Persoonlijke instellingen

Werken met papier en karton

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Versie door Fred (overleg | bijdragen) op 7 aug 2011 om 09:40 (Wat heeft u nodig?)
Ga naar: navigatie, zoeken


Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt


Karton

Karton is een prima materiaal om een model mee te maken. Vooral voor profielloze wanden is karton perfect. Het is gemakkelijk te snijden, te buigen en te lijmen met witte houtlijm of gewone hobbylijm. Sommige soorten karton hebben van nature al veel weg van een betonnen muur, zeker met een verfje.

Karton is ook heel goedkoop. U kunt de achterkanten van gebruikte schrijfblokken opsparen. Dat is prima bouwmateriaal. Of u loopt eens een hobbyspeciaalzaak of lijstenmakerij binnen, en vraagt naar wat restmateriaal. Voor u het weet heeft u een behoorlijke voorraad.
Nu heeft karton ook wat nadelen. Het belangrijkste is wel de gevoeligheid voor vocht.
Is een kartonnen model eenmaal nat geweest, dan is dit door de uitzetting van het materiaal zo goed als verloren.

Heel Klein
Afbeelding: E11.03.01-01
Restmateriaal
Foto gemaakt door: Marc van Buren


Soorten karton

De meest toegepaste soort is het zogenaamde strokarton, dat bruin of grijs is en in geval van bijvoorbeeld een schoenendoos is bekleed met een laagje papier. De standaarddikte van dit materiaal is ongeveer één millimeter. Dik strokarton is opgebouwd uit een aantal lagen, waarmee tijdens het verwerken rekening moet worden gehouden.
Zeer fraai karton, het 'ivoorkarton', is wit en voelt een beetje plastic-achtig aan. Ook dit is in verschillende dikten verkrijgbaar. Het zogenaamde etalagekarton houdt ongeveer het midden tussen het strokarton en ivoorkarton, terwijl één zijde ervan is voorzien van een kleurlaag. Soms ziet men ook wel geplastificeerd karton, dat zoiets is als etalagekarton met een folie-achtige bekleding. Naast voornoemde typen karton zijn er ook nog andere vormen van karton, zoals ribkarton en golfkarton. Wilt u karton kopen, dan kan dat in vrijwel iedere kantoorboekhandel en hobbyzaak.

Wat heeft u nodig?

Om een model te kunnen maken met karton heeft u maar weinig nodig. Vroeger nam men een schaar, een bot keukenmesje en een tube Velpon, maar het resultaat was er soms ook naar. Tegenwoordig is hiervoor beter gereedschap beschikbaar. Zo kunt u gebruik maken van een breekmesje. Het mooiste resultaat krijgt u echter, wanneer u gebruik maakt van een zogenaamd X-Acto mesje. Dit lijkt op een scalpelmesje. Er zijn verschillende typen houders, waarin losse mesjes te steken zijn.

Heel Klein
Afbeelding: E11.03.01-02
Diverse X-acto-messen
Foto gemaakt door: X-acto


Ook handig zijn een scherp schaartje en een stalen platte liniaal van 30 cm, om langs te snijden en te rillen (rillen is met een redelijk bot voorwerp – de bovenkant van een naald bijvoorbeeld - over een te vouwen lijn trekken, zodat deze gemakkelijk te vouwen is).
Als ondergrond om op te snijden kan men een stuk karton gebruiken, maar beter (en veiliger) is een snijmat. Dit is een plaat van kunststof die de eigenschap heeft dat, wanneer men er in snijdt, de snede in de mat direct weer dichttrekt.

Heel Klein
Afbeelding: E11.03.01-03
Snijmat
Foto gemaakt door: Modelbouwwerk


Een snijmat is te koop in diverse maten, in A4-formaat (22 × 30 cm), maar beter is het A3-formaat (30 × 45 cm)
Voor het haaks snijden of -lijmen kunt u een klein driehoekje gebruiken.
Een pincet is handig voor het kleine prutswerk.

Foamboard Kappa.jpg
Afbeelding: E11.03.01-04
Kappa Foamboard
Bron: Modulor


Foamboard

Een goed alternatief voor karton is foamboard. Dit is tweezijdig wit gecoat polyurethaanschuim. In normaal Nederlands: een zachte binnenkant met aan beide zijden een dun hard laagje. Het is verkrijgbaar in diktes van drie tot 10 mm. Bijzondere eigenschappen: licht gewicht, waterafstotend en redelijk warmtegeleidend.

Foamboard is simpel te verlijmen met witte houtlijm of universele hobbylijm. De prijs ligt voor een plaat van 50 × 70 cm zo rond de €3,50. Foamboard is te koop in winkels voor schildersartikelen, hobbywinkels, lijstenmakerijen of een grafische vakhandel.

Ook is foamboard goed te gebruiken voor platte vlakken op uw modelbaan, die later nog een bedekking krijgen. Bijvoorbeeld (platte) daken. Foamboard dient dan bijvoorbeeld als ondergrond voor de afwerking met schuurpapier. Ook perrons en snelwegen kunnen foamboard als ondergrond hebben. Hierover kan dan weer bestrating geplakt worden.

Foamboard bestaat in vele varianten. De firma RIBO levert nagenoeg alle soorten uit voorraad met verschillende kleurmogelijkheden (zowel van de kleur van het dekvel, als van de kleur celschuim), verschillende afmetingen en -diktes, alsook de één- of tweezijdig klevende uitvoeringen:

  • Centafoam - standaardkwaliteit in alle maten verkrijgbaar gedekt polystyreenschuim
  • Kapaline - wat sterkere uitvoering op basis van polyurethaanschuim
  • Kapamount - sterkste uitvoering op basis van speciaal gestructureerd polyurethaanschuim
  • Kapafix - één- of tweezijdig zelfklevend Kapaline
  • Paperfix - éénzijdig zelfklevende Centafoam
  • Fotofix - éénzijdig zelfklevend glanzend afgewerkt Centafoam

Meer informatie:
RIBO Art-Design-Framing
Adres:
dr. Huber Noodtstraat 47-49   7001 DS Doetinchem
Telefoon: 0314-326549   Fax: 0314-360374   E-mail: info@ribonet.nl

Bouwen van een notariswoning

Als voorbeeld leggen we nu uit hoe u een notariswoning kunt bouwen van gewoon karton. Een notariswoning is vaak een statig vooroorlogs herenhuis.
Het is belangrijk om de verhoudingen van het gebouw over te nemen in een vlakke tekening, die we nodig hebben voor de maatvoering.
In ons voorbeeld wordt de rechterkant van de woning op de foto, gebruikt als 'maatlat' voor de tekening die ernaast staat. De foto is ingescand en vervolgens met een tekenprogramma op de computer bewerkt.

Gemiddeld
Afbeelding: E11.03.01-05
Notariswoning
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt


Van alle onderdelen van het te maken model, zal de meeste aandacht uitgaan naar de voorgevel. Dat is trouwens ook in werkelijkheid zo. Onze Hollandse bouwers hebben van de voorgevels soms ware kunstwerkjes gemaakt. In Delft bijvoorbeeld staan panden met zeer indrukwekkende façades, terwijl er betrekkelijk eenvoudige pandjes achter schuil gaan.

Om een gevel na te maken in karton, ontleed u deze in de elementen waaruit deze is opgebouwd. In onderstaande afbeeldingen kunt u zien dat hier sprake is van een viertal lagen:

  • gevelplaat
  • gevel ornamenten
  • raampartij
  • calquepapier


Gemiddeld
Afbeelding: E11.03.01-06
Gevelplaat
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt


Met het X-Acto mesje snijdt u de gevelplaat uit een stuk karton. U snijdt vervolgens de ruimte uit voor ramen en deur(en). Indien u een model maakt met een bakstenen gevel, dan plakt u op deze gevel kleine stukjes papier of karton als 'bakstenen'.


Pendon Museum

Deze zeer arbeidsintensieve werkwijze wordt al heel lang toegepast. In het Pendon Museum in Engeland staan modellen - gemaakt in de dertiger jaren - die behoren tot de mooiste ter wereld.


Gemiddeld
Afbeelding: E11.03.01-07
White Horse Vallei in karton - (jaren dertig)
Foto gemaakt door: Pendon Museum


In het geval van de notariswoning wordt de gevel 'gepleisterd', hiervoor wordt een laagje gebroken-witte verf aangebracht.

Als de wand door-en-door gedroogd is, worden er gevel-ornamenten op aangebracht. In dit geval zijn dat de natuurstenen omlijstingen van de ramen en deuren, de waterlijsten en de vensterbanken. Deze snijdt u uit stukjes ivoorkarton. U schildert ze in een grijze kleur.


Gemiddeld
Afbeelding: E11.03.01-08
Gevel-ornamenten
Foto gemaakt door: Hans van de Burgt


Als de gevel-ornamenten zijn aangebracht, wordt aan de achterzijde van de gevel een raampartij aangebracht. Print e.e.a. met behulp van uw computer/printer op een 3M-overhead sheet. Het glanzende materiaal imiteert het 'glas' op overtuigende wijze.

Achter de overheadsheet monteert u tenslotte een velletje calquepapier. Dit is het aloude overtrekpapier.


Gemiddeld
Afbeelding: E11.03.01-09
Raampartij en calquepapier
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt


Na montage van de verschillende wanden en de dakdelen, kunt u het pandje afwerken met een regenpijp en dakgoten toevoegen. Voor de regenpijp kan een koperdraadje gebruikt worden. Voor verdere afwerking kan gebruik worden gemaakt van geëtste messing delen.
Zie hiervoor artikel E11.09.


Zie voor meer informatie:



Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie