|
|
Welke lijmen, kitten of cementenUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Bron: Mededelingenblad 'Spoorpraet' van modelbouwclub 'Hellevoetssluis'.
Er is op het ogenblik in doe-het-zelf zaken, warenhuizen en autoshops een enorm assortiment lijmen en kitten verkrijgbaar, waarmee de meest bizarre lijmproblemen opgelost kunnen worden. In dit aanbod is voor de modelbouwer bijna altijd wel iets te vinden, dat ook voor zijn speciale probleem bruikbaar is. We zullen daar hieronder enkele voorbeelden van geven. Het is een goed idee om zo af en toe eens rond te snuffelen in zo'n winkel, om te zien of er misschien alweer iets nieuws te koop is. De kans is aanwezig dat u daarvoor vervolgens een toepassing ontdekt, waar de fabrikant niet van heeft durven dromen. Hobby-, knutsel-, huishoud- of alleslijm Merken: Uhu, Collall, Velpon, Bison, Hobbycoll, enz. De titel van deze rubriek wekt misschien enige verwarring, maar als u de naam Velpon leest, gaat er bij u natuurlijk een lichtje op. We kunnen het ook niet helpen dat deze lijmsoort door de fabrikant voor van alles en nog wat aangeprezen wordt. In feite gaat het echter bij al deze merken om dezelfde categorie lijm. De bedoelde lijmsoort wordt verkocht in tubes en plastic flacons, al of niet voorzien van speciale doseerdoppen. Ondanks deze hulpmiddelen blijft het doseren van de lijm een knoeierige en draderige bezigheid. Bovendien blijft de overtollige lijm duidelijk zichtbaar als een glimmende vlek. De samenstelling en werking van de lijm zijn mij niet helemaal bekend, maar in ieder geval bevat hij brandbare oplosmiddelen. Hoewel de lijm in principe voor veel doeleinden bruikbaar is, o.a. voor poreuze materialen, en de lijmverbinding bestand is tegen hogere temperaturen en water, wordt hij in de modelbouw weinig meer toegepast. Niet alleen vanwege de moeilijke dosering, maar ook omdat er voor vrijwel alle toepassingen betere lijmsoorten bestaan. Het blijft echter een handig hulpmiddel, b.v. voor het even snel in elkaar prutsen van een papieren proefmodel (mock-up) en voor het lijmen van papier en karton, wanneer kromtrekken vermeden moet worden. Bij het nabootsen van een waterstraal of een ijspegel is met enig geduld een fraai resultaat te bereiken, juist door het draderige karakter van deze lijm.
Lijmspray (spuitlijm) Contactlijm in spray-vorm. Voor het verlijmen van papier, karton, foto's, posters, reproducties, vilt, textiel, kurk, piepschuim (tempex), polyetherschuim, metaalfolies onderling en op hout, board, spaanplaat, glas, beton en metalen. Ook voor tijdelijke bevestigingen van bijvoorbeeld sjablonen.
Siliconenkit is een synthetische rubbersoort (siliconenrubber) die aan de lucht binnen enige uren doorhardt. Er zijn verschillende soorten en verscheidene kleuren leverbaar, maar voor ons doel is de goedkoopste en kleinste verpakking goed genoeg. Misschien heeft u nog wel iets over van het waterdicht maken van de badkuip? Door zijn bijzondere eigenschappen is deze kit zeer geschikt voor 'het trillingvrij monteren van motoren. Als u een moderne canmotor wilt installeren in een oude lok, die nog van een rumoerige, stroomvretende en te snel draaiende krachtbron voorzien is, wordt deze taak aanzienlijk vereenvoudigd, U hoeft nu geen ingrijpende verbouwingen meer te doen aan het frame, of een bevestigingsbeugel te maken. In plaats 'daarvan drukt u de motor eenvoudig in een dot siliconenkit, waarbij u erop let dat er geen kit in de motor kan komen en dat de tandwielen van de overbrenging de juiste speling krijgen. Uw enig zorg is nu nog, dat de motor op zijn plaats blijft tot de kit is doorgehard, maar daar vindt u wel iets op. U hoeft niet bang te zijn voor mislukkingen, want de kit is zonder veel moeite weer verwijderd.
Bestand:Rubbercement.jpg E12.01-04 Rubbercement is weer een ander rubberproduct, dat speciaal ontwikkeld is voor het plakken van foto's, b.v. in een album of op een niet poreuze ondergrond. De grap van deze lijm is, dat de lijmverbinding niet permanent is. De foto's zijn weer makkelijk te verwijderen, ook na lange tijd. Van deze eigenschap kunt u natuurlijk ook op andere manieren gebruik maken. Zo is het mogelijk om het afneembare dak van een wagon of gebouw op zijn plaats te houden, terwijl toch de mogelijkheid blijft bestaan om het te verwijderen, als dat nodig is. Een andere toepassing is het gebruik bij het nabootsen van afbladderende verf. Door op een model vóór het verven hier en daar wat rubbercement aan te brengen; kan naderhand op deze plaatsen de verf weer verwijderd worden met en stukje plakband. Het effect is zeer overtuigend, vooral als u de ondergrond van tevoren ge-weatherd heeft. Witte houtlijm Polynivylacetaatlijm, ook wel bekend als witte houtlijm, is met name geschikt voor het lijmen van poreuze materialen, zoals hout, papier, karton, boardmaterialen, gips, kurk, piepschuim of foamboard. Maar het kan ook met water verdund gebruikt worden voor het fixeren van allerlei scenery-materialen. Er zijn soorten die al hard zijn na enige minuten, maar er zijn ook soorten die langer nodig hebben om uit te harden. Na 24 uur uitharden is de lijmverbinding bestand tegen hoge temperaturen, maar niet tegen water of oplosmiddelen.
Epoxylijm of tweecomponentenlijm is er in vele soorten, met allemaal verschillende eigenschappen. Na uitharden is de lijmverbinding bestand tegen water, oplosmiddelen, olie en vet. Ook is het bestand tegen een temperatuur van maximaal 1500. Voordat de lijm is uitgehard, is deze oplosbaar met aceton. Overtollige lijm is dus eenvoudig te verwijderen. Er bestaan snelhardende en langzaamhardende soorten. Let dus op de verpakking. Het is belangrijk dat u de twee componenten in de aangegeven verhouding verwerkt, anders resulteert dat in een zwakke lijmverbinding. De lijm is met name geschikt voor zwaarbelaste verbindingen.
Superlijm of ACC Dit is een dunne vloeibare lijmsoort met een licht stekende geur. Hij wordt in flesjes of tubetjes verkocht. Door zijn supersnelle werking is hij bijzonder populair onder modelbouwers. Hij is vooral geschikt voor het vastzetten van kleine onderdelen. Maar de lijm heeft ook wat problematische eigenschappen. Zo is hij slechts beperkt houdbaar en is overtollige lijm moeilijk te verwijderen. U kunt het beste een druppeltje op een schoteltje aanbrengen, en dan vervolgens met een stukje ijzerdraad steeds de benodigde lijm gebruiken. Dat is in ieder geval te verkiezen boven het rechtstreeks aanbrengen van deze lijm. De lijm is met name geschikt voor het verlijmen van niet poreuze materialen. Zo kunt u er de in rubriek 5.5 besproken bovenleidingportalen (messing profielen) mee monteren. Een goede keus is de Ultrabond superlijm van Permatex. Het is een high performance cyanoacrylaat superlijm die sterker en sneller verlijmt. Ultrabond lijmt binnen enkele seconden, metaal, plastic, rubber, leer, vinyl, hout, textiel, kurkpakking, ceramiek. Te gebruiken op poreus en niet poreus materiaal. Verstoppings vrije spuitmond. Verpakt in 5 grams flacon. (NL# 89003) Kijk voor meer informatie op: http://www.permatex.nl/
Vloeibare latex Vloeibare latex is ook weer een rubberproduct, zoals u reeds vermoedde. De meest bekende toepassing is het maken van rubbermallen voor het maken van gietstukken, b.v. van gips. Het is echter ook mogelijk om deze latex als lijm te gebruiken. De ontstane lijmverbinding is niet bepaald sterk, maar wel flexibel en dus geluiddempend. Flexibele raillengtes, inclusief de ballast, zijn er voldoende stevig mee te lijmen en de verkregen complete rail heeft twee enorme voordelen: hij is met enige moeite zonder schade weer te verwijderen en uw rollend materieel rijdt als op een luchtkussen! Een probleem is echter, dat de met water, verdunde latex niet altijd zo gemakkelijk in de ballast trekt als verdunde houtlijm. Dit komt omdat de rubber al gedeeltelijk gevulkaniseerd is, voordat al het water verdampt is. Hier en daar kan daardoor wat overtollige, kleurloze rubber zichtbaar blijven in het ballastbed. Zorgvuldig werken en niet te veel gebruiken is de enige goede raad die we u kunnen geven. Zie voor meer informatie: http://nl.gummifabrikken.dk/
Witte latexlijm Witte latexlijm, b.v. van het merk Pritt, wordt verkocht in speelgoed en handenarbeidwinkels. Deze lijm, die veel op houtlijm lijkt geeft een kleurloze, enigszins flexibele lijmverbinding. Hij is dus b.v. geschikt voor het lijmen van textiel, maar ook voor het aanbrengen van een geluiddempend ballastbed. De methode van aanbrengen is dezelfde als bij houtlijm. Kantoor kleefpasta Deze, vooral onder de merknaam Gluton van oudsher bekende kleefpasta heeft een eigenaardig trekje. Wanneer de pasta in ene vrij dikke laag aangebracht wordt, ontstaan bij het drogen krimpscheurtjes. Het resultaat is een patroon dat na verven (geen waterverf) nauwelijks van echte boomschors te onderscheiden is, in HO-schaal wel te verstaan. Nu kunt u dus echte bomen maken, i.p.v. lantarenpalen met een bladerdak. Tegenwoordig is deze lijmsoort moeilijk verkrijgbaar. Wordt tegenwoordig verkocht onder de naam Collall Plakpasta. Zie voor meer informatie: http://www.artifac.nl/
Kneedbaar hout en kneedbaar staal Kneedbaar hout is te gebruiken voor het repareren van scheuren in het hout, of het opvullen van gaten, ook op modelbouw-schaal. Wanneer u per ongeluk de raamopening in een houten model te groot hebt gemaakt is door enig gepruts met kneedbaar hout deze blunder nog wat weg te werken, zodat hij minder opvalt. Kneedbaar staal is een twee componenten pasta, die staalhard doorhardt. De gevormde kunststof is te bewerken met een vijl of boor en hij is waarschijnlijk bruikbaar voor het 'gieten' van onderdelen, zoals draaistellen e.d.
Deze twee componentenschuim, die voor isolatiedoeleinden gebruikt wordt in de bouw, schijnt ook voor het maken van lichtgewicht bergen geschikt te zijn. Malcolm Furlow heeft er ooit een artikel aan gewijd in Model Railroader, wat een bouwbeschrijving inhoudt van de San Juan Central, waarin hij deze techniek uit de doeken doet.
Electro Electro is een lijm die metaaldeeltjes bevat en daardoor elektrische stroom geleidt. Hierdoor is de kit geschikt voor het repareren van gedrukte schakelingen (prints), maar ook voor het maken van elektrische verbindingen op die plaatsen waar u liever niet soldeert, of op materialen die niet te solderen zijn, zoals aluminium. Nuttig om aan te denken als u eens op zo'n moeilijkheid stuit.
Plastic-lijmen Merken: Faller, Kibri, Vollmer, Tamiya, Plastic Weid, Testors, MicrQ Weid, etc., etc.
Op andere soorten kunststof werken de lijmen niet of minder goed, enkele uitzonderingen daargelaten. De werking van deze lijmen berust op het oplossen van de oppervlakken van de te verbinden onderdelen, zodat deze oppervlakken vervolgens in elkaar kunnen vloeien. Nadat het oplosmiddel verdampt is, blijft het oorspronkelijke materiaal weer achter. Op deze manier ontstaat dus eigenlijk een lasverbinding, vandaar dat de Amerikanen spreken van solventwelding, oftewel oplosmiddel- lassen. De samenstelling van plasticlijm varieert van merk tot merk. Zo zijn er waterdunne soorten, maar ook verdikte producten met een Velponachtige stroperigheid.
Het grootste gevaar van alle plastic-lijmen schuilt niet in de grote brandbaarheid en ook niet zo zeer in de schadelijkheid voor de gezondheid, al blijft oppassen de boodschap. Een enorme ramp dreigt echter wanneer u onverhoeds een flesje omstoot. De hele verzameling onderdelen op uw werktafel is dan verrassend snel in een vormloze klomp plastic veranderd, voordat u de kans krijgt om reddend in te grijpen. Ook pogingen om foutieve lijmverbindingen weer los te krijgen hebben meestal een fatale afloop. De manier waarop u met deze lijmsoorten dient te werken, is afhankelijk van het merk dat u kiest. Meer informatie: Voor meer informatie en lijmadvies kunt u ook terecht op de website van Bison. Zie hiervoor: http://www.bison.nl |
