|
|
| Regel 6: |
Regel 6: |
| | }} | | }} |
| | === Gebruik van servo's === | | === Gebruik van servo's === |
| − | Op de modelspoorbaan kunnen we prima gebruikmaken van modelbouwservo's, voor bijv. wisselaandrijving, het openen van de deuren van een lokloods, of voor het bedienen van overwegbomen. | + | Op de modelspoorbaan is goed gebruik te maken van modelbouwservo's voor bijvoorbeeld wisselaandrijving, het openen van de deuren van een lokloods, of voor het bedienen van overwegbomen. Dit artikel beschrijft verschillende mogelijkheden van een '''servo-aansturing'''. |
| | + | |
| | + | Een (modelbouw)servo is geen servomotor, dat is een geheel ander apparaat dat ook vele malen duurder is. Een servomotor wordt in de industrie gebruikt op 24 of 230 volt (via de besturingskast). De werking van de servomotor is enigszins vergelijkbaar met een stappenmotor. Zou het al lukken zo een servomotor aan een wissel te koppelen, dan draait de servomotor (bij het eerste inschakelen), het hele wissel aan gort! |
| | | | |
| − | '''Noem een (modelbouw)servo nooit een servomotor, want dat is een geheel ander apparaat, dat ook vele malen duurder is dan een (modelbouw)servo (mede door de benodigde elektronische besturingskast), welke in de industrie gebruikt wordt en op 24 of 230 -volt (via de besturingskast) werkt. De werking van de servomotor is enigszins vergelijkbaar met een stappenmotor. Zou het al lukken zo'n servomotor aan een wissel te koppelen, dan draait de servomotor (bij het eerste inschakelen), het hele wissel aan gort!'''
| |
| | ===Aanstuurmethoden=== | | ===Aanstuurmethoden=== |
| − | Voor het aansturen van servo's kunt u o.a. gebruikmaken van het welbekende NE555-Timer-IC. Met een paar extra onderdelen kunt u hiermee een stuurpulsgenerator bouwen. Het spanningstabilisatie-IC 7805 zorgt voor de stabiele voeding van de servotester. De aansluitingen van beide IC's zijn aangegeven in afbeelding 04. | + | Voor het aansturen van servo's is o.a. gebruik te maken van het NE555-Timer-IC. Met een paar extra onderdelen kan hiermee een stuurpulsgenerator worden gebouwd. De spanningsregelaar 7805 zorgt voor de stabiele voeding van de servotester en de servo. De aansluitingen van beide IC's zijn aangegeven in afbeelding 01. |
| − | {{Afbeelding 2 naast elkaar
| + | |
| − | |Bestand= NE555 Servotester01.gif
| + | {{Afbeelding |
| − | |Bestand2= NE555 Servotester02.gif
| + | |Bestand= Componenten_aansluiting-01.gif |
| − | |Grootte= 300px
| |
| − | |Grootte2= 325px
| |
| − | |Volgnummer= 01
| |
| − | |Volgnummer2= 02
| |
| − | |Omschrijving= Eenvoudige servotester
| |
| − | |Omschrijving2= Aangepaste servotester
| |
| − | |Type= Schema
| |
| − | |Type2= Schema
| |
| − | |Maker= Fred Eikelboom
| |
| − | |Maker2= Fred Eikelboom
| |
| − | }}
| |
| − | Met het schema in afbeelding 02 kan de servo in twee, van te voren, instelbare posities worden gezet, afhankelijk van de stand van schakelaar S1. Deze schakeling kan prima toegepast worden als wissel-aandrijving.
| |
| − | {{Afbeelding 2 naast elkaar | |
| − | |Bestand= NE555 Servotester03.gif | |
| − | |Bestand2= Componenten_aansluiting-01.gif
| |
| | |Grootte= Groot | | |Grootte= Groot |
| | |Grootte2= 360px | | |Grootte2= 360px |
| − | |Volgnummer= 03 | + | |Volgnummer= 01 |
| − | |Volgnummer2= 04
| + | |Omschrijving= Componenten aansluiting |
| − | |Omschrijving= Servotester met bi-polair relais | + | |Type= Tekening |
| − | |Omschrijving2= Componenten aansluiting
| |
| − | |Type= Schema | |
| − | |Type2= Tekening
| |
| | |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| − | |Maker2= Fred Eikelboom
| + | |Tussenruimte= 0px |
| − | |Tussenruimte= 22px | |
| | }} | | }} |
| − | Met het schema in afbeelding 03 kunnen we een complete wisselaandrijving bouwen, inclusief puntstukpolarisatie. Een bi-stabiel relais (typenummer: HFD3-12-L2 van de Firma HongFa) schakelt de servo, en tegelijkertijd wordt de spanning van het puntstuk omgepoold. De aansluitingen 1 en 2 (zie: bovenzijde Re1) worden via drukschakelaars, of een wisseldecoder, op de + (plus) van de 12 Volt voeding aangesloten. De aansluitingen A en B worden op de spoorstaven aangesloten en aansluiting C gaat naar het puntstuk. | + | Afbeelding 02 geeft het schema van een eenvoudige servotester met deze componenten. |
| − | ===Verbeterde versie van de servo-aansturing===
| + | |
| | + | Met het schema in afbeelding 03 kan de servo in twee van te voren instelbare posities worden gezet, afhankelijk van de stand van schakelaar S1. Deze schakeling kan prima toegepast worden als wissel-aandrijving. |
| | + | |
| | {{Afbeelding 2 naast elkaar | | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| | |Bestand= NE555_Servo-tester04.gif | | |Bestand= NE555_Servo-tester04.gif |
| Regel 48: |
Regel 32: |
| | |Grootte= 340px | | |Grootte= 340px |
| | |Grootte2= 365px | | |Grootte2= 365px |
| − | |Volgnummer= 05 | + | |Volgnummer= 02 |
| − | |Volgnummer2= 06 | + | |Volgnummer2= 03 |
| − | |Omschrijving= Ge-update eenvoudige servotester | + | |Omschrijving= Eenvoudige servotester |
| − | |Omschrijving2= Ge-update aangepaste servotester | + | |Omschrijving2= Aangepaste servotester |
| | |Type= Schema | | |Type= Schema |
| | |Type2= Schema | | |Type2= Schema |
| Regel 58: |
Regel 42: |
| | |Tussenruimte= 22px | | |Tussenruimte= 22px |
| | }} | | }} |
| − | Daar de schakeling (in maart 2010) niet echt lekker werkte, besloot ondergetekende om de stuur-electronica te ontkoppelen. Dit is gedaan met R3 en C3. Ook is C4 (was 10μF) vergroot tot 100μF. Deze drie componenten vlakken de spanning naar de NE555 extra af, waardoor de schakeling zeer stabiel werkt. In de oude situatie werd de voedingsspanning op pin 4 en 8 van de NE555, bij volle belasting van de servo 'naar beneden getrokken' (verminderde), waardoor de NE555 zijn werk niet naar behoren kon doen.
| + | De stuur-electronica is ontkoppeld met R3 en C3. C4 is 100 μF. Deze drie componenten vlakken de spanning naar de NE555 extra af, waardoor de NE555 zijn werk naar behoren kan doen. |
| | + | |
| | + | Met het schema in afbeelding 04 is een complete wisselaandrijving te bouwen, inclusief puntstukpolarisatie. Een bi-stabiel relais (bijvoorbeeld type HFD3-12-L2 van de Firma HongFa) schakelt de servo en tegelijkertijd wordt de spanning van het puntstuk omgepoold. De aansluitingen 1 en 2 (zie bovenzijde Re1) worden via drukschakelaars of een wisseldecoder op de + (plus) van de 12 Volt voeding aangesloten. De aansluitingen A en B worden op de spoorstaven aangesloten en aansluiting C gaat naar het puntstuk. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= NE555_Servo-tester06.GIF | | |Bestand= NE555_Servo-tester06.GIF |
| | |Grootte= Groot | | |Grootte= Groot |
| − | |Volgnummer= 07 | + | |Volgnummer= 04 |
| − | |Omschrijving= Ge-update servotester met bi-polair relais | + | |Omschrijving= Aangepaste servotester met bi-polair relais |
| | |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| | |Type= Schema | | |Type= Schema |
| | }} | | }} |
| − | Met bovenstaande componenten (zie: afbeeldingen 1 t/m 3 en 5 t/m 7) is geen lange omlooptijd te verwezenlijken. | + | Met bovenstaande componenten (zie afbeeldingen 2 t/m 4) is geen lange omlooptijd te verwezenlijken. |
| | | | |
| | <u>Tip:</u><br /> | | <u>Tip:</u><br /> |
| − | Gebruik voor de NE555 een IC-voetje. Dit voetje soldeert u op de print, zodat het IC er zo in gestoken kan worden. Mocht de NE555 eventueel defect raken dan hoeft u niet alle acht pootjes los te solderen. | + | Gebruik voor de NE555 een IC-voetje. Soldeer dit voetje op de print zodat het IC er zo in gestoken kan worden. Mocht de NE555 eventueel defect raken dan kan er zonder solderen een ander exemplaar ingestoken worden. |
| | + | |
| | + | Let op bij wissels waarbij de wisseltongen elektrisch met het puntstuk verbonden zijn. Bij dit type wissels kan geen gebruik gemaakt worden van een relais voor het ompolen van de spanning op het puntstuk. Daar het relais (Re1) vele malen sneller schakelt dan de wisselaandrijving bestaat namelijk kans op kortsluiting tijdens het omzetten van de wisseltongen. Er moeten dan microschakelaars gebruikt worden die door de arm van de servo geschakeld worden, zodat de wisseltongen precies op tijd spanning met de juiste polariteit krijgen. |
| | | | |
| − | Let op bij wissels waarbij de wisseltongen elektrisch met het puntstuk verbonden zijn. Bij dit type wissels kunt u <u>geen</u> gebruik maken van een relais voor het ompolen van de spanning op het puntstuk. Daar het relais (Re1) vele malen sneller schakelt dan de wisselaandrijving bestaat namelijk grote kans op kortsluiting tijdens het omzetten van de wisseltongen. U dient dan gebruik te maken van microschakelaars, die door de arm van de servo aangestuurd worden, zodat de wisseltongen precies op tijd spanning met de juiste polariteit krijgen.
| |
| | ---- | | ---- |
| − | === Aangepaste fabrieks-servotester === | + | |
| − | Ook zijn er servo-testers te koop, bijv. de bouwpakket-servotester 234915 van Conrad. Hiermee kunnen we heel simpel de servo aansturen. Willen we meer mogelijkheden, dan kunnen we zo'n servo-tester heel gemakkelijk aanpassen voor ons doel.
| + | === Aansturing met aangepaste servotester === |
| | + | Er zijn servotesters te koop, bijv. het bouwpakket 234915 van Conrad. Ook bij Ali-express worden kant-en-klare goedkope servotesters aangeboden. Met een servotester is heel simpel de servo aan te sturen. Voor meer mogelijkheden is een servotester heel gemakkelijk aan te passen. |
| | {{Afbeelding 3 naast elkaar | | {{Afbeelding 3 naast elkaar |
| | |Bestand= Servo_tester-Conrad-01.jpg | | |Bestand= Servo_tester-Conrad-01.jpg |
| Regel 83: |
Regel 71: |
| | |Grootte2= 275px | | |Grootte2= 275px |
| | |Grootte3= 200px | | |Grootte3= 200px |
| − | |Volgnummer= 08 | + | |Volgnummer= 04 |
| − | |Volgnummer2= 09 | + | |Volgnummer2= 05 |
| − | |Volgnummer3= 10 | + | |Volgnummer3= 06 |
| | |Omschrijving= Standaard tester | | |Omschrijving= Standaard tester |
| | |Omschrijving2= Aangepaste tester | | |Omschrijving2= Aangepaste tester |
| − | |Omschrijving3= Tester met aangesloten schakelaar | + | |Omschrijving3= Tester met schakelaar |
| − | |Maker= André van Loe | + | |Maker= André van Loe |
| − | |Maker2= André van Loe | + | |Maker2= André van Loe |
| − | |Maker3= André van Loe | + | |Maker3= André van Loe |
| | }} | | }} |
| − | En dat is wat André van Loe gedaan heeft. Op het BNLS-forum toonde hij een aangepaste servotester. Hiermee is het mogelijk om de servo m.b.v. twee potmeters en een schakelaar, twee van te voren ingestelde standen te laten aannemen. Hij heeft de bestaande potmeter verwijderd, en twee kleinere potmeters (met de halve waarde van de originele potmeter) gemonteerd, die in serie staan. Over één van de potmeters heeft hij een schakelaar gemonteerd. Met de schakelaar wordt de potmeter overbrugd, zodat de servo met de andere potmeter op de ene stand wordt ingesteld. Wanneer de schakelaar onderbroken wordt, gaat de servo naar de andere stand. De beide eindstanden zijn met beide potmeters in te stellen. Hij heeft tevens twee connectoren op het printje gemonteerd, zodat de bedrading snel en eenvoudig aangesloten kan worden, zoals op foto 10 te zien is.
| + | |
| | + | dat is wat André van Loe gedaan heeft, op het BNLS-forum gaf hij aan hoe. Het is mogelijk om de servo met twee potmeters en een schakelaar twee van te voren ingestelde standen te laten aannemen. De bestaande potmeter is verwijderd en vervangen door twee met een de halve waarde van de originele potmeter in serie. Over één van de potmeters is een schakelaar gemonteerd. Met de schakelaar wordt de potmeter overbrugd, zodat de servo met de andere potmeter op de ene stand wordt ingesteld. Wanneer de schakelaar onderbroken wordt, gaat de servo naar de andere stand. De beide eindstanden zijn met beide potmeters in te stellen. Hij heeft tevens twee connectoren op het printje gemonteerd, zodat de bedrading snel en eenvoudig aangesloten kan worden, zoals op foto 10 te zien is. |
| | ---- | | ---- |
| | + | |
| | === Puntstukpolarisatie === | | === Puntstukpolarisatie === |
| − | Om het puntstuk van een wissel te polariseren kunt u een paar microswitches monteren in de buurt van de servo-arm, zodat in beide eindstanden van de servo een schakelaar omgezet wordt. Deze kan het puntstuk van spanning voorzien met de juiste polariteit. U kunt hiervoor zelf een bevestigingsplaatje maken, maar u kunt ook kant-en-klare plaatjes kopen (DinaSys Servo Eindafschakeling) met daarop gemonteerde schakelaars (zie: [[Servo-aansturing#Meer informatie|'Meer informatie']]). | + | Om het puntstuk van een wissel te polariseren kunnen een paar microswitches worden gemonteerd in de buurt van de servo-arm, zodat in beide eindstanden van de servo een schakelaar omgezet wordt. Deze kan het puntstuk van spanning voorzien met de juiste polariteit. Hiervoor moet een bevestigingsplaatje worden gemaakt, of gekocht (DinaSys Servo Eindafschakeling) met daarop gemonteerde schakelaars (zie: [[Servo-aansturing#Meer informatie|'Meer informatie']]). |
| | + | |
| | ---- | | ---- |
| − | Mocht u liever een kant-en-klare aansturing willen, zie dan 'Externe websites' (tweede link) bij [[Servo-aansturing#Meer informatie|'Meer informatie']].
| + | |
| | + | Zie 'Externe websites' voor kant-en-klare servotesters bij [[Servo-aansturing#Meer informatie|'Meer informatie']]. |
| | {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| | |Box= AlleenInfo | | |Box= AlleenInfo |
| Regel 151: |
Regel 143: |
| | {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| | |Volgnr= 51 | | |Volgnr= 51 |
| − | |ExtraInfo= Zeer veel gegevens van allerlei merken. | + | |ExtraInfo= Zeer veel gegevens van allerlei merken. |
| | }} | | }} |
| | {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| | |Volgnr= 50 | | |Volgnr= 50 |
| − | |ExtraInfo= Servo aanstuur-methoden (Geert Giebens). | + | |ExtraInfo= Servo aanstuurmethoden (Geert Giebens). |
| | }} | | }} |
| | {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| Regel 165: |
Regel 157: |
| | * [http://http://hades.mech.northwestern.edu/index.php/555_Servo_Circuit northwestern.edu] | | * [http://http://hades.mech.northwestern.edu/index.php/555_Servo_Circuit northwestern.edu] |
| | * [http://http://makeprojects.com/Project/Control-a-Servo-Motor-Without-Programming/990/1#.UF3PNrLN-o0 makeprojects.com] | | * [http://http://makeprojects.com/Project/Control-a-Servo-Motor-Without-Programming/990/1#.UF3PNrLN-o0 makeprojects.com] |
| | + | * [https://www.aliexpress.com/wholesale?catId=0&initiative_id=SB_20200511035532&origin=y&SearchText=servotester aliexpress.com] |
| | |LetterGrootte= 75% | | |LetterGrootte= 75% |
| | |KaderBreedte= 100% | | |KaderBreedte= 100% |
| Regel 176: |
Regel 169: |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| | ! scope= "row" width= "77%" | | | ! scope= "row" width= "77%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 17 jan 2018 9:54 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 11 mei 2020 13:54 (CET)</small> |
| | + | |
| | [[Categorie: Alles|S]] | | [[Categorie: Alles|S]] |
| | [[Categorie: Artikel|Servo-aansturing]] | | [[Categorie: Artikel|Servo-aansturing]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom
Gebruik van servo's
Op de modelspoorbaan is goed gebruik te maken van modelbouwservo's voor bijvoorbeeld wisselaandrijving, het openen van de deuren van een lokloods, of voor het bedienen van overwegbomen. Dit artikel beschrijft verschillende mogelijkheden van een servo-aansturing.
Een (modelbouw)servo is geen servomotor, dat is een geheel ander apparaat dat ook vele malen duurder is. Een servomotor wordt in de industrie gebruikt op 24 of 230 volt (via de besturingskast). De werking van de servomotor is enigszins vergelijkbaar met een stappenmotor. Zou het al lukken zo een servomotor aan een wissel te koppelen, dan draait de servomotor (bij het eerste inschakelen), het hele wissel aan gort!
Aanstuurmethoden
Voor het aansturen van servo's is o.a. gebruik te maken van het NE555-Timer-IC. Met een paar extra onderdelen kan hiermee een stuurpulsgenerator worden gebouwd. De spanningsregelaar 7805 zorgt voor de stabiele voeding van de servotester en de servo. De aansluitingen van beide IC's zijn aangegeven in afbeelding 01.
| 450px
|
| Afbeelding: 01
|
| Componenten aansluiting
|
| Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Afbeelding 02 geeft het schema van een eenvoudige servotester met deze componenten.
Met het schema in afbeelding 03 kan de servo in twee van te voren instelbare posities worden gezet, afhankelijk van de stand van schakelaar S1. Deze schakeling kan prima toegepast worden als wissel-aandrijving.
|
|
|
| Afbeelding: 02
|
|
Afbeelding: 03
|
| Eenvoudige servotester
|
|
Aangepaste servotester
|
| Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
|
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
De stuur-electronica is ontkoppeld met R3 en C3. C4 is 100 μF. Deze drie componenten vlakken de spanning naar de NE555 extra af, waardoor de NE555 zijn werk naar behoren kan doen.
Met het schema in afbeelding 04 is een complete wisselaandrijving te bouwen, inclusief puntstukpolarisatie. Een bi-stabiel relais (bijvoorbeeld type HFD3-12-L2 van de Firma HongFa) schakelt de servo en tegelijkertijd wordt de spanning van het puntstuk omgepoold. De aansluitingen 1 en 2 (zie bovenzijde Re1) worden via drukschakelaars of een wisseldecoder op de + (plus) van de 12 Volt voeding aangesloten. De aansluitingen A en B worden op de spoorstaven aangesloten en aansluiting C gaat naar het puntstuk.
|
| Afbeelding: 04
|
| Aangepaste servotester met bi-polair relais
|
| Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Met bovenstaande componenten (zie afbeeldingen 2 t/m 4) is geen lange omlooptijd te verwezenlijken.
Tip:
Gebruik voor de NE555 een IC-voetje. Soldeer dit voetje op de print zodat het IC er zo in gestoken kan worden. Mocht de NE555 eventueel defect raken dan kan er zonder solderen een ander exemplaar ingestoken worden.
Let op bij wissels waarbij de wisseltongen elektrisch met het puntstuk verbonden zijn. Bij dit type wissels kan geen gebruik gemaakt worden van een relais voor het ompolen van de spanning op het puntstuk. Daar het relais (Re1) vele malen sneller schakelt dan de wisselaandrijving bestaat namelijk kans op kortsluiting tijdens het omzetten van de wisseltongen. Er moeten dan microschakelaars gebruikt worden die door de arm van de servo geschakeld worden, zodat de wisseltongen precies op tijd spanning met de juiste polariteit krijgen.
Aansturing met aangepaste servotester
Er zijn servotesters te koop, bijv. het bouwpakket 234915 van Conrad. Ook bij Ali-express worden kant-en-klare goedkope servotesters aangeboden. Met een servotester is heel simpel de servo aan te sturen. Voor meer mogelijkheden is een servotester heel gemakkelijk aan te passen.
|
|
|
|
|
| Afbeelding: 04
|
|
Afbeelding: 05
|
|
Afbeelding: 06
|
| Standaard tester
|
|
Aangepaste tester
|
|
Tester met schakelaar
|
| Foto gemaakt door: André van Loe
|
|
Foto gemaakt door: André van Loe
|
|
Foto gemaakt door: André van Loe
|
dat is wat André van Loe gedaan heeft, op het BNLS-forum gaf hij aan hoe. Het is mogelijk om de servo met twee potmeters en een schakelaar twee van te voren ingestelde standen te laten aannemen. De bestaande potmeter is verwijderd en vervangen door twee met een de halve waarde van de originele potmeter in serie. Over één van de potmeters is een schakelaar gemonteerd. Met de schakelaar wordt de potmeter overbrugd, zodat de servo met de andere potmeter op de ene stand wordt ingesteld. Wanneer de schakelaar onderbroken wordt, gaat de servo naar de andere stand. De beide eindstanden zijn met beide potmeters in te stellen. Hij heeft tevens twee connectoren op het printje gemonteerd, zodat de bedrading snel en eenvoudig aangesloten kan worden, zoals op foto 10 te zien is.
Puntstukpolarisatie
Om het puntstuk van een wissel te polariseren kunnen een paar microswitches worden gemonteerd in de buurt van de servo-arm, zodat in beide eindstanden van de servo een schakelaar omgezet wordt. Deze kan het puntstuk van spanning voorzien met de juiste polariteit. Hiervoor moet een bevestigingsplaatje worden gemaakt, of gekocht (DinaSys Servo Eindafschakeling) met daarop gemonteerde schakelaars (zie: 'Meer informatie').
Zie 'Externe websites' voor kant-en-klare servotesters bij 'Meer informatie'.
Meer informatie
Beneluxspoor.net-forum:
|
|
|
over servo's
|
Externe websites:
|
|
|
Servo-tester.
|
|
|
Servo aansturing voor twee servo's.
|
|
|
Bevestigingsbeugel voor servo.
|
|
|
Hongfa Latch-relais.
|
|
|
Zeer veel gegevens van allerlei merken.
|
|
|
Servo aanstuurmethoden (Geert Giebens).
|
|
|
Laatste wijziging: 11 mei 2020 13:54 (CET)
|
