Persoonlijke instellingen

Puntstuk van het wissel polariseren

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts


Inleiding

Het puntstuk van het wissel polariseren is zorgen dat er altijd spanning met de juiste polariteit op het puntstuk staat.

Fabrikanten brengen steeds slankere wissels op de markt, deze zijn dan meestal voorzien van metalen puntstukken. Normaal gesproken is dit puntstuk niet aangesloten en is dus spanningsloos. Als daar niets aan gedaan wordt, dan kan het gebeuren dat de loc (vooral korte) of het treinstel op het puntstuk stopt vanwege spanningsonderbreking. Dat stoppen kan voorkomen worden door het puntstuk van het wissel van spanning te voorzien. Dit moet dan wel spanning met de juiste polariteit zijn. De polariteit is afhankelijk van de stand van het wissel.

E10.04.02-01.jpg
Afbeelding: 01
Voorbeeld van een normale wissel; bovenzijde en onderzijde
Foto gemaakt door: Ronald Koerts


Het puntstuk

De officiële benaming van dit deel van een wissel is 'puntstuk'. Wij gebruiken in de encyclopedie dus ook de benaming 'puntstuk'.

Polariseren

Het aansluiten van het puntstuk op één willekeurige spoorstaaf is niet de juiste methode. Bij het omzetten van het wissel moet het puntstuk de juiste polariteit krijgen. Dit kan het gemakkelijkst met wisselaandrijvingen met de mogelijkheid om het puntstuk te polariseren. Deze wisselaandrijvingen schakelen tegelijk met het omzetten van het wissel de polariteit van het puntstuk om.

Schema's

Hieronder een aantal schema's van de meest voorkomende wissels.

Standaard wissel

Het onderstaande schema is voor het gebruik bij standaard wissels. Dit schema kan natuurlijk ook gebruikt worden bij boogwissels en Y-wissels.

E10.04.02-02.jpg E10.04.02-03.jpg
Afbeelding: 02 Afbeelding: 03
Normale wissel; stand 'rechtdoor' c.q. 'doorgaand' Normale wissel; stand 'afbuigend'
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts Tekening gemaakt door: Ronald Koerts

Driewegwissel

Het onderstaande schema is voor het gebruik bij driewegwissels. Hierbij moet worden opgelet dat de aandrijving 1 ook het eerste puntstuk ompoolt en aandrijving 2 het tweede puntstuk ompoolt. Een driewegwissel is niets meer dan twee in elkaar geschoven wissels.

E10.04.02-04.jpg E10.04.02-05.jpg E10.04.02-06.jpg
Afbeelding: 04 Afbeelding: 05 Afbeelding: 06
Driewegwissel; stand rechtdoor Driewegwissel; stand 'afbuigend naar links' Driewegwissel; stand 'afbuigend naar rechts'
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts Tekening gemaakt door: Ronald Koerts Tekening gemaakt door: Ronald Koerts


Engels wissel

Dit is een bijzonder geval. Er zijn twee uitvoeringen van een Engels wissel: met binnenliggende tongen en met buitenliggende tongen. In principe zit er geen verschil in de rijmogelijkheden. De uitvoering met buitenliggende tongen wordt in het grootbedrijf niet veel toegepast, omdat deze wissels vrij duur in aanleg en onderhoud zijn.

E10.04.02-07.jpg E10.04.02-08.jpg
Afbeelding: 07 Afbeelding: 08
Engels wissel; stand 'rechtdoor' Engels wissel; stand 'rechtdoor' (vanuit de andere rijrichting)
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
E10.04.02-09.jpg E10.04.02-10.jpg
Afbeelding: 09 Afbeelding: 10
Engels wissel; stand 'afbuigend links' Engels wissel; stand 'afbuigend rechts'
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts Tekening gemaakt door: Ronald Koerts

Aansluitingen

Tegenwoordig bieden veel fabrikanten wissels aan die voorzien zijn van aansluitingen op het puntstuk en tevens rails om het polariseren van het puntstuk gemakkelijk te maken. Bij de Rocoline-wissels zonder bedding bijvoorbeeld, zijn eenvoudig aan de zijkant draadjes in te steken die het puntstuk polariseren. Deze draadjes worden aangesloten op de wisselaandrijving, die dus voorzien moet zijn van geschikte (ingebouwde) omschakelcontacten. Niet alle fabrikanten hebben wissels met deze aansluitingen dus dan moeten die aansluitingen alsnog zelf gemaakt worden. Dit kan bijvoorbeeld door draadjes aan het puntstuk en de rails te solderen.

Voor polarisatie van het puntstuk moeten enkele elektrische verbindingen worden gemaakt, ofwel enkele draadjes moeten aan de rails worden gesoldeerd. Deze klus moet uiterlijk na het bevestigen van het wissel gebeurd zijn, voordat de volgende bewerking (het ballasten) wordt uitgevoerd. Na het ballasten is solderen aan de rails zeer moeilijk geworden.

Herkennen van een ongepolariseerd puntstuk

Ongepolariseerd Puntstuk-01.png
Afbeelding: 11
Geïsoleerd metalen puntstuk van RocoLine-wissel.
Foto gemaakt door: Fred Eikelboom

Bij een ongepolariseerd metalen puntstuk is het puntstuk elektrisch volledig geïsoleerd van de overige spoorstaven en wisseltongen.

Op vier plaatsen bevinden zich onderbrekingen (zie tekening 11). Meet met een multimeter of er inderdaad geen elektrische verbinding aanwezig is met de overige spoorstaven, voordat de bedrading wordt gesoldeerd. Dat voorkomt naderhand zoeken naar de oorzaak van een onverklaarbare kortsluiting.

Opletten bij gebruik van boosters

Wanneer op een digitale baan gebruik gemaakt wordt van boosters, moet er voor gezorgd te worden dat het puntstuk gevoed wordt uit dezelfde booster die de rest van het wissel van spanning voorziet.

Wisseltongen

Sommige fabrikanten, zoals Tillig, leveren naast de standaardwissels, tevens wissels waarbij de wisseltongen ook gepolariseerd moeten worden. Deze moeten echt exact op tijd de juiste polariteit krijgen, anders ontstaat er kortsluiting.

NIET openrijden

Let-op.jpg
  LET OP
Wissels waarvan het puntstuk gepolariseerd is, mogen zoals hierboven reeds aangegeven absoluut niet opengereden worden.

Open rijden geeft kortsluiting op het wissel. Het puntstuk heeft dan een andere polariteit dan de aanliggende spoorstaaf. Rijdt de loc of de trein daar overheen, dan treedt kortsluiting op tussen het puntstuk en de aanliggende spoorstaaf.

Peco Electrofrog wissels

Bij de Peco electrofrog wissels zijn de beweegbare wisseltongen met het puntstuk verbonden. De polarisatie wordt bij deze wissels automatisch geregeld door de stand van de wisseltongen. Er valt dus niets te polariseren, daar dit af fabriek al geregeld is. De tong die tegen de aanslagspoorstaaf ligt, werkt als een schakelcontact, waarmee zowel de tong als het puntstuk van spanning worden voorzien. Afhankelijk van de wisselstand krijgt het puntstuk dus spanning van links of van rechts.

Let op! De twee spoorstaven achter het puntstuk moeten geïsoleerd worden van het puntstuk één van de andere spoorstaven, anders ontstaat kortsluiting. Dit staat ook in de handleiding die met het electrofrog-wissel wordt meegeleverd.

Het puntstuk kan ook van de tongen worden gescheiden. Het puntstuk wordt dan geschakeld met een extern contact van de wisselaandrijving en de tongen worden verbonden met de naastliggende doorgaande spoorstaaf. Daarmee wordt kortsluiting door een flens die de tong schampt vermeden.

Lees ook de tips van Alan Gartner (zie: 'Meer informatie').

Weatheren van electrofrog-wissels

Let op bij wheateren van het wissel. De verf kan zorgen voor isolatie tussen de wisseltong en de aanslagspoorstaaf. Het is dan raadzaam om een paar draadjes aan de rails te solderen voor goede spanningsvoorziening. Het is tevens raadzaam om meteen bij het plaatsten van het wissel voor wissel-aandrijvingen met polarisatieschakelaar te kiezen, anders wordt het later lastig om de wissels alsnog te polariseren.


Meer informatie

Encyclopedie:
Beneluxspoor.net:
Meer over de electrofrog-wissel
Tips van Alan Gartner over wissels.
Tips van Alan Gartner over insulfrog en electrofrog wissels.
Allan Gartner's 'Wiring for DCC'. Website met veel info over DCC.



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 7 okt 2017 15:08 (CEST)