Brontekst bekijken van Hardschuim-en-gips methode

{{Koptekst
|Vorige= Heuvels en bergen
|Volgende= Tunnels
|VorigeMenu= Landschapsbouw
|Auteur= Dick van der Knaap
}}
{{Inhoudsopgave||Klein}}
Dit artikel beschrijft de '''hardschuim-en-gips methode''' voor het maken van bergen en heuvels op een modelbaan. Met medewerking van Paul Smits (smits66), naar een verslag op het Beneluxspoor.net-forum (zie "Meer informatie"). 
===De start===
Begonnen wordt om de grondplaat met hardschuim te bekleden. Daarna worden daarop met houtlijm stroken hardschuim (polyfoam) geplakt. Dat schuim wordt in de Duitse bladen vaak "Styrodur" genoemd en hier bij de Nederlandse bouwmarkt heet het "Roofmate". Piepschuim, waar op dezelfde wijze een berg van kan worden gebouwd, is minder gemakkelijk te bewerken. Het heeft tevens als nadeel dat het veel meer hinderlijk statisch afval geeft.
{{Afbeelding 2 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-02.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-03.jpg 
|Grootte= 350px
|Grootte2= 350px
|Volgnummer= 01
|Volgnummer2= 02
|Omschrijving= Stapelen
|Omschrijving2= En maar stapelen....
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
}}
De volgende stap is het in model brengen van de bergen. Daarvoor zijn diverse gereedschappen te gebruiken, zoals ijzerzaag-blad, houtrasp, grove vijl, stanleymes en dergelijke.
{{Afbeelding 2 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-04.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-05.jpg 
|Grootte= 350px
|Grootte2= 350px
|Volgnummer= 03
|Volgnummer2= 04
|Omschrijving= De grondvorm is er
|Omschrijving2= Close-up van de linkerzijde 
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
}} 
Wanneer de berg in model is, wordt deze geschuurd met schuurpapier (korrel 100).
{{Afbeelding
|Bestand= BergenSmits66-06.jpg
|Grootte= 350px
|Volgnummer= 05
|Omschrijving= Een eerste indruk hoe het later wordt 
|Maker= Paul Smits
}}
===Gips aanbrengen===
Gips aanbrengen kan op twee manieren:
* eerst horrengaas over het hardschuim spannen. De berg kan dan nog wat in model worden gebracht;
* gips rechtstreeks op het hardschuim smeren.
Er wordt een dikke gipsbrij gebruikt. In plaats daarvan kan ook een flexibel vulmiddel worden gebruikt.
{{Afbeelding 2 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-07.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-08.jpg 
|Grootte= 315px
|Grootte2= 315px
|Volgnummer= 06
|Volgnummer2= 07
|Omschrijving= Het hoekige verdwijnt langzaam
|Omschrijving2= De vorm komt er in
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
}}
Vervolgens wordt de aangemaakte gips of het vulmiddel er overheen gegoten. Laat het gewoon de berg aflopen. Maak het vulmiddel of gips zodanig aan, dat het net vloeibaar is.
{{Afbeelding 2 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-10.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-11.jpg 
|Grootte= 350px
|Grootte2= 350px
|Volgnummer= 08
|Volgnummer2= 09
|Omschrijving= De "stucadoor" aan het werk
|Omschrijving2= Vakmanschap is meesterschap 
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
}} 
Dit is het eindresultaat. De berg moet nog worden afgewerkt (schilderen, bestrooien, struikgewas aanbrengen).
{{Afbeelding 2 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-12.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-13.jpg 
|Grootte= 350px
|Grootte2= 350px
|Volgnummer= 10
|Volgnummer2= 11
|Omschrijving= De rechterzijde zit in het gips
|Omschrijving2= en de linkerzijde nu ook
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
}}
De berg op de foto's is nog niet droog, aan het oppervlak wordt niets gedaan. Na opdrogen is het mat en ruw, het is dan verder goed af te werken. Eerst schilderen in een basiskleur (bruin+grijs+zwart), dan bestrooien, boompjes en struiken plaatsen enzovoort.<br>
Als alternatief kan ook een wateroplosbare acrylverf of gewoon waterverf aan het gips of het vulmiddel worden toegevoegd. Dat heeft twee bedoelingen: 
* Een afgebroken stukje of beschadiging valt later niet zo op door het felle wit. 
* Doordat de uithardende laag in meerdere, kleinere porties, wordt opgebracht, zal er een zekere kleurschakering ontstaan.
{{Afbeelding
|Bestand= BergenSmits66-14.jpg
|Grootte= 350px
|Volgnummer= 12
|Omschrijving= Nu wachten tot het gips uitgehard is... 
|Maker= Paul Smits
}}
Deze bergen (heuvels) stellen het gebergte voor zoals in het Zwarte Woud, niet het rotsgebergte, zoals dat in het Zwitsers hooggebergte voorkomt.
{{Afbeelding
|Bestand= BergenSmits66-15.jpg
|Grootte= 350px
|Volgnummer= 13
|Omschrijving= Foto genomen uit de Schwarzwaldexpress 
|Maker= Tis Spat
}}
Tip: maak er ook een achtergrondwand bij, dat geeft nog wat dieptewerking, zeker bij een diorama.<br>
Laat het gips of vulmiddel doorlopen, zodat het ook als ondergrond voor eventuele bebouwing naast het spoor wordt gebruikt. De bebouwing van de baan gaat daardoor perfect over in het landschap. Dat gebeurt met opzet, zodat de contouren van de huisjes later terug te vinden zijn. Daardoor kan er een mooie overgang tussen de huisjes en het landschap worden gemaakt.<br> 
Het is inderdaad een snelle manier van bergen bouwen, zij het dat de bergen niet hoog kunnen zijn. Daarvoor kan een andere techniek toegepast worden, ook dat kan met hardschuim.<br>
De foto's van het schilderwerk:
{{Afbeelding 3 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-16.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-17.jpg 
|Bestand3= BergenSmits66-18.jpg
|Grootte= 315px
|Grootte2= 315px
|Grootte3= 315px
|Volgnummer= 14
|Volgnummer2= 15
|Volgnummer3= 16
|Omschrijving= Met de eerste kleur erop
|Omschrijving2= Het oogt al direct beter
|Omschrijving3= De basis is gereed
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
|Maker3= Paul Smits
}}
Dit ziet er te gladjes uit. Probeer wat structuur in de rotsen te brengen met b.v. een palletmes, als het gips al een beetje uitgehard is.<br>
Opvallend in de foto's is, dat het gips veel te nat is. Dan krijgt het een te gladde structuur; met een beetje minder water wordt het gips of vulmiddel wat dikker. Dat ziet er gelijk al beter uit, doordat de structuur wat meer hoekig wordt. Bijmengen van een schep gedroogde aarde, in de verhouding 1:4, levert al direct een grijze gipslaag op. Moeten het echter geen rotsen voorstellen, maar meer heuvels die door de regen en wind geërodeerd zijn (in de natuur ook glad), dan is een gladde structuur juist weer wél gewenst.<br>
Wanneer de rots droog is, na een paar dagen, kan deze worden ingewassen met zeer verdunde waterverf, totdat de rots de gewenste kleur heeft.

De laatste wassing gebeurt met verdunde Oost-Indische inkt voor de accenten. Een handige volgorde is eerst de rots (ondergrond), dan de aarde (gedroogde grond uit het plantsoen op houtpoeder van de schuurmachine, ''geen zaagsel'', tenslotte de beplanting (gras/onkruid).<br>
Dat houtpoeder is donkerder te maken met staalwol+azijn. Dus geen verf!<br> 
De groengeschilderde vlakken worden bestrooid met een mengsel van drie kleuren groen, bruin en wat grijs. Er worden wat boompjes op vastgeprikt. De rails moeten als laatste worden gelegd.<br> 
Als proef werd er meteen een trein op gezet om te kijken hoe dat eruit ziet.
{{Afbeelding 2 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-19.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-20.jpg 
|Grootte= 350px
|Grootte2= 350px
|Volgnummer= 17
|Volgnummer2= 18
|Omschrijving= Een trein er voor, om te zien hoe het staat
|Omschrijving2= Ziet er goed uit
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
}}
===De afwerking===
Het grove werk is nu klaar, alleen nog de puntjes op de I zetten.<br>
Het spoor moet nog van ballast worden voorzien, er moeten wat meer struikjes bij komen. Een observatiepost voor wild, nog wat herten op de berg en meer van dergelijke kleine details, maken het geheel echt af. Het geheel is nog niet gereed, maar geeft al wel een idee hoe dit diorama er uiteindelijk gaat uitzien.
{{Afbeelding
|Bestand= BergenSmits66-21.jpg
|Grootte= 350px
|Volgnummer= 19
|Omschrijving= Scenery aanbrengen 
|Maker= Paul Smits
}}
Hier wat foto's van enkele treinen, helaas is de belichting niet zo goed, maar het gaat om het idee.
{{Afbeelding 3 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-22.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-23.jpg 
|Bestand3= BergenSmits66-24.jpg
|Grootte= 315px
|Grootte2= 315px
|Grootte3= 315px
|Volgnummer= 20
|Volgnummer2= 21
|Volgnummer3= 22
|Omschrijving= Of het nu een antieke trein is
|Omschrijving2= of een modernere 
|Omschrijving3= het ziet er prima uit 
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
|Maker3= Paul Smits
}}
{{Afbeelding 3 naast elkaar
|Bestand= BergenSmits66-25.jpg
|Bestand2= BergenSmits66-26.jpg 
|Bestand3= BergenSmits66-27.jpg
|Grootte= 315px
|Grootte2= 315px
|Grootte3= 315px
|Volgnummer= 23
|Volgnummer2= 24
|Volgnummer3= 25
|Omschrijving= Zeg nu zelf..
|Omschrijving2= is het geen plaatje?
|Omschrijving3= Nu nog een achtergrondplaat aanbrengen
|Maker= Paul Smits
|Maker2= Paul Smits
|Maker3= Paul Smits
}}(Klik op de foto om vergroot weer te geven)

Of toch meer zo:
{{Afbeelding
|Bestand= BergenSmits66-28.jpg
|Grootte= 350px
|Volgnummer= 26
|Omschrijving= Wat bomen op de voorgrond maken het helemaal af
|Maker= Paul Smits
}}
{{Linkssectie begin
|Box= AlleenInfo
}}
{{Linkssectie tussenkop
|Koptekst= Encyclopedie:
}}
{{Link intern
|Link= Bebouwing
|Linknaam= Bebouwing
}}
{{Link intern
|Link= Bovenleiding
|Linknaam= Bovenleiding
}}
{{Link intern
|Link= Een realistisch ontwerp
|Linknaam= Een realistisch ontwerp
}}
{{Link intern
|Link= Seinen, overwegen en verlichting
|Linknaam= Seinen, overwegen en verlichting
}}
{{Linkssectie scheiding}}
{{Linkssectie tussenkop
|Koptekst= Beneluxspoor.net:
}}
{{Link Forum-Meerkeuze
|Volgnr = 29
|ExtraInfo= over het maken van bergen.
}}
{{Linkssectie einde}}

{{Voettekst
|Vorige= Heuvels en bergen
|Volgende= Tunnels
|VorigeMenu= Landschapsbouw
}} {| width= "100%"
|- valign= "top"
! scope= "row" width="70%" |
| <small>Laatste wijziging: 6 jul 2024 11:02 (CET)</small>
|}
[[Categorie: Alles|H]]
[[Categorie: Artikel|Hardschuim-en-gips methode]]
[[Categorie: Ontwerp modelbaan|H]]
[[Categorie: Praktijk|H]]
[[Categorie: Scenery|H]]
[[Categorie: Technieken|H]]
[[Categorie: Dick van der Knaap|H]]