|
|
| Regel 33: |
Regel 33: |
| | Deze eenvoudige schakeling past door het bescheiden aantal onderdelen in schaal H0 rijtuigen, maar ook in TT en N-materieel. | | Deze eenvoudige schakeling past door het bescheiden aantal onderdelen in schaal H0 rijtuigen, maar ook in TT en N-materieel. |
| | | | |
| − | De LED krijgt zijn voedingsspanning d.m.v. een eenvoudig stukje elektronica. Bij een voedingsspanning van 4 tot 30 V levert de schakeling een constante stroom van 15 mA aan de LED en maakt het daardoor mogelijk dat de LED een gelijkmatige helderheid heeft (voor informatie over LED's, zie het artikel ''Wat is een LED? bij 'Meer informatie'). | + | De LED krijgt zijn voedingsspanning d.m.v. een eenvoudig stukje elektronica. Bij een voedingsspanning van 4 tot 30 Volt levert de schakeling een constante stroom van 15 milliAmpère aan de LED en maakt het daardoor mogelijk dat de LED een gelijkmatige helderheid heeft (voor informatie over LED's, zie het artikel ''Wat is een LED?'' bij 'Meer informatie'). |
| | | | |
| | | | |
| Regel 55: |
Regel 55: |
| | (beschrijving geldt voor afbeelding 1)<br />Diode D1 richt de digitale spanning, welke afkomstig is van de spoorstaven, gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is. | | (beschrijving geldt voor afbeelding 1)<br />Diode D1 richt de digitale spanning, welke afkomstig is van de spoorstaven, gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is. |
| | | | |
| − | (beschrijving geldt voor afbeelding 2)<br />De diodes D1 t/m D4 richten de spanning (welke afkomstig is van de spoorstaven), gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is. | + | (beschrijving geldt voor afbeelding 2)<br /> |
| | + | De diodes D1 t/m D4 richten de spanning (welke afkomstig is van de spoorstaven), gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is. |
| | | | |
| | | | |
| | === De werking van de schakeling === | | === De werking van de schakeling === |
| − | De schakeling bestaat uit een zogenaamde stroombron. De transistoren T1 en T2 beïnvloeden elkaar onderling en regelen daarmee de stroom door de LED af op een gemiddelde stroom van 15 mA. De condensator dient ter ontstoring en zorgt tevens voor een soepel regelgedrag van de schakeling. | + | De schakeling bestaat uit een zogenaamde stroombron. De transistoren T1 en T2 beïnvloeden elkaar onderling en regelen daarmee de stroom door de LED af op een gemiddelde stroom van 15 milliAmpère. De condensator dient ter ontstoring en zorgt tevens voor een soepel regelgedrag van de schakeling. |
| | | | |
| − | Inplaats van de standaard 3 mm-LED kunt u natuurlijk ook gebruikmaken van een '0805' SMD-LED. Wilt u het lastige 'draadjes aan de LED solderen' vermijden, dan kunt u gebruikmaken van kant-en-klare LED's met aangesoldeerde draden van 24 cm lengte (zie link hieronder bij 'Meer informatie').<br />De diodes D1 t/m D4 in afbeelding 2, fungeren als 'bruggelijkrichter' (zie het artikel ''Elektronica basis'' bij 'Meer informatie'). | + | Inplaats van de standaard 3 mm-LED kunt u natuurlijk ook gebruikmaken van een '0805' SMD-LED. Wilt u het lastige 'draadjes aan de LED solderen' vermijden, dan kunt u gebruikmaken van kant-en-klare LED's met aangesoldeerde draden van 24 cm lengte (zie link hieronder bij 'Meer informatie').<br /> |
| | + | De diodes D1 t/m D4 in afbeelding 2, fungeren als 'bruggelijkrichter' (zie het artikel ''Elektronica basis'' bij 'Meer informatie'). |
| | | | |
| | {{Onderdelenlijst begin | | {{Onderdelenlijst begin |
| Regel 79: |
Regel 81: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 162280 | | |Artikelcode= 162280 |
| − | |Opmerking= Bij schema in fig. 2 zijn vier stuks nodig. | + | |Opmerking= bij schema in fig. 2 zijn vier stuks nodig |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 86: |
Regel 88: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 156226 | | |Artikelcode= 156226 |
| − | |Opmerking= Low Current (2mA). | + | |Opmerking= Low Current |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 93: |
Regel 95: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 403377 | | |Artikelcode= 403377 |
| − | |Opmerking= ¼ W. | + | |Opmerking= ¼ W |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 100: |
Regel 102: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 403091 | | |Artikelcode= 403091 |
| − | |Opmerking= ¼ W. | + | |Opmerking= ¼ W |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 107: |
Regel 109: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 457856 | | |Artikelcode= 457856 |
| − | |Opmerking= Bij digitale baan 35 V. Bij analoge baan 25 Volt. | + | |Opmerking= bij digitale baan 35 V bij analoge baan 25 V |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 114: |
Regel 116: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 457329 | | |Artikelcode= 457329 |
| − | |Opmerking= 50 V. Keramisch. | + | |Opmerking= 50 V keramisch |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst einde}} | | {{Onderdelenlijst einde}} |
| Regel 128: |
Regel 130: |
| | | | |
| | (deze schakeling is bedoeld voor een digitale baan)<br /> | | (deze schakeling is bedoeld voor een digitale baan)<br /> |
| − | Voor een goederenwagen is de volgende simpele schakeling bedacht: De onderdelen kunt u aan elkaar solderen volgens de 'snelbouwmethode' (zie: foto 04) Voor zo'n simpele schakeling hoeft u geen printje te maken. | + | Voor een goederenwagen is de volgende simpele schakeling bedacht: De onderdelen kunt u aan elkaar solderen volgens de 'snelbouwmethode' (zie foto 04) Voor zo'n simpele schakeling hoeft u geen printje te maken. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= Sluitsein02.gif | | |Bestand= Sluitsein02.gif |
| Regel 141: |
Regel 143: |
| | Voor het sluitsein zijn de volgende onderdelen benodigd: | | Voor het sluitsein zijn de volgende onderdelen benodigd: |
| | {{Onderdelenlijst begin | | {{Onderdelenlijst begin |
| − | |Breedte= 90% | + | |Breedte= 95% |
| | |Lijn= Geen | | |Lijn= Geen |
| | }} | | }} |
| Regel 163: |
Regel 165: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 445252 | | |Artikelcode= 445252 |
| − | |Opmerking= 35V. Radiaal | + | |Opmerking= 35V Radiaal |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 170: |
Regel 172: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 481726 | | |Artikelcode= 481726 |
| − | |Opmerking= 16V. Tantaal-elco. Standaard elco 220μ mag ook. | + | |Opmerking= 16 V Tantaal-elco standaard elco 220μ mag ook |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 177: |
Regel 179: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 156226 | | |Artikelcode= 156226 |
| − | |Opmerking= Low Current (2mA) | + | |Opmerking= Low Current |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst onderdeel | | {{Onderdelenlijst onderdeel |
| Regel 184: |
Regel 186: |
| | |Aantal= 1 | | |Aantal= 1 |
| | |Artikelcode= 403229 | | |Artikelcode= 403229 |
| − | |Opmerking= ¼ W. | + | |Opmerking= ¼ W |
| | }} | | }} |
| | {{Onderdelenlijst einde}} | | {{Onderdelenlijst einde}} |
| Regel 194: |
Regel 196: |
| | | | |
| | Het grote voordeel van het gebruik van een spanningsstabilisatie-IC is dat de werkspanning van de elco na de regelaar maar 16 Volt hoeft te zijn. Daarmee is ook de afmeting een stuk kleiner. Bij gebruik van een Tantaal-elco is nog minder ruimte noodzakelijk.<br /> | | Het grote voordeel van het gebruik van een spanningsstabilisatie-IC is dat de werkspanning van de elco na de regelaar maar 16 Volt hoeft te zijn. Daarmee is ook de afmeting een stuk kleiner. Bij gebruik van een Tantaal-elco is nog minder ruimte noodzakelijk.<br /> |
| − | (voor de spanningsregelaar kan elk 12 Volt-type, met een uitgangsstroom van 100 mA (of hoger) gebruikt worden) | + | (voor de spanningsregelaar kan elk 12 Volt-type, met een uitgangsstroom van 100 milliAmpère (of hoger) gebruikt worden) |
| | | | |
| | | | |
| Regel 210: |
Regel 212: |
| | | | |
| | | | |
| − | Een paar stukjes schuimplastic ertussen doen om de zaak op zijn plaats te houden. Later nog een paar stukjes schuimplastic aan weerszijden van de LED + weerstand aanbrengen (dit laatste is voor de foto maar even weggelaten, zie: foto 06). | + | Een paar stukjes schuimplastic ertussen doen om de zaak op zijn plaats te houden. Later nog een paar stukjes schuimplastic aan weerszijden van de LED + weerstand aanbrengen (dit laatste is voor de foto maar even weggelaten, zie foto 06). |
| | | | |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| Regel 244: |
Regel 246: |
| | | | |
| | | | |
| − | Van fosforbronsdraad (of messingdraad) met een diameter van 0,3 mm maakt u een viertal stroomafnemers. Aan de ene kant de stroomafnemer haaks ombuigen op twee mm vanaf het uiteinde, zodat er een haakje ontstaat, dat in een gaatje van de print past. Dit voorkomt dat de stroomafnemer straks tijdens het solderen wegglijd (zie: foto 09). | + | Van fosforbronsdraad (of messingdraad) met een diameter van 0,3 mm maakt u een viertal stroomafnemers. Aan de ene kant de stroomafnemer haaks ombuigen op twee mm vanaf het uiteinde, zodat er een haakje ontstaat, dat in een gaatje van de print past. Dit voorkomt dat de stroomafnemer straks tijdens het solderen wegglijd (zie foto 09). |
| | | | |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom
Schakeling 1
Sluitsein met toepassing van stroombron
U wilt op de modeltreinbaan graag dat alles zo natuurgetrouw mogelijk nagebootst is. U wilt dan vanzelfsprekend ook wagens en/of rijtuigen met ingebouwde sluitverlichting.
Voor degenen die kant-en-klare sluitverlichting te duur vinden, is er de mogelijkheid om de sluitverlichting zelf te bouwen.
|
|
|
| Afbeelding: 01
|
|
Afbeelding: 02
|
| Schema van het sluitsein met diode
|
|
Schema van het sluitsein met bruggelijkrichter
|
| Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
|
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Deze eenvoudige schakeling past door het bescheiden aantal onderdelen in schaal H0 rijtuigen, maar ook in TT en N-materieel.
De LED krijgt zijn voedingsspanning d.m.v. een eenvoudig stukje elektronica. Bij een voedingsspanning van 4 tot 30 Volt levert de schakeling een constante stroom van 15 milliAmpère aan de LED en maakt het daardoor mogelijk dat de LED een gelijkmatige helderheid heeft (voor informatie over LED's, zie het artikel Wat is een LED? bij 'Meer informatie').
De werking bij het voeden met gelijkstroom (Tweerail)
(beschrijving geldt voor afbeelding 1)
Diode D1 zorgt ervoor dat de LED, alleen bij juiste poling van de voedingsspanning (welke afkomstig is van de spoorstaven) brandt. Bij het achteruitrijden zal de LED niet branden. Bij analoge banen hebben we het nadeel dat de LED minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt. Bij stilstand is de LED uit.
(beschrijving geldt voor afbeelding 2)
De diodes D1 t/m D4 zorgen ervoor dat de LED, in beide rijrichtingen de juiste spannings-polariteit krijgt, en dus in beide rijrichtingen brandt. Bij analoge banen hebben we het nadeel dat de LED minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt. Bij stilstand is de LED uit.
De werking bij het voeden met analoge wisselstroom (Drierail)
(beschrijving geldt voor afbeelding 1)
Diode D1 richt de wisselspanning, welke afkomstig is van de spoorstaven, gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij analoge banen hebben we het nadeel dat de LED minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt. Bij stilstand is de LED uit.
(beschrijving geldt voor afbeelding 2)
De diodes D1 t/m D4 richten de wisselspanning, welke afkomstig is van de spoorstaven, gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij analoge banen hebben we het nadeel dat de LED minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt. Bij stilstand is de LED uit.
De werking bij het voeden met digitale spanning
(beschrijving geldt voor afbeelding 1)
Diode D1 richt de digitale spanning, welke afkomstig is van de spoorstaven, gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.
(beschrijving geldt voor afbeelding 2)
De diodes D1 t/m D4 richten de spanning (welke afkomstig is van de spoorstaven), gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.
De werking van de schakeling
De schakeling bestaat uit een zogenaamde stroombron. De transistoren T1 en T2 beïnvloeden elkaar onderling en regelen daarmee de stroom door de LED af op een gemiddelde stroom van 15 milliAmpère. De condensator dient ter ontstoring en zorgt tevens voor een soepel regelgedrag van de schakeling.
Inplaats van de standaard 3 mm-LED kunt u natuurlijk ook gebruikmaken van een '0805' SMD-LED. Wilt u het lastige 'draadjes aan de LED solderen' vermijden, dan kunt u gebruikmaken van kant-en-klare LED's met aangesoldeerde draden van 24 cm lengte (zie link hieronder bij 'Meer informatie').
De diodes D1 t/m D4 in afbeelding 2, fungeren als 'bruggelijkrichter' (zie het artikel Elektronica basis bij 'Meer informatie').
Onderdelenlijst
| Leverancier
|
Omschrijving
|
Aantal
|
Artikelcode
|
Opmerkingen
|
| Conrad
|
Transistor BC547B
|
2
|
155785
|
NPN TO92
|
| Conrad
|
Diode 1N4148
|
1
|
162280
|
bij schema in fig. 2 zijn vier stuks nodig
|
| Conrad
|
LED 3 mm.
|
1
|
156226
|
Low Current
|
| Conrad
|
Weerstand 10k
|
1
|
403377
|
¼ W
|
| Conrad
|
Weerstand 47R
|
1
|
403091
|
¼ W
|
| Conrad
|
Elco 470μ
|
1
|
457856
|
bij digitale baan 35 V bij analoge baan 25 V
|
| Conrad
|
Condensator 680p
|
1
|
457329
|
50 V keramisch
|
|
|
| Tabel: 03
|
| Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Schakeling 2
Sluitsein voor goederenwagen
(deze schakeling is bedoeld voor een digitale baan)
Voor een goederenwagen is de volgende simpele schakeling bedacht: De onderdelen kunt u aan elkaar solderen volgens de 'snelbouwmethode' (zie foto 04) Voor zo'n simpele schakeling hoeft u geen printje te maken.
|
| Afbeelding: 04
|
| Schema van het sluitsein
|
| Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Voor het sluitsein zijn de volgende onderdelen benodigd:
Onderdelenlijst
| Leverancier
|
Omschrijving
|
Aantal
|
Artikelcode
|
Opmerkingen
|
| Conrad
|
Spanningsregelaar 78L12
|
1
|
183059
|
|
| Conrad
|
Bruggelijkrichter B40C1500
|
1
|
501433
|
(of vier diodes 1N4148)
|
| Conrad
|
Elco 2200μ
|
1
|
445252
|
35V Radiaal
|
| Conrad
|
Elco 10μ
|
1
|
481726
|
16 V Tantaal-elco standaard elco 220μ mag ook
|
| Conrad
|
LED 3 mm
|
1
|
156226
|
Low Current
|
| Conrad
|
Weerstand 1k2
|
1
|
403229
|
¼ W
|
|
|
| Tabel: 05
|
| Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Het grote voordeel van het gebruik van een spanningsstabilisatie-IC is dat de werkspanning van de elco na de regelaar maar 16 Volt hoeft te zijn. Daarmee is ook de afmeting een stuk kleiner. Bij gebruik van een Tantaal-elco is nog minder ruimte noodzakelijk.
(voor de spanningsregelaar kan elk 12 Volt-type, met een uitgangsstroom van 100 milliAmpère (of hoger) gebruikt worden)
Verder is benodigd:
- Wattenstaafje met doorzichtig buisje.
|
| Afbeelding: 06
|
| Onderdelen in de wagen geplaatst
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Een paar stukjes schuimplastic ertussen doen om de zaak op zijn plaats te houden. Later nog een paar stukjes schuimplastic aan weerszijden van de LED + weerstand aanbrengen (dit laatste is voor de foto maar even weggelaten, zie foto 06).
|
| Afbeelding: 07
|
| Omgebouwd wattenstaafje
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Van een wattenstaafje wordt een lichtgeleider gemaakt (zie: foto 07). Het stukje wattenstaaf-buis geleidt zeer goed het licht van de LED via de spiegelgladde binnenkant. Ook de mantel van de buis geleidt prima het licht van de LED.
Van een stukje rubber wordt een 'behuizing' voor de lamp gemaakt. Het stukje rubber op een stukje hout leggen en met een holpijpje een gaatje in het rubber stansen. Het ronde stukje rubber wat eerst op de plaats van het gaatje zat, lijmt u midden-boven, aan de korte zijde op het lamphuis. Daarna op de juiste plaats een gaatje boren (iets kleiner dan de diameter van het wattenstaafbuisje) in de achterwand van de wagen, en iets uitvijlen, zodat het stukje wattenstaaf-buis er strak in past. Daarna een kort stukje krimpkous om de LED doen dat ongeveer drie mm boven de LED uitkomt. Het krimpkous wordt met de verfstripper verwarmd, zodat het vrij strak om de LED zit. Maak de LED niet te heet want dat overleeft deze niet. Aan de voorkant van de krimpkous zit nu een opening waar de wattenstaaflichtgeleider in past.
|
| Afbeelding: 08
|
| Printje voor bevestiging v.d. stroomafnemers
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Stukje printplaat passend maken, zodanig dat het zichzelf in de ruimte onder de wagen klemt. Hieraan twee blanke draden van acht cm lang solderen, en deze draden door twee gaatjes in de wagenbodem (zie grootste opening in de metalen plaat, links op foto 08) naar binnen voeren en de draden aan de gelijkrichter solderen. Daarna het aansluitdraadje van de weerstand zodanig verbuigen dat het kopje van de LED vrij strak tegen de lichtgeleider aandrukt.
|
| Afbeelding: 09
|
| De stroomafnemers, gereed voor montage
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Van fosforbronsdraad (of messingdraad) met een diameter van 0,3 mm maakt u een viertal stroomafnemers. Aan de ene kant de stroomafnemer haaks ombuigen op twee mm vanaf het uiteinde, zodat er een haakje ontstaat, dat in een gaatje van de print past. Dit voorkomt dat de stroomafnemer straks tijdens het solderen wegglijd (zie foto 09).
|
| Afbeelding: 10
|
| Het solderen van de stroomafnemers
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Daarna de stroomafnemers op het printje solderen. Tijdens het solderen wordt bij voorkeur een 'derde handje' gebruikt, met daarin een stukje koperdraad, van ongeveer één mm doorsnede om de stroomafnemer even vast te klemmen tegen de print. Zo hebt u twee handen vrij voor het solderen (zie foto 10).
|
| Afbeelding: 11
|
| Het sluitsein in actie
|
| Foto gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Nu de stroomafnemers afstellen (zo weinig mogelijk druk, maar toch een goed contact). Tip: controleer ook even of bij zijdelingse beweging van de assen, of de sleepcontacten nog voldoende tegen de wielen drukken.
U heeft met deze toepassing van het wattenstaaf-buisje een prima sluitsein verkregen (zie foto 11). De LED blijft, nadat de wagen van de rails gehaald is, nog meer dan twee minuten branden.
Wilt u een nog langere brandtijd, dan kunt u de waarde van de elco verhogen, of indien er voldoende ruimte aanwezig is, twee elco's parallel schakelen.
Tip:
Mocht u tijdens het proefrijden (of naderhand), last hebben van piepende stroomafnemers, doe dan een stukje isolatiemantel van een draadje om de stroomafnemers en zet dit aan de printzijde vast met een heel klein druppeltje lijm (wél zorgen dat het gedeelte dat tegen het wiel aan komt, nog vrij blijft). Door de grotere massa van het geheel (draadje + mantel) verandert de resonantiefrequentie van de stroomafnemers, en is het geluid een stuk minder, of is zelfs niet meer waarneembaar. Ook kan er, met behulp van een wattenstaafje, een heel klein beetje contactspray (verkrijgbaar in de elektronicawinkel en o.a. bij Conrad) op de binnenkant van de wielen aangebracht worden.
Meer informatie
