|
|
(14 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) |
Regel 1: |
Regel 1: |
| {{Koptekst | | {{Koptekst |
| |Vorige= Flexrails | | |Vorige= Flexrails |
− | |Volgende= Isoleren van Märklin C-rails | + | |Volgende= Isoleren van Märklin C-rails |
| |VorigeMenu= Railsystemen | | |VorigeMenu= Railsystemen |
| |Auteur= Fred Eikelboom | | |Auteur= Fred Eikelboom |
Regel 7: |
Regel 7: |
| }} | | }} |
| {{Inhoudsopgave||Klein}} | | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| + | In dit artikel behandelen wij '''Raillassen en overgangsrails.''' |
| === Railsystemen === | | === Railsystemen === |
− | Railsystemen zijn in Europa meestal in mm ontworpen. Tegenwoordig gebruiken we in Europa ook Amerikaanse coderingen, waarbij sprake is van kleine afwijkingen. Code 83 (Tillig Elite, exact 83/1000 van een inch) is wat anders dan 2,1 mm (Rocoline), maar in de praktijk merkt u geen verschil. Om 2,5 mm 'code 100' te noemen is eigenlijk al onzin. | + | Railsystemen zijn in Europa meestal in mm ontworpen. Tegenwoordig worden in Europa ook Amerikaanse coderingen gebruikt waarbij sprake is van kleine afwijkingen. Code 83 (Tillig Elite, exact 83/1000 van een inch) is wat anders dan 2,1 mm (Rocoline), maar in de praktijk merken we geen verschil. Om 2,5 mm "code 100" te noemen is eigenlijk al onzin. |
| | | |
| Om het vergelijken tussen de verschillende systemen te vergemakkelijken zijn de mm-maten van de Europese systemen omgerekend naar de hoogte volgens de Amerikaanse code. Deze omgerekende hoogten zijn tussen haakjes geplaatst. | | Om het vergelijken tussen de verschillende systemen te vergemakkelijken zijn de mm-maten van de Europese systemen omgerekend naar de hoogte volgens de Amerikaanse code. Deze omgerekende hoogten zijn tussen haakjes geplaatst. |
| === Raillassen === | | === Raillassen === |
− | Op de plaats waar twee spoorstaven met elkaar verbonden zijn, zorgt een raillas er voor dat beide (achter elkaar liggende) spoorstaven in elkaars verlengde- én op gelijke hoogte blijven. De raillassen maken het tevens mogelijk dat de spoorstaven bij het uitzetten of krimpen enigszins in lengte-richting kunnen bewegen. Daarvoor moet tussen beide spoorstaven (aan de kopse kant) een stukje vrije ruimte, ongeveer ter dikte van een stukje A4-papier, aanwezig zijn. Bij modelspoor vervult de raillas tevens de functie van doorverbinding voor de (digitale of analoge) spanning op de rails. | + | Op de plaats waar twee spoorstaven met elkaar verbonden zijn, zorgt een raillas er voor dat beide (achter elkaar liggende) spoorstaven in elkaars verlengde en op gelijke hoogte blijven. '''De raillassen maken het tevens mogelijk dat de spoorstaven bij het uitzetten of krimpen enigszins in lengte-richting kunnen bewegen. Daarvoor moet tussen beide spoorstaven (aan de kopse kant) een stukje vrije ruimte, ongeveer ter dikte van een stukje A4-papier, aanwezig zijn. Bij het grootspoor noemt men dit een [[Woorden - E#Expansie-voeg|expansie-voeg]]'''. Bij modelspoor vervult de raillas tevens de functie van doorverbinding voor de (digitale of analoge) spanning op de rails. |
| | | |
− | Bij het aanleggen van de modeltreinbaan kan het voorkomen dat u een stuk rails moet inkorten. Het is dan een goede gewoonte de reeds gebruikte raillas niet op het afgezaagde stuk rails te monteren, maar deze te vervangen door een nieuwe raillas. U bent dan verzekerd van een stevige verbinding en een goed elektrisch contact. | + | Bij het aanleggen van de modeltreinbaan kan het voorkomen dat een stuk rails moet worden ingekort. Het is dan een goede gewoonte de reeds gebruikte raillas niet op het afgezaagde stuk rails te monteren, maar deze te vervangen door een nieuwe raillas. Dit zorgt voor een stevige verbinding en een goed elektrisch contact. |
| | | |
− | Ook bij het toepassen van flexrails moet er wel eens een stuk rails ingekort worden. Ook dan is sterk aan te raden om alléén nieuwe raillassen toe te passen. | + | Ook bij het toepassen van flexrails moet er wel eens een stuk rails ingekort worden. Ook dan is sterk aan te raden om alleen nieuwe raillassen toe te passen. |
| | | |
| Diverse fabrikanten leveren raillassen: | | Diverse fabrikanten leveren raillassen: |
− | ==== <u>Raillassen schaal Z:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal Z: ==== |
− | | |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 34: |
Regel 34: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Raillassen schaal N:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal N: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 48: |
Regel 48: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Raillassen schaal TT:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal TT: ==== |
− | | |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 63: |
Regel 62: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Raillassen schaal H0:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal H0: ==== |
− | | |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 97: |
Regel 95: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | *) Raillassen van Lima zijn niet meer leverbaar. U kunt echter gerust raillassen van een ander merk toepassen. U heeft bijv. Lima rails code 100. U neemt dan raillassen code 100 van bijv. Fleischmann. Mochten de raillassen niet strak genoeg zitten, dan vòòr het monteren iets aanknijpen met een tang. | + | *) Raillassen van Lima zijn niet meer leverbaar maar raillassen van een ander merk kunnen ook toegepast worden. Op bijv. Lima rails code 100 passen ook raillassen code 100 van bijv. Fleischmann. Mochten de raillassen niet strak genoeg zitten, dan voor het monteren iets aanknijpen met een tang. |
− | ==== <u>Raillassen schaal H0e:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal H0e: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E5E4E2;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E5E4E2;" width="76"| Merk |
Regel 106: |
Regel 104: |
| ! style="background:#E5E4E2;" width="242"| Opmerkingen | | ! style="background:#E5E4E2;" width="242"| Opmerkingen |
| |- | | |- |
− | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Fleischmann || style="background:#E8E8E8;"| 22213 || style="background:#E8E8E8;"| (83) || style="background:#E5E4E2;"| 2,1 || style="background:#E8E8E8;"| Roco H0e (zie ook: 'Raillassen schaal N') | + | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Fleischmann || style="background:#E8E8E8;"| 22213 || style="background:#E8E8E8;"| (83) || style="background:#E5E4E2;"| 2,1 || style="background:#E8E8E8;"| Roco H0e (zie ook: "Raillassen schaal N") |
| |- | | |- |
| | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Roco || style="background:#E5E4E2;"| 32413 || style="background:#E5E4E2;"| (83) || style="background:#E5E4E2;"| 2,1 || style="background:#E5E4E2;"| - | | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Roco || style="background:#E5E4E2;"| 32413 || style="background:#E5E4E2;"| (83) || style="background:#E5E4E2;"| 2,1 || style="background:#E5E4E2;"| - |
Regel 114: |
Regel 112: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Raillassen schaal 0:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal 0: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76" | Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76" | Merk |
Regel 128: |
Regel 126: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Raillassen schaal 1:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal 1: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76" | Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76" | Merk |
Regel 136: |
Regel 134: |
| ! style="background:#E8E8E8;" width="96"| Opmerkingen | | ! style="background:#E8E8E8;" width="96"| Opmerkingen |
| |- | | |- |
− | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Märklin || style="background:#E5E4E2;"| 59095 || style="background:#E5E4E2;"| - || style="background:#E5E4E2;"| - || style="background:#E5E4E2;"| - | + | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Märklin || style="background:#E5E4E2;"| 59095 || style="background:#E5E4E2;"| - || style="background:#E5E4E2;"| - || style="background:#E5E4E2;"| - |
| |- | | |- |
| | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Peco || style="background:#E8E8E8;"| SL-810 || style="background:#E8E8E8;"| - || style="background:#E5E4E2;"| - || style="background:#E8E8E8;"| - | | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Peco || style="background:#E8E8E8;"| SL-810 || style="background:#E8E8E8;"| - || style="background:#E5E4E2;"| - || style="background:#E8E8E8;"| - |
Regel 144: |
Regel 142: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Raillassen schaal G:</u> ==== | + | ==== Raillassen schaal G: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E5E4E2;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E5E4E2;" width="76"| Merk |
Regel 159: |
Regel 157: |
| }} | | }} |
| ---- | | ---- |
− | === Isolatie-raillassen === | + | === Isolatieraillassen === |
− | Wanneer u geïsoleerde secties maakt voor het detecteren van locs/treinen, dient u stukken spoorstaaf elektrisch van elkaar te isoleren. Dit doet u met kunststof isolatie-raillassen (kortweg isolatielassen genoemd).
| + | Bij geïsoleerde secties voor het detecteren van locs/treinen dienen stukken spoorstaaf elektrisch van elkaar te geisoleerd te worden. Dit kan met kunststof isolatieraillassen (kortweg isolatielassen). |
− | {{Afbeelding | + | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| |Bestand= Piko_isolatielas-01.jpg | | |Bestand= Piko_isolatielas-01.jpg |
− | |Grootte= Zeer klein | + | |Bestand2= Afbramen-01.jpg |
− | |Volgnummer= 01 | + | |Grootte= Zeer klein |
− | |Omschrijving= Isolatie-raillas | + | |Grootte2= Klein |
| + | |Volgnummer= 01 |
| + | |Volgnummer2= 02 |
| + | |Omschrijving= Isolatie-raillas |
| + | |Omschrijving2= Rood geeft de afschuiningen aan |
| |Bron= [http://:www.conrad.nl Conrad.nl] | | |Bron= [http://:www.conrad.nl Conrad.nl] |
| + | |Type= Tekening |
| + | |Type2= Tekening |
| + | |Maker= Conrad.nl |
| + | |Maker2= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | De isolatielassen komen op de plaats van de metalen raillassen. Werkwijze: de metalen raillas met een kombinatietang verwijderen door de raillas in de lengterichting van de spoorstaaf te trekken. Wanneer u de rails ingekort (doorgezaagd/doorgeslepen) heeft, is het zaak om de spoorstaaf te controleren op braampjes en deze eventueel te verwijderen. Deze braampjes kunnen kortsluiting van de las veroorzaken en de oorzaak zijn van het niet detecteren van rollend materieel. Daarna de isolatielas op de spoorstaaf drukken en de rails aan elkaar koppelen.<br /> | + | De isolatielassen komen op de plaats van de metalen raillassen. ''Let op, aan één zijde van de rails isolatielassen aanbrengen. De andere spoostaaf moet geheel doorlopen.'' Werkwijze: de metalen raillas met een kombinatietang verwijderen door de raillas in de lengterichting van de spoorstaaf te trekken. Na het inkorten moeten we de uiteinden van de spoorstaven bewerken. Aan de onderzijde van de spoorstaaf, op de plaats waar de isolatielas op de spoorstaaf geschoven wordt, maken we met een vijltje aan weerszijden van de spoorstaafvoet en aan het onderste deel van het staande deel van de voet met behulp van een zoetvijltje een paar schuine kantjes (zie afbeelding 02). Hierna zorgvuldig met een vijltje, en daarna met fijn schuurpapier (korrelgrootte 400), eventuele braampjes van de kopse kant van de spoorstaaf verwijderen - dit ter voorkoming van (later moeilijk te vinden) kortsluiting! Deze braampjes kunnen namelijk kortsluiting van de las veroorzaken en ''de oorzaak zijn van het niet detecteren van rollend materieel'' -. De schuine kantjes, aan de kopse kant van de spoorstaafvoet, zorgen er voor dat de isolatielassen veel gemakkelijker op de spoorstaaf gedrukt kunnen worden. Daarna de rails aan elkaar koppelen. |
− | Voor het isoleren van Märklin C-rails verwijzen wij u graag naar het artikel ''Isoleren van Märklin C-rails'' (zie: [[Raillassen en overgangsrails#Meer informatie|'Meer informatie']]).
| + | |
| + | Zie voor het isoleren van Märklin C-rails het artikel [[Isoleren van Märklin C-rails]]. |
| | | |
| Diverse fabrikanten leveren isolatielassen: | | Diverse fabrikanten leveren isolatielassen: |
− | ==== <u>Isolatielassen schaal N:</u> ==== | + | ==== Isolatielassen schaal N: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E5E4E2;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E5E4E2;" width="76"| Merk |
Regel 202: |
Regel 209: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Isolatielassen schaal H0:</u> ==== | + | ==== Isolatielassen schaal H0: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk |
Regel 238: |
Regel 245: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Isolatielassen schaal H0e:</u> ==== | + | ==== Isolatielassen schaal H0e: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 252: |
Regel 259: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Isolatielassen schaal 0:</u> ==== | + | ==== Isolatielassen schaal 0: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 266: |
Regel 273: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Isolatielassen schaal G:</u> ==== | + | ==== Isolatielassen schaal G: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk |
Regel 289: |
Regel 296: |
| }} | | }} |
| ---- | | ---- |
− | Om verschillende soorten en/of merken rails op elkaar aan te kunnen sluiten kunt u gebruikmaken van overgangsrails of overgangslassen. | + | Om verschillende soorten en/of merken rails op elkaar aan te kunnen sluiten is gebruik te maken van overgangsrails of overgangslassen. |
| === Overgangsrails === | | === Overgangsrails === |
− | Overgangsrails zijn kant-en-klare rails om verschillende railssoorten te koppelen.<br /> | + | Overgangsrails zijn kant-en-klare rails om verschillende railssoorten te koppelen. Diverse fabrikanten leveren hiervoor materiaal: |
− | Diverse fabrikanten leveren hiervoor materiaal: | + | ==== Overgangsrails schaal H0: ==== |
− | ==== <u>Overgangsrails schaal H0:</u> ==== | |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 300: |
Regel 306: |
| ! style="background:#E8E8E8;" width="285"| Opmerkingen | | ! style="background:#E8E8E8;" width="285"| Opmerkingen |
| |- | | |- |
− | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Märklin || style="background:#E5E4E2;"| 2291 || style="background:#E5E4E2;"| 2,7 naar 2,5 || style="background:#E5E4E2;"| Van M-rails naar K-rails | + | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Märklin || style="background:#E5E4E2;"| 2291 || style="background:#E5E4E2;"| 2,7 naar 2,5 || style="background:#E5E4E2;"| Van M-rails naar K-rails |
| |- | | |- |
− | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Märklin || style="background:#E8E8E8;"| 24922 || style="background:#E8E8E8;"| 2,5 naar 2,3 || style="background:#E8E8E8;"| van K-rails naar C-rails | + | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Märklin || style="background:#E8E8E8;"| 24922 || style="background:#E8E8E8;"| 2,5 naar 2,3 || style="background:#E8E8E8;"| van K-rails naar C-rails |
| |- | | |- |
− | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Märklin || style="background:#E5E4E2;"| 24951 || style="background:#E5E4E2;"| 2,7 naar 2,3 || style="background:#E5E4E2;"| Van M-rails naar C-rails | + | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Märklin || style="background:#E5E4E2;"| 24951 || style="background:#E5E4E2;"| 2,7 naar 2,3 || style="background:#E5E4E2;"| Van M-rails naar C-rails |
| |- | | |- |
| | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Piko || style="background:#E8E8E8;"| 55207 || style="background:#E8E8E8;"| 2,5 naar 2,5 || style="background:#E8E8E8;"| Van oude Piko holprofiel-rails naar Piko A-gleis | | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Piko || style="background:#E8E8E8;"| 55207 || style="background:#E8E8E8;"| 2,5 naar 2,5 || style="background:#E8E8E8;"| Van oude Piko holprofiel-rails naar Piko A-gleis |
Regel 324: |
Regel 330: |
| |Bestand= Piko_overgangsraillas-01.jpg | | |Bestand= Piko_overgangsraillas-01.jpg |
| |Grootte= Zeer klein | | |Grootte= Zeer klein |
− | |Volgnummer= 02 | + | |Volgnummer= 03 |
| |Omschrijving= Overgangs-raillas | | |Omschrijving= Overgangs-raillas |
| |Bron= [http://:www.conrad.nl Conrad.nl] | | |Bron= [http://:www.conrad.nl Conrad.nl] |
| }} | | }} |
− | Wanneer u twee verschillende railhoogtes aan elkaar wilt koppelen (bijv. Code 75 en Code 100), moet u er voor zorgen dat de spoorstaafkoppen (bovenkanten van de spoorstaven) op dezelfde hoogte liggen, zodat de wielen van het materieel soepel en zonder stoten over de las kunnen rollen. Bij het toepassen van de standaard raillassen bij twee verschillende spoorstaafhoogtes, krijgt u echter een hoogteverschil ter plaatse van de spoorstaafkoppen (zie: tekening 02).
| + | Bij koppelen van twee verschillende railhoogtes aan elkaar (bijv. Code 75 en Code 100), moet er voor gezorgd worden dat de spoorstaafkoppen (bovenkanten van de spoorstaven) op dezelfde hoogte liggen, zodat de wielen van het materieel soepel en zonder stoten over de las kunnen rollen. Bij het toepassen van de standaard raillassen bij twee verschillende spoorstaafhoogtes, ontstaat echter een hoogteverschil ter plaatse van de spoorstaafkoppen (zie: tekening 02). |
| {{Afbeelding 2 naast elkaar | | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| |Bestand= Rail_overgang-01.gif | | |Bestand= Rail_overgang-01.gif |
Regel 334: |
Regel 340: |
| |Grootte= Klein | | |Grootte= Klein |
| |Grootte2= Klein | | |Grootte2= Klein |
− | |Volgnummer= 03 | + | |Volgnummer= 04 |
− | |Volgnummer2= 04 | + | |Volgnummer2= 05 |
| |Omschrijving= Spoorstaafkoppen ongelijk met standaard raillas | | |Omschrijving= Spoorstaafkoppen ongelijk met standaard raillas |
| |Omschrijving2= Spoorstaafkoppen gelijk met overgangsraillas | | |Omschrijving2= Spoorstaafkoppen gelijk met overgangsraillas |
Regel 343: |
Regel 349: |
| |Maker2= Fred Eikelboom | | |Maker2= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | U moet dan speciale overgangsraillassen toepassen die het hoogteverschil overbruggen. Na het aanbrengen van de overgangsraillassen zal er onder de onderzijde van één van de rails, naast de las een kleine ruimte ontstaan (zie: tekening 19). Deze ruimte moet u opvullen, om te voorkomen dat bij bijv. het schoonmaken van de rails, of wanneer u per ongeluk met uw hand op de rails leunt, de rails verzakt, anders loopt u het risico dat de verbinding na verloop van tijd minder stevig wordt en als gevolg daarvan het elektrische contact van de lasverbinding minder wordt. Een reepje papier of strookje polystyreen met de juiste dikte onder de vrijhangende rails leggen is daarvoor de oplossing. Ook kan de vrije ruimte onder de rails opgevuld worden met houtlijm.
| + | Er moeten dan speciale overgangsraillassen gebruikt worden die het hoogteverschil overbruggen. Na het aanbrengen van de overgangsraillassen zal er onder de onderzijde van één van de rails naast de las een kleine ruimte ontstaan (zie: tekening 19). Deze ruimte moet worden opgevuld om te voorkomen dat bij bijv. het schoonmaken van de rails, of wanneer per ongeluk met de hand op de rails wordt geleund de rails verzakt, anders bestaat het risico dat de verbinding na verloop van tijd minder stevig wordt en als gevolg daarvan het elektrische contact van de lasverbinding minder wordt. Een reepje papier of strookje polystyreen met de juiste dikte onder de vrijhangende rails leggen is daarvoor de oplossing. Ook kan de vrije ruimte onder de rails opgevuld worden met houtlijm. |
| | | |
| Diverse fabrikanten leveren overgangslassen: | | Diverse fabrikanten leveren overgangslassen: |
− | ==== <u>Overgangsraillassen schaal N:</u> ==== | + | ==== Overgangsraillassen schaal N: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="76"| Merk |
Regel 360: |
Regel 366: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Overgangsraillassen schaal H0:</u> ==== | + | ==== Overgangsraillassen schaal H0: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk |
Regel 370: |
Regel 376: |
| | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Atlas || style="background:#E5E4E2;"| ATL 551 || style="background:#E5E4E2;"| 83 || style="background:#E5E4E2;"| 100 || style="background:#E5E4E2;"| Metaal | | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Atlas || style="background:#E5E4E2;"| ATL 551 || style="background:#E5E4E2;"| 83 || style="background:#E5E4E2;"| 100 || style="background:#E5E4E2;"| Metaal |
| |- | | |- |
− | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Fleischmann || style="background:#E8E8E8;"| 3436 || style="background:#E8E8E8;"| serie 6000 || style="background:#E8E8E8;"| Serie 6100 en als verbinding tussen de flexrails 6106 || style="background:#E8E8E8;"| Metaal | + | | style="text-align:left; background:#E8E8E8;"| Fleischmann || style="background:#E8E8E8;"| 3436 || style="background:#E8E8E8;"| [[Woorden - S#Serie|Serie]] 6000 || style="background:#E8E8E8;"| [[Woorden - S#Serie|Serie]] 6100 en als verbinding tussen de flexrails 6106 || style="background:#E8E8E8;"| Metaal |
| |- | | |- |
| | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Fleischmann || style="background:#E5E4E2;"| 3437 || style="background:#E5E4E2;"| 2,5 || style="background:#E5E4E2;"| 2,1 || style="background:#E5E4E2;"| Metaal | | | style="text-align:left; background:#E5E4E2;"| Fleischmann || style="background:#E5E4E2;"| 3437 || style="background:#E5E4E2;"| 2,5 || style="background:#E5E4E2;"| 2,1 || style="background:#E5E4E2;"| Metaal |
Regel 394: |
Regel 400: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | ==== <u>Overgangsraillassen schaal G:</u> ==== | + | ==== Overgangsraillassen schaal G: ==== |
| {| class="wikitable" style="text-align:center;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center;" |
| ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk | | ! style="text-align:left; background:#E8E8E8;" width="109"| Merk |
Regel 411: |
Regel 417: |
| }} | | }} |
| === Spoorspatting === | | === Spoorspatting === |
− | Bij temperatuurstijging zullen de spoorstaven uitzetten. De mate van uitzetting is afhankelijk van het materiaal. | + | Bij temperatuurstijging zullen de spoorstaven uitzetten. De mate van uitzetting is afhankelijk van het materiaal en het temperatuurverschil. Wanneer de spoorstaven uitzetten en er niet voldoende ruimte is tussen de spoorstaven, zullen er op een gegegeven ogenblik zodanig grote krachten ontstaan dat de rails zijdelings van zijn plaats schiet. Dit verschijnsel heet spoorspatting. |
− | Wanneer de spoorstaven uitzetten, en er niet voldoende ruimte is tussen de spoorstaven, zullen er op een gegegeven ogenblik zodanig grote krachten ontstaan dat de rails van zijn plaats schiet. Dit verschijnsel heet spoorspatting. | |
| === De tussenruimte tussen de spoorstaven === | | === De tussenruimte tussen de spoorstaven === |
− | De meeste rails zijn gemaakt van nieuwzilver, en dat heeft een uitzettingscoëfficient van 17 per miljoen per graad Celsius. In het meest extreme geval is het temperatuurverschil 40 graden Celsius. Dan zal de spoorstaaf per meter 17×40/1000000 = 0,00068 meter = 0,68 mm uitzetten. Bij flexrails kunt u dus tussen twee lengtes 0,7 mm aanhouden. Maar die maat geldt dus wanneer het bij het leggen van de rails nul graden is. Bij 20 graden is 0,35 mm genoeg (zie ook: tabel 19). Wanneer u tijdens een hittegolf rails legt kunt u ze gewoon tegen elkaar leggen. De tussenruimte controleert u met een voelermaatje. | + | De meeste rails zijn gemaakt van nieuwzilver en dat heeft een uitzettingscoëfficient van 17×10<sup>-6</sup> per graad Celsius. In het meest extreme geval is het temperatuurverschil 40 graden Celsius (als de rails is gelegd bij 0 graden en 's zomers stijgt tot 40 graden), dan zal de spoorstaaf per meter 17×40/1000000 = 0,00068 meter = 0,68 mm uitzetten. Bij flexrails kan dus tussen twee lengtes 0,7 mm tussenruimte worden aangehouden. Die maat geldt dus wanneer het bij het leggen van de rails nul graden is. Bij 20 graden temperatuurverschil is 0,35 mm tussenruimte genoeg (zie ook: tabel 19). Wanneer tijdens een hittegolf rails wordt gelegd, dan kan de rails tegen elkaar worden gelegd. De tussenruimte kan worden gemeten met een voelermaat.<br /> |
− | | + | Bij het toepassen van standaard schaal H0 rails, met een lengte van ongeveer 23 cm (Roco G1), is bij kamertemperatuur te volstaan met een tussenruimte van 0,35/(1000/230)=0,35/4,35= 0,08 mm, afgerond naar boven 0,1 mm. |
− | Bij het toepassen van standaard schaal H0 rails, met een lengte van ongeveer 23 cm (Roco G1), kunt u bij kamertemperatuur volstaan met een tussenruimte van 0,35/(1000/230)=0,35/4,35= 0,08 mm, afgerond naar boven 0,1 mm. | |
| {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;" | | {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;" |
| !style="background:#E5E4E2;"| Lengte (mm) | | !style="background:#E5E4E2;"| Lengte (mm) |
Regel 432: |
Regel 436: |
| |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | Bij het toepassen van isolatielassen dient u er rekening mee te houden dat er aan de isolatielas een aanslagnokje zit (zie: afbeelding 01). Dit zorgt er voor dat de (in elkaars verlengde liggende) spoorstaven niet tegen elkaar komen. Hier dient u dus te zorgen voor een iets grotere tussenruimte (gewenste tussenruimte plus dikte van aanslagnokje), zodat de spoorstaaf ongehinderd kan uitzetten. | + | Bij het toepassen van isolatielassen moet er rekening mee worden gehouden dat er aan de isolatielas een aanslagnokje zit (zie: afbeelding 01). Dit zorgt er voor dat de (in elkaars verlengde liggende) spoorstaven niet tegen elkaar komen. Hier moet dus gezorgd worden voor een iets grotere tussenruimte (gewenste tussenruimte plus de dikte van het aanslagnokje), zodat de spoorstaaf ongehinderd kan uitzetten. |
| {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| |Box= AlleenInfo | | |Box= AlleenInfo |
Regel 448: |
Regel 452: |
| }} | | }} |
| {{Link intern | | {{Link intern |
− | |Link= Isoleren van Märklin C-rails | + | |Link= Isoleren van Märklin C-rails |
− | |Linknaam= Isoleren van Märklin C-rails | + | |Linknaam= Isoleren van Märklin C-rails |
| }} | | }} |
| {{Link intern | | {{Link intern |
Regel 486: |
Regel 490: |
| }} | | }} |
| {{Link Conrad-Meerkeuze | | {{Link Conrad-Meerkeuze |
− | |Volgnr= 29 <!-- conrad tracking link --> | + | |Volgnr= 1 |
| }} | | }} |
| {{Link Fleischmann-Meerkeuze | | {{Link Fleischmann-Meerkeuze |
Regel 493: |
Regel 497: |
| {{Link Marklin-Meerkeuze | | {{Link Marklin-Meerkeuze |
| ||Volgnr= 1 | | ||Volgnr= 1 |
− | }}
| |
− | {{Link Algemeen-Meerkeuze
| |
− | |Volgnr= 2 <!--micro engineering-->
| |
| }} | | }} |
| {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| |Volgnr= 3 <!--noch--> | | |Volgnr= 3 <!--noch--> |
| + | |ExtraInfo= Algemeen. |
| }} | | }} |
| {{Link Peco-Meerkeuze | | {{Link Peco-Meerkeuze |
| |Volgnr= 1 | | |Volgnr= 1 |
| + | |ExtraInfo= (naar onder scrollen). |
| }} | | }} |
| {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
Regel 508: |
Regel 511: |
| }} | | }} |
| {{Link Roco-Meerkeuze | | {{Link Roco-Meerkeuze |
− | |Volgnr= 1 | + | |Volgnr= 6 <!-- Roco --> |
| }} | | }} |
| {{Link Tillig-Meerkeuze | | {{Link Tillig-Meerkeuze |
| ||Volgnr= 1 | | ||Volgnr= 1 |
| + | }} |
| + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| + | |Volgnr= 2 <!--walthers micro engineering--> |
| + | |ExtraInfo= Micro Engineering |
| }} | | }} |
| {{Linkssectie scheiding}} | | {{Linkssectie scheiding}} |
Regel 531: |
Regel 538: |
| {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| {{Gerelateerde termen | | {{Gerelateerde termen |
− | |Termen= Marklin, Maerklin, Mærklin | + | |Termen= Marklin, Maerklin, Mærklin, speling, expansievoeg, uitzetruimte |
| }} | | }} |
| {{Voettekst | | {{Voettekst |
| |Vorige= Flexrails | | |Vorige= Flexrails |
− | |Volgende= Isoleren van Märklin C-rails | + | |Volgende= Isoleren van Märklin C-rails |
| |VorigeMenu= Railsystemen | | |VorigeMenu= Railsystemen |
− | }}{| width= "100%" | + | }} {| width= "100%" |
| |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
− | ! scope= "row" width="80%" | | + | ! scope= "row" width="75%" | |
− | | <small><small>Laatste wijziging: 2 okt 2017 15:07 (CEST)</small></small> | + | | <small>Laatste wijziging: 9 nov 2023 11:24 (CET)</small> |
| |} | | |} |
| [[Categorie: Alles|R]] | | [[Categorie: Alles|R]] |
| [[Categorie: Artikel|Raillassen en overgangsrails]] | | [[Categorie: Artikel|Raillassen en overgangsrails]] |
| + | [[Categorie: Baanbouw|R]] |
| [[Categorie: Ontwerp modelbaan|R]] | | [[Categorie: Ontwerp modelbaan|R]] |
| [[Categorie: Praktijk|R]] | | [[Categorie: Praktijk|R]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom - Update door Fred Eikelboom
In dit artikel behandelen wij Raillassen en overgangsrails.
Railsystemen
Railsystemen zijn in Europa meestal in mm ontworpen. Tegenwoordig worden in Europa ook Amerikaanse coderingen gebruikt waarbij sprake is van kleine afwijkingen. Code 83 (Tillig Elite, exact 83/1000 van een inch) is wat anders dan 2,1 mm (Rocoline), maar in de praktijk merken we geen verschil. Om 2,5 mm "code 100" te noemen is eigenlijk al onzin.
Om het vergelijken tussen de verschillende systemen te vergemakkelijken zijn de mm-maten van de Europese systemen omgerekend naar de hoogte volgens de Amerikaanse code. Deze omgerekende hoogten zijn tussen haakjes geplaatst.
Raillassen
Op de plaats waar twee spoorstaven met elkaar verbonden zijn, zorgt een raillas er voor dat beide (achter elkaar liggende) spoorstaven in elkaars verlengde en op gelijke hoogte blijven. De raillassen maken het tevens mogelijk dat de spoorstaven bij het uitzetten of krimpen enigszins in lengte-richting kunnen bewegen. Daarvoor moet tussen beide spoorstaven (aan de kopse kant) een stukje vrije ruimte, ongeveer ter dikte van een stukje A4-papier, aanwezig zijn. Bij het grootspoor noemt men dit een expansie-voeg. Bij modelspoor vervult de raillas tevens de functie van doorverbinding voor de (digitale of analoge) spanning op de rails.
Bij het aanleggen van de modeltreinbaan kan het voorkomen dat een stuk rails moet worden ingekort. Het is dan een goede gewoonte de reeds gebruikte raillas niet op het afgezaagde stuk rails te monteren, maar deze te vervangen door een nieuwe raillas. Dit zorgt voor een stevige verbinding en een goed elektrisch contact.
Ook bij het toepassen van flexrails moet er wel eens een stuk rails ingekort worden. Ook dan is sterk aan te raden om alleen nieuwe raillassen toe te passen.
Diverse fabrikanten leveren raillassen:
Raillassen schaal Z:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Peco |
SL-210 |
60 |
- |
Ook geschikt voor schaal N-6.5
|
|
Tabel: 01
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Raillassen schaal N:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Fleischmann |
22213 |
(83) |
2,1 |
Fleischmann N, Roco N en Roco H0e
|
|
Tabel: 02
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Raillassen schaal TT:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Tillig |
86102 |
(83) |
2,1 |
-
|
|
Tabel: 03
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Raillassen schaal H0:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Fleischmann |
6404 |
(106) |
2,7 |
Modell-gleis
|
Peco |
SL-110 |
75 |
- |
-
|
Peco |
SL-8310 |
83 |
- |
-
|
Peco |
SL-10 |
100 |
- |
-
|
Piko |
55290 |
(100) |
2,5 |
A-gleis
|
Roco |
42610 |
(83) |
2,1 |
Roco-Line en GeoLine
|
Lima |
* |
(106) |
2,7 |
(het oudste type rails)
|
Lima |
* |
(100) |
2,5 |
(het nieuwere type rails)
|
Lima |
* |
(83) |
2,1 |
Nova
|
Tillig |
85301 |
83 |
- |
Elite
|
|
Tabel: 04
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
*) Raillassen van Lima zijn niet meer leverbaar maar raillassen van een ander merk kunnen ook toegepast worden. Op bijv. Lima rails code 100 passen ook raillassen code 100 van bijv. Fleischmann. Mochten de raillassen niet strak genoeg zitten, dan voor het monteren iets aanknijpen met een tang.
Raillassen schaal H0e:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Fleischmann |
22213 |
(83) |
2,1 |
Roco H0e (zie ook: "Raillassen schaal N")
|
Roco |
32413 |
(83) |
2,1 |
-
|
|
Tabel: 05
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Raillassen schaal 0:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Lenz |
45090 |
- |
3,75 |
Standaard rails
|
|
Tabel: 06
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Raillassen schaal 1:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Märklin |
59095 |
- |
- |
-
|
Peco |
SL-810 |
- |
- |
-
|
|
Tabel: 07
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Raillassen schaal G:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Piko |
35290 |
- |
- |
-
|
|
Tabel: 08
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Isolatieraillassen
Bij geïsoleerde secties voor het detecteren van locs/treinen dienen stukken spoorstaaf elektrisch van elkaar te geisoleerd te worden. Dit kan met kunststof isolatieraillassen (kortweg isolatielassen).
|
|
|
Afbeelding: 01
|
|
Afbeelding: 02
|
Isolatie-raillas
|
|
Rood geeft de afschuiningen aan
|
Bron: Conrad.nl
|
|
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
De isolatielassen komen op de plaats van de metalen raillassen. Let op, aan één zijde van de rails isolatielassen aanbrengen. De andere spoostaaf moet geheel doorlopen. Werkwijze: de metalen raillas met een kombinatietang verwijderen door de raillas in de lengterichting van de spoorstaaf te trekken. Na het inkorten moeten we de uiteinden van de spoorstaven bewerken. Aan de onderzijde van de spoorstaaf, op de plaats waar de isolatielas op de spoorstaaf geschoven wordt, maken we met een vijltje aan weerszijden van de spoorstaafvoet en aan het onderste deel van het staande deel van de voet met behulp van een zoetvijltje een paar schuine kantjes (zie afbeelding 02). Hierna zorgvuldig met een vijltje, en daarna met fijn schuurpapier (korrelgrootte 400), eventuele braampjes van de kopse kant van de spoorstaaf verwijderen - dit ter voorkoming van (later moeilijk te vinden) kortsluiting! Deze braampjes kunnen namelijk kortsluiting van de las veroorzaken en de oorzaak zijn van het niet detecteren van rollend materieel -. De schuine kantjes, aan de kopse kant van de spoorstaafvoet, zorgen er voor dat de isolatielassen veel gemakkelijker op de spoorstaaf gedrukt kunnen worden. Daarna de rails aan elkaar koppelen.
Zie voor het isoleren van Märklin C-rails het artikel Isoleren van Märklin C-rails.
Diverse fabrikanten leveren isolatielassen:
Isolatielassen schaal N:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Fleischmann |
9403 |
(83) |
2,1 |
-
|
Peco |
SL-311 |
55 en 80 |
- |
-
|
|
Tabel: 09
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Isolatielassen schaal TT:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Tillig |
07940 |
- |
- |
-
|
|
Tabel: 10
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Isolatielassen schaal H0:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Fleischmann |
6403 |
(106) |
2,7 |
Modellgleis
|
Fleischmann |
6433 |
(100) |
2,5 |
Profi-gleis
|
Micro Engineering |
26-056 |
55 |
- |
-
|
Micro Engineering |
26-071 |
70 |
- |
-
|
Micro Engineering |
26-084 |
83 |
- |
-
|
Peco |
SL-11 |
100 en 124 |
- |
-
|
Peco |
SL-111 |
75 |
- |
-
|
Peco |
SL-8311 |
83 |
- |
-
|
Piko |
55291 |
(100) |
2,5 |
A-gleis
|
Roco |
42611 |
(83) |
2,1 |
Roco-Line
|
Roco |
61192 |
(83) |
2,1 |
Geoline
|
Tillig |
85502 |
83 |
- |
Elite
|
|
Tabel: 11
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Isolatielassen schaal H0e:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Roco |
32414 |
- |
2,1 |
-
|
|
Tabel: 12
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Isolatielassen schaal 0:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
Atlas |
ATL07093 |
- |
- |
-
|
|
Tabel: 13
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Isolatielassen schaal G:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte code
|
Spoorstaafhoogte (mm)
|
Opmerkingen
|
LGB |
10260 |
- |
- |
-
|
Micro Engineering |
26-334 |
232 |
- |
-
|
Micro Engineering |
26-252 |
250 |
- |
-
|
Peco |
SL-911 |
250 |
- |
-
|
Piko |
35292 |
- |
- |
-
|
|
Tabel: 14
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Om verschillende soorten en/of merken rails op elkaar aan te kunnen sluiten is gebruik te maken van overgangsrails of overgangslassen.
Overgangsrails
Overgangsrails zijn kant-en-klare rails om verschillende railssoorten te koppelen. Diverse fabrikanten leveren hiervoor materiaal:
Overgangsrails schaal H0:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte
|
Opmerkingen
|
Märklin |
2291 |
2,7 naar 2,5 |
Van M-rails naar K-rails
|
Märklin |
24922 |
2,5 naar 2,3 |
van K-rails naar C-rails
|
Märklin |
24951 |
2,7 naar 2,3 |
Van M-rails naar C-rails
|
Piko |
55207 |
2,5 naar 2,5 |
Van oude Piko holprofiel-rails naar Piko A-gleis
|
Piko |
55208 |
2,5 naar 2,5 |
Universele overgangsrails
|
Piko |
55294 |
2,5 naar 2,1 |
Van Piko A-gleis naar Roco-Line en Tillig-Elite
|
Piko |
61120 |
2,5 naar 2,1 |
Van Roco-Line met bedding naar Roco GeoLine
|
|
Tabel: 15
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
De Piko 55207 overgangsrails zorgt voor een overgang van holprofielrails naar normaalprofiel rails.
Overgangsraillassen
|
Afbeelding: 03
|
Overgangs-raillas
|
Bron: Conrad.nl
|
Bij koppelen van twee verschillende railhoogtes aan elkaar (bijv. Code 75 en Code 100), moet er voor gezorgd worden dat de spoorstaafkoppen (bovenkanten van de spoorstaven) op dezelfde hoogte liggen, zodat de wielen van het materieel soepel en zonder stoten over de las kunnen rollen. Bij het toepassen van de standaard raillassen bij twee verschillende spoorstaafhoogtes, ontstaat echter een hoogteverschil ter plaatse van de spoorstaafkoppen (zie: tekening 02).
|
|
|
Afbeelding: 04
|
|
Afbeelding: 05
|
Spoorstaafkoppen ongelijk met standaard raillas
|
|
Spoorstaafkoppen gelijk met overgangsraillas
|
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
|
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Er moeten dan speciale overgangsraillassen gebruikt worden die het hoogteverschil overbruggen. Na het aanbrengen van de overgangsraillassen zal er onder de onderzijde van één van de rails naast de las een kleine ruimte ontstaan (zie: tekening 19). Deze ruimte moet worden opgevuld om te voorkomen dat bij bijv. het schoonmaken van de rails, of wanneer per ongeluk met de hand op de rails wordt geleund de rails verzakt, anders bestaat het risico dat de verbinding na verloop van tijd minder stevig wordt en als gevolg daarvan het elektrische contact van de lasverbinding minder wordt. Een reepje papier of strookje polystyreen met de juiste dikte onder de vrijhangende rails leggen is daarvoor de oplossing. Ook kan de vrije ruimte onder de rails opgevuld worden met houtlijm.
Diverse fabrikanten leveren overgangslassen:
Overgangsraillassen schaal N:
Merk
|
Nummer
|
Spoorstaafhoogte
|
Opmerkingen
|
Materiaal
|
Fleischmann |
22240 |
2,1 naar ? |
Van Fleischmann N naar het Arnold railssysteem |
Metaal
|
|
Tabel: 16
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Overgangsraillassen schaal H0:
Merk
|
Nummer
|
Van spoorstaafhoogte
|
Naar spoorstaafhoogte
|
Materiaal
|
Atlas |
ATL 551 |
83 |
100 |
Metaal
|
Fleischmann |
3436 |
Serie 6000 |
Serie 6100 en als verbinding tussen de flexrails 6106 |
Metaal
|
Fleischmann |
3437 |
2,5 |
2,1 |
Metaal
|
Micro Engineering |
26-001 |
100 |
83 |
Kunststof
|
Micro Engineering |
26-002 |
100 |
70 |
Kunststof
|
Micro Engineering |
26-003 |
83 |
70 |
Kunststof
|
Micro Engineering |
26-004 |
80 |
55 |
Kunststof
|
Micro Engineering |
26-005 |
70 |
55 |
Kunststof
|
Peco |
PCO 112 |
75 |
100 |
Metaal
|
Piko |
55293 |
Piko A-gleis, 2,5 |
Roco, Fleischmann en Mehano |
Metaal
|
Roco |
42612 |
2,5 |
RocoLine zonder bedding, 2,1 |
Metaal
|
|
Tabel: 17
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Overgangsraillassen schaal G:
Merk
|
Nummer
|
Van spoorstaafhoogte code
|
Naar spoorstaafhoogte code
|
Materiaal
|
Micro Engineering |
26-006 |
332 |
250 |
Metaal
|
Micro Engineering |
26-002 |
100 |
70 |
Metaal
|
|
Tabel: 18
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Spoorspatting
Bij temperatuurstijging zullen de spoorstaven uitzetten. De mate van uitzetting is afhankelijk van het materiaal en het temperatuurverschil. Wanneer de spoorstaven uitzetten en er niet voldoende ruimte is tussen de spoorstaven, zullen er op een gegegeven ogenblik zodanig grote krachten ontstaan dat de rails zijdelings van zijn plaats schiet. Dit verschijnsel heet spoorspatting.
De tussenruimte tussen de spoorstaven
De meeste rails zijn gemaakt van nieuwzilver en dat heeft een uitzettingscoëfficient van 17×10-6 per graad Celsius. In het meest extreme geval is het temperatuurverschil 40 graden Celsius (als de rails is gelegd bij 0 graden en 's zomers stijgt tot 40 graden), dan zal de spoorstaaf per meter 17×40/1000000 = 0,00068 meter = 0,68 mm uitzetten. Bij flexrails kan dus tussen twee lengtes 0,7 mm tussenruimte worden aangehouden. Die maat geldt dus wanneer het bij het leggen van de rails nul graden is. Bij 20 graden temperatuurverschil is 0,35 mm tussenruimte genoeg (zie ook: tabel 19). Wanneer tijdens een hittegolf rails wordt gelegd, dan kan de rails tegen elkaar worden gelegd. De tussenruimte kan worden gemeten met een voelermaat.
Bij het toepassen van standaard schaal H0 rails, met een lengte van ongeveer 23 cm (Roco G1), is bij kamertemperatuur te volstaan met een tussenruimte van 0,35/(1000/230)=0,35/4,35= 0,08 mm, afgerond naar boven 0,1 mm.
Lengte (mm)
|
Tussenruimte (mm)
|
1000 |
0,35
|
230 |
0,10
|
58 |
0,025
|
|
Tabel: 19
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Bij het toepassen van isolatielassen moet er rekening mee worden gehouden dat er aan de isolatielas een aanslagnokje zit (zie: afbeelding 01). Dit zorgt er voor dat de (in elkaars verlengde liggende) spoorstaven niet tegen elkaar komen. Hier moet dus gezorgd worden voor een iets grotere tussenruimte (gewenste tussenruimte plus de dikte van het aanslagnokje), zodat de spoorstaaf ongehinderd kan uitzetten.
Meer informatie
Beneluxspoor.net:
|
|
over spoorspatting.
|
Externe websites:
|
|
|
|
|
|
Algemeen.
|
|
(naar onder scrollen).
|
|
Algemeen.
|
|
|
|
Micro Engineering
|
Richtlijnen:
|
|
Spoorwijdtes.
|
|
Spoorstaafhoogte-tabellen Grootspoor (pdf).
|
|
Spoorstaafhoogte-tabellen Modelspoor (pdf).
|
Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin, speling, expansievoeg, uitzetruimte
|
Laatste wijziging: 9 nov 2023 11:24 (CET)
|