Persoonlijke instellingen

Sluitseinen of sluitverlichting: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Regel 18: Regel 18:
 
|Volgnummer= 01  
 
|Volgnummer= 01  
 
|Volgnummer2= 02
 
|Volgnummer2= 02
|Omschrijving= Schema van het sluitsein met diode  
+
|Omschrijving= Schema van het sluitsein met één diode  
 
|Omschrijving2= Schema van het sluitsein met bruggelijkrichter  
 
|Omschrijving2= Schema van het sluitsein met bruggelijkrichter  
 
|Type= Schema
 
|Type= Schema
Regel 30: Regel 30:
 
Deze eenvoudige schakeling past door het bescheiden aantal onderdelen in schaal H0 rijtuigen, maar ook in TT en N-materieel.
 
Deze eenvoudige schakeling past door het bescheiden aantal onderdelen in schaal H0 rijtuigen, maar ook in TT en N-materieel.
  
De led krijgt zijn voedingsspanning d.m.v. een eenvoudig stukje elektronica. Bij een voedingsspanning van 4 tot 30 volt levert de schakeling een constante stroom van 15 mA aan de led en maakt het daardoor mogelijk dat de led een gelijkmatige helderheid heeft  
+
De led krijgt zijn voedingsspanning via een eenvoudig stukje elektronica. Bij een voedingsspanning van 4 tot 30 volt levert de schakeling een constante stroom van 15 mA aan de led en maakt het daardoor mogelijk dat de led een gelijkmatige helderheid heeft  
  
 
==== Voeden met gelijkspanning (tweerail) ====
 
==== Voeden met gelijkspanning (tweerail) ====
Zie afbeelding 1. Diode D1 zorgt ervoor dat de led alleen brandt bij juiste poling van de voedingsspanning, afkomstig van de spoorstaven. Bij het achteruitrijden zal de led niet branden. Analoge banen hebben het nadeel dat de led minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt en bij stilstand is de led uit.
+
Zie afbeelding 1. Diode D1 zorgt ervoor dat de led alleen brandt bij juiste poling van de voedingsspanning afkomstig van de spoorstaven (in rijrichting gezien: rechter rail = +). Bij het achteruitrijden (linker rail = +) zal de led niet branden. Analoge banen hebben het nadeel dat de led minder fel zal gaan branden wanneer de regelaar teruggedraaid wordt en bij stilstand is de led uit.
  
Zie afbeelding 2. De diodes D1 t/m D4 zorgen ervoor dat de led in beide rijrichtingen de juiste polariteit krijgt en dus in beide rijrichtingen brandt. Analoge banen hebben het nadeel dat de led minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt en bij stilstand is de led uit.
+
Zie afbeelding 2. De diodes D1 t/m D4 zorgen ervoor dat de led in beide rijrichtingen de juiste polariteit krijgt en dus in beide rijrichtingen brandt. Bij analoge banen zal de led minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt en bij stilstand is de led uit.
  
 
==== Voeden met wisselspanning (drierail) ====
 
==== Voeden met wisselspanning (drierail) ====
Zie afbeelding 1. Diode D1 richt de wisselspanning die afkomstig is van de spoorstaven gelijk, en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1.
+
Zie afbeelding 1. Diode D1 richt de wisselspanning die afkomstig is van de spoorstaven enkelfasig gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1.
  
Zie afbeelding 2. De diodes D1 t/m D4 richten de wisselspanning afkomstig van de spoorstaven gwelijk, en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij analoge banen brandt de led minder fel met de rijspanning en bij stilstand is de led uit.
+
Zie afbeelding 2. De diodes D1 t/m D4 richten de wisselspanning afkomstig van de spoorstaven dubbelzijdig gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij analoge banen brandt de led minder fel met de rijspanning en bij stilstand is de led uit.
  
 
==== Voeden met digitale spanning ====
 
==== Voeden met digitale spanning ====
Zie afbeelding 1. Diode D1 richt de digitale spanning gelijk, die afkomstig is van de spoorstaven, en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.
+
Zie afbeelding 1. Diode D1 richt de digitale spanning afkomstig is van de spoorstaven enkelzijdig gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.
  
 
(beschrijving geldt voor afbeelding 2)<br />
 
(beschrijving geldt voor afbeelding 2)<br />
De diodes D1 t/m D4 richten de spanning gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.
+
De diodes D1 t/m D4 richten de spanning dubbelzijdig gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.
  
 
==== De werking van de schakeling ====
 
==== De werking van de schakeling ====
Regel 53: Regel 53:
 
In plaats van de standaard 3 mm led is ook een '0805' SMD-led te gebruiken. Deze zijn er ook als kant-en-klare leds met aangesoldeerde draden van 24 cm lengte (zie link hieronder bij [[Sluitseinen of sluitverlichting#Meer informatie|'Meer informatie']]).
 
In plaats van de standaard 3 mm led is ook een '0805' SMD-led te gebruiken. Deze zijn er ook als kant-en-klare leds met aangesoldeerde draden van 24 cm lengte (zie link hieronder bij [[Sluitseinen of sluitverlichting#Meer informatie|'Meer informatie']]).
  
De diodes D1 t/m D4 in afbeelding 2, fungeren als 'bruggelijkrichter' (zie het artikel ''Elektronica basis'' bij [[Sluitseinen of sluitverlichting#Meer informatie|'Meer informatie']]).
+
De diodes D1 t/m D4 in afbeelding 2, fungeren als bruggelijkrichter (zie het artikel ''Elektronica basis'' bij [[Sluitseinen of sluitverlichting#Meer informatie|'Meer informatie']]).
 
{{Onderdelenlijst begin
 
{{Onderdelenlijst begin
 
|Breedte= 99%
 
|Breedte= 99%
Regel 72: Regel 72:
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 162280
 
|Artikelcode= 162280
|Opmerking= bij schema in fig. 2 zijn vier stuks nodig
+
|Opmerking= bij schema in fig. 2 zijn vier aparte diodes nodig, of er kan één diodebrug gebruikt worden
 
|Kleur= #E5E4E2
 
|Kleur= #E5E4E2
 
}}
 
}}
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Conrad
 
|Leverancier= Conrad
|Omschrijving= Led 3 mm.
+
|Omschrijving= Led 3 mm
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 156226
 
|Artikelcode= 156226
Regel 101: Regel 101:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Conrad
 
|Leverancier= Conrad
|Omschrijving= Elco 470&mu;  
+
|Omschrijving= Elco 470 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 457856
 
|Artikelcode= 457856
|Opmerking= bij digitale baan 35 volt &nbsp; bij analoge baan 25 volt
+
|Opmerking= bij digitale baan minimaal 35 V, bij analoge baan minimaal 25 V
 
|Kleur=#E5E4E2
 
|Kleur=#E5E4E2
 
}}
 
}}
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Conrad
 
|Leverancier= Conrad
|Omschrijving= Condensator 680p
+
|Omschrijving= Condensator 680 pF, keramisch
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 457329
 
|Artikelcode= 457329
|Opmerking= 50 volt &nbsp; keramisch
+
|Opmerking= min. 35 V
 
|Kleur= #E8E8E8
 
|Kleur= #E8E8E8
 
}}
 
}}
Regel 137: Regel 137:
 
|Omschrijving= Diode 1N4148
 
|Omschrijving= Diode 1N4148
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
|Artikelcode= 1N 4148
+
|Artikelcode= 1N4148
 
|Opmerking= bij schema in fig. 2 zijn vier stuks nodig
 
|Opmerking= bij schema in fig. 2 zijn vier stuks nodig
 
|Kleur= #E5E4E2
 
|Kleur= #E5E4E2
Regel 143: Regel 143:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Reichelt
 
|Leverancier= Reichelt
|Omschrijving= Led 3 mm.
+
|Omschrijving= Led 3 mm
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= Led 3MM 2MA RT  
 
|Artikelcode= Led 3MM 2MA RT  
Regel 167: Regel 167:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Reichelt
 
|Leverancier= Reichelt
|Omschrijving= Elco 470&mu;  
+
|Omschrijving= Elco 470 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= RAD FC 470
 
|Artikelcode= RAD FC 470
Regel 175: Regel 175:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Reichelt
 
|Leverancier= Reichelt
|Omschrijving= Condensator 680p
+
|Omschrijving= Condensator 680 pF, keramisch
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= KERKO 680P
 
|Artikelcode= KERKO 680P
|Opmerking= 50 volt &nbsp; keramisch
+
|Opmerking= 50 volt
 
|Kleur= #E8E8E8
 
|Kleur= #E8E8E8
 
}}
 
}}
Regel 187: Regel 187:
 
}}
 
}}
 
----
 
----
Voor een goederenwagen zijn de volgende simpele schakelingen bedacht (zie: afbeelding 03 en 04). De onderdelen kunnen aan elkaar gesoldeerd worden volgens de 'snelbouwmethode' (zie foto 06) Voor zo'n simpele schakeling hoeft geen printje gemaakt te worden.
+
Voor een goederenwagen zijn de volgende simpele schakelingen bedacht (zie afbeeldingen 03 en 04). De onderdelen kunnen aan elkaar gesoldeerd worden volgens de 'snelbouwmethode' (zie foto 06) Voor zo'n simpele schakeling hoeft geen printje gemaakt te worden.
  
 
=== Schakeling 2 ===
 
=== Schakeling 2 ===
Regel 199: Regel 199:
 
|Omschrijving= Schema van het sluitsein
 
|Omschrijving= Schema van het sluitsein
 
}}
 
}}
Voor het sluitsein zijn de volgende onderdelen benodigd:
+
Voor het sluitsein zijn de volgende onderdelen nodig:
 
{{Onderdelenlijst begin
 
{{Onderdelenlijst begin
 
|Breedte= 99%
 
|Breedte= 99%
Regel 223: Regel 223:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Conrad
 
|Leverancier= Conrad
|Omschrijving= Elco 2200&mu;  
+
|Omschrijving= Elco 2200 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 445252
 
|Artikelcode= 445252
Regel 231: Regel 231:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Conrad
 
|Leverancier= Conrad
|Omschrijving= Elco 10&mu;
+
|Omschrijving= Elco 10 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 481726
 
|Artikelcode= 481726
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220&mu; mag ook.
+
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220 &mu;F mag ook.
 
|Kleur= #E5E4E2
 
|Kleur= #E5E4E2
 
}}
 
}}
Regel 281: Regel 281:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Reichelt
 
|Leverancier= Reichelt
|Omschrijving= Elco 2200&mu;  
+
|Omschrijving= Elco 2200 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= RAD FR 2.200/35
 
|Artikelcode= RAD FR 2.200/35
Regel 289: Regel 289:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Reichelt
 
|Leverancier= Reichelt
|Omschrijving= Elco 10&mu;
+
|Omschrijving= Elco 10 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= TANTAL 10/16
 
|Artikelcode= TANTAL 10/16
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220&mu; mag ook.
+
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220 &mu;F mag ook.
 
|Kleur= #E5E4E2
 
|Kleur= #E5E4E2
 
}}
 
}}
Regel 307: Regel 307:
 
|Omschrijving= Weerstand 330 &Omega;
 
|Omschrijving= Weerstand 330 &Omega;
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
|Artikelcode= 1/4W 330
+
|Artikelcode= 1/4 W 330
 
|Opmerking= &frac14; W
 
|Opmerking= &frac14; W
 
|Kleur= #E5E4E2
 
|Kleur= #E5E4E2
Regel 351: Regel 351:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Conrad
 
|Leverancier= Conrad
|Omschrijving= Elco 2200&mu;  
+
|Omschrijving= Elco 2200 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 445252
 
|Artikelcode= 445252
Regel 359: Regel 359:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Conrad
 
|Leverancier= Conrad
|Omschrijving= Elco 10&mu;
+
|Omschrijving= Elco 10 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= 481726
 
|Artikelcode= 481726
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220&mu; mag ook.
+
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220 &mu;F mag ook.
 
|Kleur= #E5E4E2
 
|Kleur= #E5E4E2
 
}}
 
}}
Regel 409: Regel 409:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Reichelt
 
|Leverancier= Reichelt
|Omschrijving= Elco 2200&mu;  
+
|Omschrijving= Elco 2200 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= RAD FR 2.200/35
 
|Artikelcode= RAD FR 2.200/35
Regel 417: Regel 417:
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
{{Onderdelenlijst onderdeel
 
|Leverancier= Reichelt
 
|Leverancier= Reichelt
|Omschrijving= Elco 10&mu;
+
|Omschrijving= Elco 10 &mu;F
 
|Aantal= 1
 
|Aantal= 1
 
|Artikelcode= TANTAAL 10/16
 
|Artikelcode= TANTAAL 10/16
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220&mu; mag ook.
+
|Opmerking= 16 volt &nbsp; tantaal-elco. &nbsp; Standaard elco 220 &mu;F mag ook.
 
|Kleur= #E5E4E2
 
|Kleur= #E5E4E2
 
}}
 
}}
Regel 444: Regel 444:
 
|Maker= Fred Eikelboom
 
|Maker= Fred Eikelboom
 
}}
 
}}
<u>De spanningsregelaar</u>
+
 
 +
====De spanningsregelaar====
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= Aansluiting-spanningsregelaar-01.gif
 
|Bestand= Aansluiting-spanningsregelaar-01.gif
Regel 500: Regel 501:
 
|Positie= Rechts
 
|Positie= Rechts
 
}}
 
}}
Van fosforbronsdraad (of messingdraad) met een diameter van 0,3 mm wordt een viertal stroomafnemers gemaakt. Aan de ene kant de stroomafnemer haaks ombuigen op twee mm vanaf het uiteinde, zodat er een haakje ontstaat, dat in een gaatje van de print past. Dit voorkomt dat de stroomafnemer straks tijdens het solderen wegglijd (zie foto 09).<br clear="all">
+
Van fosforbrons- of messingdraad met een diameter van 0,3 mm wordt een viertal stroomafnemers gemaakt. Aan de ene kant de stroomafnemer haaks ombuigen op twee mm vanaf het uiteinde, zodat er een haakje ontstaat, dat in een gaatje van de print past. Dit voorkomt dat de stroomafnemer straks tijdens het solderen wegglijd (zie foto 09).<br clear="all">
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= Sluitsein07.gif
 
|Bestand= Sluitsein07.gif
Regel 520: Regel 521:
 
Nu de stroomafnemers afstellen (zo weinig mogelijk druk, maar toch een goed contact). Controleer ook of bij zijdelingse beweging van de assen de sleepcontacten nog voldoende tegen de wielen drukken. Met deze toepassing van het wattenstaaf-buisje is een prima sluitsein verkregen (zie foto 11). Bij de digitale versie blijft de led nadat de wagen van de rails gehaald is, nog ongeveer twee minuten branden. Bij de analoge versie is de nabrand-tijd in hoge mate afhankelijk van hoeveel spanning er op de rails stond op het moment dat de wagen van de rails gehaald werd. Voor een nog langere brandtijd kan de waarde van de elco worden verhoogd, eventueel als er onvoldoende ruimte aanwezig is, met twee elco's parallel geschakeld.
 
Nu de stroomafnemers afstellen (zo weinig mogelijk druk, maar toch een goed contact). Controleer ook of bij zijdelingse beweging van de assen de sleepcontacten nog voldoende tegen de wielen drukken. Met deze toepassing van het wattenstaaf-buisje is een prima sluitsein verkregen (zie foto 11). Bij de digitale versie blijft de led nadat de wagen van de rails gehaald is, nog ongeveer twee minuten branden. Bij de analoge versie is de nabrand-tijd in hoge mate afhankelijk van hoeveel spanning er op de rails stond op het moment dat de wagen van de rails gehaald werd. Voor een nog langere brandtijd kan de waarde van de elco worden verhoogd, eventueel als er onvoldoende ruimte aanwezig is, met twee elco's parallel geschakeld.
  
<u>''Tip:''</u>
+
<u>''Tip:''</u><br>
 
 
 
Mocht tijdens het proefrijden (of naderhand), blijken dat de stroomafnemers piepen, doe dan een stukje isolatiemantel van een draadje om de stroomafnemers en zet dit aan de printzijde vast met een heel klein druppeltje lijm (wel zorgen dat het gedeelte dat tegen het wiel aan komt, nog vrij blijft). Door de grotere massa van het geheel (draadje + mantel) verandert de resonantiefrequentie van de stroomafnemers en is het geluid een stuk minder of zelfs niet meer waarneembaar. Ook kan er, met behulp van een wattenstaafje, een heel klein beetje contactspray op de binnenkant van de wielen aangebracht worden.
 
Mocht tijdens het proefrijden (of naderhand), blijken dat de stroomafnemers piepen, doe dan een stukje isolatiemantel van een draadje om de stroomafnemers en zet dit aan de printzijde vast met een heel klein druppeltje lijm (wel zorgen dat het gedeelte dat tegen het wiel aan komt, nog vrij blijft). Door de grotere massa van het geheel (draadje + mantel) verandert de resonantiefrequentie van de stroomafnemers en is het geluid een stuk minder of zelfs niet meer waarneembaar. Ook kan er, met behulp van een wattenstaafje, een heel klein beetje contactspray op de binnenkant van de wielen aangebracht worden.
 
<br clear="all">
 
<br clear="all">

Versie van 5 jun 2020 om 11:44

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom - Update door Fred Eikelboom


Dit artikel geeft een aantal schakelingen voor sluitseinen of sluitverlichting met leds. Op een modelbaan wordt alles zo natuurgetrouw mogelijk nagebootst, vanzelfsprekend ook wagens en/of rijtuigen met ingebouwde sluitverlichting. Kant-en-klare sluitverlichting is soms duur, maar er is ook de mogelijkheid om de sluitverlichting zelf te bouwen.

Schakeling 1

Sluitsein met toepassing van stroombron

Sluitlicht01.png Sluitlicht02.png
Afbeelding: 01 Afbeelding: 02
Schema van het sluitsein met één diode Schema van het sluitsein met bruggelijkrichter
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom Schema gemaakt door: Fred Eikelboom


Deze eenvoudige schakeling past door het bescheiden aantal onderdelen in schaal H0 rijtuigen, maar ook in TT en N-materieel.

De led krijgt zijn voedingsspanning via een eenvoudig stukje elektronica. Bij een voedingsspanning van 4 tot 30 volt levert de schakeling een constante stroom van 15 mA aan de led en maakt het daardoor mogelijk dat de led een gelijkmatige helderheid heeft

Voeden met gelijkspanning (tweerail)

Zie afbeelding 1. Diode D1 zorgt ervoor dat de led alleen brandt bij juiste poling van de voedingsspanning afkomstig van de spoorstaven (in rijrichting gezien: rechter rail = +). Bij het achteruitrijden (linker rail = +) zal de led niet branden. Analoge banen hebben het nadeel dat de led minder fel zal gaan branden wanneer de regelaar teruggedraaid wordt en bij stilstand is de led uit.

Zie afbeelding 2. De diodes D1 t/m D4 zorgen ervoor dat de led in beide rijrichtingen de juiste polariteit krijgt en dus in beide rijrichtingen brandt. Bij analoge banen zal de led minder fel zal gaan branden wanneer de rijregelaar teruggedraaid wordt en bij stilstand is de led uit.

Voeden met wisselspanning (drierail)

Zie afbeelding 1. Diode D1 richt de wisselspanning die afkomstig is van de spoorstaven enkelfasig gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1.

Zie afbeelding 2. De diodes D1 t/m D4 richten de wisselspanning afkomstig van de spoorstaven dubbelzijdig gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij analoge banen brandt de led minder fel met de rijspanning en bij stilstand is de led uit.

Voeden met digitale spanning

Zie afbeelding 1. Diode D1 richt de digitale spanning afkomstig is van de spoorstaven enkelzijdig gelijk en zorgt daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.

(beschrijving geldt voor afbeelding 2)
De diodes D1 t/m D4 richten de spanning dubbelzijdig gelijk en zorgen daarmee voor de juiste polariteit van de voedingsspanning op het knooppunt D1-R1-T1. Bij stilstand is de sluitverlichting aan, omdat bij 'digitaal' altijd spanning op de spoorstaven aanwezig is.

De werking van de schakeling

De schakeling bestaat uit een zogenaamde stroombron. De transistoren T1 en T2 beïnvloeden elkaar onderling en regelen daarmee de stroom door de led op een gemiddelde stroom van 15 mA. De condensator dient ter ontstoring en zorgt tevens voor een soepel regelgedrag van de schakeling.

In plaats van de standaard 3 mm led is ook een '0805' SMD-led te gebruiken. Deze zijn er ook als kant-en-klare leds met aangesoldeerde draden van 24 cm lengte (zie link hieronder bij 'Meer informatie').

De diodes D1 t/m D4 in afbeelding 2, fungeren als bruggelijkrichter (zie het artikel Elektronica basis bij 'Meer informatie').


Onderdelenlijst

Leverancier Omschrijving Aantal Artikelcode Opmerkingen
Conrad Transistor BC547B 2 155785 NPN TO92
Conrad Diode 1N4148 1 162280 bij schema in fig. 2 zijn vier aparte diodes nodig, of er kan één diodebrug gebruikt worden
Conrad Led 3 mm 1 156226 Low Current
Conrad Weerstand 10k 1 403377 ¼ W
Conrad Weerstand 47R 1 403091 ¼ W
Conrad Elco 470 μF 1 457856 bij digitale baan minimaal 35 V, bij analoge baan minimaal 25 V
Conrad Condensator 680 pF, keramisch 1 457329 min. 35 V
Tabel: 01
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom


Onderdelenlijst

Leverancier Omschrijving Aantal Artikelcode Opmerkingen
Reichelt Transistor BC547B 2 BC 547B NPN TO92
Reichelt Diode 1N4148 1 1N4148 bij schema in fig. 2 zijn vier stuks nodig
Reichelt Led 3 mm 1 Led 3MM 2MA RT Low Current
Reichelt Weerstand 10k 1 1/4W 10K ¼ W
Reichelt Weerstand 47R 1 1/4W 47 ¼ W
Reichelt Elco 470 μF 1 RAD FC 470 bij digitale baan 35 volt   bij analoge baan 25 volt
Reichelt Condensator 680 pF, keramisch 1 KERKO 680P 50 volt
Tabel: 02
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom

Voor een goederenwagen zijn de volgende simpele schakelingen bedacht (zie afbeeldingen 03 en 04). De onderdelen kunnen aan elkaar gesoldeerd worden volgens de 'snelbouwmethode' (zie foto 06) Voor zo'n simpele schakeling hoeft geen printje gemaakt te worden.

Schakeling 2

Sluitsein voor goederenwagen op een analoge baan

Sluitsein01.gif
Afbeelding: 03
Schema van het sluitsein
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom

Voor het sluitsein zijn de volgende onderdelen nodig:


Onderdelenlijst

Leverancier Omschrijving Aantal Artikelcode Opmerkingen
Conrad Spanningsregelaar 78L05 1 183024
Conrad Bruggelijkrichter B40C1500 1 501433 (of vier diodes 1N4148)
Conrad Elco 2200 μF 1 445252 35 volt   radiaal
Conrad Elco 10 μF 1 481726 16 volt   tantaal-elco.   Standaard elco 220 μF mag ook.
Conrad Led 3 mm 1 156226 Low Current
Conrad Weerstand 330 Ω 1 1089141 ¼ W
Tabel: 03
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom


Onderdelenlijst

Leverancier Omschrijving Aantal Artikelcode Opmerkingen
Reichelt Spanningsregelaar 78L05 1 µA 78L05
Reichelt Bruggelijkrichter B40C1500 1 B40C1500RUND (of vier diodes 1N4148)
Reichelt Elco 2200 μF 1 RAD FR 2.200/35 35 volt   radiaal
Reichelt Elco 10 μF 1 TANTAL 10/16 16 volt   tantaal-elco.   Standaard elco 220 μF mag ook.
Reichelt Led 3 mm 1 Led 3MM 2MA RT Low Current
Reichelt Weerstand 330 Ω 1 1/4 W 330 ¼ W
Tabel: 04
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom

Schakeling 3

Sluitsein voor goederenwagen op een digitale baan

Sluitsein02.gif
Afbeelding: 04
Schema van het sluitsein
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom

Voor het sluitsein zijn de volgende onderdelen benodigd:


Onderdelenlijst

Leverancier Omschrijving Aantal Artikelcode Opmerkingen
Conrad Spanningsregelaar 78L12 1 183059
Conrad Bruggelijkrichter B40C1500 1 501433 (of vier diodes 1N4148)
Conrad Elco 2200 μF 1 445252 35 volt   radiaal
Conrad Elco 10 μF 1 481726 16 volt   tantaal-elco.   Standaard elco 220 μF mag ook.
Conrad Led 3 mm 1 156226 Low Current
Conrad Weerstand 560 Ω 1 1089180 ¼ W
Tabel: 05
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom


Onderdelenlijst

Leverancier Omschrijving Aantal Artikelcode Opmerkingen
Reichelt Spanningsregelaar 78L12 1 µA 78L12
Reichelt Bruggelijkrichter B40C1500 1 B40C1500RUND (of vier diodes 1N4148)
Reichelt Elco 2200 μF 1 RAD FR 2.200/35 35 volt   radiaal
Reichelt Elco 10 μF 1 TANTAAL 10/16 16 volt   tantaal-elco.   Standaard elco 220 μF mag ook.
Reichelt Led 3 mm 1 Led 3MM 2MA RT Low Current
Reichelt Weerstand 560 Ω 1 1/4W 560 ¼ W
Tabel: 06
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom


De spanningsregelaar

Aansluiting-spanningsregelaar-01.gif
Afbeelding: 05
De aansluitingen van de spanningsregelaar
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom

Het grote voordeel van het gebruik van een spanningsregelaar is dat de werkspanning van de elco na de regelaar maar 16 volt hoeft te zijn. Daarmee zijn ook de afmetingen een stuk kleiner. Bij gebruik van een tantaal-elco is nog minder ruimte noodzakelijk. De 78L05 en 78L12 hebben een zogenaamde TO92 behuizing (zie afbeelding 05).

Voor de spanningsregelaar kan, voor de 'analoge' versie, elk 5 volt-type met een uitgangsstroom van 100 mA (of hoger) gebruikt worden. Voor de 'digitale' versie, kan elk 12 volt-type, met een uitgangsstroom van 100 mA (of hoger) gebruikt worden.

Sluitsein03.gif
Afbeelding: 06
Onderdelen in de wagen geplaatst
Foto gemaakt door: Fred Eikelboom

Verder is benodigd:

Wattenstaafje met doorzichtig buisje.

Inbouw in de wagen

Na het aan elkaar solderen van de onderdelen kan het geheel in de wagen geplaatst worden. Plak er een dun stukje schuimplastic onder tegen eventueel rammelen/trillen. Daarna aan de zijkanten een paar stukjes schuimplastic er tussen om de zaak op zijn plaats te houden. Later nog een paar stukjes schuimplastic aan weerszijden van de led + weerstand aanbrengen (dit laatste is voor de foto 06 even weggelaten).

Sluitsein04.gif
Afbeelding: 07
Omgebouwd wattenstaafje
Foto gemaakt door: Fred Eikelboom

Van een wattenstaafje wordt een lichtgeleider gemaakt (zie foto 07). Het wattenstaafbuisje geleidt zeer goed het licht van de led via de spiegelgladde binnenkant. Ook de mantel van de buis geleidt prima het licht van de led. Van een stukje rubber wordt een 'behuizing' voor de lamp gemaakt. Het stukje rubber op een stukje hout leggen en met een holpijpje een gaatje in het rubber stansen. Het ronde stukje rubber wat eerst op de plaats van het gaatje zat, komt midden-boven aan de korte zijde op het lamphuis. Daarna op de juiste plaats een gaatje boren (iets kleiner dan de diameter van het wattenstaafbuisje) in de achterwand van de wagen en iets uitvijlen zodat het stukje wattenstaaf-buis er strak in past. Daarna een kort stukje krimpkous om de led doen dat ongeveer drie mm boven de led uitkomt. Het krimpkous wordt met de verfstripper verwarmd, zodat het vrij strak om de led zit. Maak de led niet te heet want dat overleeft deze niet. Aan de voorkant van de krimpkous zit nu een opening waar de wattenstaaflichtgeleider in past.

Sluitsein05.gif
Afbeelding: 08
Printje voor bevestiging v.d. stroomafnemers
Foto gemaakt door: Fred Eikelboom

Stukje printplaat passend maken, zodanig dat het zichzelf in de ruimte onder de wagen klemt. Hieraan twee blanke draden van acht cm lang solderen en deze draden door twee gaatjes in de wagenbodem (zie grootste opening in de metalen plaat, links op foto 08) naar binnen voeren en de draden aan de gelijkrichter solderen. Daarna het aansluitdraadje van de weerstand zodanig verbuigen dat het kopje van de led vrij strak tegen de lichtgeleider aandrukt.

Sluitsein06.gif
Afbeelding: 09
De stroomafnemers, gereed voor montage
Foto gemaakt door: Fred Eikelboom

Van fosforbrons- of messingdraad met een diameter van 0,3 mm wordt een viertal stroomafnemers gemaakt. Aan de ene kant de stroomafnemer haaks ombuigen op twee mm vanaf het uiteinde, zodat er een haakje ontstaat, dat in een gaatje van de print past. Dit voorkomt dat de stroomafnemer straks tijdens het solderen wegglijd (zie foto 09).

Sluitsein07.gif
Afbeelding: 10
Het solderen van de stroomafnemers
Foto gemaakt door: Fred Eikelboom

Daarna de stroomafnemers op het printje solderen. Tijdens het solderen wordt bij voorkeur een 'derde handje' gebruikt, met daarin een stukje koperdraad, van ongeveer 1 mm diameter om de stroomafnemer even vast te klemmen tegen de print (zie foto 10).

Sluitsein08.gif
Afbeelding: 11
Het sluitsein in actie
Foto gemaakt door: Fred Eikelboom

Nu de stroomafnemers afstellen (zo weinig mogelijk druk, maar toch een goed contact). Controleer ook of bij zijdelingse beweging van de assen de sleepcontacten nog voldoende tegen de wielen drukken. Met deze toepassing van het wattenstaaf-buisje is een prima sluitsein verkregen (zie foto 11). Bij de digitale versie blijft de led nadat de wagen van de rails gehaald is, nog ongeveer twee minuten branden. Bij de analoge versie is de nabrand-tijd in hoge mate afhankelijk van hoeveel spanning er op de rails stond op het moment dat de wagen van de rails gehaald werd. Voor een nog langere brandtijd kan de waarde van de elco worden verhoogd, eventueel als er onvoldoende ruimte aanwezig is, met twee elco's parallel geschakeld.

Tip:
Mocht tijdens het proefrijden (of naderhand), blijken dat de stroomafnemers piepen, doe dan een stukje isolatiemantel van een draadje om de stroomafnemers en zet dit aan de printzijde vast met een heel klein druppeltje lijm (wel zorgen dat het gedeelte dat tegen het wiel aan komt, nog vrij blijft). Door de grotere massa van het geheel (draadje + mantel) verandert de resonantiefrequentie van de stroomafnemers en is het geluid een stuk minder of zelfs niet meer waarneembaar. Ook kan er, met behulp van een wattenstaafje, een heel klein beetje contactspray op de binnenkant van de wielen aangebracht worden.


Meer informatie

Encyclopedie:
Externe websites:
Onderdelen.
Onderdelen.



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 4 juni 2020 19:09 (CEST)