Persoonlijke instellingen

Schalen

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net


Voor modeltreinen worden diverse schaalverhoudingen gebruikt. De meeste schalen hebben een aanduiding in de vorm van een letter, een cijfer of een combinatie daarvan. De grote schalen hebben doorgaans een cijfer, de kleinere een letter. De schaal H0 (wat 'Half Nul' betekent) vormt een overgang in dit systeem. Smalspoorvarianten van bepaalde schalen hebben vaak een 'e' of een 'm' als toevoeging. Hieronder staat een tabel van de meest toegepaste schalen.

Naam    Uitspraak     Schaal Spoorwijdte Opmerkingen
IIm Spoor twee M 1:22,5 45 mm LGB en Piko zijn belangrijke fabrikanten voor deze schaal
IIe Spoor twee E 1:22,5 30 mm Veldspoor 600mm, 'REGNER Dampf- und Eisenbahntechnik' is een van de belangrijke fabrikanten voor deze schaal
I Spoor Eén 32 45 mm Märklin en Hübner zijn belangrijke fabrikanten voor deze schaal
0 Spoor Nul 1:45 32 mm Vooral toegepast bij zelfbouw
0e Nul E 1:45 16,5 mm Smalspoor 750 mm, dezelfde spoorwijdte als H0, Fleischmann (Magic Train)
00 Nul Nul 1:76 16,5 mm In Engeland veel voorkomende schaal, Hornby.
S Spoor S 1:64 22,2 mm Is voornamelijk in gebruik in de Verenigde Staten
Sm Spoor Sm 1:64 16,5 mm Dit is schaal S, maar dan met een spoorwijdte van 16,5 mm, de 'm' staat voor meterspoor, dus smalspoor met een spoorwijdte van 1 meter. (aanvulling door: Huub van Ginhoven).
H0 Half Nul 1:87 16,5 mm De meest voorkomende schaal
H0m Half Nul M 1:87 12 mm Smalspoor 1000 mm, meterspoor, zelfde spoorwijdte als TT
H0e Half Nul E 1:87 9 mm Smalspoor 750 mm, zelfde spoorwijdte als N
TT TT of Table Top 1:120 12 mm Vooral in de voormalige Duitse Democratische Republiek(DDR) populair
N Spoor N 1:160 9 mm Na H0 de populairste schaal
Z Spoor Z 1:220 6,5 mm Op één na kleinste schaal, door Märklin gedomineerd
T Spoor T of Three 1:450 3 mm Kleinste schaal, in Japan geïntroduceerd.

De meest voorkomende schaal(verhouding)/schaal is H0 (half nul), de verhouding hiervan is 1:87. Daarnaast kent de N-schaal (1:160) veel aanhangers. Wisselstroomsystemen zijn uitsluitend in H0 te vinden. Gelijkstroomsystemen komen zowel in schaal H0 als in schaal N voor. Naast genoemde schalen vallen nog de oorspronkelijke 0-schaal te noemen en de kleine schaal Z. Schaal II, ook wel schaal G genoemd, is verkrijgbaar als tuinspoor dat bestand is tegen de weersomstandigheden. De fabrikant van dit tuinspoor is LGB.

Voor de nog grotere schalen geeft men de spoorwijdte aan in Inches ('Engelse duim'). We vinden hier 3 ½, 5, 7 ¼ en nog groter. De maatstaven zijn dan respectievelijk 1:16, 1:11 en 1:8. Deze 'grotere' locomotieven kunnen worden aangedreven met verbrandingsmotoren of elektromotoren, maar meestal wordt stoom gebruikt. De stoom wordt gemaakt in een stoomketel, verwarmd door stoken van steenkool of gas. Overigens bestaan ook in spoor II modellocomotieven aangedreven door stoom. Ze worden onder andere door LGB, Roundhouse, Regner en Märklin geleverd en zijn aanmerkelijk duurder dan de elektrisch aangedreven modellen. De kleinere schalen zijn over het algemeen alleen leverbaar met elektrische aandrijving.

Te weinig ruimte

Gezegd moet worden dat een natuurgetrouwe miniatuurspoorweg op deze schalen onhaalbaar is. Een trein met tien personenrijtuigen kan 300 meter lang zijn. Bij schaal H0 is daarvoor 3,5 meter nodig en het station moet dus ook zo lang zijn. Voor een kort reistraject, bijvoorbeeld tien kilometer, is al een ruimte van meer dan honderd meter nodig. Wenst men een cirkelvormig spoor om rondjes te kunnen rijden, bijvoorbeeld met een straal van 1000 meter (dat is in werkelijkheid een scherpe boog), dan is er op schaal meer dan 20 meter nodig. Het beste wat we dus kunnen doen, is de werkelijkheid zo goed mogelijk benaderen. Daarvoor zijn concessies onvermijdelijk.
De fabrikanten realiseren zich dit ook. Ze maken de rijtuigen wat korter dan ze eigenlijk zouden moeten zijn, en bovendien bestaat een modeltrein meestal uit minder rijtuigen dan een echte trein. Bovendien zijn de bochten scherper en de wisselhoeken te groot. Dat wordt gedaan om binnen de beperkte ruimte van een woning een modelbaan te kunnen bouwen.
Een kleinere schaal biedt betrekkelijk weinig verbetering. In een tuin is meer ruimte, maar de kleine schalen zijn voor een tuinspoor niet geschikt.

Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin



Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie