|
|
| (8 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| | {{Koptekst | | {{Koptekst |
| − | |Vorige= Geautomatiseerd rijden | + | |Vorige= Treingestuurd rijden |
| − | |Volgende= Puntstuk van het wissel polariseren | + | |Volgende= Wissels digitaliseren |
| | |VorigeMenu= Digitale baanbesturing | | |VorigeMenu= Digitale baanbesturing |
| − | |Auteur= Ronald Koerts | + | |Auteur= |
| − | |Bewerking= Fred Eikelboom
| |
| | }} | | }} |
| − | {{Inhoudsopgave||Klein|GeenTekst}} | + | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| | + | |
| | === Inleiding === | | === Inleiding === |
| − | Nu we handmatig digitaal kunnen rijden, willen we dit een beetje uit gaan breiden; we willen graag de wissels digitaal bedienen. Om wissels te 'digitaliseren' hebben we een aantal onderdelen nodig:
| + | Onder '''geautomatiseerd rijden''' wordt verstaan dat een computer met daarop een besturingsprogramma de modelbaan controleert en bestuurt. Hierbij is de hele baan volledig geautomatiseerd en de kijker kan zich op één stuk van de baan concentreren, bijvoorbeeld het rangeergedeelte van de modelbaan. |
| − | | |
| − | :*[[#Wisselaandrijving|Een wisselaandrijving]].
| |
| − | :*[[#Wisseldecoder|Een wisseldecoder]].
| |
| − | | |
| − | Deze twee onderdelen samen, zorgen ervoor dat we de wissels vanaf de centrale digitaal kunnen bedienen.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Wisselaandrijving ===
| |
| − | Wanneer de wissels nog geen aandrijving hebben, moeten deze eerst voorzien worden van een elektrische aandrijving. De fabrikanten van railsystemen, zoals Roco, Fleischmann, Piko en Märklin leveren eigen aandrijvingen voor hun wissels. Daarnaast zijn er diverse andere leveranciers, zoals Hoffmann, Conrad, Tortoise en Fulgurex die universele wisselaandrijvingen leveren. Deze kunnen meestal zonder daadwerkelijke (of ingrijpende) aanpassingen aan het wissel gebruikt worden. Wisselaandrijvingen zijn te onderscheiden in een aantal groepen. Iedereen heeft meestal een persoonlijke voorkeur om voor een bepaald type- en merk wisselaandrijving te kiezen.
| |
| − | | |
| − | :*[[#Aandrijvingen met magneetspoel|Aandrijvingen met magneetspoel]].
| |
| − | :*[[#Aandrijvingen met motor|Aandrijvingen met motor]].
| |
| − | :*[[#Servo's|Servo's]].
| |
| − | :*[[#Geheugendraad-aandrijving|Geheugendraad-aandrijvingen]].
| |
| | | | |
| − | | + | === Alles automatiseren === |
| − | ==== Aandrijvingen met magneetspoel ==== | + | Dat kan, maar hoeft niet. Er is de mogelijkheid om maar een gedeelte van de baan te automatiseren, bijvoorbeeld alleen het schaduwstation, of alleen een pendelbaantje. Uiteraard is het ook mogelijk om de gehele baan te automatiseren, met uitzondering van het station of een rangeerterrein, waarop zelf gerangeerd kan worden met [[handmatig digitaal rijden]]. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| − | |Bestand= DigitaalMagneetspoel.jpg | + | |Bestand= ArsTECNICA_Anlage1.jpg |
| − | |Grootte= 245px | + | |Grootte= Normaal |
| | |Volgnummer= 01 | | |Volgnummer= 01 |
| − | |Omschrijving= Voorbeeld magneetspoel-aandrijving | + | |Omschrijving= Modelbaan van Ars Technica in Loshein/Eifel. Fotograaf: Euro Tecnica. |
| − | |Bron= [http://www.roco.cc Roco] | + | |Bron= [http://commons.wikimedia.org commons.wikimedia.org] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] |
| | }} | | }} |
| | | | |
| − | Dit type aandrijving wordt geleverd door de meeste fabrikanten van railsystemen. Bij dit type aandrijving wordt het wissel omgezet door het activeren van een spoel d.m.v. een stroompuls. Het omzetten van het wissel gebeurd meestal met een 'klap', die goed hoorbaar is.
| + | === De mogelijkheden === |
| | + | Er is een aantal mogelijkheden om de modelbaan te automatiseren, maar eigenlijk zijn al die mogelijkheden op hetzelfde principe gebaseerd; de modelbaan wordt in stukken -de zogenaamde 'blokken'- verdeeld en in een blok mag zich maar één trein bevinden. |
| | + | * Analoog |
| | + | * Digitaal met een centrale |
| | + | * Digitaal met een computer |
| | | | |
| | + | ==== Analoog ==== |
| | + | Dit is de aloude methode: het stroomloos maken van stukken baan -de blokken- waardoor de treinen stoppen. Dit is helemaal te automatiseren met speciale (eventueel zelfgebouwde) printen en relais-schakelingen. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld mogelijk om treinen 'rustig' voor het sein te laten stoppen. Met hoogfrequent systemen is het ook mogelijk om bij stilstaande treinen de verlichting toch te laten branden. |
| | | | |
| − | ==== Aandrijvingen met motor ==== | + | ==== Digitaal ==== |
| − | {{Afbeelding 2 naast elkaar
| + | Het stroomloos schakelen van (delen van) de digitale modelbaan is niet verboden, maar is niet de bedoeling. Het is nu juist wel de bedoeling dat er altijd een digitale spanning op de rails, zodat ook bij stilstand van het materieel (locs, treinstellen en/of rijtuigen) de verlichting kan blijven branden. Hierdoor ontstaat een veel realistischer beeld op uw modelbaan. |
| − | |Bestand= DigitaalTortoise.jpg
| |
| − | |Bestand2= Mole-wisselaandrijving-AR01.jpg
| |
| − | |Grootte= 140px
| |
| − | |Grootte2= 145px
| |
| − | |Volgnummer= 02
| |
| − | |Volgnummer2= 03
| |
| − | |Omschrijving= Voorbeeld wisselaandrijving
| |
| − | |Omschrijving2= Wisselaandrijving 'The Mole' (De Mol)
| |
| − | |Bron= [http://www.circuitron.com Circuitron]
| |
| − | |Bron2= [http://www.proto87.com Andy Reichert]
| |
| − | |Tussenruimte= 10px
| |
| − | }}
| |
| | | | |
| | + | Er zijn verschillende mogelijkheden om een digitale modelbaan te automatiseren. Bij alle opties moet gebruik worden gemaakt van bezetmelders/terugmelders, anders 'weet' de centrale (of het besturingsprogramma) niet waar een trein zich op de modelbaan bevindt. |
| | | | |
| − | Bij dit type aandrijving zorgt een motortje voor het omzetten van het wissel. In de praktijk wordt voor aandrijvingen met motor gekozen omdat deze:
| + | === Met een centrale === |
| − | :*Goedkoper in aanschaf zijn dan aandrijvingen met magneetspoel.
| + | Sommige centrales kunnen zelfstandig een modelbaan besturen. Deze centrales kunnen op de meldingen van de bezet/terugmelders reageren en daarmee de treinenloop aansturen. Wát de digitale centrale precies kan, is afhankelijk van de ingebouwde mogelijkheden. Vaak is er ook een mogelijkheid om de modelbaan aan te sluiten op de computer. |
| − | :*Meestal betrouwbaarder zijn dan aandrijvingen met magneetspoel.
| |
| − | :*Meestal in snelheid van omzetten (lees: het langzamer of sneller -verschuiven van de wisseltongen) aan te passen zijn.
| |
| | | | |
| | + | Een overzichtje van centrales die zelfstandig een modelbaan kunnen besturen: |
| | + | * ECoS II. |
| | + | * Märklin Central Station. |
| | + | * Raptor. |
| | + | * Viessmann Commander. |
| | | | |
| − | Meetal betreft het hier aandrijvingen met motor, zonder ingebouwde electronica, maar er bestaan ook typen met ingebouwde elelectronica, zoals de Tortoise Smail.
| + | === Digitaal met een computer === |
| | + | Een andere mogelijkheid is om de modelbaan op een computer aan te sluiten. Dan kan met een computerprogramma (de ''software'') de modelbaan worden bestuurd. Daarvoor moet de computer wel via een ''interface'' op de centrale en de modelbaan worden aangesloten. Via een seriële/USB of Ethernet-aansluiting, wordt de computer aangesloten op de centrale. |
| | | | |
| | + | ==== Via computerinterface op de centrale ==== |
| | + | Een aantal duurdere centrales hebben al een computerinterface ingebouwd. Deze centrales kunnen direct op een computer worden aangesloten. Enkele voorbeelden hiervan zijn: |
| | + | {| |
| | + | | |
| | + | * [[ESU ECoS 1]]. |
| | + | * ESU ECoS 2. |
| | + | * [[Märklin Central Station]]. |
| | + | * [[Märklin Central Station II]]. |
| | + | * [[Uhlenbrock Intellibox Basic]]. |
| | + | |} |
| | | | |
| − | ==== Servo's ==== | + | ==== Met losse computerinterface ==== |
| − | {{Afbeelding
| + | Dit is een oplossing voor centrales die geen computeraansluiting hebben. Er komt dan een extra print of kastje bij dat tussen de centrale en de computer komt. Deze oplossing is meestal nodig bij de 'goedkopere' centrales, zoals de Roco/Fleischmann Multimaus. Hiervoor is een, door Karst Drenth ontwikkelde, interface gemaakt, de ''S88XpressNetLI'' (zie afbeelding 02). |
| − | |Bestand= DigitaalServouh.jpg
| + | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| − | |Grootte= 225px
| + | |Bestand= DigitaalS88XPressNetLI_doc_2.jpg |
| − | |Volgnummer= 04
| + | |Bestand2= Digitaal63120.jpg |
| − | |Omschrijving= Voorbeeld servo-aandrijving
| |
| − | |Bron= [http://www.uhlenbrock.de Uhlenbrock]
| |
| − | }}
| |
| − | | |
| − | | |
| − | Het omzetten van het wissel met een servo wordt steeds populairder. De benodigde servo's worden steeds betaalbaarder en zijn meestal niet duurder dan een aandrijving met motor. Daarnaast is een servo heel stil en is op een aantal punten heel nauwkeurig af te stellen, zoals de uitslag en de snelheid. Bij gebruik van servo's dient u een servo-decoder aan te schaffen.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ==== Geheugendraad-aandrijving ====
| |
| − | {{Afbeelding
| |
| − | |Bestand= Info_wissel_geheugendraad_1_2.gif
| |
| − | |Grootte= 485px
| |
| − | |Volgnummer= 05
| |
| − | |Omschrijving= Principe geheugendraadaandrijving
| |
| − | |Bron= [http://www.floodland.nl/aim/index.htm Huib Maaskant]
| |
| − | }}
| |
| − | | |
| − | | |
| − | Dit is de stilste aandrijving van alle verkrijgbare aandrijvingen. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de 'geheugen'-functie van dat draad. Bij het onder spanning zetten van deze speciale draad zal deze verkorten (krimpen). Na het onderbreken van de spanning zal het geheugendraad weer terug gaan naar zijn oude vorm (originele lengte). Sinds kort levert Viessmann ook deze vorm van aandrijvingen kant-en-klaar. Omdat deze vorm van wissels omzetten vooral zelfbouw is, is deze minder geschikt voor de echte beginner. Voor informatie over geheugendraad-aandrijving, zie: het artikel ''Toepassing geheugenmetaal'' bij 'Meer informatie'.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ==== Puntstuk van het wissel polariseren ====
| |
| − | Met het aandrijven van het wissel moet ook het puntstuk van het wissel worden gepolariseerd. Dit voorkomt dat treinen op het wissel blijven staan of dat kortsluiting tijdens het berijden van het wissel onstaat. Zie het artikel ''Puntstuk wissel polariseren'' bij 'Meer informatie', over het polariseren van het puntstuk.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ==== Zichtbaar of 'onder de vloer'? ====
| |
| − | Dat hangt af van de situatie waarin u de aandrijving nodig heeft. Voor het schaduwstation is het niet erg wanneer er wisselaandrijvingen zichtbaar zijn. Voor gedeelten waar de toeschouwer naar kijkt, is het mooier dat de aandrijving niet- of nauwelijks zichtbaar is. De meeste magneetspoel-aandrijvingen kunnen op twee manieren gemonteerd worden. Zichtbaar langs het wissel of omgekeerd (op de kop) 'onzichtbaar' naast het wissel. De meeste motor-aandrijvingen, servo-aandrijvingen en geheugendraad-aandrijvingen kunnen meestal onder het wissel gemonteerd worden.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Wisseldecoder ===
| |
| − | Om de wissels vanaf de centrale om te kunnen zetten, hebben we een decoder nodig. Deze decoder luistert naar de commando's van de centrale. In de praktijk noemen we dit dan ook een 'wisseldecoder'. Het type decoder dat u nodig heeft, is afhankelijk van het type wisselaandrijvingen dat u heeft. Net als bij de soorten wisselaandrijvingen, is ook hiervoor de bijhorende wisseldecoder. Dus een servo-aandrijving kan alléén met een servo-wisseldecoder aangestuurd worden.
| |
| − | | |
| − | {{Afbeelding 3 naast elkaar | |
| − | |Bestand=DigitaalWisseldecoder.jpg | |
| − | |Bestand2= Digitaal67800.jpg | |
| − | |Bestand3= DigitaalLdtwisseldec.jpg
| |
| | |Grootte= 200px | | |Grootte= 200px |
| | |Grootte2= 200px | | |Grootte2= 200px |
| − | |Grootte3= 200px
| + | |Volgnummer= 02 |
| − | |Volgnummer= 06 | + | |Volgnummer2= 03 |
| − | |Volgnummer2= 07 | + | |Omschrijving= S88XpressNetLI |
| − | |Volgnummer3= 08
| + | |Omschrijving2= Uhlenbrock 63120 |
| − | |Omschrijving= Roco 10775 8-voudige magneetspoel-decoder | + | |Bron= www.sleutelspoor.nl |
| − | |Omschrijving2= Uhlenbrock 67800 4-voudige servo-decoder | + | |Bron2= www.uhlenbrock.de |
| − | |Omschrijving3= LDT MDEC Decoder 4-voudige motor-decoder
| |
| − | |Bron= [http://www.roco.cc Roco.cc] | |
| − | |Bron2= [http://www.uhlenbrock Uhlenbrock.de] | |
| − | |Bron3= [http://www.conrad.nl Conrad.nl]
| |
| − | |Tussenruimte= 10px
| |
| − | |Tussenruimte2= 9px
| |
| − | |Tussenruimte3= 10px
| |
| | }} | | }} |
| − | | + | Een aantal mogelijke oplossingen op een rijtje: |
| − | | + | {| class="wikitable" style="font-size:90%;" |
| − | ==== Digitaal signaal ==== | + | !style="background:#E5E4E2;" width="120"| Computer-interface |
| − | Om te kunnen communiceren en de commando's van de centrale te kunnen begrijpen moeten de wisseldecoders en de centrale hetzelfde protocol hebben. Dit is de 'taal' die de onderdelen onderling spreken. Er zijn veel protocollen die gebruikt worden, maar de twee belangrijkste zijn het Motorola-protocol (afgekort MM) en het DCC-protocol.
| + | !style="background:#E5E4E2;" width="60"| Protocol |
| − | | + | !style="background:#E5E4E2;" width="195"| Koppelen met mogelijke centrales |
| − | | + | |- |
| − | ==== Hulpschakeling voor aansluiten van motor-aandrijvingen op magneetspoel-decoders ==== | + | |style="background:#E8E8E8;"| [[S88XpressNetLI]] |
| − | Met een kunstgreep is het mogelijk om wisselaandrijvingen met motor aan te sluiten op een normale magneetspoel-wisseldecoder. Deze hulpschakeling staat beschreven in het artikel ''Hulpschakeling motorwisselaandrijvingen'' bij 'Meer informatie'.
| + | |style="background:#E8E8E8;"| XpressNet |
| − | | + | |style="background:#E8E8E8;"| Roco Multimaus |
| − | | + | |- |
| − | ==== Hoeveel wisselaandrijvingen op één decoder? ==== | + | |style="background:#E5E4E2;"| [[GenLI|GenLI]] |
| − | Tegenwoordig zijn de wisseldecoders in alle maten te krijgen. Er zijn wisseldecoders die maar één wisselaandrijving kunnen omzetten tot wisseldecoders die acht aansluitingen hebben. Het is een beetje afhankelijk van hoe het ontwerp van de baan is. Heeft u veel wissels bij elkaar liggen, dan kunt u goed werken met een wisseldecoder met acht aansluitingen, want dan hoeft u niet zoveel lange draden te trekken. Liggen uw wissels verder uit elkaar, dan kunt u beter met wisseldecoders werken die minder aansluitingen hebben. Dan hoeft u minder lange draden te trekken.
| + | |style="background:#E5E4E2;"| XpressNet |
| − | | + | |style="background:#E5E4E2;"| Roco Multimaus/Locmaus |
| − | | + | |- |
| − | === Aansluiten van wisseldecoders === | + | |style="background:#E8E8E8;"| [http://rosoft.biedmeer.nl/Webwinkel-Product-1099373/LocoNet-interface.html LocoNet-Interface] |
| − | Om te kunnen werken heeft een wisseldecoder twee zaken nodig: Commando's van de centrale en spanning om te werken. Bij veel wisseldecoders zijn daarom twee aparte aansluitingen (aansluitconnectoren) aanwezig voor deze twee zaken.
| + | |style="background:#E8E8E8;"| LocoNet |
| − | | + | |style="background:#E8E8E8;"| Centrales met Loconet-aansluiting |
| − | | |
| − | ==== Digitale spanning-aansluiting ==== | |
| − | Deze aansluiting is op iedere wisseldecoder aanwezig. Deze aansluitingen zijn meestal rood en bruin van kleur of hebben de letters J en K. De decoder ontvangt op deze aansluiting de digitale signalen van de centrale. Bij sommige wisseldecoders zorgt deze aansluiting tevens voor de schakelstroom die benodigd is voor het laten werken van de wisselaandrijvingen.
| |
| − | {| class="wikitable"
| |
| − | | valign='center'| [[Bestand:Let-op.jpg|50px|center]]<small> '''LET OP'''</small>||valign='top'| Deze draden zijn ook aangesloten op de rails en hebben gewoon digitale spanning. | |
| | |- | | |- |
| | + | |style="background:#E5E4E2;"| [http://www.uhlenbrock.de/intern/Produkte/loconet/I5663961-001.htm!ArcEntryInfo=0007.4.I5663961&NewServerName=GAMMA Uhlenbrock 63120] |
| | + | |style="background:#E5E4E2;"| LocoNet |
| | + | |style="background:#E5E4E2;"| Centrales met Loconet-aansluiting |
| | |} | | |} |
| − | | + | {{Tabelonderschrift |
| − | | + | |Volgnummer= 01 |
| − | ==== Hulpspanning-aansluiting ====
| + | |Maker= Fred Eikelboom |
| − | Deze voedings-aansluiting is niet altijd aanwezig bij wisseldecoders. Dan is de digitale spanning-aansluiting de enige aansluiting op de wisseldecoder. Deze gebruikt dan 'dure' digitale spanning voor het laten werken van de wisselaandrijvingen. Daar in tegen hebben veel wisseldecoders een extra voedings-aansluiting om daar eventueel een aparte standaard (wisselstroom-)(trein)transformator aan te sluiten. De reden hiervoor is dat een digitale booster duurder is dan een standaard (trein)transformator. Dan worden de wisselaandrijvingen met de 'goedkopere' standaard-stroom gevoed.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ==== Overzicht schema aansluiten wisseldecoders ====
| |
| − | Hieronder staat een algemeen schema hoe wisseldecoders worden aangesloten. De meeste wisseldecoders zijn aan te sluiten volgens methode 2 of methode 3. De Roco wisseldecoder 10775 is alléén met methode 1 aan te sluiten, deze heeft namelijk geen extra aansluitingen voor aparte voeding van de wissels. Deze worden gevoed door de spanning op de baan.
| |
| − | {{Afbeelding | |
| − | |Bestand= Aansl-wiss-dec-rk.jpg
| |
| − | |Grootte= Groot
| |
| − | |Volgnummer= 09 | |
| − | |Omschrijving= Schema aansluiten wisseldecoders
| |
| − | |Maker= Ronald Koerts | |
| − | |Type= Tekening
| |
| | }} | | }} |
| | | | |
| | + | ===RS232C-aansluiting of USB=== |
| | + | Moderne computers hebben vaak geen RS232C-aansluiting (een 'com poort') meer, dan kan gebruik gemaakt worden van een 'RS232C naar USB aansluiting'-adapterkabel. |
| | | | |
| − | ==== Mogelijk probleem met het programmeren ==== | + | === Treinbesturingssoftware === |
| − | Het kan zijn dat een wisseldecoder welke geschikt is voor het DCC-protocol, niet goed reageert op het programmeren of juist helemaal niet wil programmeren. Dan kan het een oplossing zijn om de draden voor het digitale signaal om te wisselen. Dit probleem wordt veroorzaakt door interpretatieverschillen van het DCC-protocol door de fabrikant. | + | Wanneer met de computer gereden gaat worden, is een programma nodig dat de treinen kan besturen. Het ideale besturingsprogramma regelt dat de treinen volgens een bepaalde 'dienstregeling' kunnen rijden. Door de koppeling van de PC met de modelbaan kan het programma reageren op de bezetmelders/terugmelders. In ieder programma moeten wat zaken gedaan worden: |
| − | | + | * een baanplan tekenen; |
| − | | + | * bezetmelders/terugmelders koppelen aan het baanplan; |
| − | === Daadwerkelijk wissels schakelen ===
| + | * wisseldecoders te koppelen aan de wissels in het baanplan; |
| − | Zoals locomotieven luisteren naar adressen, zo luistert ook de wisseldecoder naar adressen. Deze adressen moeten we programmeren. Op vrijwel alle gangbare wisseldecoders bevind zich een programmeerknopje. Wanneer u dit knopje indrukt, en een wisselcommando geeft op een bepaald adres, worden alle wisseladressen van die decoder geprogrammeerd.
| + | * locs, treinstellen en/of treinen invoeren in de bibliotheek/database van het programma, alsmede de bestemmingen voor de treinen. |
| − | | + | Daarna kan er gereden worden. Er zijn diverse programma's verkrijgbaar, van gratis tot zeer dure. Enkele voorbeelden: |
| − | | + | * Itrain |
| − | ==== Voorbeeld: ====
| + | * Koploper |
| − | We gaan in dit voorbeeld een viervoudige wisseldecoder programmeren:
| + | * RocRail |
| − | | + | * Windigipet |
| − | :#Sluit de wisseldecoder volgens de handleiding aan.
| |
| − | :#Vòòr het aanzetten van alle systemen goed controleren of alles aangesloten is.
| |
| − | :#U drukt het programmeerknopje in. De meeste decoders hebben minimaal één wisselaandrijving op de eerste aansluiting nodig om deze te kunnen programmeren.
| |
| − | :#U selecteert wisseladres 5 en geeft het commando om te schakelen. De decoder zal er op reageren met de eerste aandrijving, en vanaf dat moment zijn de adressen ingesteld.
| |
| − | :#De eerste aandrijving is adres 5, de tweede aandrijving is adres 6, de derde is 7 en de vierde is 8.
| |
| − | :#Als u daarna nòg een wisseldecoder wilt programmeren moet u die dus niet op adres 6 programmeren, maar op adres 9! Want anders krijgt u een overlap en zullen twee- of meer wissels tegelijk gaan reageren!
| |
| − | | |
| − | | |
| − | Nu zijn we in staat handmatig digitaal te rijden met gedigitaliseerde wissels!
| |
| − | ----
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Waar moet u op letten bij het kopen? ===
| |
| − | De keuze voor een bepaalde wisselaandrijving en wisseldecoder is puur een eigen keuze. Het is natuurlijk afhankelijk van het beschikbare budget. In ieder geval moet u op de volgende dingen letten bij de aankoop:
| |
| − | | |
| − | :*''Kan de wisselaandrijving uw wissels omzetten?''
| |
| − | :*''Past de wisseldecoder bij de wisselaandrijving? Bijvoorbeeld een motorwisseldecoder bij een motorwisselaandrijving.''
| |
| − | :*''Is de decoder geschikt voor het juiste digitale protocol c.q. signaal? Bijvoorbeeld Motorola of DCC.''
| |
| − | | |
| − | | |
| − | Wanneer u de bovenstaande punten met 'ja' kunt beantwoorden, dan weet u zeker dat u de juiste wisselaandrijving en wisseldecoder voor uw digitale systeem koopt.
| |
| − | ----
| |
| − | | |
| − | ====Opmerking====
| |
| − | Let bij de aanschaf van een Cobalt wisselaandrijving op het typenummer.
| |
| − | *Type CBA is voor analoge banen. Deze kan op een voedingsspanning van 9 tot 15 Volt= aangesloten worden. | |
| − | *Type CBD is voor digitale banen en kan direct op de centrale of de CVL (ringleiding) aangesloten worden. | |
| − | | |
| | | | |
| | + | Voor meer informatie zie het artikel [[Treinbesturingssoftware]]. Met behulp van deze programma's wordt de computer 'verteld' waar de bezetmelders liggen, hoe de baan er verder nog uitziet en welke locs en/of treinstellen er zijn. Hiermee is de computer in staat om alle locs en/of treinstellen veilig over de modeltreinbaan te sturen. |
| | {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| − | |Box= AlleenInfo | + | |Box = AlleenInfo |
| | }} | | }} |
| | {{Linkssectie tussenkop | | {{Linkssectie tussenkop |
| | |Koptekst= Encyclopedie: | | |Koptekst= Encyclopedie: |
| − | }}
| |
| − | {{Link intern
| |
| − | |Link= Decoders
| |
| − | |Linknaam= Decoders
| |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| Regel 216: |
Regel 125: |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| − | |Link= Digitale protocollen | + | |Link= Centrales |
| − | |Linknaam= Digitale protocollen | + | |Linknaam= Digitale Centrales |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| − | |Link= Hulpschakeling motorwisselaandrijvingen | + | |Link= S88XpressNetLI |
| − | |Linknaam= Hulpschakeling motorwisselaandrijvingen | + | |Linknaam= S88XpressNetLI |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| − | |Link= Puntstuk van het wissel polariseren | + | |Link= Terugmelding en/of bezetmelding#Loconet |
| − | |Linknaam= Puntstuk van het wissel polariseren | + | |Linknaam= Terugmelding |
| | + | |ExtraInfo= Loconet. |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| − | |Link= Toepassing geheugenmetaal | + | |Link= Treinbesturingssoftware |
| − | |Linknaam= Toepassing geheugenmetaal | + | |Linknaam= Treinbesturingssoftware |
| | }} | | }} |
| | {{Linkssectie scheiding}} | | {{Linkssectie scheiding}} |
| | {{Linkssectie tussenkop | | {{Linkssectie tussenkop |
| − | |Koptekst= Extrerne websites: | + | |Koptekst= Externe website: |
| − | }}
| |
| − | {{Linkssectie tussenkop
| |
| − | |Koptekst= Wisselaandrijvingen:
| |
| − | |Lijn= Geen
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Circuitron.com
| |
| − | |Link= http://www.circuitron.com/index_files/Smail.htm
| |
| − | |ExtraInfo= Tortoise Smail wisselaandrijving.
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Circuitron.com
| |
| − | |Link= http://www.circuitron.com/index_files/Tortoise.htm
| |
| − | |ExtraInfo= Tortoise Turtle wisselaandrijving.
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Conrad.nl
| |
| − | |Link= http://www2.conrad.nl/goto.php?artikel=219998
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= dccconcepts.com
| |
| − | |Link= http://www.dccconcepts.com/index_files/Cobalt_turnout_motor.htm
| |
| − | |ExtraInfo= Cobalt wisselaandrijving.
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Fleischmann
| |
| − | |Link= http://www.fleischmann.de/typo3temp/pics/706f9727e1.jpg
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Fulgurex
| |
| − | |Link= http://www.fulgurex.ch/modelle/zubehoer/weichenmotor.html
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Link= http://www.hoffmann-antrieb.de
| |
| − | |Omschrijving= Hoffmann
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Märklin
| |
| − | |Link= http://www.maerklin.de/de/produkte/detailsh0.html?art_nr=74445
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Piko
| |
| − | |Link= http://www.piko.de/produkt_db/check.php?page=detail&grand_id=4&parent_id=5&child_id=0&id=55271
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= proto87.com
| |
| − | |Link= http://www.proto87.com
| |
| − | |ExtraInfo= The Mole wisselaandrijving.
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= re-os.nl
| |
| − | |Link= http://www.re-os.nl/cobalt
| |
| − | |ExtraInfo= Cobalt wisselaandrijving.
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Roco
| |
| − | |Link= http://www.roco.cc/produkteshop/uebersicht/detail/cat/6064/pr/roco-line-21-mmampnbspelektroweichenantrieb-links.html
| |
| − | }}
| |
| − | {{Link extern
| |
| − | |Omschrijving= Uhlenbrock
| |
| − | |Link= http://www.uhlenbrock.de
| |
| | }} | | }} |
| − | {{Linkssectie tussenkop | + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| − | |Koptekst= Documentatie: | + | |Volgnr= 71 |
| | + | |ExtraInfo= Voor alle vragen i.v.m. het gebruik van 'Koploper'. |
| | }} | | }} |
| − | {{Link extern | + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| − | |Omschrijving= dccconcepts.com | + | |Volgnr = 448 |
| − | |Link= http://www.dccconcepts.com/PDF_Downloads/cobalt_manual.pdf | + | |ExtraInfo= Allan Gartner's ''Wiring for DCC''. Website met veel info over DCC. |
| − | |ExtraInfo= Gebruiksaanwijzing Cobalt wisselaandrijving (pdf).
| |
| | }} | | }} |
| | {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| − |
| |
| − | {{Gerelateerde termen
| |
| − | |Termen= Marklin, Maerklin, Mærklin
| |
| − | }}
| |
| | {{Voettekst | | {{Voettekst |
| − | |Vorige= Geautomatiseerd rijden | + | |Vorige= Treingestuurd rijden |
| − | |Volgende= Puntstuk van het wissel polariseren | + | |Volgende= Wissels digitaliseren |
| | |VorigeMenu= Digitale baanbesturing | | |VorigeMenu= Digitale baanbesturing |
| − | }} | + | }}{| width= "100%" |
| − | [[Categorie: Alles|W]] | + | |- valign= "top" |
| − | [[Categorie: Artikel|Wissels digitaliseren]] | + | ! scope= "row" width="80%" | |
| − | [[Categorie: Baanbesturing|W]] | + | | <small><small>Laatste wijziging: 1 juni 2020 20:03 (CEST)</small></small> |
| − | [[Categorie: Bedrading|W]] | + | |} |
| − | [[Categorie: Decoder|W]] | + | [[Categorie: Alles|G]] |
| − | [[Categorie: Digitale baanbesturing|W]] | + | [[Categorie: Artikel|Geautomatiseerd rijden]] |
| − | [[Categorie: Wissels|W]] | + | [[Categorie: Baanbesturing|G]] |
| − | [[Categorie: Ronald Koerts|W]] | + | [[Categorie: Bezetmelding/Terugmelding|G]] |
| − | [[Categorie: Fred Eikelboom|W]] | + | [[Categorie: Digitaal treingestuurd|G]] |
| | + | [[Categorie: Digitale baanbesturing|G]] |
| | + | [[Categorie: Elektronica digitaal|G]] |
| | + | [[Categorie: Software|G]] |
| | + | [[Categorie: Ronald Koerts|G]] |
| | + | [[Categorie: Fred Eikelboom|G]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net
Inleiding
Onder geautomatiseerd rijden wordt verstaan dat een computer met daarop een besturingsprogramma de modelbaan controleert en bestuurt. Hierbij is de hele baan volledig geautomatiseerd en de kijker kan zich op één stuk van de baan concentreren, bijvoorbeeld het rangeergedeelte van de modelbaan.
Alles automatiseren
Dat kan, maar hoeft niet. Er is de mogelijkheid om maar een gedeelte van de baan te automatiseren, bijvoorbeeld alleen het schaduwstation, of alleen een pendelbaantje. Uiteraard is het ook mogelijk om de gehele baan te automatiseren, met uitzondering van het station of een rangeerterrein, waarop zelf gerangeerd kan worden met handmatig digitaal rijden.
|
| Afbeelding: 01
|
| Modelbaan van Ars Technica in Loshein/Eifel. Fotograaf: Euro Tecnica.
|
Bron: commons.wikimedia.org 
|
De mogelijkheden
Er is een aantal mogelijkheden om de modelbaan te automatiseren, maar eigenlijk zijn al die mogelijkheden op hetzelfde principe gebaseerd; de modelbaan wordt in stukken -de zogenaamde 'blokken'- verdeeld en in een blok mag zich maar één trein bevinden.
- Analoog
- Digitaal met een centrale
- Digitaal met een computer
Analoog
Dit is de aloude methode: het stroomloos maken van stukken baan -de blokken- waardoor de treinen stoppen. Dit is helemaal te automatiseren met speciale (eventueel zelfgebouwde) printen en relais-schakelingen. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld mogelijk om treinen 'rustig' voor het sein te laten stoppen. Met hoogfrequent systemen is het ook mogelijk om bij stilstaande treinen de verlichting toch te laten branden.
Digitaal
Het stroomloos schakelen van (delen van) de digitale modelbaan is niet verboden, maar is niet de bedoeling. Het is nu juist wel de bedoeling dat er altijd een digitale spanning op de rails, zodat ook bij stilstand van het materieel (locs, treinstellen en/of rijtuigen) de verlichting kan blijven branden. Hierdoor ontstaat een veel realistischer beeld op uw modelbaan.
Er zijn verschillende mogelijkheden om een digitale modelbaan te automatiseren. Bij alle opties moet gebruik worden gemaakt van bezetmelders/terugmelders, anders 'weet' de centrale (of het besturingsprogramma) niet waar een trein zich op de modelbaan bevindt.
Met een centrale
Sommige centrales kunnen zelfstandig een modelbaan besturen. Deze centrales kunnen op de meldingen van de bezet/terugmelders reageren en daarmee de treinenloop aansturen. Wát de digitale centrale precies kan, is afhankelijk van de ingebouwde mogelijkheden. Vaak is er ook een mogelijkheid om de modelbaan aan te sluiten op de computer.
Een overzichtje van centrales die zelfstandig een modelbaan kunnen besturen:
- ECoS II.
- Märklin Central Station.
- Raptor.
- Viessmann Commander.
Digitaal met een computer
Een andere mogelijkheid is om de modelbaan op een computer aan te sluiten. Dan kan met een computerprogramma (de software) de modelbaan worden bestuurd. Daarvoor moet de computer wel via een interface op de centrale en de modelbaan worden aangesloten. Via een seriële/USB of Ethernet-aansluiting, wordt de computer aangesloten op de centrale.
Via computerinterface op de centrale
Een aantal duurdere centrales hebben al een computerinterface ingebouwd. Deze centrales kunnen direct op een computer worden aangesloten. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
Met losse computerinterface
Dit is een oplossing voor centrales die geen computeraansluiting hebben. Er komt dan een extra print of kastje bij dat tussen de centrale en de computer komt. Deze oplossing is meestal nodig bij de 'goedkopere' centrales, zoals de Roco/Fleischmann Multimaus. Hiervoor is een, door Karst Drenth ontwikkelde, interface gemaakt, de S88XpressNetLI (zie afbeelding 02).
|
|
|
| Afbeelding: 02
|
|
Afbeelding: 03
|
| S88XpressNetLI
|
|
Uhlenbrock 63120
|
| Bron: www.sleutelspoor.nl
|
|
Bron: www.uhlenbrock.de
|
Een aantal mogelijke oplossingen op een rijtje:
|
|
| Tabel: 01
|
| Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
RS232C-aansluiting of USB
Moderne computers hebben vaak geen RS232C-aansluiting (een 'com poort') meer, dan kan gebruik gemaakt worden van een 'RS232C naar USB aansluiting'-adapterkabel.
Treinbesturingssoftware
Wanneer met de computer gereden gaat worden, is een programma nodig dat de treinen kan besturen. Het ideale besturingsprogramma regelt dat de treinen volgens een bepaalde 'dienstregeling' kunnen rijden. Door de koppeling van de PC met de modelbaan kan het programma reageren op de bezetmelders/terugmelders. In ieder programma moeten wat zaken gedaan worden:
- een baanplan tekenen;
- bezetmelders/terugmelders koppelen aan het baanplan;
- wisseldecoders te koppelen aan de wissels in het baanplan;
- locs, treinstellen en/of treinen invoeren in de bibliotheek/database van het programma, alsmede de bestemmingen voor de treinen.
Daarna kan er gereden worden. Er zijn diverse programma's verkrijgbaar, van gratis tot zeer dure. Enkele voorbeelden:
- Itrain
- Koploper
- RocRail
- Windigipet
Voor meer informatie zie het artikel Treinbesturingssoftware. Met behulp van deze programma's wordt de computer 'verteld' waar de bezetmelders liggen, hoe de baan er verder nog uitziet en welke locs en/of treinstellen er zijn. Hiermee is de computer in staat om alle locs en/of treinstellen veilig over de modeltreinbaan te sturen.
Meer informatie
Externe website:
|
|
|
Voor alle vragen i.v.m. het gebruik van 'Koploper'.
|
|
|
Allan Gartner's Wiring for DCC. Website met veel info over DCC.
|
|
|
Laatste wijziging: 1 juni 2020 20:03 (CEST)
|
