwd. Draaischijf op de modelbaanEen draaischijf op de modelbaan is een mooie blikvanger. De draaischijf is meestal een onderdeel van het lokdepot. Het geeft veel extra mogelijkheden om met je locomotieven te rijden c.q. -te rangeren. Je kunt kiezen voor een fabrieksdraaischijf of er zelf één bouwen. FabrieksdraaischijvenBijna alle modelspoorfabrikanten hebben wel een draaischijf in het programma opgenomen. Meestal kan er gekozen worden tussen een kleine handmatig bediende draaischijf en/of een grote elektrisch aangedreven draaischijf. De standaard hoek tussen twee sporen is 7,5° (Graden). Daardoor kunnen er maximaal 48 sporen aansluiten op de draaischijf. Veel fabrikanten van bouwpakketten hebben daarop hun ring-lokloodsen afgestemd. Er zijn ook een aantal leveranciers die 10 graden hanteren tussen twee sporen. ZelfbouwZelfbouw van een draaischijf is goed mogelijk. Het geeft je meer keuzevrijheid hoe de sporen op de draaischijf aansluiten. De grootte van de schijf kan men ook zelf bepalen. Het bouwen van een draaischijf is een combinatie van mechanica en elektronica. Je hebt namelijk een aantal onderdelen nodig:
Inbouwdiepte draaischijfDit gegeven wordt meestal in het ontwerp van de modelbaan over het hoofd gezien. De draaischijf heeft een kuil en daaronder zitten meestal extra onderdelen voor de aandrijving- en aansturing van de draaischijf. Daarvoor is ruimte nodig onder de baan. Liggen er verdekte sporen, zoals een schaduwstation, dan moet de modeltreinen er nog wel onderdoor kunnen rijden. De inbouwdiepte is bij iedere draaischijf verschillend, dus een echte standaardmaat is niet te geven. Gemiddeld moet men voor een H0-draaischijf een inbouwdiepte van minimaal 50 mm aanhouden. Voor N-spoor is dat minimaal 25 mm. Onderstaande plaatjes geven een overzicht van de minimale hoogte tussen de twee rij-niveau's.
Kortsluiting draaischijfIn sommige gevallen kan er bij het gebruik van een draaischijf kortsluiting ontstaan. Dit komt alléén voor bij Tweerail-systemen en gebeurt vooral bij het volledig keren van een locomotief op de draaischijf. In digitale banen kan met een keerlusmodule de kortsluiting gemakkelijk worden voorkomen. SegmentdraaischijfDit type draaischijf zie je niet veel op een modelbaan. Maar zelfbouw of kant en klaar kopen is geen enkel probleem.
Complete treinenDe fiddleyard-draaischijf is een draaischijf om complete treinen (een locomotief met een aantal rijtuigen of wagons) te draaien. Vooral bij club- en tentoonstellingbanen zie je deze vorm van draaischijf in gebruik. Door het gebruik van deze draaischijven hoef je geen grote keerlus met veel opstelsporen en wissels te hebben. Deze draaischijven kunnen diameters hebben van 1,50 m tot 2,00 m en met tot wel 10 opstelsporen. Meer informatie en downloads: Op internet is veel extra informatie te vinden over draaischijven in het groot zowel als in model: Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
