Persoonlijke instellingen

Onderstations: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k
Regel 9: Regel 9:
 
=== Onderstations ===
 
=== Onderstations ===
 
Onderstations, of beter gezegd tractieonderstations, dienen voor de voeding van het spoorwegnet. In deze onderstations wordt de elektrische stroom van het middenspanningsnet (10.000 volt ofwel 10 kV wisselspanning) getransformeerd naar een lagere spanning. Dit is in het geval van de Nederlandse treinen 1800 volt (vroeger 1500 volt). Daarna wordt de wisselspanning gelijkgericht en aan de bovenleiding doorgegeven. Tractieonderstations voor treinen op 25 kV wisselspanning (50 Hz) maken gebruik van hoogspanning van het hoogspanningsnet. Uiteraard wordt de stroom in dit geval niet gelijkgericht. Zie ook het artikel ''Geschiedenis van de bovenleidingsystemen in Nederland'' bij [[Onderstations#Meer informatie|'Meer informatie']].
 
Onderstations, of beter gezegd tractieonderstations, dienen voor de voeding van het spoorwegnet. In deze onderstations wordt de elektrische stroom van het middenspanningsnet (10.000 volt ofwel 10 kV wisselspanning) getransformeerd naar een lagere spanning. Dit is in het geval van de Nederlandse treinen 1800 volt (vroeger 1500 volt). Daarna wordt de wisselspanning gelijkgericht en aan de bovenleiding doorgegeven. Tractieonderstations voor treinen op 25 kV wisselspanning (50 Hz) maken gebruik van hoogspanning van het hoogspanningsnet. Uiteraard wordt de stroom in dit geval niet gelijkgericht. Zie ook het artikel ''Geschiedenis van de bovenleidingsystemen in Nederland'' bij [[Onderstations#Meer informatie|'Meer informatie']].
{{Afbeelding
+
{{Afbeelding Plaatjesserver
|Bestand= Leeg plaatje.gif
+
|Link= https://images.beneluxspoor.net/bnls/DSC_0142_12.jpg
|Grootte= 250px
+
|Volgnummer= 02
|Volgnummer= 01
+
|Omschrijving= Onderstation
|Omschrijving= Plaatjes-upload werkt niet.
+
|Maker= Wim Mesu
|Maker= Wim Mesu  
 
 
}}<!--plaatje nog uploaden-->
 
}}<!--plaatje nog uploaden-->
 
Zo ongeveer 1995 is de NS begonnen met de bouw van de moderne tractieonderstations/schakelstations.
 
Zo ongeveer 1995 is de NS begonnen met de bouw van de moderne tractieonderstations/schakelstations.
Regel 95: Regel 94:
 
|- valign= "top"
 
|- valign= "top"
 
! scope= "row" width= "77%" |
 
! scope= "row" width= "77%" |
| <small>Laatste wijziging: 14 okt 2017 21:35 (CET)</small>
+
| <small>Laatste wijziging: 18 okt 2017 19:15 (CET)</small>
 
|}
 
|}
 
[[Categorie: Alles|O]]
 
[[Categorie: Alles|O]]

Versie van 18 okt 2017 om 18:16

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Wim Mesu


In dit artikel bespreken we de functie van de onderstations.

Onderstations

Onderstations, of beter gezegd tractieonderstations, dienen voor de voeding van het spoorwegnet. In deze onderstations wordt de elektrische stroom van het middenspanningsnet (10.000 volt ofwel 10 kV wisselspanning) getransformeerd naar een lagere spanning. Dit is in het geval van de Nederlandse treinen 1800 volt (vroeger 1500 volt). Daarna wordt de wisselspanning gelijkgericht en aan de bovenleiding doorgegeven. Tractieonderstations voor treinen op 25 kV wisselspanning (50 Hz) maken gebruik van hoogspanning van het hoogspanningsnet. Uiteraard wordt de stroom in dit geval niet gelijkgericht. Zie ook het artikel Geschiedenis van de bovenleidingsystemen in Nederland bij 'Meer informatie'. Sjabloon:Afbeelding Plaatjesserver Zo ongeveer 1995 is de NS begonnen met de bouw van de moderne tractieonderstations/schakelstations. Tussen de onderstations (afgekort: OS) bevinden zich de schakelstations (afgekort: SS). Mocht een onderstation uitvallen, dan kan er via een schakelstation voor worden gezorgd, dat de bovenleiding vanuit een ander onderstation wordt gevoed. Deze moderne stations werden/worden met een tussenafstand van circa 7 km geplaatst. Ze hebben geen mogelijkheid om een mobiele gelijkrichter aan te koppelen. Het gebruik van mobiele gelijkrichters was de NS toen al aan het afbouwen. Daar was steeds minder noodzaak voor, omdat de gelijkrichters veel betrouwbaarder waren geworden.

Spooraansluiting voor de mobiele gelijkrichters

Onderstations zijn in de loop der tijd steeds kleiner geworden. De klassieke onderstations waren zo groot, omdat de gelijkrichters relatief groot waren en daarnaast ook nog behoorlijk wat koeling nodig hadden.
Vandaar de ruime opzet en de grote ventilatieroosters. De kwetsbaarheid van de gelijkrichters was dan ook één van de redenen om de onderstations te voorzien van een spooraansluiting. Hierop konden de gelijkrichters worden aangevoerd in geval van vervanging en op dat spoor kon eventueel een gelijkrichterwagen staan. Met het toenemen van de efficiëntie van de gelijkrichters (minder warmteontwikkeling) zijn op een bepaald moment de grote ventilatieroosters dichtgemaakt in de oorspronkelijke onderstations.

Inmiddels zijn de gelijkrichters dusdanig klein dat die in een aanzienlijk kleinere behuizing kunnen worden ondergebracht, deze hebben daardoor steeds meer de vorm van een volledig afgesloten doos gekregen. De trafo's hebben niet bij alle varianten altijd buiten gestaan. Er waren in de begintijd ook onderstations waar de transformatoren binnen stonden, dat zijn namelijk de onderstations met de afgeronde hoeken (o.a. bij Utrecht langs de lijn naar Woerden) en de oudste onderstations, gebouwd tijdens de elektrificatie in de jaren '20. Voor een verrijdbare gelijkrichter moest het onderstation in ieder geval voorzien zijn van een toegankelijke eigen spooraansluiting om de verrijdbare gelijkrichterwagen te kunnen plaatsen.

De eerste gelijkrichterwagens waren gebouwd op oude wagen- en rijtuigbakken. De eerste was een HSM D. Na de oorlog werden onderstellen van couperijtuigen gebruikt, geplaatst op draaistellen van Mat'24. De schuifdeuren op deze wagens waren van Mat'36 afkomstig.
Alle gelijkrichterwagens zijn gesloopt, de laatste eind jaren '90 te Sittard. Twee draaistellen van deze gelijkrichterwagens waren van een C12c. Deze zijn bewaard gebleven, en staan in Goes onder een C12c-rijtuig. Op een gegeven moment was de techniek betrouwbaarder geworden en was het makkelijker om defecte onderdelen snel met een mobiele kraan te vervangen.
Met het kleiner en minder kwetsbaar worden van de gelijkrichters, zijn ook de spooraansluitingen in onbruik geraakt en uiteindelijk allemaal vervallen. De verrijdbare onderstations of gelijkrichterwagens waren vooral bedoeld om te fungeren bij onderhoud van de in het gebouw aanwezige transformator en/of gelijkrichter. Ondertussen zijn de moderne installaties veel onderhoudsvriendelijker geworden.

Opleggers

Later werden deze gelijkrichterwagens gebouwd op opleggers, waardoor deze over de weg konden worden vervoerd. Toen zijn ook bijna alle sporen verwijderd.
Bij de oude onderstations kunt u bij de transformatoren nog de speciale funderingen in de grond zien, waar een stellage op gemonteerd kon worden. Dan kon de transformator over de stellage naar een goederenwagen gerold worden.

Schakelaars

Er zijn bovenleidingschakelaars, koppelschakelaars en aardingsschakelaars (zoals de handschakelaars voor de brandweer bij tunnels). Doorgaans zijn er bij een tweesporig baanvak ter plaatse van een onderstation 4 bovenleidingschakelaars en 2 koppelschakelaars. Bij een viersporig baanvak is dit dan 8 bovenleidingschakelaars en 4 koppelschakelaars. De schakelaars dienen ervoor om de gelijkrichterinstallatie uit te kunnen schakelen voor onderhoud en de ontijzelingsschakeling toe te kunnen passen. Ook dienen de schakelaars er voor om een stuk bovenleiding spanningvrij te maken (en te aarden) bij ongelukken.
De meeste schakelaars zijn op afstand bediend, maar op enkele locaties moeten de schakelaars door de monteur ter plaatse worden bediend, ook op locaties langs de vrije baan.

Velden

Meestal zijn ter plaatse van een onderstation 4 portalen met 3 zogenaamde 'velden' er tussen aanwezig, die de rijdraden elektrisch van elkaar scheiden.De rijdraden hangen hierbij op verschillende hoogte en worden afgespannen. De pantograaf gaat over van de ene rijdraad op de andere. In het middelste veld hangen ze even op dezelfde hoogte om vonkvorming en doorbranden van de rijdraad te voorkomen.


Meer informatie

Encyclopedie:
Beneluxspoor.net:
over onderstation Vlissingen door Wim Mesu.
over bovenleidingschakelaars in masten door Wim Mesu.
Externe websites:
Meer over de bovenleiding.
Meer over bovenleidingsystemen.
Overzicht NS onderstations en schakelstations. (pdf)



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 


Laatste wijziging: 18 okt 2017 19:15 (CET)