Het maken van een mal voor rijdraden

E09.05.04 - Het uitleggerpakket en isolatoren - Vorige | Volgende - E09.05.06 - Rijdraden, kopen of maken?

---

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Jan Willem Penris.

---

>>>> In bewerking door Fred. 27-2. 19:54 uur. <<<<

In deze rubriek bespreken we het maken van een mal voor rijdraden. Als U een dergelijke mal maakt, kunt u die het beste maken van aluminium onderdelen. De warmte wordt goed afgevoerd èn het grote voordeel is dat soldeer niet hecht aan aluminium. Er zal dus geen sprake zijn van 'plakken'.

Materialen.

De benodigde materialen voor het maken van de mal zijn:

E09.05.05-01
Afbeelding: Jan Willem Penris.

Vierkant profiel van 10 X 10 mm. (A)
Voorzetraamprofiel (glashandel) (B)

of

U -profiel (ijzerhandel / doe–het-zelf zaak) (C)
Krimpmoeren (10 x ) N-902-388-01 (VW onderdeel)
Wasbenzine (zeer brandgevaarlijk!) voor het reinigen van de te lijmen oppervlakken.

Voorbewerking en Bouw.

Het onderste U-profiel wordt vastgezet op een stevige ondergrond, bijvoorbeeld een stukje hardhout dat iets breder is dan het U-profiel. Ook de lengte van het stukje hout dient groter te zijn dan de gekozen lengte van het U-profiel. Dit kan gewoon met een schroefje op de uiteinden van het U-profiel. Wel iets verzinken natuurlijk.

E09.05.05-02
Afbeelding: Jan Willem Penris.

De mal zit vast op een stukje hardhout van 4 cm. breed en 50 cm. lang. Het profiel is iets korter, namelijk 40 cm, omdat we uitgaan van een maximale lengte van de stukken bovenleiding van 40 cm.

E09.05.05-03
Afbeelding: Jan Willem Penris.

Omdat u de mal nog moet kunnen vastzetten, wordt aan beide zijden een ruimte van 4 à 5 cm. gelaten ten behoeve van het vastzetten van de mal met lijmtangen aan de uiteinden.

De pijlen bij de afbeelding hiernaast laten zien hoe het er uit komt te zien. Wanneer de lijmtangen aan weerszijden worden vastgezet, dient men er op te letten dat de lijmtang niet boven de rand van het U-profiel uitsteekt.

E09.05.05-04
Afbeelding: Jan Willem Penris.

De volgende stap is het zagen van U-profielstukken in stukjes van 15 à 20 mm. U hebt er ongeveer 20 nodig. Even proberen hoe breed ze moeten worden, daar er voor de verbinding tussen bovenstuk, blokje a en het U-profiel, blokje b, Tweecomponentenlijm gebruikt moet worden. (Zie tekening hiernaast.)

Door deze verlijming (zie pijlen) wordt aan de zijkant van het bovenblokje een randje lijm uitgeperst. Dit is handig, want wanneer het blokje a er ooit een keer afbreekt (door bijvoorbeeld te grote hitte), dan kunt u het er met Drie-secondenlijm zo weer op lijmen.

Het blokje past dan precies in de oude lijmranden.
Om goed te laten zien wat er bedoeld wordt, is dit bij de pijlen in de tekening hierboven uitvergroot weergegeven.
Het mooiste is natuurlijk om het bovenblokje en de U-profielen te solderen. Dan kunnen de U-profielen net zo breed zijn als het bovenblok, ofwel 10 mm.

E09.05.05-05
Afbeelding: Jan Willem Penris.

Op de tekening hiernaast is zichtbaar hoe èèn- en ander aan elkaar moet worden gelijmd. Bij b worden de vlakken gereinigd met wasbenzine (wees hier voorzichtig mee!) en met 2-componentenlijm aan elkaar gelijmd.

Let erop dat dit op een vlakke ondergrond gebeurt, dan is de bovenkant immers ook vlak na het lijmen. Zo worden 10 stuks –M-’ vormen aangemaakt. Het aantal is natuurlijk vrij te kiezen. Op de tekening is één pijl met een r gemerkt. Dit vlak is belangrijk in verband met de plaats bepaling van de horizontale lijn over alle 10 de houders. Verderop in het verhaal komen we hier nog op terug.

Bij f wordt een gat geboord van 8 mm. Hierin kan een busje met draad worden geplaatst. Het busje is soort buis met een 5 mm. draad erin die men kan vervormen. De moer zal aan de buitenzijde van gat f vervormen en dus vast gaan zitten.

U kunt hiervoor een VW-onderdeel gebruiken met onderdeelnummer N-902-388-01. Deze worden (of werden) gebruikt om spiegels mee te bevestigen bij Golf–II .
Er zijn ook aluminiummoeren te verkrijgen. Hier wordt een boutje ingedraaid om hem mee op het onderste U-profiel te klemmen. Het is van belang dat die bout dan een vlakke onderzijde heeft, anders verloopt de houder tijdens het vastzetten.

Om diezelfde reden is het belangrijk dat er geen punt aanzit. Deze draait nl. allemaal gaatjes in de buitenkant van het onderste U-profiel. In onderstaande tekening is de krimpmoer afgebeeld zoals deze in de buitenzijde van de -M-’ vormen moet worden geplaatst.
Normaal gesproken hebt u daar een speciale tang voor nodig, maar als u een lang boutje neemt, een moer en een ring, de draadbus vanuit de binnenzijde in het gat plaatst, boutje vanaf de buitenzijde indraait, ringetje plaatsen en de moer voorzichtig aandraait, dan lukt dat ook.

De krimpmoer zal nu gaan vervormen op het aangegeven deel. Als deze vervormd is, zit de krimp­moer vast. Maak het moertje los, ring verwijderen en boutje weer uitdraaien. Zo worden alle krimpmoeren geplaatst.

E09.05.05-06
Afbeelding: Jan Willem Penris.

---

E09.05.05-07
Afbeelding: Jan Willem Penris.

In de tekening hiernaast is te zien hoe het eruit ziet als dezelfde materialen worden gebruikt, maar dan van het voorzetraam­profiel.

Ook hier is een ruimte tussen beide U-profielen gelaten om de tekening te verduidelijken. De zwarte blokjes zijn verdikkingen in het raamprofiel. Dit profiel zal niet overal te verkrijgen zijn, maar de glashandel biedt hier mogelijk uitkomst.

Nu worden de stukjes vierkantprofiel gezaagd in stukjes van 35 mm., (Blokje a hierboven). In deze blokjes moeten nog gaten worden geboord en sleuven worden gezaagd. Zie eerder het r- teken. De bedoeling is dat dit vlak tijdens het bouwen als een referentievlak gebruikt wordt. Vanuit hier meten we alles uit en -op. Als u steeds dezelfde maat aanhoudt vanuit dat vlak tot aan de voorzijde van blokje a moeten alle blokjes in één lijn komen te liggen.

E09.05.05-08
Afbeelding: Jan Willem Penris.

In bovenstaande tekening staan alle blokjes op één lijn, en is zichtbaar hoe de diverse lijnen en gaten nog bewerkt moeten worden. Eerst meten we van alle blokjes de hartlijnen uit.

De horizontale hartlijn voor de rijdraad (afstand t) is 5 mm. vanuit de voorzijde. Ook gat g wordt op de kruising van de hartlijnen (afstanden m en t) op 5 mm. van de voorzijde van de blokjes a geboord. De grootte van gat g is 5 mm. Het wordt dus wel priegelen op een dergelijk klein stukje, maar het is te doen.

Houdt er rekening mee dat de zaagsneden draad moeten bergen van 0,6 mm. dik en dat deze dus niet te breed moeten worden. De zaagsneden in de mal zijn 1 mm. breed en dat is breed genoeg. Teken daarom eerst alles duidelijk met een dunne stift af. Afstand v bij de hartlijn door h is variabel in verband met de hoogte van de hangdraad.

E09.05.05-09
Afbeelding: Jan Willem Penris.

In de tekening hiernaast bij h loopt de groef trapeziumvormig (=conisch?) toe op het geboorde hart van blokje.
Dit doen we gewoon met de zaag. Dit is nodig om de draad een beetje rond te kunnen leggen. Gemiddeld zal de hoek ongeveer 6 à 15 graden bedragen, doch het hoeft niet echt nauwkeurig. Wat belangrijker is, is dat de juiste diepte van de groef wordt aangehouden.

Zie in dit geval ook onderstaande tekening.

E09.05.05-10
Afbeelding: Jan Willem Penris.

In de tekening hiernaast zijn de dieptelijnen op de zijkant zichtbaar (zR), dit om enige indruk te geven van de werkelijke diepte.

In groef s in de tekening hierboven liggen twee draden horizontaal en één verticaal. Reken dat de maximale diepte van s eens op 2.5 mm. diep.

Dus lijn 3 is dan 2.5 mm. diep, lijn 2 (de verticale lijn = hangdraad) is dan 1.9 mm. diep en lijn 1, de eerste rijdraad ligt dan op (onderzijde) 1.3 mm. diep, gewoon bovenop de andere draden. Dit dan steeds gerekend vanuit lijn t (staat voor top = bovenkant).

De hangdraad (draagkabel, die de bovenste gaten h met elkaar verbindt), ligt dus in een gleuf van 1.3 mm. diep.

De draad ligt expres iets dieper, want anders zou bijvoorbeeld in het geval van 1.8 mm. diepte de bovenkant precies gelijk met t liggen en dan springt deze er tijdens het solderen uit.

E09.05.05-11
Afbeelding: Jan Willem Penris.

In bovenstaande tekening is de bovenste draad de hangdraad of draagkabel. De verticalen zijn hangdraden en de onderste is/zijn de rijdraden. Wanneer we de hangdraad draagkabel doortrekken buiten de mal, moet de hoogte van de draagkabel tot de rijdraad ongeveer 27 à 28 mm. zijn.

De tekening geeft een beetje aan, waar die hoogte gemeten moet worden. Dit is belangrijk, omdat dit mede de afstand v tussen de gaten bepaalt. De andere afstanden van de hoogtes van de hangdraad tot de rijdraden, zijn een beetje proefondervindelijk, maar tussen blokje 1 en blokje 5, varieert de hoogte w van 23 - tot 9 mm. hoogte. (bijvoorbeeld 23 - 18 - 15 - 12 - 9 mm.)

Gat h>/b> in een van de eerdere tekeningen moet dus op verschillende hoogtes vanaf de rijdraadlijn <b>t uitgezet worden. Dit, om een beetje glooiende lijn voor de hangdraad draagkabel te verkrijgen.
Als ze zo dicht bij elkaar staan lijkt het nogal hoekig, in werkelijkheid zal dit ook zo zijn, maar optisch verloopt het glooiend. In de mal zit er altijd ongeveer 3- tot 6 cm. tussen de hangdraden en dan klopt het wel.

In de tekening hieronder is afgebeeld hoe de draden in de mal liggen.

E09.05.05-12
Afbeelding: Jan Willem Penris.

Werkvolgorde.

Tenslotte geven we u nog een overzicht van de werkvolgorde:

• Monteer U-profiel op balkje/plankje
• Zaag alle U-profielen voor de –M- vormen
• Werkgang 3.= boor gaten voor de krimpmoer
• Monteer de krimpmoeren
• Lijm de –U- profielen tot –M - vormen op vlakke ondergrond
• Zaag de blokjes a ( 10 x 10 x 35 mm.)
• Zet alle lijnen uit op de blokjes a , boor de gaten, maak de zaagsneden
• Span na droging alle –M- vormen op het U-profiel (met boutje in krimpmoer!)
• Fixeer de blokjes a nummer 1 en 10
• Leg een zaagblad op de rug (met de tanden naar boven) in de groef van blokje 1 en -10 en lijm de rest vast
• Werk de trapeziumvormige groeven bij gat h af

Alle –M- vormen worden naast elkaar op het U-profiel geplaatst, tegen elkaar aangeschoven en vastgeklemd. Dat er onderling tussen links en rechts een beetje verschil is, hoeft niet noodzakelijkerwijs reden tot paniek te geven.
In het ergste geval kunt u een gemaakt stuk bovenleiding niet symmetrisch in de mal plaatsen, populair gezegd, omdraaien. Zorg dat de geklemde –M- vormen goed op het U-profiel vlak liggen.

Een simpele manier om de blokjes te lijmen is; de blokjes 1 en 10 zo precies mogelijk fixeren (let op het referentievlak), dan in beide groeven verbinden door middel van een zaagblaadje, zodat de andere groeven s precies onder het zaagblad komen te liggen.

Lijm de blokjes a nu op de -M- vormen, met Tweecomponentenlijm. Zorg dat de voorzijde van blokje a (schroefzijde) allemaal dezelfde afstand tot het referentievlak hebben. Als alles goed verlijmd is, moet er één rechte lijn zijn ontstaan over de blokjes a in groef s.

Tot slot:

Nummer de blokjes a en b met een viltstift van 1 tot 10. Als u de blokjes in een zeepoplossing hebt liggen en er breken een aantal blokjes van elkaar los, dan kunt u gemakkelijk terug vinden welke a bij welke b hoort. Bovendien hoeft u dan niet meer te zoeken bij het opstellen van de mal, 'welke was ook alweer de eerste?' of zo.

Disclaimer!

Het werken met gevaarlijke stoffen en scherpe draden, evenals het werken met slijp- boor- of freesmachines vereist goed gereedschap, kennis van zaken en last- , but-not-least, beveiligingsmiddelen voor persoonlijke bescherming (zoals een veiligheidsbril en eventueel gehoorbescherming). Gebruik deze dus!

---

E09.05.04 - Het uitleggerpakket en isolatoren - Vorige | Volgende - E09.05.06 - Rijdraden, kopen of maken?