Puntstuk van het wissel polariseren: verschil tussen versiesUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Versie van 18 mei 2016 om 17:13
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts
InleidingTegenwoordig brengen meer-en-meer fabrikanten slankere wissels op de markt. Deze zijn meestal voorzien van metalen puntstukken. Normaal gesproken is dit puntstuk niet aangesloten (of het is elektrisch gekoppeld met één van de spoorstaven). Doet u daar niets aan, dan kan het gebeuren dat de loc of het treinstel blijft staan (vanwege spanningsonderbreking). Dat kan voorkomen worden door het puntstuk van het wissel van spanning te voorzien. Dit moet dan wel de juiste spanning (lees: spanning met de juiste polariteit) zijn, dit noemt men 'polariseren van het puntstuk'.
Het puntstukDe officiële benaming bij het grootspoor is 'puntstuk'. Wij gebruiken in de encyclopedie dus ook de benaming 'puntstuk'.
PolariserenHet aansluiten van het puntstuk op één willekeurige spoorstaaf is niet de juiste methode. Bij het omzetten van het wissel moet het puntstuk van de juiste spanning worden voorzien (d.w.z. spanning met de juiste polariteit). Dit kan het gemakkelijkst met wisselaandrijvingen met de mogelijkheid om het puntstuk te polariseren. Deze wisselaandrijvingen schakelen – tegelijk met het omzetten van het wissel - de (spannings-)polariteit van het puntstuk om.
Schema'sHieronder staan een aantal schema's van de meest voorkomende wissels: Standaard wisselHet onderstaande schema is voor het gebruik bij standaard wissels. Dit schema kan natuurlijk ook gebruikt worden bij boogwissels en Y-wissels.
DriewegwisselHet onderstaande schema is voor het gebruik bij driewegwissels. Hierbij moet worden opgelet dat de aandrijving 1 ook het eerste puntstuk ompoolt en aandrijving 2 het tweede puntstuk ompoolt. Een driewegwissel is eigenlijk niet meer dan twee in elkaar geschoven wissels.
Engels wisselDit is een bijzonder geval. Er zijn twee uitvoeringen van een Engels wissel. Één met binnenliggende tongen en één met buitenliggende tongen. In principe zit er geen verschil in de rijmogelijkheden. De uitvoering met buitenliggende tongen werd in het grootbedrijf niet veel toegepast, omdat deze wissels vrij duur in aanleg en onderhoud zijn.
AansluitingenTegenwoordig bieden veel fabrikanten wissels - voorzien van aansluitingen op het puntstuk - aan en tevens rails om het polariseren van het puntstuk gemakkelijk te maken. Bij de Rocoline-wissels zonder bedding bijvoorbeeld, kunt u eenvoudig aan de zijkant draadjes insteken en zo het puntstuk polariseren. Deze draadjes sluit u dan aan op de wisselaandrijving, die dus voorzien moet zijn van geschikte (ingebouwde) omschakelcontacten. Niet alle fabrikanten hebben wissels met deze aansluitingen en daarbij dient u zelf de aansluitingen te maken. Dit kan bijvoorbeeld door draadjes aan het puntstuk en de rails te solderen. Voor polarisatie van het puntstuk moeten enkele elektrische verbindingen worden gemaakt, ofwel enkele draadjes moeten aan de rails worden gesoldeerd. Deze klus moet uiterlijk na het bevestigen van het wissel gebeurd zijn, vóórdat de volgende bewerking (het ballasten) wordt uitgevoerd. Ná het ballasten is solderen aan de rails zeer moeilijk geworden.
Hoe herkent u een ongepolariseerd puntstuk?
Opletten bij gebruik van boostersWanneer u op de baan gebruik maakt van boosters, dient u er voor te zorgen dat het puntstuk gevoed wordt uit dezelfde booster die het wissel van spanning voorziet.
WisseltongenSommige fabrikanten, zoals Tillig, leveren naast de standaardwissels, tevens wissels waarbij de wisseltongen ook gepolariseerd moeten worden. Deze moeten echt exact op tijd de juiste polariteit krijgen, anders heeft u kortsluiting in de baan zitten.
NIET openrijden
Dat geeft kortsluiting op het wissel. Het puntstuk heeft dan een andere polariteit dan de aanliggende spoorstaaf. Rijdt de loc of de trein daar overheen, dan treed kortsluiting op tussen het puntstuk en de aanliggende spoorstaaf.
Peco Electrofrog wisselsBij de Peco electrofrog wissels zijn de beweegbare wisseltongen met het puntstuk verbonden. De polarisatie wordt bij deze wissels automatisch geregeld door de stand van de wisseltongen. Er valt dus niets te polariseren, daar dit af fabriek al geregled is. De tong die tegen de aanslagspoorstaaf ligt, werkt als een schakelcontact, waarmee zowel de tong als het puntstuk van spanning worden voorzien. Afhankelijk van de wisselstand krijgt het puntstuk dus spanning van links of van rechts. U kunt nog een stap verder gaan, door het puntstuk van de tongen te scheiden. Het puntstuk schakelt u dan met een extern contact van de wisselaandrijving en de tongen verbindt u vast met de naastliggende doorgaande spoorstaaf. Daarmee vermijd u kortsluiting door een flens die de tong schampt.
Pas op bij het weatheren van electrofrog-wisselsLet op wanneer u het wissel gaat weatheren. De verf kan/zal voor isolatie tussen de wisseltong en de aanslagspoorstaaf zorgen. Het is dan raadzaam om een paar draadjes aan de rails te solderen voor goede spanningsvoorziening. Het is tevens, wanneer u later wilt gaan weatheren, raadzaam om meteen bij het plaatsten van het wissel voor wissel-aandrijvingen met polarisatieschakelaar te kiezen, anders wordt het later knap lastig om de wissels alsnog te polariseren.
Meer informatie
|