Persoonlijke instellingen

Beweegbare bruggen: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k (Vlotbruggen)
Regel 130: Regel 130:
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern
|Link= E06.06.01 - Inleiding bruggen
+
|Link= E06.06.01 - Inleiding bruggen en viaducten
|Linknaam= Inleiding bruggen
+
|Linknaam= Inleiding bruggen en viaducten
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern

Versie van 5 dec 2011 om 21:29

Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Bron: nl.wikipedia - Bewerkt door Hans van de Burgt


Op veel plaatsen waar verkeer het water kruist, is het niet mogelijk de brug zo hoog te maken dat al het waterverkeer ongestoord de brug kan passeren.
In dit artikel beschrijven we de meest voorkomende vormen van deze beweegbare bruggen. Voorzover relevant, vermelden we ook steeds een toepassing als spoorbrug.

Opklapbare bruggen

Ophaalbrug

264px-Ophaalbruggen over delflandsluis Vlaardingen.jpg
Afbeelding: E06.06.03-01
Ophaalbruggen over de Delflandsluis in Vlaardingen
Bron: nl.wikipedia

Een ophaalbrug of wipbrug is een beweegbare brug. Deze gaat open door rotatie om de horizontale y-as. De ophaalbrug beschikt over contragewichten, zodat het openen veel minder energie vereist. In tegenstelling tot de basculebrug, heeft de ophaalbrug twee scharnieren. Aan het onderste scharnier is het wegdek of het spoorbaan-deel verbonden. Boven het scharnier staat een portaal, de hameipoort. Aan deze hameipoort is een draaiende arm, de balans, bevestigd. Aan de ene kant van de balans hangt het contragewicht, de balanskist. Aan de andere kant is de arm verbonden met de punt van het brugdek. Als de brug omhoog gaat, draaien de balans en het brugdek dus parallel.

Het nadeel van een traditionele ophaalbrug is, dat deze een beperkte doorrijhoogte heeft. Vandaar dat de balanskist soms niet tussen de beide armen hangt, maar aan de armen zelf, zonder dat de armen met elkaar zijn verbonden.

Op het basisontwerp van de ophaalbrug zijn vele varianten gemaakt. Ze worden zowel dubbeldraaiend (met twee afzonderlijke brugdekken) als enkeldraaiend en met een diagonaal brugdek uitgevoerd. In het laatste geval is er maar één toren of hameistijl, die als het ware naast de weg staat.

Het draaipunt van de balans met de balanskist kan achter de hameipoort vallen (zoals op de foto), of er recht boven. Dit laatste systeem wordt als een 'Amsterdams type' aangeduid. Het voordeel hiervan is, dat de toren alleen op druk wordt belast. Als het draaipunt achter de kolom valt, wordt de toren excentrisch belast, dit geeft zowel druk als buiging.

Wanneer ophaalbruggen elektrisch worden geopend en gesloten, bevindt zich vaak een elektromotor met een tandwiel ongeveer op halve hoogte in de hameistijlen. Deze grijpt in een tandheugel, die scharnierend aan het brugdek is gemonteerd.

Ophaalbrug als spoorbrug

Basculebrug

MovableBridge draw.gif 264px-Bridges-y-rotate.jpg
Afbeelding: E06.06.03-01 Afbeelding: E06.06.03-02
Basculebrug animatie Verdraaiing om Y-as
Bron: http://nl.wikipedia.org Bron: http://nl.wikipedia.org

Een basculebrug is een beweegbare brug. Bij een basculebrug gaat het brugdek open en dicht, door te roteren om de horizontale y-as, die haaks op het wegdek van de brug staat. Aan de ene kant van het draaipunt zit het brugdek, aan de andere kant van het draaipunt zit het contragewicht.

Vroeger gebruikte men een bascule om te wegen. De werking van een basculebrug is precies hetzelfde als bij de bascule, vandaar de naam. Aan de ene kant van het draaipunt hangt het brugdek, en aan de andere kant hangt het contragewicht. Dit contragewicht is meestal onzichtbaar weggewerkt onder de weg, in de basculekelder. Een ballastkist, vaak gevuld met beton en schroot, vormt het contragewicht. Doordat brugdek en contragewicht met elkaar in evenwicht zijn, kost het minder energie om de brug te openen en te sluiten (net zoals bij een schuifraam met contragewichten).

De basculebrug is de opvolger van de ophaalbrug. Het belangrijkste verschil tussen deze twee bruggen is dat de basculebrug één draaipunt heeft en de ophaalbrug twee draaipunten heeft. Bij de ophaalbrug is aan het ene draaipunt het brugdek verbonden en aan het andere draaipunt het contragewicht. Bij de basculebrug zijn contragewicht en brugdek aan hetzelfde draaipunt verbonden.

Hoge beweegbare bruggen worden vaak uitgevoerd als basculebrug, omdat de basculekelder in dat geval bovengronds gebouwd kan worden. Het basculegedeelte van de Erasmusbrug in Rotterdam is het grootste en zwaarste van West-Europa. Doordat de Erasmusbrug niet loodrecht op de rijrichting scharniert, staat de geopende brug scheef. Het contragewicht hoeft echter niet altijd in een kelder weggewerkt te worden, maar kan ook boven de weg hangen. Hierdoor heeft de brug meer het aanzien van een ophaalbrug, maar werkt volgens het principe van een basculebrug. De Noordkasteelbruggen in de haven van Antwerpen zijn van dit type.

Een basculebrug waarbij de ballastkist aan een zogenaamde staart boven en naast het wegdek hangt, wordt ook wel staartbrug genoemd. Bij het openen van de brug hangt de val naast de weg en naast het water. De Slauerhoffbrug in Leeuwarden is een typisch voorbeeld van een staartbrug.

Klapbrug

De klapbrug is een basculebrug zonder tegengewicht. Voordeel is dat dergelijke brug minder plaats inneemt, maar het grote nadeel is dat er veel meer energie nodig is om de klapbrug te openen, in tegenstelling tot de volwaardige basculebrug. Daarom worden klapbruggen alleen bij kleine overspanningen gebruikt. In de provincie Groningen is 'klapbrug' van oudsher de benaming voor een ophaalbrug in het algemeen.

Basculebrug als spoorbrug
Basculebrug Rijn-Schiekanaal.jpg
Afbeelding: E06.06.03-03
Basculebrug Rijn-Schiekanaal
Bron: Handboek voor Spoorwegtechniek Deel II

De basculebrug komt niet zo vaak voor. Uitgevoerd als spoorbrug zijn ze echter nog zeldzamer (of liever gezegd waren...). Toch zijn er een aantal interessante exemplaren geweest die het op een modelspoorbaan uitermate goed zouden doen.

Basculebruggen zijn erg duur, door hun ingewikkelde funderingswerk. Het gedeelte (met het contra-gewicht) dat naar beneden draait, heeft veelal een waterdichte kelder nodig. In dichte, berijdbare toestand moesten dit soort bruggen als een vaste brug worden beschouwd. Dat stelde hoge eisen aan de constructie. De eerste brug hierboven werd aangelegd over het Rijn-Schiekanaal in de lijn Leiden — Woerden. De draaias rust in een aantal kussenblokken op consoles uitgebouwd aan een middenpijler. Het is een enkelsporige brug. bestaande uit vollewand-liggers met tussenschotten. Over de hoofdliggers zijn brugdwarsliggers gelegd.

Rolbasculebrug

MovableBridge roll.gif 120px-Oosterweelbrug.jpg
Afbeelding: E06.06.03-04 Afbeelding: E06.06.03-05
Rolbasculebrug animatie Oosterweelbrug in Antwerpen
Bron: http://nl.wikipedia.org Bron: http://nl.wikipedia.org

De rolbasculebrug is een beweegbare brug. Dit type brug gaat open door rotatie om de horizontale y-as in combinatie met beweging langs de x-as. Dit is mogelijk doordat het draaipunt buiten de constructie ligt. Bij openen van de brug verplaatst het draaipunt dus ook langs een horizontale lijn. Het voordeel van een rolbasculebrug is dat er geen kelder nodig is voor het contragewicht, een nadeel is dat er geen onbeperkte doorrijhoogte is voor het wegverkeer.

Rolbasculebrug als spoorbrug
Spaarnebrug Haarlem-01.jpg
Afbeelding: E06.06.03-06
Spaarnebrug Haarlem
Bron: Handboek voor Spoorwegtechniek Deel II

Ook de rolbasculebrug werd sporadisch toegepast als spoorbrug. Een fraai exemplaar heeft gelegen over de Spaarne te Haarlem.
Anders dan bij de basculebrug draait de brug hier niet om een as, maar vindt de beweging plaats door een aan de hoofdliggers bevestigd kwadrant dat zich bij het openen van de brug over een baan voortbeweegt, waarbij zowel de brug wordt opgeheven als de hele constructie achteruit rolt m.b.v. een tandwiel over een tandreep (tandheugel). Ook bij deze constructie is een waterdichte kelder nodig om de ballast te kunnen bergen.

Draaibrug

p.m.

Hefbrug

p.m.

Schipbrug

p.m.

Vlotbruggen

p.m.




Meer informatie

Sjabloon:Link extern Zie ook:
  • Handboek voor Spoorwegtechniek Deel I, II en II
    Uitgegeven door A.W. Sijthoff's Uitgeversmaatschappij N.V. - Leiden
Encyclopedie:




Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie