Proto-normen

Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt

Artikel wordt bewerkt door Hans!

Afbeelding: E04.02.07-01

Proto87 naar Fransvoorbeeld

Bron: Reinout van Rees - [1]

Modelspoorwegen als drie dimensionale foto's. Dat ideaal moeten de pioniers van Proto voor ogen hebben gehad. Niet van echt te onderscheiden!

Dave Doe formuleert het als volgt:
Het wordt wel eens een ziekte genoemd! Als je eenmaal hebt gezien wat het inhoudt om écht natuurgetrouw te bouwen, gaat je hele modelbaan op de schop. Je begint met het terugbrengen van de wielprofielen naar natuurlijke verhoudingen. Dan moet je meteen locs, rijtuigen, rails en wissels aanpassen. En als je eenmaal het verschil daarvan met ‘fabrieks’-rails ervaren hebt, wil je niet meer anders bouwen. Dan ga je ook de andere delen van de baan, de gebouwen, de natuur anders bekijken. Eigenlijk ga je de hele hobby anders bekijken, met andere ogen.

Mensen als Dave hebben zich verenigd in Proto87, een internationale community die zich hebben ingezet voor het ontwikkelen van de Proto-normen Deze werden in 1963 ontwikkeld door een kleine groep Engelse modelspoorhobbyisten, waaronder Dave, bekend als The Model Railway Study Group of MRSG. Hun werk werd in 1967 in tijdschrijften gepubliceerd, en leidde uiteindelijk tot een complete set Proto-normen voor verschillende schalen. De normen werden in 1970 gepubliceerd, en voorzien van een copyright om verwatering van de standaard tegen te gaan.

De eerste baan gebouwd volgens de Proto87 idealen was 'ZOB' van Brian Harrap (1985), en de tweede 'Poortershaven' van Dave Doe (1990) die getoond werd op Rail - toen nog in 's-Hertogenbosch. Het succes van Proto87 trok medio jaren 90 de belangstelling van mensen in Noord Amerika. (Rene Gourley, Mike Davison). Maar het duurde tot 2000 voor de standaard door de NMRA werd geaccepteerd (en wel met enige kleine afwijkingen). In Europa was Willy Kosak begonnen met een soortgelijke aanpak, die hij HOpur noemde. Zijn kleine ontwikkelgroep viel echter uit elkaar, en een aantal pioniers gingen verder onder de naam Fremo87. Hoewel Proto87, HOpur als Fremo87 ongeveer uitgaan van dezelfde filosofie, bestaan er kleine detail verschillen tussen de verschillende normen.

Afbeelding: E04.02.07-02

Detail wissel Proto87

Bron: H. Cibert - [2]

Proto-normen

De belangrijkste Proto-normen hebben betrekking op de maten van rails en wielen. We geven hieronder een overzicht. Zie overigens ter vergelijking de normenstelsels van NEM en NMRA. U vindt deze in artikel: E04.01 - Modelbaan normen (NEM/MOROP en NMRA). Aanvullende normen voor Amerikaanse modelspoorbanen vindt u in artikel: E17.04 - Amerikaanse maten en normen

Algemeen

200px

Afbeelding: E04.02.07-03

Algemeen Proto87

Bron: Proto87.org - [3]

In de tekening hiernaast staan de belangrijkste maten genoemd. Belangrijk is de afstemming van de wielen op de eigenschappen van de rails. Vooral bij de wissels, het puntstuk en ter hoogte van de strijkspoorstaaf is e.e.a. erg kritisch.

Tracks


Afbeelding: E04.02.07-04		Afbeelding: E04.02.07-05
NEM Track		Proto87 Track
Bron: Andy Reichert - [4]		Bron: Andy Reichert - [5]

Afbeelding: E04.02.07-06

Breedtematen proto87

Bron: Proto87.org - [6]

(Tabel invoegen)

Wielen


Afbeelding: E04.02.07-07	Afbeelding: E04.02.07-08	Afbeelding: E04.02.07-09
USA Wagen met NEM wielen	USA wagen origineel	USA proto87 wielstel
Bron: Andy Reichert - [7]	Bron: Andy Reichert - [8]	Bron: Andy Reichert - [9]

Afbeelding: E04.02.07-10

Maatvoering Proto87

Bron: Proto87.org - [10]

(tabel invoegen)

Uit deze tabel blijkt overigens een kenmerkend verschil tussen de NMRA- en de NEM-normen.
Volgens de NMRA moet maat B voor standaard H0 minimaal 14,4 mm zijn, volgens de NEM echter 14,3 mm. Het lijkt een klein verschil, maar het kan net het verschil maken tussen problematisch of probleemloos rijden.

Wiel profiel

Afbeelding: E04.02.07-11

Wiel profiel Proto87

Bron: Proto87.org - [11]

Een plaatje zegt meer dan 100 woorden. Zie onderstaande foto voor het verschil tussen de verschillende wielprofielen.

Afbeelding: E04.02.07-12

Wielen Proto87, RP25, NEM en Marklin

Bron: Gerard Huet - [12]

Uiteraard worden er ook complete bouwkits van rijdend materieel aangeboden conform de Proto87 normen.

Een mooi voorbeeld is onderstaande goederenwagen, die het ook goed zou doen op een Nederlandse modelspoorbaan.

Afbeelding: E04.02.07-13

Proto87 bouwkit goederenwagen

Bron: Gerard Huet - [13]

Om de woorden van Dave Doe duidelijk te maken, gaat het niet alleen om het realistische karakter van rail en wissels. Proto87 gaat om het realistische karakter van het totale plaatje. Onderstaande voorbeelden geven dat goed weer.

Afbeelding: E04.02.07-14

Iain Rice's bodesmeer

Bron: Reinout van Rees - [14]

Afbeelding: E04.02.07-15

Amerikaans voorbeeld Proto87

Bron: John H. Wright - [15]

Het voorbeeld van John H. Wright geeft een mooi beeld van het foto-realistische gehalte van Amerikaanse modelspoorbanen.
Zie voor meer informatie: E17 - The American way

Wilt u zelf gaan experimenteren, kijk dan eens bij onderstaande links.