Beweegbare bruggen

Hoofdpagina  Categorie-index  Index

Vorige | Volgende

---

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Bron: nl.wikipedia - Bewerkt door Hans van de Burgt

---

Op veel plaatsen waar verkeer het water kruist, is het niet mogelijk de brug zo hoog te maken dat al het waterverkeer ongestoord de brug kan passeren.
In dit artikel beschrijven we de meest voorkomende vormen van deze beweegbare bruggen. Voorzover relevant, vermelden we ook steeds een toepassing als spoorbrug.

Opklapbare bruggen

Ophaalbrug of valbrug

p.m.

Basculebrug

Afbeelding: E06.06.03-01		Afbeelding: E06.06.03-02
Basculebrug animatie		Verdraaiing om Y-as
Bron: http://nl.wikipedia.org		Bron: http://nl.wikipedia.org

Een basculebrug is een beweegbare brug. Bij een basculebrug gaat het brugdek open en dicht, door te roteren om de horizontale y-as, die haaks op het wegdek van de brug staat. Aan de ene kant van het draaipunt zit het brugdek, aan de andere kant van het draaipunt zit het contragewicht.

Vroeger gebruikte men een bascule om te wegen. De werking van een basculebrug is precies hetzelfde als bij de bascule, vandaar de naam. Aan de ene kant van het draaipunt hangt het brugdek, en aan de andere kant hangt het contragewicht. Dit contragewicht is meestal onzichtbaar weggewerkt onder de weg, in de basculekelder. Een ballastkist, vaak gevuld met beton en schroot, vormt het contragewicht. Doordat brugdek en contragewicht met elkaar in evenwicht zijn, kost het minder energie om de brug te openen en te sluiten (net zoals bij een schuifraam met contragewichten).

De basculebrug is de opvolger van de ophaalbrug. Het belangrijkste verschil tussen deze twee bruggen is dat de basculebrug één draaipunt heeft en de ophaalbrug twee draaipunten heeft. Bij de ophaalbrug is aan het ene draaipunt het brugdek verbonden en aan het andere draaipunt het contragewicht. Bij de basculebrug zijn contragewicht en brugdek aan hetzelfde draaipunt verbonden.

Hoge beweegbare bruggen worden vaak uitgevoerd als basculebrug, omdat de basculekelder in dat geval bovengronds gebouwd kan worden. Het basculegedeelte van de Erasmusbrug in Rotterdam is het grootste en zwaarste van West-Europa. Doordat de Erasmusbrug niet loodrecht op de rijrichting scharniert, staat de geopende brug scheef. Het contragewicht hoeft echter niet altijd in een kelder weggewerkt te worden, maar kan ook boven de weg hangen. Hierdoor heeft de brug meer het aanzien van een ophaalbrug, maar werkt volgens het principe van een basculebrug. De Noordkasteelbruggen in de haven van Antwerpen zijn van dit type.

Een basculebrug waarbij de ballastkist aan een zogenaamde staart boven en naast het wegdek hangt, wordt ook wel staartbrug genoemd. Bij het openen van de brug hangt de val naast de weg en naast het water. De Slauerhoffbrug in Leeuwarden is een typisch voorbeeld van een staartbrug.

Klapbrug

De klapbrug is een basculebrug zonder tegengewicht. Voordeel is dat dergelijke brug minder plaats inneemt, maar het grote nadeel is dat er veel meer energie nodig is om de klapbrug te openen, in tegenstelling tot de volwaardige basculebrug. Daarom worden klapbruggen alleen bij kleine overspanningen gebruikt. In de provincie Groningen is 'klapbrug' van oudsher de benaming voor een ophaalbrug in het algemeen.

Basculebrug als spoorbrug

Afbeelding: E06.06.03-03

Basculebrug Rijn-Schiekanaal

Bron: Handboek voor Spoorwegtechniek Deel II

De basculebrug komt niet zo vaak voor. Uitgevoerd als spoorbrug zijn ze echter nog zeldzamer (of liever gezegd waren...). Toch zijn er een aantal interessante exemplaren geweest die het op een modelspoorbaan uitermate goed zouden doen.

Basculebruggen zijn erg duur, door hun ingewikkelde funderingswerk. Het gedeelte (met het contra-gewicht) dat naar beneden draait, heeft veelal een waterdichte kelder nodig. In dichte, berijdbare toestand moesten dit soort bruggen als een vaste brug worden beschouwd. Dat stelde hoge eisen aan de constructie. De eerste brug hierboven werd aangelegd over het Rijn-Schiekanaal in de lijn Leiden — Woerden. De draaias rust in een aantal kussenblokken op consoles uitgebouwd aan een middenpijler. Het is een enkelsporige brug. bestaande uit vollewand-liggers met tussenschotten. Over de hoofdliggers zijn brugdwarsliggers gelegd.

Rolbasculebrug

Afbeelding: E06.06.03-04		Afbeelding: E06.06.03-05
Rolbasculebrug animatie		Oosterweelbrug in Antwerpen
Bron: http://nl.wikipedia.org		Bron: http://nl.wikipedia.org

De rolbasculebrug is een beweegbare brug. Dit type brug gaat open door rotatie om de horizontale y-as in combinatie met beweging langs de x-as. Dit is mogelijk doordat het draaipunt buiten de constructie ligt. Bij openen van de brug verplaatst het draaipunt dus ook langs een horizontale lijn. Het voordeel van een rolbasculebrug is dat er geen kelder nodig is voor het contragewicht, een nadeel is dat er geen onbeperkte doorrijhoogte is voor het wegverkeer.

Rolbasculebrug als spoorbrug

Afbeelding: E06.06.03-06

Spaarnebrug Haarlem

Bron: Handboek voor Spoorwegtechniek Deel II

Ook de rolbasculebrug werd sporadisch toegepast als spoorbrug. Een fraai exemplaar heeft gelegen over de Spaarne te Haarlem.
Anders dan bij de basculebrug draait de brug hier niet om een as, maar vindt de beweging plaats door een aan de hoofdliggers bevestigd kwadrant dat zich bij het openen van de brug over een baan voortbeweegt, waarbij zowel de brug wordt opgeheven als de hele constructie achteruit rolt m.b.v. een tandwiel over een tandreep (tandheugel). Ook bij deze constructie is een waterdichte kelder nodig om de ballast te kunnen bergen.

Draaibrug

p.m.

Hefbrug

p.m.

Schipbrug

p.m.

Vlotbruggen

p.m.

---

Meer informatie

Sjabloon:Link extern Zie ook:

• Handboek voor Spoorwegtechniek Deel I, II en II
  Uitgegeven door A.W. Sijthoff's Uitgeversmaatschappij N.V. - Leiden

---

Hoofdpagina  Categorie-index  Index

Vorige | Volgende

Contact met de redactie:

---