|
|
(33 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) |
Regel 1: |
Regel 1: |
− | __NOTOC__
| |
| {{Koptekst | | {{Koptekst |
− | |Vorige=E11.17 - Solderen | + | |Vorige= Etsen van messing |
− | |Volgende=E11.19 - Bouwpakketten | + | |Volgende= Gietvormen en gietmaterialen |
| + | |VorigeMenu= Methoden, technieken en materialen |
| |Auteur= Dolf van Wunnik | | |Auteur= Dolf van Wunnik |
− | |Niveau=Gevorderde
| |
− | |Aantalwoorden=00000
| |
− | |Aantalplaatjes=09
| |
− | |Aantalfilmpjes=00
| |
| }} | | }} |
− | === HET ETSEN VAN LICHTSEINEN === | + | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
− | Het idee hiervoor ontstond na het lezen van een artikel in een stokoud blad; 'Maak Het Zelf – Elektrische Spoorbaan'. De beschrijvingen op 'het net' van Jan Huchshorn en van de heren v.d. Werken deden de rest. Het etsen van seinen en andere attributen begint met het tekenen van de onderdelen op de PC. In dit geval met het tekenprogramma OpenOffice Draw. Ietwat omslachtig, maar goed te doen. Omdat het gebruikte messing de negatief-fotomessingplaat van Conrad is (Artikelnr. 529060), moeten de onderdelen in wit getekend worden op een zwarte achtergrond.<br /><br /> | + | === Het etsen van lichtseinen === |
− | [[Bestand:Foto_1.jpg]]<br />
| + | Het idee hiervoor ontstond na het lezen van een artikel in een stokoud blad; 'Maak Het Zelf – Elektrische Spoorbaan'. De beschrijvingen op 'het net' van Jan Huchshorn en van de heren v.d. Werken deden de rest. Het etsen van seinen en andere attributen begint met het tekenen van de onderdelen op de PC. In dit geval met het tekenprogramma OpenOffice Draw. Ietwat omslachtig, maar goed te doen. Omdat het gebruikte messing de negatief-fotomessingplaat van Conrad is (Artikelnr. 529060), moeten de onderdelen in wit getekend worden op een zwarte achtergrond. |
− | <i><small>E11.18-01<br />
| + | {{Afbeelding |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | |Bestand= Foto_1.jpg |
− | Als dat gebeurd is gaan we een veelvoud van de onderdelen zo gunstig mogelijk plaatsen op een oppervlakte gelijk aan die van de messingplaat. Als voorbeeld een plaatje waar vijfmaal de seinplaat, de lampenkast, de paalvoet, het bordesje, de ladder en nog enkele andere onderdelen geplaatst zijn. De montagetekening moet getekend zijn in zowel normaalbeeld als spiegelbeeld.<br /><br />
| + | |Grootte= Zeer Groot |
− | [[Bestand:Foto_2.jpg]]<br />
| + | |Volgnummer= 01 |
− | <i><small>E11.18-02<br />
| + | |Omschrijving= Het tekenprogramma OpenOffice Draw |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
− | Deze zijn afgedrukt met een Inkjetprinter, op Inkjet-transparanten in zowel normaalbeeld als spiegelbeeld. Het smalle buitenste kader is om beide tekeningen op elkaar te positioneren, waarbij de bedrukte zijden tegen elkaar moeten liggen. Het brede kader is voor de stevigheid, daar de messingplaat in de etsmachine tussen profielen geplaatst wordt. Alle onderdelen zijn met smalle baantjes van 0,5 mm met elkaar verbonden, zodat ze tijdens het etsen niet uit het kader vallen en uit de etsvloeistof gefilterd moeten worden.<br /><br />
| + | }} |
− | [[Bestand:Foto_3.jpg]]<br />
| + | |
− | <i><small>E11.18-03<br />
| + | Wanneer dat gebeurd is, gaan we een veelvoud van de onderdelen zo gunstig mogelijk plaatsen op een oppervlakte gelijk aan die van de messingplaat. Als voorbeeld een plaatje waar vijfmaal de seinplaat, de lampenkast, de paalvoet, het bordesje, de ladder en nog enkele andere onderdelen geplaatst zijn. De montagetekening moet getekend zijn in zowel normaalbeeld, als in spiegelbeeld. |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | {{Afbeelding |
− | Nu worden de beide helften op elkaar gepositioneerd en aan elkaar geplakt tot een soort envelopje waartussen de messingplaat geschoven kan worden.<br />'''Denk aan de lichtgevoeligheid !! Alléén geel licht gebruiken.''' Daar de zelfgebouwde belichtingskast enkelzijdig belicht, moet tijdens dit proces de plaat omgedraaid worden. Angst voor verschuiven bleek onnodig, want het gebruikte materiaal bleek aan elkaar te plakken. In deze lichtbak zijn professionele UV-buizen gebruikt waardoor de belichtingstijd zeer kort kan zijn. De belichtingstijd moet tijdens een proef worden vastgesteld.<br /><br /> | + | |Bestand= Foto_2.jpg |
− | [[Bestand:Foto_4.jpg]]<br />
| + | |Grootte= Zeer Groot |
− | <i><small>E11.18-04<br />
| + | |Volgnummer= 02 |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | |Omschrijving= De onderdelen worden zo compact mogelijk gerangschikt |
− | Nadat elke zijde 15 seconden belicht is, wordt de plaat meteen ontwikkeld in negatief-ontwikkelaar van Conrad (Artikelnr. 529052). Daarvan is de ontwikkeltijd niet kritisch en kan ruim genomen worden. Na het ontwikkelen meteen de plaat afspoelen in water. Het materiaal is nu niet meer lichtgevoelig en kan bij normaal licht verder bewerkt worden.<br /><br /> | + | |Maker= Dolf van Wunnik |
− | [[Bestand:Foto_5.jpg]]<br />
| + | }} |
− | <i><small>E11.18-05<br />
| + | |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | === De afdrukmethode === |
− | Tijd om de zelfgebouwde etsmachine tevoorschijn te halen. Deze is gemaakt van een voorraadbus (Blokker), waarbij in het deksel een verschuifbare constructie gemaakt is van kunststof profielen, waartussen de te etsen plaat geklemd kan worden. De vloeistof wordt in beweging gebracht door de lucht uit een aquariumpompje. In het deksel kan eventueel nog een gat gemaakt worden om er een aquariumverwarming door te steken die de etsvloeistof gaat verwarmen. In dit geval niet nodig daar als etsvloeistof koperchloride gebruikt wordt.<br /><br /> | + | Het ontwerp is afgedrukt met een Inkjetprinter, op Inkjet-transparanten in zowel 'normaalbeeld' als 'spiegelbeeld'. Het smalle buitenste kader is om beide tekeningen op elkaar te positioneren, waarbij de bedrukte zijden tegen elkaar moeten liggen. Het brede kader is voor de stevigheid, daar de messingplaat in de etsmachine tussen profielen geplaatst wordt. Alle onderdelen zijn met smalle baantjes van 0,5 mm met elkaar verbonden, zodat ze tijdens het etsen niet uit het kader vallen en uit de etsvloeistof gefilterd moeten worden. |
− | [[Bestand:Foto_6.jpg]]<br />
| + | {{Afbeelding |
− | <i><small>E11.18-06<br />
| + | |Bestand= Foto_3.jpg |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | |Grootte= Zeer Groot |
| + | |Volgnummer= 03 |
| + | |Omschrijving= De Inkjet-transparant in zowel 'normaalbeeld' als 'spiegelbeeld' |
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
| + | }} |
| + | |
| + | Nu worden de beide helften op elkaar gepositioneerd en aan elkaar geplakt tot een soort envelopje waartussen de messingplaat geschoven kan worden. |
| + | |
| + | |
| + | === Het belichten van de messingplaat === |
| + | '''Denk aan de lichtgevoeligheid !! Alléén geel licht gebruiken.''' Daar de zelfgebouwde belichtingskast enkelzijdig belicht, moet tijdens dit proces de plaat omgedraaid worden. Angst voor verschuiven bleek onnodig, want het gebruikte materiaal bleek aan elkaar te plakken. In deze lichtbak zijn professionele UV-buizen gebruikt waardoor de belichtingstijd zeer kort kan zijn. De belichtingstijd moet tijdens een proef worden vastgesteld. |
| + | {{Afbeelding |
| + | |Bestand= Foto_4.jpg |
| + | |Grootte= Zeer Groot |
| + | |Volgnummer= 04 |
| + | |Omschrijving= De belichtingskast (lichtbak) met twee UV-buizen |
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
| + | }} |
| + | |
| + | Nadat elke zijde 15 seconden belicht is, wordt de messingplaat meteen ontwikkeld in negatief-ontwikkelaar van Conrad (Artikelnr. 529052). Daarvan is de ontwikkeltijd niet kritisch en kan ruim genomen worden. Na het ontwikkelen meteen de plaat afspoelen in water. Het materiaal is nu niet meer lichtgevoelig en kan bij normaal licht verder bewerkt worden. |
| + | {{Afbeelding |
| + | |Bestand= Foto_5.jpg |
| + | |Grootte= Zeer Groot |
| + | |Volgnummer= 05 |
| + | |Omschrijving= De messingplaat, na het 'ontwikkelen' |
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
| + | }} |
| + | |
| + | === De etsprocedure === |
| + | Tijd om de zelfgebouwde etsmachine tevoorschijn te halen. Deze is gemaakt van een voorraadbus (Blokker), waarbij in het deksel een verschuifbare constructie gemaakt is van kunststof profielen, waartussen de te etsen plaat geklemd kan worden. De vloeistof wordt in beweging gebracht door de lucht uit een aquariumpompje. In het deksel kan eventueel nog een gat gemaakt worden om er een aquariumverwarming door te steken die de etsvloeistof gaat verwarmen. In dit geval niet nodig daar als etsvloeistof koperchloride gebruikt wordt. |
| + | {{Afbeelding |
| + | |Bestand= Foto_6.jpg |
| + | |Grootte= Zeer Groot |
| + | |Volgnummer= 06 |
| + | |Omschrijving= De zelfgebouwde 'ets-machine' |
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
| + | }} |
| + | |
| Zoals gezegd, wordt als etsvloeistof koperchloride gebruikt in een samenstelling gevonden op de website 'Circuits Online' en wel in de volgende samenstelling. | | Zoals gezegd, wordt als etsvloeistof koperchloride gebruikt in een samenstelling gevonden op de website 'Circuits Online' en wel in de volgende samenstelling. |
− | * 67% water. | + | :* 67% water. |
− | * 25% zoutzuur van 30%. | + | :* 25% zoutzuur van 30%. |
− | * 8% waterstofperoxide van 30%.<br /><br /> | + | :* 8% waterstofperoxide van 30%. |
− | Het samenstellen, in die volgorde (dus eerst het zoutzuur aan het water toevoegen en vermengen, daarna de waterstofperoxide toevoegen en daarna het geheel vermengen), van de vloeistof en het etsen gebeurt het liefste in de buitenlucht of bij een goede afzuiging.<br />Dit in verband met eventuele kwalijke dampen. <font color "red">'''DENK AAN BESCHERMING VAN HANDEN, OGEN EN KLEDING !!'''</font color><br />Het etsen kan nu beginnen.<br /><br /> | + | |
− | [[Bestand:Foto_7.jpg]]<br />
| + | |
− | <i><small>E11.18-07<br />
| + | Het samenstellen, in die volgorde (dus <u>eerst</u> het zoutzuur aan het water toevoegen en vermengen, <u>pas daarna</u> de waterstofperoxide toevoegen en daarna het geheel vermengen), van de vloeistof en het etsen gebeurt het liefste in de buitenlucht of bij een goede afzuiging. Dit in verband met eventuele kwalijke dampen. |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | |
− | Na een snelle etstijd is dit het resultaat:<br /><br /> | + | Het etsen kan nu beginnen. |
− | [[Bestand:Foto_8.jpg]]<br />
| + | {{Afbeelding |
− | <i><small>E11.18-08<br />
| + | |Bestand= Foto_7.jpg |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i><br /><br />
| + | |Grootte= Zeer Groot |
− | Een thinnerbad doet de rest:<br /><br /> | + | |Volgnummer= 07 |
− | [[Bestand:Foto_9.jpg]]<br /> | + | |Omschrijving= De 'ets-machine' in actie |
− | <i><small>E11.18-09<br />
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
− | Foto: Dolf van Wunnik</small></i>
| + | }} |
− | ----
| + | {{Afbeelding |
− | ====== <i>Meer informatie:</i> ======
| + | |Bestand= Foto_8.jpg |
− | <small>
| + | |Grootte= Zeer Groot |
− | :{|
| + | |Volgnummer= 08 |
− | |
| + | |Omschrijving= Na een snelle etstijd is dit het resultaat |
− | * [http://www.conrad.nl/goto.php?artikel=529060 Lichtgevoelige messingplaat, Website Conrad]
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
| + | }} |
| + | {{Afbeelding |
| + | |Bestand= Foto_9.jpg |
| + | |Grootte= Zeer Groot |
| + | |Volgnummer= 09 |
| + | |Omschrijving= Een thinnerbad doet de rest |
| + | |Maker= Dolf van Wunnik |
| + | }} |
| + | |
| + | {| class="wikitable" |
| + | | valign='center'| [[Bestand:Let-op.jpg|50px|center]]<small> '''LET OP'''</small>||valign='top'|'''DENK AAN BESCHERMING VAN HANDEN, OGEN EN KLEDING !!'''<br /> |
| + | '''Zorg ook voor VOLDOENDE VENTILATIE. Werk bij voorkeur in de buitenlucht!!''' |
| |- | | |- |
− | | | + | |} |
− | * [http://www.conrad.nl/goto.php?artikel=529052 Negatief-ontwikkelaar, Website Conrad]
| + | |
− | |- | + | |
− | | | + | {{Linkssectie begin |
− | * [http://home.wanadoo.nl/wvdwerken Website van de heren v.d.Werken]
| + | |Box= AlleenInfo |
− | |
| + | }} |
− | |}</small>
| + | {{Linkssectie tussenkop |
| + | |Koptekst= Encyclopedie: |
| + | }} |
| + | {{Link intern |
| + | |Link= Chemicaliën en modelspoor |
| + | |Linknaam= Chemicaliën en modelspoor |
| + | }} |
| + | {{Link intern |
| + | |Link= Seinen |
| + | |Linknaam= Seinen |
| + | }} |
| + | {{Linkssectie scheiding}} |
| + | {{Linkssectie tussenkop |
| + | |Koptekst= Externe websites: |
| + | }} |
| + | {{Link Conrad-Meerkeuze |
| + | |Volgnr= 29 <!-- conrad tracking link --> |
| + | |ExtraInfo= Onderdelen. |
| + | }} |
| + | {{Link Conrad-Meerkeuze |
| + | |Volgnr= 37 <!-- conrad --> |
| + | |ExtraInfo= Lichtgevoelige messingplaat |
| + | }} |
| + | {{Link Conrad-Meerkeuze |
| + | |Volgnr= 38 <!-- conrad --> |
| + | |ExtraInfo= Printplaat ontwikkelaar |
| + | }} |
| + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| + | |Volgnr= 300 <!-- home --> |
| + | |ExtraInfo= de heren v.d. Werken. Zelf een printplaat maken |
| + | }} |
| + | {{Linkssectie einde}} |
| | | |
| {{Voettekst | | {{Voettekst |
− | |Vorige=E11.17 - Solderen | + | |Vorige= Etsen van messing |
− | |Volgende=E11.19 - Bouwpakketten | + | |Volgende= Gietvormen en gietmaterialen |
| + | |VorigeMenu= Methoden, technieken en materialen |
| }} | | }} |
| | | |
| [[Categorie: Alles|E]] | | [[Categorie: Alles|E]] |
− | [[Categorie: Artikel|Etsen]] | + | [[Categorie: Artikel|Etsen van seinen]] |
− | [[Categorie: Praktijk|Etsen]] | + | [[Categorie: Chemicaliën en modelspoor|E]] |
− | [[Categorie: Seinen|Etsen]] | + | [[Categorie: Materialen|E]] |
− | [[Categorie: Materialen|Etsen]] | + | [[Categorie: Praktijk|E]] |
− | [[Categorie: Dolf van Wunnik]] | + | [[Categorie: Seinen|E]] |
| + | [[Categorie: Technieken|E]] |
| + | [[Categorie: Dolf van Wunnik|E]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Dolf van Wunnik
Het etsen van lichtseinen
Het idee hiervoor ontstond na het lezen van een artikel in een stokoud blad; 'Maak Het Zelf – Elektrische Spoorbaan'. De beschrijvingen op 'het net' van Jan Huchshorn en van de heren v.d. Werken deden de rest. Het etsen van seinen en andere attributen begint met het tekenen van de onderdelen op de PC. In dit geval met het tekenprogramma OpenOffice Draw. Ietwat omslachtig, maar goed te doen. Omdat het gebruikte messing de negatief-fotomessingplaat van Conrad is (Artikelnr. 529060), moeten de onderdelen in wit getekend worden op een zwarte achtergrond.
|
Afbeelding: 01
|
Het tekenprogramma OpenOffice Draw
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
Wanneer dat gebeurd is, gaan we een veelvoud van de onderdelen zo gunstig mogelijk plaatsen op een oppervlakte gelijk aan die van de messingplaat. Als voorbeeld een plaatje waar vijfmaal de seinplaat, de lampenkast, de paalvoet, het bordesje, de ladder en nog enkele andere onderdelen geplaatst zijn. De montagetekening moet getekend zijn in zowel normaalbeeld, als in spiegelbeeld.
|
Afbeelding: 02
|
De onderdelen worden zo compact mogelijk gerangschikt
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
De afdrukmethode
Het ontwerp is afgedrukt met een Inkjetprinter, op Inkjet-transparanten in zowel 'normaalbeeld' als 'spiegelbeeld'. Het smalle buitenste kader is om beide tekeningen op elkaar te positioneren, waarbij de bedrukte zijden tegen elkaar moeten liggen. Het brede kader is voor de stevigheid, daar de messingplaat in de etsmachine tussen profielen geplaatst wordt. Alle onderdelen zijn met smalle baantjes van 0,5 mm met elkaar verbonden, zodat ze tijdens het etsen niet uit het kader vallen en uit de etsvloeistof gefilterd moeten worden.
|
Afbeelding: 03
|
De Inkjet-transparant in zowel 'normaalbeeld' als 'spiegelbeeld'
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
Nu worden de beide helften op elkaar gepositioneerd en aan elkaar geplakt tot een soort envelopje waartussen de messingplaat geschoven kan worden.
Het belichten van de messingplaat
Denk aan de lichtgevoeligheid !! Alléén geel licht gebruiken. Daar de zelfgebouwde belichtingskast enkelzijdig belicht, moet tijdens dit proces de plaat omgedraaid worden. Angst voor verschuiven bleek onnodig, want het gebruikte materiaal bleek aan elkaar te plakken. In deze lichtbak zijn professionele UV-buizen gebruikt waardoor de belichtingstijd zeer kort kan zijn. De belichtingstijd moet tijdens een proef worden vastgesteld.
|
Afbeelding: 04
|
De belichtingskast (lichtbak) met twee UV-buizen
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
Nadat elke zijde 15 seconden belicht is, wordt de messingplaat meteen ontwikkeld in negatief-ontwikkelaar van Conrad (Artikelnr. 529052). Daarvan is de ontwikkeltijd niet kritisch en kan ruim genomen worden. Na het ontwikkelen meteen de plaat afspoelen in water. Het materiaal is nu niet meer lichtgevoelig en kan bij normaal licht verder bewerkt worden.
|
Afbeelding: 05
|
De messingplaat, na het 'ontwikkelen'
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
De etsprocedure
Tijd om de zelfgebouwde etsmachine tevoorschijn te halen. Deze is gemaakt van een voorraadbus (Blokker), waarbij in het deksel een verschuifbare constructie gemaakt is van kunststof profielen, waartussen de te etsen plaat geklemd kan worden. De vloeistof wordt in beweging gebracht door de lucht uit een aquariumpompje. In het deksel kan eventueel nog een gat gemaakt worden om er een aquariumverwarming door te steken die de etsvloeistof gaat verwarmen. In dit geval niet nodig daar als etsvloeistof koperchloride gebruikt wordt.
|
Afbeelding: 06
|
De zelfgebouwde 'ets-machine'
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
Zoals gezegd, wordt als etsvloeistof koperchloride gebruikt in een samenstelling gevonden op de website 'Circuits Online' en wel in de volgende samenstelling.
- 67% water.
- 25% zoutzuur van 30%.
- 8% waterstofperoxide van 30%.
Het samenstellen, in die volgorde (dus eerst het zoutzuur aan het water toevoegen en vermengen, pas daarna de waterstofperoxide toevoegen en daarna het geheel vermengen), van de vloeistof en het etsen gebeurt het liefste in de buitenlucht of bij een goede afzuiging. Dit in verband met eventuele kwalijke dampen.
Het etsen kan nu beginnen.
|
Afbeelding: 07
|
De 'ets-machine' in actie
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
|
Afbeelding: 08
|
Na een snelle etstijd is dit het resultaat
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
|
Afbeelding: 09
|
Een thinnerbad doet de rest
|
Foto gemaakt door: Dolf van Wunnik
|
LET OP |
DENK AAN BESCHERMING VAN HANDEN, OGEN EN KLEDING !!
Zorg ook voor VOLDOENDE VENTILATIE. Werk bij voorkeur in de buitenlucht!!
|
Meer informatie
Externe websites:
|
|
Onderdelen.
|
|
Lichtgevoelige messingplaat
|
|
Printplaat ontwikkelaar
|
|
de heren v.d. Werken. Zelf een printplaat maken
|