Persoonlijke instellingen

Proto-normen: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k
Regel 12: Regel 12:
 
|Grootte= 600px
 
|Grootte= 600px
 
|Volgnummer= E04.02.07-01
 
|Volgnummer= E04.02.07-01
−
|Omschrijving=Proto87 naar Frans voorbeeld
+
|Omschrijving= Proto87 naar Frans voorbeeld
 
|Bron= Reinout van Rees - [http://photos.reinout.vanrees.org/Trains]
 
|Bron= Reinout van Rees - [http://photos.reinout.vanrees.org/Trains]
 
|Positie=Rechts
 
|Positie=Rechts
Regel 27: Regel 27:
  
 
Mensen als Dave hebben zich verenigd in Proto87, een internationale community die zich hebben ingezet voor het ontwikkelen van de Proto-normen Deze werden in 1963 ontwikkeld door een kleine groep Engelse modelspoorhobbyisten, waaronder Dave, bekend als The Model Railway Study Group of MRSG. Hun werk werd in 1967 in tijdschrijften gepubliceerd, en leidde uiteindelijk tot een complete set Proto-normen voor verschillende schalen.
 
Mensen als Dave hebben zich verenigd in Proto87, een internationale community die zich hebben ingezet voor het ontwikkelen van de Proto-normen Deze werden in 1963 ontwikkeld door een kleine groep Engelse modelspoorhobbyisten, waaronder Dave, bekend als The Model Railway Study Group of MRSG. Hun werk werd in 1967 in tijdschrijften gepubliceerd, en leidde uiteindelijk tot een complete set Proto-normen voor verschillende schalen.
−
De normen werden in 1970 gepubliceerd, en voorzien van een copyright om verwatering van de standaard tegen te gaan.
+
De normen werden in 1970 gepubliceerd, en voorzien van een copyright om verwatering van de standaard tegen te gaan.<br clear="all"/><br />
−
 
+
De eerste baan gebouwd volgens de Proto87 idealen was 'ZOB' van Brian Harrap (1985), en de tweede 'Poortershaven' van Dave Doe (1990) die getoond werd op Rail - toen nog in 's-Hertogenbosch. Het succes van Proto87 trok medio jaren 90 de belangstelling van mensen in Noord Amerika. (Rene Gourley, Mike Davison). Maar het duurde tot 2000 voor de standaard door de NMRA werd geaccepteerd (en wel met enige kleine afwijkingen).<br />
−
De eerste baan gebouwd volgens de Proto87 idealen was 'ZOB' van Brian Harrap (1985), en de tweede 'Poortershaven' van Dave Doe (1990) die getoond werd op Rail - toen nog in 's-Hertogenbosch. Het succes van Proto87 trok medio jaren 90 de belangstelling van mensen in Noord Amerika. (Rene Gourley, Mike Davison). Maar het duurde tot 2000 voor de standaard door de NMRA werd geaccepteerd (en wel met enige kleine afwijkingen).
+
In Europa is Willy Kosak begonnen met een soortgelijke aanpak, die hij HOpur noemde. Zijn kleine ontwikkelgroep viel echter uit elkaar, en een aantal pioniers ging verder onder de naam 'Fremo:87'. Hoewel Proto87, HOpur en Fremo:87 ongeveer uitgaan van dezelfde filosofie, bestaan er kleine detailverschillen tussen de verschillende normen.
−
In Europa was Willy Kosak begonnen met een soortgelijke aanpak, die hij HOpur noemde. Zijn kleine ontwikkelgroep viel echter uit elkaar, en een aantal pioniers gingen verder onder de naam Fremo:87. Hoewel Proto87, HOpur als Fremo:87 ongeveer uitgaan van dezelfde filosofie, bestaan er kleine detail verschillen tussen de verschillende normen.
 
  
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 36: Regel 35:
 
|Grootte= 400px
 
|Grootte= 400px
 
|Volgnummer= E04.02.07-02
 
|Volgnummer= E04.02.07-02
−
|Omschrijving=Detail wissel Proto87
+
|Omschrijving= Detail wissel Proto87
−
|Bron= H. Cibert -  [http://proto87.team.pagesperso-orange.fr]
+
|Bron= [http://proto87.team.pagesperso-orange.fr H. Cibert]
 
}}
 
}}
  
 
'''Proto-normen'''
 
'''Proto-normen'''
  
−
De belangrijkste Proto-normen hebben betrekking op de maten van rails en wielen. We geven hieronder een overzicht.
+
De belangrijkste Proto-normen hebben betrekking op de maten van rails en wielen. We geven hieronder een overzicht.<br />Zie overigens ter vergelijking de normenstelsels van NEM en NMRA. U vindt deze in artikel: [[E04.01 - Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA)]].
−
Zie overigens ter vergelijking de normenstelsels van NEM en NMRA.  
+
Aanvullende normen voor Amerikaanse modelspoorbanen vindt u in artikel: [[E17.04 - Amerikaanse maten en normen]]
−
U vindt deze in artikel: [[E04.01 - Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA)]].
 
−
Aanvullende normen voor Amerikaanse modelspoorbanen vindt u in artikel:
 
−
[[E17.04 - Amerikaanse maten en normen]]
 
  
 
<u>Algemeen</u>
 
<u>Algemeen</u>
Regel 54: Regel 50:
 
|Grootte= 200px
 
|Grootte= 200px
 
|Volgnummer= E04.02.07-03
 
|Volgnummer= E04.02.07-03
−
|Omschrijving=Algemeen Proto87
+
|Omschrijving= Algemeen Proto87
−
|Bron= Proto87.org - [http://www.proto87.org]
+
|Bron= [http://www.proto87.org Proto87.org]
 
|Positie=  
 
|Positie=  
 
}}
 
}}
−
In de tekening hiernaast staan de belangrijkste maten genoemd. Belangrijk is de afstemming van de wielen op de eigenschappen van de rails. Vooral bij de wissels, het puntstuk en ter hoogte van de strijkspoorstaaf is e.e.a. erg kritisch.
+
In de tekening hierboven staan de belangrijkste maten genoemd. Belangrijk is de afstemming van de wielen op de eigenschappen van de rails. Vooral bij de wissels, het puntstuk en ter hoogte van de strijksregel is e.e.a. erg kritisch.
  
 
<u>Tracks</u>
 
<u>Tracks</u>
Regel 71: Regel 67:
 
|Omschrijving= NEM Track
 
|Omschrijving= NEM Track
 
|Omschrijving2= Proto87 Track  
 
|Omschrijving2= Proto87 Track  
−
|Bron= Andy Reichert - [http://www.proto87stores.com]
+
|Bron= [http://www.proto87stores.com Andy Reichert]
−
|Bron2= Andy Reichert - [http://www.proto87stores.com]
+
|Bron2= [http://www.proto87stores.com Andy Reichert]
 
}}
 
}}
  
Regel 80: Regel 76:
 
|Volgnummer= E04.02.07-06  
 
|Volgnummer= E04.02.07-06  
 
|Omschrijving= Breedtematen proto87
 
|Omschrijving= Breedtematen proto87
−
|Bron= Proto87.org - [http://www.proto87.org]
+
|Bron= [http://www.proto87.org Proto87.org]
 
}}
 
}}
  
Regel 92: Regel 88:
 
|Volgnummer= E04.02.07-07  
 
|Volgnummer= E04.02.07-07  
 
|Omschrijving= USA Wagen met NEM wielen   
 
|Omschrijving= USA Wagen met NEM wielen   
−
|Bron= Andy Reichert - [http://www.proto87stores.com]  
+
|Bron= [http://www.proto87stores.com Andy Reichert]
 
|Bestand2= PN-008.jpg
 
|Bestand2= PN-008.jpg
 
|Grootte2= 150px  
 
|Grootte2= 150px  
 
|Volgnummer2= E04.02.07-08  
 
|Volgnummer2= E04.02.07-08  
 
|Omschrijving2= USA wagen origineel   
 
|Omschrijving2= USA wagen origineel   
−
|Bron2= Andy Reichert - [http://www.proto87stores.com]
+
|Bron2= [http://www.proto87stores.com Andy Reichert]
 
|Bestand3= PN-009.jpg
 
|Bestand3= PN-009.jpg
 
|Grootte3= 150px
 
|Grootte3= 150px
 
|Volgnummer3= E04.02.07-09
 
|Volgnummer3= E04.02.07-09
 
|Omschrijving3= USA proto87 wielstel
 
|Omschrijving3= USA proto87 wielstel
−
|Bron3= Andy Reichert - [http://www.proto87stores.com]
+
|Bron3= [http://www.proto87stores.com Andy Reichert]
 
}}
 
}}
  
Regel 115: Regel 111:
 
(tabel invoegen)
 
(tabel invoegen)
  
−
Uit deze tabel blijkt overigens een kenmerkend verschil tussen de NMRA- en de NEM-normen.  
+
Uit deze tabel blijkt overigens een kenmerkend verschil tussen de NMRA- en de NEM-normen. Volgens de NMRA moet maat B voor standaard H0 minimaal 14,4 mm zijn, volgens de NEM echter 14,3 mm. Het lijkt een klein verschil, maar het kan net het verschil maken tussen problematisch of probleemloos rijden.
−
<br />
 
−
Volgens de NMRA moet maat B voor standaard H0 minimaal 14,4 mm zijn, volgens de NEM echter 14,3 mm. Het lijkt een klein verschil, maar het kan net het verschil maken tussen problematisch of probleemloos rijden.
 
  
−
<u>Wiel profiel</u>
+
<u>Wielprofiel</u>
  
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 125: Regel 119:
 
|Grootte= 400px
 
|Grootte= 400px
 
|Volgnummer= E04.02.07-11  
 
|Volgnummer= E04.02.07-11  
−
|Omschrijving= Wiel profiel Proto87   
+
|Omschrijving= Wielprofiel Proto87   
−
|Bron= Proto87.org - [http://www.proto87.org]
+
|Bron= [http://www.proto87.org Proto87.org]
 
}}
 
}}
  
 
Een plaatje zegt meer dan 100 woorden. Zie onderstaande foto voor het verschil tussen de verschillende wielprofielen.
 
Een plaatje zegt meer dan 100 woorden. Zie onderstaande foto voor het verschil tussen de verschillende wielprofielen.
−
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= PN-013.jpg  
 
|Bestand= PN-013.jpg  
Regel 136: Regel 129:
 
|Volgnummer= E04.02.07-12  
 
|Volgnummer= E04.02.07-12  
 
|Omschrijving= Wielen Proto87, RP25, NEM en Marklin   
 
|Omschrijving= Wielen Proto87, RP25, NEM en Marklin   
−
|Bron= Gerard Huet - [http://proto87.team.pagesperso-orange.fr/]
+
|Bron= [http://proto87.team.pagesperso-orange.fr/ Gerard Huet]
 
}}
 
}}
  
−
Uiteraard worden er ook complete bouwkits van rijdend materieel aangeboden conform de Proto87 normen.
+
Uiteraard worden er ook complete bouwkits van rijdend materieel aangeboden conform de Proto87 normen. Een mooi voorbeeld is onderstaande goederenwagen, die het ook goed zou doen op een Nederlandse modelspoorbaan.
−
<br />
 
−
 
 
−
Een mooi voorbeeld is onderstaande goederenwagen, die het ook goed zou doen op een Nederlandse modelspoorbaan.
 
  
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 149: Regel 139:
 
|Volgnummer= E04.02.07-13  
 
|Volgnummer= E04.02.07-13  
 
|Omschrijving= Proto87 bouwkit goederenwagen   
 
|Omschrijving= Proto87 bouwkit goederenwagen   
−
|Bron= Gerard Huet - [http://proto87.team.pagesperso-orange.fr/]
+
|Bron= [http://proto87.team.pagesperso-orange.fr/ Gerard Huet]
 
}}
 
}}
  
−
Om de woorden van Dave Doe duidelijk te maken, gaat het niet alleen om het realistische karakter van rail en wissels.
+
Om de woorden van Dave Doe duidelijk te maken, gaat het niet alleen om het realistische karakter van rail en wissels. Proto87 gaat om het realistische karakter van het totale plaatje. Onderstaande voorbeelden geven dat goed weer.
−
Proto87 gaat om het realistische karakter van het totale plaatje. Onderstaande voorbeelden geven dat goed weer.
 
−
 
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= PN-012.png  
 
|Bestand= PN-012.png  
Regel 160: Regel 148:
 
|Volgnummer= E04.02.07-14  
 
|Volgnummer= E04.02.07-14  
 
|Omschrijving= Iain Rice's bodesmeer  
 
|Omschrijving= Iain Rice's bodesmeer  
−
|Bron= Reinout van Rees - [http://photos.reinout.vanrees.org/Trains]
+
|Bron= [http://photos.reinout.vanrees.org/Trains Reinout van Rees]
−
}}  
+
}}
−
 
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= PN-015.jpg  
 
|Bestand= PN-015.jpg  
Regel 168: Regel 155:
 
|Volgnummer= E04.02.07-15  
 
|Volgnummer= E04.02.07-15  
 
|Omschrijving= Amerikaans voorbeeld Proto87
 
|Omschrijving= Amerikaans voorbeeld Proto87
−
|Bron= John H. Wright - [http://www.xclent.freeuk.com/p87/fedst1.htm]
+
|Bron= [http://www.xclent.freeuk.com/p87/fedst1.htm John H. Wright]
 
}}  
 
}}  
  
−
Het voorbeeld van John H. Wright geeft een mooi beeld van het foto-realistische gehalte van Amerikaanse modelspoorbanen.
+
Het voorbeeld van John H. Wright geeft een mooi beeld van het foto-realistische gehalte van Amerikaanse modelspoorbanen.<br /><br />
−
<br />
+
Zie voor meer informatie: artikel [[E17 - The American way]]<br /><br />Wilt u zelf gaan experimenteren, kijk dan eens bij onderstaande links.
−
Zie voor meer informatie: [[E17 - The American way]]  
 
−
 
 
−
 
 
−
Wilt u zelf gaan experimenteren, kijk dan eens bij onderstaande links.
 
  
 
{{Linkssectie begin
 
{{Linkssectie begin
Regel 183: Regel 166:
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= Proto87.org  
 
|Omschrijving= Proto87.org  
−
|Link=http://www.proto87.org
+
|Link= http://www.proto87.org
 
}}
 
}}
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= Team Proto87 (Frankrijk)
 
|Omschrijving= Team Proto87 (Frankrijk)
−
|Link=http://pagesperso-orange.fr/proto87.team/Proto87/proto87.html
+
|Link= http://pagesperso-orange.fr/proto87.team/Proto87/proto87.html
 
}}
 
}}
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= Proto87 John H. Wright (USA)
 
|Omschrijving= Proto87 John H. Wright (USA)
−
|Link=http://www.xclent.freeuk.com/p87/fedst1.htm
+
|Link= http://www.xclent.freeuk.com/p87/fedst1.htm
 
}}
 
}}
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= Willy Kosak HOpur
 
|Omschrijving= Willy Kosak HOpur
−
|Link=http://www.h0pur.de/
+
|Link= http://www.h0pur.de/
 
}}
 
}}
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= Fremo:87
 
|Omschrijving= Fremo:87
−
|Link=http://www.fremo-net.eu/index.php?id=fremo_87_start
+
|Link= http://www.fremo-net.eu/index.php?id=fremo_87_start
 
}}
 
}}
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= Andy Reichert's Proto Stores
 
|Omschrijving= Andy Reichert's Proto Stores
−
|Link=http://www.proto87stores.com
+
|Link= http://www.proto87stores.com
 
}}
 
}}
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= NWSL Proto87 webstore
 
|Omschrijving= NWSL Proto87 webstore
−
|Link=http://www.NWSL.com
+
|Link= http://www.NWSL.com
 
}}
 
}}
 
{{Link extern
 
{{Link extern
 
|Omschrijving= Dave Doe - ddwheelwrights
 
|Omschrijving= Dave Doe - ddwheelwrights
−
|Link=http://www.ddwheelwrights.com/
+
|Link= http://www.ddwheelwrights.com/
 
}}
 
}}
−
 
 
{{Link intern
 
{{Link intern
−
|Omschrijving=Encyclopedie artikel
+
|Omschrijving= Encyclopedie artikel
−
|Link=E04.01 - Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA)
+
|Link= E04.01 - Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA)
−
|Linknaam=Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA)
+
|Linknaam= Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA)
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern
−
|Omschrijving=Encyclopedie artikel
+
|Omschrijving= Encyclopedie artikel
−
|Link=E17.04 - Amerikaanse maten en normen
+
|Link= E17.04 - Amerikaanse maten en normen
−
|Linknaam=Amerikaanse maten en normen
+
|Linknaam= Amerikaanse maten en normen
 
}}
 
}}
−
 
 
{{Linkssectie einde}}
 
{{Linkssectie einde}}
 
<!-- Sjabloon voor gerelateerde termen -->
 
<!-- Sjabloon voor gerelateerde termen -->

Versie van 25 nov 2010 om 18:30

Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt


PN-001.jpg
Afbeelding: E04.02.07-01
Proto87 naar Frans voorbeeld
Bron: Reinout van Rees - [1]


>>>> In controle door Fred <<<<


Modelspoorwegen als drie dimensionale foto's. Dat ideaal moeten de pioniers van Proto voor ogen hebben gehad. Niet van echt te onderscheiden!

Dave Doe formuleert het als volgt:
Het wordt wel eens een ziekte genoemd! Als je eenmaal hebt gezien wat het inhoudt om écht natuurgetrouw te bouwen, gaat je hele modelbaan op de schop. Je begint met het terugbrengen van de wielprofielen naar natuurlijke verhoudingen. Dan moet je meteen locs, rijtuigen, rails en wissels aanpassen. En als je eenmaal het verschil daarvan met ‘fabrieks’-rails ervaren hebt, wil je niet meer anders bouwen. Dan ga je ook de andere delen van de baan, de gebouwen, de natuur anders bekijken. Eigenlijk ga je de hele hobby anders bekijken, met andere ogen.

Mensen als Dave hebben zich verenigd in Proto87, een internationale community die zich hebben ingezet voor het ontwikkelen van de Proto-normen Deze werden in 1963 ontwikkeld door een kleine groep Engelse modelspoorhobbyisten, waaronder Dave, bekend als The Model Railway Study Group of MRSG. Hun werk werd in 1967 in tijdschrijften gepubliceerd, en leidde uiteindelijk tot een complete set Proto-normen voor verschillende schalen. De normen werden in 1970 gepubliceerd, en voorzien van een copyright om verwatering van de standaard tegen te gaan.

De eerste baan gebouwd volgens de Proto87 idealen was 'ZOB' van Brian Harrap (1985), en de tweede 'Poortershaven' van Dave Doe (1990) die getoond werd op Rail - toen nog in 's-Hertogenbosch. Het succes van Proto87 trok medio jaren 90 de belangstelling van mensen in Noord Amerika. (Rene Gourley, Mike Davison). Maar het duurde tot 2000 voor de standaard door de NMRA werd geaccepteerd (en wel met enige kleine afwijkingen).
In Europa is Willy Kosak begonnen met een soortgelijke aanpak, die hij HOpur noemde. Zijn kleine ontwikkelgroep viel echter uit elkaar, en een aantal pioniers ging verder onder de naam 'Fremo:87'. Hoewel Proto87, HOpur en Fremo:87 ongeveer uitgaan van dezelfde filosofie, bestaan er kleine detailverschillen tussen de verschillende normen.


PN-002.png
Afbeelding: E04.02.07-02
Detail wissel Proto87
Bron: H. Cibert


Proto-normen

De belangrijkste Proto-normen hebben betrekking op de maten van rails en wielen. We geven hieronder een overzicht.
Zie overigens ter vergelijking de normenstelsels van NEM en NMRA. U vindt deze in artikel: E04.01 - Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA). Aanvullende normen voor Amerikaanse modelspoorbanen vindt u in artikel: E17.04 - Amerikaanse maten en normen

Algemeen


200px
Afbeelding: E04.02.07-03
Algemeen Proto87
Bron: Proto87.org

In de tekening hierboven staan de belangrijkste maten genoemd. Belangrijk is de afstemming van de wielen op de eigenschappen van de rails. Vooral bij de wissels, het puntstuk en ter hoogte van de strijksregel is e.e.a. erg kritisch.

Tracks


PN-004.jpg PN-005.jpg
Afbeelding: E04.02.07-04 Afbeelding: E04.02.07-05
NEM Track Proto87 Track
Bron: Andy Reichert Bron: Andy Reichert


PN-006.png
Afbeelding: E04.02.07-06
Breedtematen proto87
Bron: Proto87.org


(Tabel invoegen)

Wielen


PN-007.jpg PN-008.jpg PN-009.jpg
Afbeelding: E04.02.07-07 Afbeelding: E04.02.07-08 Afbeelding: E04.02.07-09
USA Wagen met NEM wielen USA wagen origineel USA proto87 wielstel
Bron: Andy Reichert Bron: Andy Reichert Bron: Andy Reichert


PN-010.png
Afbeelding: E04.02.07-10
Maatvoering Proto87
Bron: Proto87.org - [2]


(tabel invoegen)

Uit deze tabel blijkt overigens een kenmerkend verschil tussen de NMRA- en de NEM-normen. Volgens de NMRA moet maat B voor standaard H0 minimaal 14,4 mm zijn, volgens de NEM echter 14,3 mm. Het lijkt een klein verschil, maar het kan net het verschil maken tussen problematisch of probleemloos rijden.

Wielprofiel


PN-011.png
Afbeelding: E04.02.07-11
Wielprofiel Proto87
Bron: Proto87.org


Een plaatje zegt meer dan 100 woorden. Zie onderstaande foto voor het verschil tussen de verschillende wielprofielen.

PN-013.jpg
Afbeelding: E04.02.07-12
Wielen Proto87, RP25, NEM en Marklin
Bron: Gerard Huet


Uiteraard worden er ook complete bouwkits van rijdend materieel aangeboden conform de Proto87 normen. Een mooi voorbeeld is onderstaande goederenwagen, die het ook goed zou doen op een Nederlandse modelspoorbaan.


PN-014.jpg
Afbeelding: E04.02.07-13
Proto87 bouwkit goederenwagen
Bron: Gerard Huet


Om de woorden van Dave Doe duidelijk te maken, gaat het niet alleen om het realistische karakter van rail en wissels. Proto87 gaat om het realistische karakter van het totale plaatje. Onderstaande voorbeelden geven dat goed weer.

PN-012.png
Afbeelding: E04.02.07-14
Iain Rice's bodesmeer
Bron: Reinout van Rees


PN-015.jpg
Afbeelding: E04.02.07-15
Amerikaans voorbeeld Proto87
Bron: John H. Wright


Het voorbeeld van John H. Wright geeft een mooi beeld van het foto-realistische gehalte van Amerikaanse modelspoorbanen.

Zie voor meer informatie: artikel E17 - The American way

Wilt u zelf gaan experimenteren, kijk dan eens bij onderstaande links.

Meer informatie

Hieronder vinden we een overzicht van links naar andere websites over dit onderwerp:

Sjabloon:Link externSjabloon:Link externSjabloon:Link externSjabloon:Link externSjabloon:Link externSjabloon:Link externSjabloon:Link externSjabloon:Link extern

Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin


Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Proto-normen&oldid=13292"