Persoonlijke instellingen

Woorden - H

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Versie door Fred (overleg | bijdragen) op 22 jan 2018 om 18:24
Ga naar: navigatie, zoeken
Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net - Update door Fred Eikelboom


Verklaring         Zoeken op deze pagina: CTRL + F.

Woord of afkorting.

(ash) (België): de hoofdletter H. Officiële aanduiding voor spoorwegzaken. Enkele voorbeelden: HL. = locomotief. Hle = elektrische locomotief. Hld = diesellocomotief. Hlr = rangeerlocomotief (de 'l' staat dus voor locomotief). Ht = tender. Hkv = reizigerstrein. Hkm = goederentrein. Kkt = troepentrein (de 'k' staat voor trein). (1)

H.

zie: 'Huisje-boompje-beestje-rijden'.

H.-B.-B.-rijden

Ook h.o.h. Afkorting van hart-op-hart. Het is de afstand tussen het middelpunt (het hart) van bijvoorbeeld een kolom en het middelpunt (het hart) van een andere kolom. Door een afstand in hart tot hartlijn uit te drukken, kunnen geen fouten worden gemaakt met het opmeten van afstanden tussen kolommen met verschillende diameters en ontstaan er ook geen misverstanden. (3) (zie ook Hartlijn).

H.O.H.

Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij, later algemeen HSM (Hollandsche Spoorweg Maatschappij) genoemd, één der maatschappijen van vóór de fusie tot de NS. (1) Meer over H.IJ.S.M. (3)

H.IJ.S.M.

Zie: 'H.IJ.S.M.'

H.S.M.

Afkorting van Hoofdwerktuigkundige. (1)

H.W.T.K.

HalfAutomatische Halve Overwegbomen.

HAHOB.

Half Automatische Licht Installatie.

HALI.

Half-Automatische Verkeerslichtinstallatie Voor Overwegen. (2) Nieuwe benaming is: HALI. Zie: HALI.

HAVIO.

Hannoversche Waggonfabrik A.G., Hannover-Linden. Voormalig Duitse rijtuigenbouwer. Meer over HAWA (Duits) (3)

HAWA.

Handbediende Halve OverwegBomen.

HBHOB.

Handbediende Knipperlichtinstallatie.

HBKI.

Een regelmatig voorkomend zinnetje van de machinist via de boordomroep, als er een ATB-remming heeft plaatsgevonden. Hierdoor weet de HC dat de ATB een noodstop veroorzaakt heeft, en dat de snelremming niet veroorzaakt werd doordat er iemand aan de noodrem had getrokken.

HC. ATB.

HoofdGeBouw. In Utrecht staan de Hoofdgebouwen van de NS, deze hebben een Romeinse nummering, dus bijv. HGB II.

HGB.

Zie MOSFET.

HEXFET.

Zie: 'H.IJ.S.M.'

HIJSM.

Afkorting van Hoge Snelheids Lijn. Zie: 'Hogesnelheidslijn'.

HSL.

Zie: 'H.IJ.S.M.'

HSM.

Afkorting van Hogesnelheidstrein.

HST.

Hoge Snelheids Trein Vervoers Exploitatie Maatschappij.

HST. VEM.

Zie: H.W.T.K..

HWTK.

(Elektronica). Aanduiding voor de AC-versterkingsfactor van bi-polaire transistoren. De 'h' is de afkorting van hybrid, 'f' is de afkorting van 'forward en 'e' betekent common Emitter. De AC-versterkingsfaktor (hfe) is frequentieafhankelijk.

hfe.

(Elektronica). Aanduiding voor de DC-versterkingsfactor van bi-polaire transistoren. De 'h' is de afkorting van hybrid, 'F' is de afkorting van forward en 'E' betekent common Emitter. De versterkingsfaktor (hFE) is dus de gelijkstroomversterkingsfactor.

hFE.

Afkorting voor Hertz. Aanduiding voor frequentie.

Hz.

Europese afkorting voor schaal Half Z. Is in Japan geïntroduceerd en wordt daar schaal T genoemd.

HZ.

Tweetand, die de vorm van een hoekige haak heeft. korte en lange haak. (1)

Haak.

Bijnaam van de locomotieven van de serie HSM 7600, die in dienst gesteld waren bij de Haarlem-Zandvoort Spoorweg Maatschappij. (1)

Haarlem-Zandvoorters

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 7700, die vóór de eerste wereldoorlog veel dienst gedaan hadden op de Haarlemmermeerspoorlijn, toen nog onder nummers HSM 1005-1048 (1)

Haarlemmermeertje

Zie ook Zuurbier. Bijnamen van respectievelijk de locomotieven NS 1501 en 1507 (ex - NCS 21 en 27), minder vleiend bedoelde benaming. Had je me maar en Zuurbier waren twee Amsterdamse straattypes, kort na de eerste wereldoorlog. Had je me maar liet zich in 1921 verkiesbaar stellen door de Vrije Socialisten voor de gemeenteraad van Amsterdam, uit protest tegen geldende stemdwang. hij werd met een overweldigende meerderheid gekozen. Deze namen zullen wel voor uitgerekend deze locomotieven gekozen zijn omdat zowel de personen als de locs twee eenlingen waren en geen types van een grote serie. (1)

Had je me maar

Staande kant achter op de remschoen, waarmee het wiel van de te remmen wagen tegen wordt gehouden. in vorm vergelijkbaar met de hak van een schoen. (1)

Hak

Half-Automatische Knipperlicht Installatie.

Haki.

Machinist die niet goed kan rijden, veel kolen verbruikt, veel van de loc vergt, en bijvoorbeeld steeds doorslaat. (1)

Hakkepoffer

Hakkert

(halve Engelsman) Engels wissel dat slechts in één richting gebogen bereden kan worden. Zie: Engels wissel.

Half Engels wissel

(NS-jargon) Een enkelvoudig wissel. (3)

Halfje

Gedeelte van de vrije baan voorzien van een inrichting waar reizigers kunnen in- en uitstappen en/of goederen kunnen worden aangenomen en afgeleverd, niet zijnde een station. (zie het artikel Inleiding Station). (2)

Halte

Zie het artikel Inleiding Station.

Halteplaats

Het stoppen van een trein bij een halte of op een station.

Halteren

Grootspoor: Met de hand (niet elektrisch of mechanisch) ter plaatse bediend wissel. (1) Afbeelding werkplaats Haarlem, 12 juni 2004 (4) Modelspoor: Een niet elektrisch bediende wissel.

Handwissel

Onderdeel van het bovenleidingsysteem. De hangdraad is de verbinding tussen de draagkabel en de rijdraad, die ervoor zorgt dat de rijdraad op een vaste afstand boven de spoorstaven hangt. Meer over Hangdraad. (2)

Hangdraad

De Hanzelijn is een spoorlijn die Lelystad en Zwolle met elkaar verbindt. De lijn is, volgens de planning, begin december 2012 gereed. Meer over Hanzelijn Zie ook: aanleg-hanzelijn.nl

Hanzelijn

Het vuur harken: met de haak de kolen harken (meestal slecht voor het vuur, omdat je al harkend kleine slakken tussen de roosterstaven brengt, waardoor het rooster verstopt raakt en het vuur zijn trek verliest). tuinman, wat hark je weer!. (1)

Harken

Stookwerktuig om slakken tussen de roosterstaven vandaan te trekken. heeft de vorm van een harpoen. zie ook: potlood, stootijzer.

Harpoen

Denkbeeldige lijn in de lengterichting van het spoor in het midden van beide spoorstaven op de hoogte van het vlak van de bovenkant van beide spoorstaven. (2)

Hart Spoor

Afstand gemeten van het hart (midden) van het ene object naar het hart van het andere object (Zie ook H.O.H.. (2)

Hart-op-hart

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 1700, om onduidelijke redenen gegeven. ook: overkoker, bogie, boog, kleine jumbo. (1)

Hartje

Denkbeeldige lijn, getrokken over het hart (midden) van het ene object naar het hart van het andere object. (3) (zie ook H.O.H.).

Hartlijn

In Nederland gebruiken we, bij zowel grootspoor als modelspoor, de officiële NS-benaming Puntstuk. Zie ook: Zoek-assistent.

Hartstuk

Hoofdconducteur. Benaming, uitgesproken als hasee, voor de hoofdconducteur. Hc is de afkorting van dit woord. (1) Meer over Conducteur. (3)

Hc

Hoofdconducteur. (oude afkorting) Zie: Hc.

Hcd

(Eng.) Omloopspoor, waardoor een loc die voor een geärriveerde trein staat, af kan koppelen en om kan lopen naar de andere zijde van de trein (dit heet kopmaken).

Headshunt

(Eng.) Koelplaat. Bijvoorbeeld voor elektronicacomponenten, zoals transistoren.

Heatsink

Langs het spoor ziet u om de honderd meter een hectometerbordje. Vroeger stonden die laag bij de grond op een apart paaltje, maar steeds vaker worden ze wat hoger aan bovenleidingmasten gemonteerd, zodat de machinist ze goed kan zien. Hij heeft deze bordjes nodig om zich te oriënteren. De nummering begint meestal bij een groot station. (4)

Hectometerbordjes

Een traploze (voetgangers)verbinding om niveauverschillen te overbruggen, bijvoorbeeld tussen een perron en een overpad. (2)

Helingbaan

Algemene term. Bij (model)spoorwegen, de hoek met het horizontale vlak. Zie het artikel Hellingen/Klimspiralen

Helling

Bout die in de hemelplaat van de vuurkist en de topplaat van de vuurkistmantel wordt geschroefd, als steun voor de hemelplaat. (1)

Hemelanker

Metalen plaat die bovenkant van de Binnenvuurkist vormt. (1)

Hemelplaat

Spoortunnel onder het Noordzeekanaal. Deze ligt in de spoorlijn Amsterdam — Alkmaar, tussen de stations Amsterdam Sloterdijk en Zaandam.

Hemtunnel

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 7300 en 7400, beide lokaaltreintenderlocomotieven, waarover Van Wijck Jurriaanse zegt: 'Het waren briesende volbloedhengsten als zij met het handle voorin en op hoogtijdagen tien vierassige rijtuigen achter zich de Soesterberg opklommen en langs Den Dolder kwamen draven'. (1)

Hengst

Zie ook: 'Rangeerkraan'.

Henry-remkraan

P. Herbrand & Co, Köln-Ehrenfeld. Voormalig Duitse Rijtuigenbouwer. Meer over Herbrand (3)

Herbrand

Sein dat een seinbeeld herhaalt. Het herhalingssein gaat vooraf aan een hoofdsein. Dit wordt vooral toegepast op plaatsen waar de zichtlengte te kort is om het lichtsein bijtijds te kunnen zien. Denk aan een boog, kruisende infrastructuur of een perronkap. De mogelijke seinbeelden zijn: Diagonaal (stijgende lijn van linksonder naar rechtsboven): Het eerstvolgende lichtsein toont een beter seinbeeld dan geel knipper. (Het eerstvolgende lichtsein laat voorbij rijden toe). Horizontaal: Het eerstvolgende lichtsein toont rood of geel knipper. (resp. stoppen, rijden op zicht) (2)

Herhalingssein

Herrie op remmen hebben: een noodremming maken, met geweld remmen, wat veel lawaai maakt: de remblokken slaan op de wielen, de wielen piepen, de wagens trillen en bonken etc. (1)

Herrie

Het ongedaan maken van een ingestelde rijweginstelling. Het herroepen is alleen mogelijk indien het sein nog niet afgereden is. (2)

Herroepen van sein

(onderhoud) Het uitvoeren van onderhoudsacties aan een beschadigd, al dan niet defect object, met het doel één of meer maar niet alle beschadigde onderdelen in hun oorspronkelijke staat terug te brengen. (zie verschil met vernieuwen) (2)

Herstellen

Hijgend hert: bijnaam van de locs van de serie NS 6600, gegeven door het personeel van de NTM, toen die in 1920 deze locs in huur had van de NS. de naam verwijst naar Psalm42. (1)

Hert

Eenheid van trillingfrequentie (aantal trillingen per seconde). Meer over Hertz (3)

Hertz

Heusinger schuifbeweging

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 9500, die speciaal bestemd waren voor de rangeerdienst te Susteren, en die daar moeiteloos de treinen de rangeerheuvel opduwden. ook: Dempsey. (1)

Heuvelaar

(wagens) langzaam tegen de rangeerheuvel op duwen, waardoor zij aan de andere kant op eigen kracht, d.w.z. door de zwaartekracht, naar de juiste sporen lopen. (1)

Heuvelen

Rangeersein waarmee het heuvelen geregeld wordt. (1)

Heuvelsein

Merknaam van de NS. Meer over NS Hispeed. (3)

High Speed

Stalen ringen die bijvoorbeeld op een motorhuif zijn bevestigd en waarmee men met behulp van stroppen en een kraan, de huif van de locomotief kan halen.

Hijsogen

(Hippeltje) Algemene bijnaam van kleine locomotiefjes, vooral in (N-)O-Nederland. zie ook: Kikkertje, bakje (hippelen: zich met kleine sprongetjes voortbewegen). kleine hippel: bijnaam van de locs van de serie NS 6500, gegeven door het personeel van de NTM toen die de locs in 1920 in huur had. grote hippel: bijnaam van de locs van de serie NS 6800, eveneens bij de NTM. Zie ook: pony. (1)

Hippel

Benaming voor rangeerlocs uit de 500, 600 en 700 serie. De locs kregen deze bijnaam vanwege het aparte schommelende en springerige rijgedrag. Meer over Hippel. (3)

Hippel

Deel van spoorwegemplacement, waar materieel weggezet wordt. daardoor: de opstel- en wegzetsporen op dat deel. (1)

Hoek

Op de hoek van een wagen bevestigd bord, vierkant of rond, bedoeld als sluitsein. Wordt aan beide zijden bevestigd. (1)

Hoekbord

Sluitlantaarns op wagens. Meer over Hoeklantaarns (zie pag. 118) ()

Hoeklantaarns

Reservelocomotief, die bereden werd door allerlei machinisten. bij NS was de regel, dat er vast personeel was voor één loc, waardoor dit personeel zijn eigen locomotief had en daar verantwoording voor droeg. bij een hoerekar was dit juist niet zo. die werd, net als een prostitué, gebruikt en bereden door Jan en alleman. het onderhoud van zo’n loc was meestal niet best. zie ook: kar. (1)

Hoerekar

Hogesnelheidslijn is conform Europese afspraken: A - Bestaande lijn die door opwaardering geschikt is gedefinieerd als voor exploitatiesnelheden van tenminste 200 km/h. B - Nieuwe spoorlijn die vanaf indienstname geschikt is voor exploitatiesnelheden van tenminste 250 km/h. (2) Meer over Hogesnelheidslijn: Meer over Hogesnelheidslijn. (3)

Hogesnelheidslijn

Hsl of HSL. Speciaal aangelegd traject voor snelheden boven de 200 km/h. Meer over Hogesnelheidslijn. (3)

Hogesnelheidslijnen net

Benaming voor treinen die volgens Europese afspraken een minimale exploitatiesnelheid hebben van 200 km/u. Meer over Hogesnelheidstrein. (2) Enkele voorbeelden: ICE (Dld.), TGV (<<Fr.) of Thalys (SNCF, NMBS, DB en NS).

Hogesnelheidstrein

Een treindienst uitgevoerd met hogesnelheidstreinen tussen twee steden en/of gebieden. (2)

Hogesnelheidstreindienst

Loc op hol: locomotief die aan het rijden is en niet tot stilstand te brengen is, omdat hij niet op stoom, maar op zeer natte stoom, bijna heet water, loopt. enige manier om de loc te stoppen is: ganghandel in ’t midden, zodat de stoomtoevoer stopt, afblaaskraan op de cilinders open zodat het ' stoomwater' afgeblazen wordt, en remmen aan. een loc raakte vaak op hol voor het begin van de dienst, bij of in de loods, als onoordeelkundig loodspersoneel bijv. de regulateur ineens te snel opende. in die situaties was remmen vaak onmogelijk, omdat de luchtdruk voor de remmen nog niet opgebouwd was. De loc is dus, net als een paard, op hol, aan het hollen (geslagen). (1)

Hol

Het testen plus goedkeuren van de totaal opgeleverde spoorinfrastructuur, na afsluiting van de bouwwerkzaamheden. Doel is de opgeleverde spoorinfrastructuur vrij te kunnen geven voor gebruik zoals beschreven in de specificaties. (2)

Homologatie

Het is net een kwaaie hond: de loc klinkt als een hond omdat hij een blaffend geluid maakt (zie: blaffend). (1)

Hond

Bijnaam van het elektrische materieel 1954 (Mat '54). de treinstellen uit deze serie hebben aan beide zijden een bestuurderscabine die de vorm van een hondekop heeft, vooral door de naar voren komende neus. (1) Meer over Hondekop. (3)

Hondekop

(Modelspoor). Baanontwerp. Zie het artikel Basisvormen modelbanen.

Hondenbot

Bepaald type vouwbalg.

Hongaarse vouwbalg

Zie: Hoofdseinpaal

Hoofdsein

Een lichtsein dat 'STOP' kan tonen. (2) Zie: artikel Armseinen en Lichtseinen.

Hoofdseinpaal

Een spoor dat in de gewone omstandigheden door treinen wordt bereden of een spoor dat als zodanig door de daartoe bevoegde instantie wordt aangewezen. Meer over Hoofdspoor . (2)

Hoofdspoor

Een werkplaats voor groot onderhoud en complete revisie van rollend materieel. (3)

Hoofdwerkplaats

Fundering van het kunstwerk nabij bovenkant talud. (2)

Hoog gefundeerd

De KNHS (Koninklijke Nederlandsche. Hoogovens en Staalfabrieken) in IJmuiden, tegenwoordig Corus, heeft een eigen spoorwegbedrijf. In Beverwijk is er aansluiting op het landelijke spoorwegnet. Men heeft niet alleen eigen materieel, waaronder locomotieven en bijzondere wagens, maar ook een eigen beveiliging. (4)

Hoogovens Spoorbedrijf

(HBD). De HotBox-Detectie-installatie is ingericht voor het meten en melden van de bedrijfstemperatuur van aspotten en wielbanden van passerend materieel. Meldingen van dit detectiesysteem kunnen zijn: 'warmloper' (trein dient binnen enkele kilometers te worden gecontroleerd), 'heetloper' (trein dient direct te worden stopgezet). (2)

Hotbox-detectie

Lijm op basis van polyvinylacetaat. Meer over PVAC-lijm. . (3)

Houtlijm

(Computerterminologie) Een hub is, net als een switch, een apparaat in de infrastructuur van een netwerk. In een computernetwerk is een hub het middelpunt van de aangesloten computers. Meer over Hub. (3)

Hub

Op zicht rijden. hierbij moet je je oriënteren op de omgeving, waarbij je kijkt naar elementaire zaken als huisje-boompje-beestje. (1)

Huisje-boompje-beestje-rijden

Bijnaam bij de Hoogovens van de serie NS 8800. Deze bijnaam was gegeven naar de fabrieksnaam Hunslet. Zie ook: jeep. (1)

Huneslet

Een locomotief met zowel een dieselmotor, als de mogelijkheid gevoed te worden via een externe stroomvoorziening vanaf de spoorbaan. (3)

Hybride locomotief

Zie: Hertz.

Hz



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 4 jan 2018 19:08 (CET)