|
|
| (48 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| | {{Koptekst | | {{Koptekst |
| − | |Vorige= E10.13.04 - Systeem MIRACOS | + | |Vorige= Seinen digitaliseren |
| − | |Volgende= E10.15 - Het schakeltableau | + | |Volgende= Het schakeltableau |
| | + | |VorigeMenu= Boosters |
| | |Auteur= Ronald Koerts | | |Auteur= Ronald Koerts |
| − | |Niveau= Gevorderde | + | |Update= Fred Eikelboom |
| − | |Aantalwoorden= 00000
| |
| − | |Aantalplaatjes= 06
| |
| − | |Aantalfilmpjes= 00
| |
| | }} | | }} |
| − | {{Inhoudsopgave|Links|Klein}} | + | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| − | Dit is een onderwerp dat bij beginners veel vragen oproept. Van '' 'wat is een ringleiding of centrale voedingsleiding?' '' tot '' 'Hoe moet ik een ringleiding aanleggen?' ''. Vroeger werd 'digitaal' verkocht met de opmerking dat 'maar twee draden genoeg waren om de gehele modelbaan aan te sluiten en te besturen'. Helaas is dat niet het geval; u heeft meerdere draden nodig om uw digitale baan te besturen. In dit artikelen proberen wij wat nadere uitleg te geven over ringleidingen oftewel centrale voedingsleidingen.
| + | Een '''centrale voedingsleiding''' (CVL) of '''ringleiding''' is iets dat bij beginners veel vragen oproept. Van "Wat is een centrale voedingsleiding?" tot "Hoe moet ik een ringleiding aanleggen?". Vroeger (medio 1985) werd [[Inleiding digitale baanbesturing|"digitaal"]] verkocht met de opmerking dat twee draden genoeg waren om de gehele modelbaan aan te sluiten en te besturen. Helaas is dat door de komst van [[Woorden - W#Wisseldecoder|wissel]]- en [[Woorden - S#Schakeldecoder|schakeldecoders]] en [[Terugmelding en/of bezetmelding|bezetmelders]] niet meer het geval; er is veel meer draad nodig om de digitale baan te besturen. Dit artikel geeft hierover een nadere uitleg. |
| − | | |
| | === Ringleiding of centrale voedingsleiding? === | | === Ringleiding of centrale voedingsleiding? === |
| − | De term 'ringleiding' dekt eigenlijk niet de gehele lading. Een andere term die gebruikt wordt is dan ook Centrale Voedingsleiding, afgekort CVL.<br />Een ringleiding loopt namelijk vaak niet rond, maar meestal meer in de vorm van een boom, dus met een stam met aftakkingen. | + | De term "ringleiding" dekt eigenlijk niet de gehele lading. Een betere term die gebruikt wordt is dan ook "centrale voedingsleiding". Een ringleiding hoeft ook niet rond te lopen, andere vormen zijn ook mogelijk. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= E10.14-01.jpg | | |Bestand= E10.14-01.jpg |
| | |Grootte= 400px | | |Grootte= 400px |
| − | |Volgnummer= E10.14-01 | + | |Volgnummer= 01 |
| | |Omschrijving= Voorbeeld ringleiding met bezetmelders | | |Omschrijving= Voorbeeld ringleiding met bezetmelders |
| | |Maker= Martin de Deugd | | |Maker= Martin de Deugd |
| | }} | | }} |
| − | === Waarom een ringleiding of centrale voedingsleiding gebruiken? === | + | === Waarom een centrale voedingsleiding gebruiken? === |
| − | Het gebruiken van een centrale voedingsleiding zorgt voor een beter treinbedrijf op uw baan. Het is niet zo dat kleine modelbanen geen centrale voedingsleiding nodig hebben en grote banen juist wel. Een kleine baan kan juist ook baat hebben bij een centrale voedingsleiding. Ook bij het bouwen met modules kan het heel gemakkelijk zijn om een centrale voedingsleiding te gebruiken. Er zijn ook Normen voor het aanleggen van een centrale voedingsleiding bij modules.
| + | Een centrale voedingsleiding (CVL) zorgt door de grotere draaddiameter er voor dat de voedingsspanning zonder spanningsverlies van de rijregelaar (bij analoog) of DCC centrale (bij digitaal) bij de rails komt. Het voorkomt ook dat door slechte railverbinders delen van de baan zonder spanning komen. Het is niet zo dat een kleine modelbaan geen [[Woorden - C#CVL.|CVL]] nodig heeft en een grote wel. Ook bij een kleine baan en het bouwen met modules kan het heel gemakkelijk zijn om een CVL te gebruiken. Er zijn [[Module-normen|normen]] voor het aanleggen van een CVL bij modules. |
| − | | + | === De vorm van de CVL === |
| − | === Mag een centrale voedingsleiding rondlopen? === | + | De meest gebruikte vorm voor een [[Woorden - C#CVL.|CVL]] is een "boom" met aftakkingen, dit is voor de meeste banen de geschikte vorm. Ook is het aanleggen van de CVL in stervorm een mogelijkheid.<br /> |
| − | Daarover verschillen nog de meningen en dit zorgt iedere keer voor een discussie op het Forum van Beneluxspoor.net. Het is aan te bevelen om een centrale voedingsleiding niet rond te laten lopen. Dit heeft geen wetenschappelijke basis maar is een aanbeveling, daar een gesloten lus zou kunnen werken als een 'afgestemde ontvangst-antenne' en daardoor gevoelig zou kunnen zijn voor stoorsignalen. De meest gebruikte vorm is een stam met aftakkingen, dit is voor de meeste banen de geschikte vorm. Ook is het aanleggen van de CVL in ster-vorm een mogelijkheid.
| + | Opmerking Klaas Zondervan: "Het woord "ringleiding" suggereert dat die in een ring loopt. Of dat handig is hangt van de vorm van de opstelling af.<br /> |
| − | | + | Bij een langwerpige baan kun je ook een rechte voedingsleiding aanleggen en van daaruit naar de sporen aftakkingen maken." |
| | + | ====Signaalleidingen==== |
| | + | Een leiding kan werken als een antenne en daardoor kan het systeem gevoelig zijn voor stoorsignalen die worden opgevangen. In de hoogfrequent- en versterkertechniek wordt er altijd voor gezorgd dat er geen [[Woorden - A#Aardlus|aardlussen]] ontstaan omdat die kunnen leiden tot brom in een versterker ("motorboating"). Dit kan in ernstige gevallen leiden tot vernielen van een eindtrap. Om dit probleem op te lossen, wordt een weerstand van 100 tot 220 Ω tussen de beide uiteinden van de aardlus gemonteerd. Het is dus het beste, zeker bij gebruik van "flatcable" zoals bij een [[S88, S88N, XpressNet en LocoNet|S88 terugmeldsysteem]], om een weerstand van 100 tot 220 Ω tussen de beide uiteinden van de ringleiding te monteren. Zo worden eventuele stoorsignalen verzwakt en kunnen ze geen schade of storingen veroorzaken op de S88 leiding. |
| | + | ===Looptijdverschillen=== |
| | + | Op [https://www.youtube.com/watch?v=I5ief4AZ5ys Youtube] geeft iemand aan de looptijdverschillen ook onverklaarbare storingen kunnen veroorzaken (vanaf 14:30). Zijn advies: de ringleiding op één plaats onderbreken. |
| | === Hoeveel draden heeft een centrale voedingsleiding? === | | === Hoeveel draden heeft een centrale voedingsleiding? === |
| − | Dat ligt er aan hoeveel (en wat) u wilt aansluiten op een voedingsleiding. Voor iedere functie van de centrale voedingsleiding heeft u extra draden nodig. Hieronder volgt een overzicht van de meest gebruikte functies voor de centrale voedingsleiding: | + | Dat ligt er aan hoeveel (en wat) is aangesloten op de centrale voedingsleiding. Voor iedere functie van de centrale voedingsleiding zijn extra draden nodig. Hieronder volgt een overzicht van de meest gebruikte functies voor de centrale voedingsleiding: |
| − | ::* [[#Voeding van de rails|Voeding van de rails]]
| + | * [[#Voeding van de rails|Voeding van de rails]]. |
| − | ::* [[#Voeding van de ongedetecteerde stukken rails|Voeding van de ongedetecteerde stukken rails]]
| + | * [[#Voeding van de ongedetecteerde railsecties|Voeding van de ongedetecteerde railsecties]]. |
| − | ::* [[#Voeding diverse decoders baanbesturing|Voeding diverse decoders baanbesturing]]
| + | * [[#Voeding diverse decoders baanbesturing|Voeding diverse decoders baanbesturing]]. |
| − | ::* [[#Voeding verlichting gebouwen en straatverlichting|Voeding verlichting gebouwen en straatverlichting]]
| + | * [[#Voeding voor verlichting gebouwen en straatverlichting|Voeding voor verlichting gebouwen en straatverlichting]]. |
| − | | |
| | ==== Voeding van de rails ==== | | ==== Voeding van de rails ==== |
| − | Voor de voeding van de rails zijn twee draden nodig. Hierop staat het (digitale) signaal. De meest gebruikte kleuren voor deze twee draden zijn: Bruin voor de massadraad en Rood voor de signaaldraad. | + | Voor de voeding van de rails zijn twee dikke draden nodig. Hierop staat spanning, al dan niet digitaal. De meest gebruikte kleuren voor deze twee draden zijn bruin voor de massadraad en rood voor de signaaldraad.[[#Hoeveel draden heeft een centrale voedingsleiding?|<small> naar boven</small>]] |
| − | | + | ==== Voeding van de ongedetecteerde railsecties ==== |
| − | ==== Voeding van de ongedetecteerde stukken rails ==== | + | Deze voedingsdraad is alleen nodig bij [[basis railsystemen|tweerail]] digitaal en bezetmelders als terugmelding. In deze draad wordt dan een [[Diodeschakeling]] opgenomen. Aan één draad van de diodeschakeling kunnen dan alle ongedetecteerde stukken van de modelbaan aangesloten worden. De andere draad vanaf de diodeschakeling gaat naar de rode draad van de centrale. De kleur van de draad naar de diodeschakeling is meestal een aparte kleur zoals groen of blauw.[[#Hoeveel draden heeft een centrale voedingsleiding?|<small> naar boven</small>]] |
| − | Deze voedingsdraad is alleen nodig als men Tweerail digitaal gebruikt en bezetmelders als terugmelding gebruikt. In deze draad wordt een diodeschakeling opgenomen. Aan één draad van de diodeschakeling kunnen dan alle ongedetecteerde stukken van de modelbaan aangesloten worden. De andere draad vanaf de diodeschakeling gaat naar de rode draad van de centrale. De kleur van de draad naar de diodeschakeling is meestal een aparte kleur zoals groen of blauw. Zie [[E16.03.03 - Diodeschakeling|Artikel E16.03.03 - Diodeschakeling]] voor meer informatie. | + | ==== Voeding van de diverse decoders ==== |
| − | | + | De meeste wissel- en [[Woorden - S#Seindecoder|seindecoders]] hebben een extra aansluiting om [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] van een externe voeding te gebruiken. Door de extra aansluiting is er geen noodzaak om "dure" digitale stroom te gebruiken voor het omzetten van de wissels en/of seinen. Meestal wordt deze [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] geleverd door een oude rijregelaar met extra een wisselspanninguitgang. Daarvoor is ook de blauwe Märklin transformator te gebruiken. De twee draden voor deze voeding hebben meestal de kleuren wit en zwart. [[#Hoeveel draden heeft een centrale voedingsleiding?|<small> naar boven</small>]] |
| − | ==== Voeding diverse decoders baanbesturing ==== | + | ==== Voeding voor verlichting gebouwen en straatverlichting ==== |
| − | De meeste decoders (wisseldecoders en seindecoders) hebben een extra aansluiting om stroom van een extra transformator te gebruiken (externe voedingspanning). Door de extra aansluiting hoeft u geen 'dure' digitale stroom te gebruiken voor het omzetten van de wissels en/of seinen. Meestal wordt deze stroom geleverd door een oude analoge treintransformator met een wisselspanning-uitgang. U kunt eventueel daarvoor ook een bekende blauwe Märklin analoge transformator gebruiken. De twee draden voor deze voeding hebben meestal de kleuren wit en zwart. | + | Het geeft een sfeervolle uitstraling wanneer de gebouwen verlicht zijn en de straatverlichting aan is op de modelbaan. Deze verbruikers moeten allemaal gevoed worden. Het is vrij simpel om daarvoor tegelijk twee extra draden mee te nemen. [[#Hoeveel draden heeft een centrale voedingsleiding?|<small> naar boven</small>]] |
| − | | + | ==== Resumé ==== |
| − | ==== Voeding verlichting gebouwen en straatverlichting ==== | + | Als alle functies d.m.v. de centrale voedingleiding gevoed moeten worden, dan is het volgende aantal draden nodig: |
| − | Het geeft een sfeervolle uitstraling wanneer de gebouwen verlicht zijn en de straatverlichting aan is op de modelbaan. Deze verbruikers moeten allemaal gevoed worden. Nu is het vrij simpel om - als u toch aan het draden trekken bent - een tweetal extra draden mee te nemen. | + | * 2 draden voor de railspanning |
| − | | + | * 1 draad voor ongedetecteerde secties |
| − | ==== Resumé ==== | + | * 2 draden voor voeding decoders |
| − | Als we alle functies d.m.v. de centrale voedingleiding willen voeden, dan hebben we het volgende aantal draden nodig: | + | * 2 draden voor verlichting gebouwen en straatverlichting |
| − | ::* 2 draden voor de railspanning
| + | 7 draden totaal. |
| − | ::* 1 draad voor ongedetecteerde secties
| |
| − | ::* 2 draden voor voeding decoders
| |
| − | ::* 2 draden voor verlichting gebouwen en straatverlichting
| |
| − | ::* '''7 draden totaal'''
| |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= E10.14-06.jpg | | |Bestand= E10.14-06.jpg |
| | |Grootte= 750px | | |Grootte= 750px |
| − | |Volgnummer= E10.14-02 | + | |Volgnummer= 02 |
| | |Omschrijving= Principeschema van de centrale voedingsleiding | | |Omschrijving= Principeschema van de centrale voedingsleiding |
| | |Maker= Ronald Koerts | | |Maker= Ronald Koerts |
| Regel 61: |
Regel 57: |
| | }} | | }} |
| | ==== Kan het met minder draden? ==== | | ==== Kan het met minder draden? ==== |
| − | Ja en nee. In principe kan het met minder draden wanneer de digitale centrale die u heeft, gebruikt maakt van het zogenaamde 'Common Ground'-principe, oftewel gezamenlijke (of gemeenschappelijke) massa. Hierbij mogen alle massadraden vervangen worden door één gezamelijke massadraad. | + | Ja en nee. In principe kan het met minder draden wanneer de digitale centrale gebruikt maakt van het zogenaamde "common ground"-principe, oftewel gezamenlijke (of gemeenschappelijke) massa. Hierbij mogen alle massadraden vervangen worden door één gezamelijke (zwarte) massadraad. |
| − | | + | {| class="wikitable" |
| − | <font color="red">'''LET OP!'''</font>''' Dit mag alleen als uw digitale centrale hier geschikt voor is. Lees daarvoor de handleiding van uw digitale centrale.'''
| + | | valign="center"| [[Bestand:Let-op.jpg|50px|center]]<small> '''LET OP'''</small>||valign="top"|'''Alle massadraden vervangen door één gezamelijke massadraad mag alleen als de digitale centrale hier geschikt voor is, d.w.z. als deze een "common ground" heeft. Lees daarvoor de handleiding van de digitale centrale!''' |
| − | | + | |- |
| − | === Welke draad te gebruiken? === | + | |} |
| − | U kunt in principe iedere elektro-kabel of -draad gebruiken. Voor de hoofdaders zijn dikkere aders beter. Door het gebruik van dikkere aders voorkomt u (veel) spanningsverlies in de centrale voedingsleiding. Dat uit zich vooral in een lager voltage aan het eind van de centrale voedingsleiding en dus ook in een lagere spanning op de rails.
| + | === Welke draadsoort te gebruiken? === |
| | + | In principe is iedere elektrokabel of -draad te gebruiken. Voor de [[#Hoofdaders|hoofdaders]] is dik draad beter. Door het gebruik van dikker draad wordt spanningsverlies over de centrale voedingsleiding voorkomen. Spanningsverlies uit zich in een lagere spanning op de rails. |
| | {{Afbeelding 2 naast elkaar | | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| | |Bestand= E10.14-02.jpg | | |Bestand= E10.14-02.jpg |
| | |Grootte= 250px | | |Grootte= 250px |
| − | |Bestand2= E10.14-03.jpg | + | |Bestand2= Draad-Conrad605905.jpg |
| − | |Grootte2= 250px | + | |Grootte2= 150px |
| − | |Volgnummer= E10.14-03 | + | |Volgnummer= 03 |
| | |Omschrijving= Installatiedraad | | |Omschrijving= Installatiedraad |
| − | |Bron= {{Bron conrad}} | + | |Bron= conrad.nl |
| − | |Volgnummer2= E10.14-04 | + | |Volgnummer2= 04 |
| − | |Omschrijving2= Schakeldraad | + | |Omschrijving2= Modelspoordraad |
| − | |Bron2= {{Bron conrad}} | + | |Bron2= [http://www.conrad.nl/ce/nl/product/605155 conrad.nl] |
| | }} | | }} |
| | ==== Hoofdaders ==== | | ==== Hoofdaders ==== |
| − | Voor de hoofdaders is stug installatiedraad, ook wel VD-draad of schakeldraad genoemd, het gemakkelijkst te gebruiken. Het is in meerdere kleuren en in een aantal diktes, zoals 1,5 mm² en 2,5 mm² te verkrijgen, o.a. bij de bekende bouwmarkten. | + | Voor de hoofdaders is stug installatiedraad (VD-draad) het gemakkelijkst te gebruiken. Het is in meerdere kleuren en in een aantal diktes, zoals 1,5 mm² en 2,5 mm² te verkrijgen bij o.a. bouwmarkten. [[#Welke draadsoort te gebruiken?|<small> naar boven</small>]] |
| − | | |
| | ==== Aansluitingen ==== | | ==== Aansluitingen ==== |
| − | Voor de draden naar de rails, decoders en verlichting (lampjes en/of LED's) kunt u gewoon standaard modelspoorkabel of -draad van bijvoorbeeld 0,14 mm² te gebruiken. | + | Voor de draden naar de rails, decoders en verlichting (lampjes en/of leds) is gewoon standaard modelspoorkabel of -draad van bijvoorbeeld 0,14 mm² te gebruiken. |
| − | | |
| | === Aanleg centrale voedingsleiding === | | === Aanleg centrale voedingsleiding === |
| − | Het aanleggen van een centrale voedingleiding is heel eenvoudig. U heeft geen bijzondere materialen en/of -gereedschappen nodig. Een goede (zij)kniptang, schroevendraaiers, een soldeerbout (en harskern-soldeertin), een klein mesje, kroonstenen en kleine schroefjes zijn voldoende. | + | Het aanleggen van een centrale voedingsleiding is heel eenvoudig. Er zijn geen bijzondere materialen en/of -gereedschappen nodig. Een goede (zij)kniptang, schroevendraaiers, een soldeerbout en harskernsoldeer, een mesje, kroonstenen en schroefjes zijn voldoende. |
| − | | |
| | ==== Bevestigen ==== | | ==== Bevestigen ==== |
| − | U kunt bijvoorbeeld vrij eenvoudig het installatiedraad met kroonstenen aan de onderbouw bevestigen. Met de kroonstenen kunnen ook eventueel de draden wat meer gespannen worden. Let op dat de draad met isolatie door de kroonsteen heen kan. De kleinere draden kunnen bijvoorbeeld met de kabelhouders van Conrad onder de baan geplakt worden.
| + | Het installatiedraad kan met kroonstenen aan de onderbouw worden bevestigd. Met de kroonstenen kunnen ook eventueel de draden wat meer gespannen worden. Let op dat de draad met isolatie door de kroonsteen heen kan. De kleinere draden kunnen bijvoorbeeld met kabelhouders van Conrad onder de baan geplakt worden. |
| | {{Afbeelding 2 naast elkaar | | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| | |Bestand= E10.14-05.JPG | | |Bestand= E10.14-05.JPG |
| Regel 95: |
Regel 89: |
| | |Bestand2= E10.14-04.jpg | | |Bestand2= E10.14-04.jpg |
| | |Grootte2= 250px | | |Grootte2= 250px |
| − | |Volgnummer= E10.14-05 | + | |Volgnummer= 05 |
| | |Omschrijving= Voorbeeld kroonstenen en kabelhouders | | |Omschrijving= Voorbeeld kroonstenen en kabelhouders |
| | |Maker= Ronald Koerts | | |Maker= Ronald Koerts |
| Regel 103: |
Regel 97: |
| | }} | | }} |
| | ==== Aansluitingen ==== | | ==== Aansluitingen ==== |
| − | Een aansluitingen maken op de hoofdaders, zoals bij het gebruik van installatiedraad, betekent het draad vrij maken van isolatie. Op de plek waar de koperkern vrij is van isolatie kunt u een aftakking aan de hoofdader solderen. Zorg er daarbij wel voor dat de draden na het solderen - dus tijdens het afkoelen - niet kunnen bewegen, anders krijgt u een zogenaamde koude las. De verbinding kan dan weer losgaan, en tevens loopt u de kans dat u zeer moelijk te vinden storingen in de voedingsaansluitingen krijgt. | + | Een aansluitingen maken op de hoofdaders, zoals bij het gebruik van installatiedraad, betekent dat het draad vrijgemaakt moet worden van de isolatie; "strippen". Op de plek waar de koperkern vrij is van isolatie is een aftakking aan de hoofdader te solderen. Zorg er daarbij wel voor dat de draden na [[Het solderen]] - dus tijdens het afkoelen - niet kunnen bewegen, anders ontstaat een zogenaamde "koude las". De verbinding kan dan weer losgaan en tevens bestaat de kans op zeer moelijk te vinden storingen in de voedingsaansluitingen. |
| − | | + | === Wisseldecoders zonder aansluiting voor een hulpvoeding === |
| − | === Decoders zonder aansluiting voor hulpvoeding === | + | Er zijn [[Woorden - W#Wisseldecoder|wisseldecoders]], zoals de Roco 10775, zonder extra aansluiting voor een hulpvoeding. Deze wisseldecoders krijgen zowel het digitale signaal, als de spanning voor het omzetten van de wissels op dezelfde ingang. Met gebruik van meerdere wisseldecoders van dit type tegelijkertijd, is het verstandig om een extra aparte [[Boosters|booster]], met eigen transformator aan te schaffen en deze booster te koppelen aan het digitale systeem. Dan kunnen de wissels worden aangesloten op hun eigen CVL met digitale spanning. |
| − | Er zijn wisseldecoders, zoals de Roco 10775, zonder extra aansluiting voor een hulpvoeding. Deze wisseldecoders krijgen zowel het digitale signaal, als de spanning voor het omzetten van de wissels op één ingang. Met gebruik van meerdere wisseldecoders van dit type tegelijkertijd, is het verstandig om een extra aparte versterker, met eigen transformator (afgekort: 'trafo') aan te schaffen en deze versterker te koppelen aan het digitale systeem. Dan kunt u de wissels aansluiten op hun eigen CVL met digitale spanning. | |
| | {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| | |Box= AlleenInfo | | |Box= AlleenInfo |
| Regel 112: |
Regel 105: |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| | |Omschrijving= Encyclopedie artikel | | |Omschrijving= Encyclopedie artikel |
| − | |Link= E16.03.03 - Diodeschakeling | + | |Link= Diodeschakeling |
| − | |Linknaam= De Diodeschakeling | + | |Linknaam= De diodeschakeling |
| − | |Opmerking= Extra informatie over niet bewaakte baanstukken | + | |Opmerking= Extra informatie over niet bewaakte baanstukken. |
| | + | }} |
| | + | {{Linkssectie scheiding}} |
| | + | {{Linkssectie tussenkop |
| | + | |Koptekst= Externe website: |
| | + | }} |
| | + | {{Link Conrad-Meerkeuze |
| | + | |Volgnr= 1 <!-- conrad --> |
| | + | }} |
| | + | {{Linkssectie tussenkop |
| | + | |Koptekst= Beneluxspoor.net: |
| | + | }} |
| | + | {{Link Forum-Meerkeuze |
| | + | |Volgnr = 79 |
| | + | |ExtraInfo= Voorbeeld van een centrale voedingsleiding. |
| | + | }} |
| | + | {{Link Forum-Meerkeuze |
| | + | |Volgnr = 80 |
| | + | |ExtraInfo= Het aansluiten van de bedrading. |
| | }} | | }} |
| − | {{Link conrad}}
| |
| | {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| | {{Gerelateerde termen | | {{Gerelateerde termen |
| Regel 122: |
Regel 132: |
| | }} | | }} |
| | {{Voettekst | | {{Voettekst |
| − | |Vorige= E10.13.04 - Systeem MIRACOS | + | |Vorige= Seinen digitaliseren |
| − | |Volgende= E10.15 - Het schakeltableau | + | |Volgende= Het schakeltableau |
| − | }} | + | |VorigeMenu= Boosters |
| | + | }} {| width= "100%" |
| | + | |- valign= "top" |
| | + | ! scope= "row" width="70%" | |
| | + | | <small>Laatste wijziging: 20 dec 2023 13:46 (CET)</small> |
| | + | |} |
| | [[Categorie: Alles|C]] | | [[Categorie: Alles|C]] |
| | [[Categorie: Artikel|Centrale voedingsleiding]] | | [[Categorie: Artikel|Centrale voedingsleiding]] |
| − | [[Categorie: Baanbesturing|Centrale voedingsleiding]] | + | [[Categorie: Baanbesturing|C]] |
| | + | [[Categorie: Analoge baanbesturing|C]] |
| | [[Categorie: Bedrading|C]] | | [[Categorie: Bedrading|C]] |
| − | [[Categorie: Digitale baanbesturing|Centrale voedingsleiding]] | + | [[Categorie: Bezetmelding/Terugmelding|C]] |
| | + | [[Categorie: Decoder|C]] |
| | + | [[Categorie: Digitale baanbesturing|C]] |
| | + | [[Categorie: Praktijk|C]] |
| | + | [[Categorie: Verlichting|C]] |
| | [[Categorie: Ronald Koerts|C]] | | [[Categorie: Ronald Koerts|C]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts - Update door Fred Eikelboom
Een centrale voedingsleiding (CVL) of ringleiding is iets dat bij beginners veel vragen oproept. Van "Wat is een centrale voedingsleiding?" tot "Hoe moet ik een ringleiding aanleggen?". Vroeger (medio 1985) werd "digitaal" verkocht met de opmerking dat twee draden genoeg waren om de gehele modelbaan aan te sluiten en te besturen. Helaas is dat door de komst van wissel- en schakeldecoders en bezetmelders niet meer het geval; er is veel meer draad nodig om de digitale baan te besturen. Dit artikel geeft hierover een nadere uitleg.
Ringleiding of centrale voedingsleiding?
De term "ringleiding" dekt eigenlijk niet de gehele lading. Een betere term die gebruikt wordt is dan ook "centrale voedingsleiding". Een ringleiding hoeft ook niet rond te lopen, andere vormen zijn ook mogelijk.
|
| Afbeelding: 01
|
| Voorbeeld ringleiding met bezetmelders
|
| Foto gemaakt door: Martin de Deugd
|
Waarom een centrale voedingsleiding gebruiken?
Een centrale voedingsleiding (CVL) zorgt door de grotere draaddiameter er voor dat de voedingsspanning zonder spanningsverlies van de rijregelaar (bij analoog) of DCC centrale (bij digitaal) bij de rails komt. Het voorkomt ook dat door slechte railverbinders delen van de baan zonder spanning komen. Het is niet zo dat een kleine modelbaan geen CVL nodig heeft en een grote wel. Ook bij een kleine baan en het bouwen met modules kan het heel gemakkelijk zijn om een CVL te gebruiken. Er zijn normen voor het aanleggen van een CVL bij modules.
De vorm van de CVL
De meest gebruikte vorm voor een CVL is een "boom" met aftakkingen, dit is voor de meeste banen de geschikte vorm. Ook is het aanleggen van de CVL in stervorm een mogelijkheid.
Opmerking Klaas Zondervan: "Het woord "ringleiding" suggereert dat die in een ring loopt. Of dat handig is hangt van de vorm van de opstelling af.
Bij een langwerpige baan kun je ook een rechte voedingsleiding aanleggen en van daaruit naar de sporen aftakkingen maken."
Signaalleidingen
Een leiding kan werken als een antenne en daardoor kan het systeem gevoelig zijn voor stoorsignalen die worden opgevangen. In de hoogfrequent- en versterkertechniek wordt er altijd voor gezorgd dat er geen aardlussen ontstaan omdat die kunnen leiden tot brom in een versterker ("motorboating"). Dit kan in ernstige gevallen leiden tot vernielen van een eindtrap. Om dit probleem op te lossen, wordt een weerstand van 100 tot 220 Ω tussen de beide uiteinden van de aardlus gemonteerd. Het is dus het beste, zeker bij gebruik van "flatcable" zoals bij een S88 terugmeldsysteem, om een weerstand van 100 tot 220 Ω tussen de beide uiteinden van de ringleiding te monteren. Zo worden eventuele stoorsignalen verzwakt en kunnen ze geen schade of storingen veroorzaken op de S88 leiding.
Looptijdverschillen
Op Youtube geeft iemand aan de looptijdverschillen ook onverklaarbare storingen kunnen veroorzaken (vanaf 14:30). Zijn advies: de ringleiding op één plaats onderbreken.
Hoeveel draden heeft een centrale voedingsleiding?
Dat ligt er aan hoeveel (en wat) is aangesloten op de centrale voedingsleiding. Voor iedere functie van de centrale voedingsleiding zijn extra draden nodig. Hieronder volgt een overzicht van de meest gebruikte functies voor de centrale voedingsleiding:
Voeding van de rails
Voor de voeding van de rails zijn twee dikke draden nodig. Hierop staat spanning, al dan niet digitaal. De meest gebruikte kleuren voor deze twee draden zijn bruin voor de massadraad en rood voor de signaaldraad. naar boven
Voeding van de ongedetecteerde railsecties
Deze voedingsdraad is alleen nodig bij tweerail digitaal en bezetmelders als terugmelding. In deze draad wordt dan een Diodeschakeling opgenomen. Aan één draad van de diodeschakeling kunnen dan alle ongedetecteerde stukken van de modelbaan aangesloten worden. De andere draad vanaf de diodeschakeling gaat naar de rode draad van de centrale. De kleur van de draad naar de diodeschakeling is meestal een aparte kleur zoals groen of blauw. naar boven
Voeding van de diverse decoders
De meeste wissel- en seindecoders hebben een extra aansluiting om stroom van een externe voeding te gebruiken. Door de extra aansluiting is er geen noodzaak om "dure" digitale stroom te gebruiken voor het omzetten van de wissels en/of seinen. Meestal wordt deze stroom geleverd door een oude rijregelaar met extra een wisselspanninguitgang. Daarvoor is ook de blauwe Märklin transformator te gebruiken. De twee draden voor deze voeding hebben meestal de kleuren wit en zwart. naar boven
Voeding voor verlichting gebouwen en straatverlichting
Het geeft een sfeervolle uitstraling wanneer de gebouwen verlicht zijn en de straatverlichting aan is op de modelbaan. Deze verbruikers moeten allemaal gevoed worden. Het is vrij simpel om daarvoor tegelijk twee extra draden mee te nemen. naar boven
Resumé
Als alle functies d.m.v. de centrale voedingleiding gevoed moeten worden, dan is het volgende aantal draden nodig:
- 2 draden voor de railspanning
- 1 draad voor ongedetecteerde secties
- 2 draden voor voeding decoders
- 2 draden voor verlichting gebouwen en straatverlichting
7 draden totaal.
|
| Afbeelding: 02
|
| Principeschema van de centrale voedingsleiding
|
| Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
|
Kan het met minder draden?
Ja en nee. In principe kan het met minder draden wanneer de digitale centrale gebruikt maakt van het zogenaamde "common ground"-principe, oftewel gezamenlijke (of gemeenschappelijke) massa. Hierbij mogen alle massadraden vervangen worden door één gezamelijke (zwarte) massadraad.
| LET OP |
Alle massadraden vervangen door één gezamelijke massadraad mag alleen als de digitale centrale hier geschikt voor is, d.w.z. als deze een "common ground" heeft. Lees daarvoor de handleiding van de digitale centrale!
|
Welke draadsoort te gebruiken?
In principe is iedere elektrokabel of -draad te gebruiken. Voor de hoofdaders is dik draad beter. Door het gebruik van dikker draad wordt spanningsverlies over de centrale voedingsleiding voorkomen. Spanningsverlies uit zich in een lagere spanning op de rails.
|
|
|
| Afbeelding: 03
|
|
Afbeelding: 04
|
| Installatiedraad
|
|
Modelspoordraad
|
| Bron: conrad.nl
|
|
Bron: conrad.nl
|
Hoofdaders
Voor de hoofdaders is stug installatiedraad (VD-draad) het gemakkelijkst te gebruiken. Het is in meerdere kleuren en in een aantal diktes, zoals 1,5 mm² en 2,5 mm² te verkrijgen bij o.a. bouwmarkten. naar boven
Aansluitingen
Voor de draden naar de rails, decoders en verlichting (lampjes en/of leds) is gewoon standaard modelspoorkabel of -draad van bijvoorbeeld 0,14 mm² te gebruiken.
Aanleg centrale voedingsleiding
Het aanleggen van een centrale voedingsleiding is heel eenvoudig. Er zijn geen bijzondere materialen en/of -gereedschappen nodig. Een goede (zij)kniptang, schroevendraaiers, een soldeerbout en harskernsoldeer, een mesje, kroonstenen en schroefjes zijn voldoende.
Bevestigen
Het installatiedraad kan met kroonstenen aan de onderbouw worden bevestigd. Met de kroonstenen kunnen ook eventueel de draden wat meer gespannen worden. Let op dat de draad met isolatie door de kroonsteen heen kan. De kleinere draden kunnen bijvoorbeeld met kabelhouders van Conrad onder de baan geplakt worden.
|
|
|
| Afbeelding: 05
|
|
Afbeelding: E10.14-06
|
| Voorbeeld kroonstenen en kabelhouders
|
|
Voorbeeld centrale voedingsleiding
|
| Foto gemaakt door: Ronald Koerts
|
|
Foto gemaakt door: Beneluxspoor Forumgebruiker Ferry!
|
Aansluitingen
Een aansluitingen maken op de hoofdaders, zoals bij het gebruik van installatiedraad, betekent dat het draad vrijgemaakt moet worden van de isolatie; "strippen". Op de plek waar de koperkern vrij is van isolatie is een aftakking aan de hoofdader te solderen. Zorg er daarbij wel voor dat de draden na Het solderen - dus tijdens het afkoelen - niet kunnen bewegen, anders ontstaat een zogenaamde "koude las". De verbinding kan dan weer losgaan en tevens bestaat de kans op zeer moelijk te vinden storingen in de voedingsaansluitingen.
Wisseldecoders zonder aansluiting voor een hulpvoeding
Er zijn wisseldecoders, zoals de Roco 10775, zonder extra aansluiting voor een hulpvoeding. Deze wisseldecoders krijgen zowel het digitale signaal, als de spanning voor het omzetten van de wissels op dezelfde ingang. Met gebruik van meerdere wisseldecoders van dit type tegelijkertijd, is het verstandig om een extra aparte booster, met eigen transformator aan te schaffen en deze booster te koppelen aan het digitale systeem. Dan kunnen de wissels worden aangesloten op hun eigen CVL met digitale spanning.
Meer informatie
Externe website:
|
|
|
Beneluxspoor.net:
|
|
|
Voorbeeld van een centrale voedingsleiding.
|
|
|
Het aansluiten van de bedrading.
|
Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin
|
|
Laatste wijziging: 20 dec 2023 13:46 (CET)
|
