Koppelen van trafo's of voedingen

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu

Vorige | Volgende

---

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom

---

Om meer vermogen ter beschikking te hebben en om de hoeveelheid bedrading te reduceren, kunnen transformatoren ("trafo's", wisselspanning, AC) en voedingen (gelijkspanning, DC) gekoppeld worden. Dit artikel beschrijft het koppelen van trafo's of voedingen.

LET OP

Bij het zelf bouwen van schakelingen die op de netspanning zijn aangesloten, gaat het om levensgevaarlijke spanning! Zorg ervoor dat de schakeling in een deugdelijke behuizing zit én dat het aansluitsnoer met een deugdelijke trekontlasting in de behuizing is gemonteerd én dat er een dubbelpolige schakelaar is gemonteerd. Hiermee worden beide draden tegelijkertijd onderbroken voor de veiligheid.

Trafo's koppelen (AC)

Eén draad van de ene trafo kan aan een draad van de andere trafo worden gekoppeld. In plaats van vier draden zijn er dan nog maar drie draden nodig. Eén draad is dan gemeenschappelijk (zie schema 01). Deze draad moet dan wel voldoende diameter hebben, omdat de stroom van beide trafo's er doorheen loopt. Hiervoor moet minimaal 1,5 mm² (installatiedraad) worden gebruikt.

De beide andere draden worden voorzien van een zekering voor de (brand)veiligheid en het voorkomen van schade aan de bedrading. De waarde van deze zekering (een traag type, aangegeven met de letter T) bedraagt 1,2 maal de maximaal te leveren stroom van de trafo. Mag de trafo bijvoorbeeld maximaal 1 ampère stroom leveren, neem dan een zekering van 1,2 x 1 = 1,2 AT.

Afbeelding: 01		Afbeelding: 02
Aansluiting van twee trafo's		Aansluiting van drie trafo's
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom		Schema gemaakt door: Fred Eikelboom

Ook drie trafo's kunnen op bovenstaande wijze met elkaar worden verbonden (zie schema 02). Ook hier geldt hetzelfde verhaal voor de draaddiameter omdat nu de stroom van drie trafo's door één draad loopt. Hier is eveneens gebruik gemaakt van zekeringen voor de (brand)veiligheid.

LET OP

Sluit nooit twee of meerdere trafo's met de secundaire kant parallel aan, zonder ook de primaire kant (de stekker) van alle trafo's in een contactdoos te steken. Aangezien de trafo's aan de secundaire zijde aan elkaar verbonden zijn, wordt de spanning via de nog niet aangesloten trafo weer omhoog getransformeerd en staat er 230V (of meer) op de stekker die niet is aangesloten. Dit verschijnsel wordt "terugvoeding tot de stekker" genoemd. Het verschijnsel "terugvoeding" kan enkel bij trafo's voorkomen, bij gelijkspanningsvoedingen treed dit niet op. Hiervoor werd vroeger altijd gewaarschuwd. Oftewel als in afbeelding 2 de 12 V~ uitgangen van TR1 en TR2 parallel geschakeld worden zonder dat de stekker van TR2 in het stopcontact zit, dan staat op de pennen van de stekker van TR2 weer de netspanning en dit geeft kans op pijnlijke en levensgevaarlijke schokken. Zorg er daarvoor dat alle stekkers van de trafo's in een verlengsnoer-stopcontact met een schakelaar zitten. Schakelaar uit-alle trafo's uit. Aanvulling door KlaasZondervan Moderne trafo's van Märklin, en ook van Roco, hebben een voorziening waardoor terugvoeden tot de stekker niet meer mogelijk is.

Bij het parallel schakelen van trafo's moeten beide uitgangen in fase zijn, zo niet dan ontstaat er kortsluiting (die verholpen kan worden door de stekker van één van de trafo's andersom in de contactdoos te steken).

Voedingen koppelen (DC)

Bij twee gelijkspanningsvoedingen kan ook één draad van de ene voeding aan een draad van de andere voeding worden gekoppeld. Dit gebeurt dan door de min-aansluitingen met elkaar te verbinden (zie schema 03). Hier wordt gebruik gemaakt van één draad als gemeenschappelijke nul-aansluiting. Deze draad moet wel voldoende dikte hebben omdat ook hier de stroom van beide voedingen doorheen loopt. Het geniet de voorkeur om dan minimaal 1,5 mm² te gebruiken. De beide andere draden worden voorzien van een zekering, voor de (brand)veiligheid. De waarde van deze zekering (een traag type, aangegeven met de letter T) bedraagt 1,2 maal de maximaal te leveren stroom van de voeding.

Afbeelding: 03		Afbeelding: 04
Aansluiting van twee voedingen		Aansluiting van drie voedingen
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom		Schema gemaakt door: Fred Eikelboom

Bij drie voedingen kunnen deze op de hierboven aangegeven wijze met elkaar worden verbonden (zie schema 04). Ook hier geldt hetzelfde verhaal voor de draaddiameter van de gemeenschappelijke aansluiting en de zekeringen waarvan hier eveneens gebruik is gemaakt, voor de (brand)veiligheid.

DC voedingen koppelen voor positieve en negatieve spanning

Afbeelding: 05

Aansluiting van twee voedingen voor positieve/negatieve spanning

Schema gemaakt door: Fred Eikelboom

Wanneer er elektronische schakelingen gebruikt worden die zowel een positieve als negatieve voedingsspanning vereisen (zoals bijv. de oudere HCC-blokkaarten), dan kunnen twee voedingen op bovenstaande wijze worden gekoppeld (zie schema 05).
De gemeenschappelijke draad dient voldoende diameter te hebben. Vergeet ook hier de zekeringen niet (zie boven).

LET OP

Gebruik bij trafo's en/of voedingen altijd zekeringen! Lees ook de informatie over elektriciteit in het artikel Veilig werken.

---

Meer informatie

Encyclopedie:

Artikel Veilig werken

---

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu

Vorige | Volgende

Contact met de redactie:

---

	Laatste wijziging: 6 jun 2024 10:09 (CET)