|
|
| Regel 74: |
Regel 74: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Badkuipen | | |Trefwoord= Badkuipen |
| − | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 3800-3805, gestroomlijnde 3700-en, die het uiterlijk van een omgekeerde badkuip hadden; ook: ''Potvis, Walvis, Kunstmoeder.'' | + | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3800-3805, gestroomlijnde 3700-en, die het uiterlijk van een omgekeerde badkuip hadden; ook: ''Potvis, Walvis, Kunstmoeder.'' |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bak | | |Trefwoord= Bak |
| − | |Omschrijving= 1. Kolenlaadbak aan de hijskraan waarmee kolen op de loc geladen worden; ''bakkie over deurtje:'' manier van kolenladen, waarbij in het machinistenhuis kolen op de voetplaat gestort worden; de laadbak wordt dan boven de toegangsdeur tot het machinistenhuis gehesen, en zijdelings in het machinistenhuis leeggestort op de voetplaat; werd vooral gedaan bij kleinere machines, als de serie 7700 (zie: [[Woorden - B#Bello|Bello]]). 2. Open goederenwagen voor het vervoer van kolen en andere losse [[Woorden - L#Lading|lading]]; ''een lege bakkentrein''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] 3. Bij reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]]: elk rijtuig van een treinstel en ieder los rijtuig van een treinstel. Bijvoorbeeld: een VIRM-viertje bestaat uit vier bakken. | + | |Omschrijving= 1. Kolenlaadbak aan de hijskraan waarmee kolen op de loc geladen worden; ''bakkie over deurtje:'' manier van kolenladen, waarbij in het machinistenhuis kolen op de voetplaat gestort worden; de laadbak wordt dan boven de toegangsdeur tot het machinistenhuis gehesen, en zijdelings in het machinistenhuis leeggestort op de voetplaat; werd vooral gedaan bij kleinere machines, als de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700 (zie: [[Woorden - B#Bello|Bello]]). 2. Open goederenwagen voor het vervoer van kolen en andere losse [[Woorden - L#Lading|lading]]; ''een lege bakkentrein''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] 3. Bij reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]]: elk rijtuig van een treinstel en ieder los rijtuig van een treinstel. Bijvoorbeeld: een VIRM-viertje bestaat uit vier bakken. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 98: |
Regel 98: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bakkie | | |Trefwoord= Bakkie |
| − | |Omschrijving= Benaming voor rangeerlocs uit de 500-, 600- en 700 serie. De locs kregen deze bijnaam vanwege het pruttelende uitlaatgeluid, wat aan een koffiepot (percolator) deed denken. Zie ook: [[Woorden - B#Bakje|Bakje]] en [[Woorden - H#Hippel|Hippel]]. | + | |Omschrijving= Benaming voor rangeerlocs uit de 500-, 600- en 700 [[Woorden - S#Serie|serie]]. De locs kregen deze bijnaam vanwege het pruttelende uitlaatgeluid, wat aan een koffiepot (percolator) deed denken. Zie ook: [[Woorden - B#Bakje|Bakje]] en [[Woorden - H#Hippel|Hippel]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 162: |
Regel 162: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Beelen | | |Trefwoord= Beelen |
| − | |Omschrijving= Bijnaam van de diesellocomotieven van de serie DE 2601-2606, genoemd naar de Staatsman Lois Jozef Maria Beel, wiens hoofd wel wat leek op het front van de locomotief. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] (zie ook: [https://www.spoorwegmaterieel.nl [[Woorden - M#Materieel|Materieel]]overzicht]). | + | |Omschrijving= Bijnaam van de diesellocomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] DE 2601-2606, genoemd naar de Staatsman Lois Jozef Maria Beel, wiens hoofd wel wat leek op het front van de locomotief. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] (zie ook: [https://www.spoorwegmaterieel.nl [[Woorden - M#Materieel|Materieel]]overzicht]). |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 182: |
Regel 182: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bello | | |Trefwoord= Bello |
| − | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de serie 7700, die vaak op de lokaalspoorwegen reden en daar de stoombel in werking hadden, zodat er een aanhoudend bellen te horen was; dit bellen was wettelijk verplicht op sommige baanvlakken; deze bijnaam werd ook gebruikt voor andere locomotieven op lokaalspoorwegen, zoals de serie 5500 en 7000. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700, die vaak op de lokaalspoorwegen reden en daar de stoombel in werking hadden, zodat er een aanhoudend bellen te horen was; dit bellen was wettelijk verplicht op sommige baanvlakken; deze bijnaam werd ook gebruikt voor andere locomotieven op lokaalspoorwegen, zoals de serie 5500 en 7000. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 194: |
Regel 194: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bergklimmers | | |Trefwoord= Bergklimmers |
| − | |Omschrijving= (bergkruipers) Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 8400, die heuvelachtige trajecten goed aankonden, bijvoorbeeld de lijn Flemalle-Ans; zie ook: ''trekpot, dauwworm, strijkijzer, lemmerboot;'' ook: ''bergkruiper''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (bergkruipers) Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 8400, die heuvelachtige trajecten goed aankonden, bijvoorbeeld de lijn Flemalle-Ans; zie ook: ''trekpot, dauwworm, strijkijzer, lemmerboot;'' ook: ''bergkruiper''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 202: |
Regel 202: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Beul | | |Trefwoord= Beul |
| − | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de serie 3900 en 6300, die zeer grote afmetingen hadden, en waar de stoker zich afbeulde om het vuur bij te houden; wellicht deze naam ook omdat de machines zeer sterk waren, wat men van een beul ook nogal eens denkt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 3900 en 6300, die zeer grote afmetingen hadden, en waar de stoker zich afbeulde om het vuur bij te houden; wellicht deze naam ook omdat de machines zeer sterk waren, wat men van een beul ook nogal eens denkt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 303: |
Regel 303: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Blauw | | |Trefwoord= Blauw |
| − | |Omschrijving= 1. ''Blauwe olie'': lichte, dunne smeerolie met een blauwe kleur, voor het smeren van dat deel van het drijfwerk, dat niet met stoom in aanraking komt en er dus niet door verhit wordt; ''blauwe werk'': bovengenoemd (drijf)werk, dat met blauwe olie gesmeerd wordt; 2.''Grote Blauwen'': bijnaam van de locomotieven van de serie NS 3501-3508 (ex-NBDS 30-36) die blauw geschilderd waren, ook: ''Blauwe Brabanders, Blauwpijpers; Blauwe Engel'': bijnaam van de dieseltreinstellen van de serie DE 2 61-106, tweewagenstellen die eens lichtblauw geschilderd waren; genoemd naar de zeer populaire film 'Der Blaue Engel' (1930), waarin Marlene Dietrich de hoofdrol van tingeltangelzangeres speelde. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. ''Blauwe olie'': lichte, dunne smeerolie met een blauwe kleur, voor het smeren van dat deel van het drijfwerk, dat niet met stoom in aanraking komt en er dus niet door verhit wordt; ''blauwe werk'': bovengenoemd (drijf)werk, dat met blauwe olie gesmeerd wordt; 2.''Grote Blauwen'': bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3501-3508 (ex-NBDS 30-36) die blauw geschilderd waren, ook: ''Blauwe Brabanders, Blauwpijpers; Blauwe Engel'': bijnaam van de dieseltreinstellen van de serie DE 2 61-106, tweewagenstellen die eens lichtblauw geschilderd waren; genoemd naar de zeer populaire film 'Der Blaue Engel' (1930), waarin Marlene Dietrich de hoofdrol van tingeltangelzangeres speelde. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 319: |
Regel 319: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Blikken | | |Trefwoord= Blikken |
| − | |Omschrijving= ''Blikken Tinus'': bijnaam van de locomotieven van de serie 2100, waarvan het drijfwerk gauw los zat, en dan een rammelend geluid, als van blik ging maken; ''Tinus'' is een eigennaam, net als in de samenstelling ''houten klaas''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Blikken Tinus'': bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 2100, waarvan het drijfwerk gauw los zat, en dan een rammelend geluid, als van blik ging maken; ''Tinus'' is een eigennaam, net als in de samenstelling ''houten klaas''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 351: |
Regel 351: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bogen | | |Trefwoord= Bogen |
| − | |Omschrijving= Bijnaam van de SS 800 serie. | + | |Omschrijving= Bijnaam van de SS 800 [[Woorden - S#Serie|serie]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bogie | | |Trefwoord= Bogie |
| − | |Omschrijving= (Engels) Draaibaar onderstel met twee- of meer paren wielen onder het eind van een locomotief, spoorwagen of rijtuig; bijnaam van de locomotieven van de serie 1700 en ook wel van de serie 2100, die zo’n draaistel hadden. Zie ook: ''Boog, Rijnboog''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (Engels) Draaibaar onderstel met twee- of meer paren wielen onder het eind van een locomotief, spoorwagen of rijtuig; bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700 en ook wel van de serie 2100, die zo’n draaistel hadden. Zie ook: ''Boog, Rijnboog''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 363: |
Regel 363: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bok | | |Trefwoord= Bok |
| − | |Omschrijving= 1. Bijnaam voor de locomotieven van de serie 500, 6000, 6200,6300 en 7100; genoemd naar het ''dier'' bok, dat snel wegtrekt voor een wagen (voor serie 6000,6200 en 6300) resp. niet zo groot is (voor serie 500 en 7100); 2. gestel van in de grond vaststaande en verbonden palen op het einde van een dood spoor (''stootbok''); zie ook: ''Stootjuk''; voetplaat, machinistenhuis, naar de oude betekenis van de koetsier vóór op een rijtuig; 4. (België) Limburgse bijnaam voor loc van het type 53; ook: ''Kasse'' (Gents), ''Broekverbrander'' (Leuvens); ''bok'' werd gebezigd omdat de loc niet veel groter was dan dit kleine trekdier; zie ook: ''Geit, Sik, Bok 1''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 500, 6000, 6200,6300 en 7100; genoemd naar het ''dier'' bok, dat snel wegtrekt voor een wagen (voor serie 6000,6200 en 6300) resp. niet zo groot is (voor serie 500 en 7100); 2. gestel van in de grond vaststaande en verbonden palen op het einde van een dood spoor (''stootbok''); zie ook: ''Stootjuk''; voetplaat, machinistenhuis, naar de oude betekenis van de koetsier vóór op een rijtuig; 4. (België) Limburgse bijnaam voor loc van het type 53; ook: ''Kasse'' (Gents), ''Broekverbrander'' (Leuvens); ''bok'' werd gebezigd omdat de loc niet veel groter was dan dit kleine trekdier; zie ook: ''Geit, Sik, Bok 1''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bokken | | |Trefwoord= Bokken |
| − | |Omschrijving= Bijnaam van de NS 6200 serie. | + | |Omschrijving= Bijnaam van de NS 6200 [[Woorden - S#Serie|serie]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 379: |
Regel 379: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Boog | | |Trefwoord= Boog |
| − | |Omschrijving= 1. Bocht in de rails, gebogen baanvlak; 2. Bogie; zowel het draaistel als de locomotiefbijnaam voor de serie 1700/1800, maar ook de serie 2100; ''natte boog'': bijnaam van de locomotieven van de serie 1300, die geen oververhitter hadden zoals de 1700-en. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Bocht in de rails, gebogen baanvlak; 2. Bogie; zowel het draaistel als de locomotiefbijnaam voor de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700/1800, maar ook de serie 2100; ''natte boog'': bijnaam van de locomotieven van de serie 1300, die geen oververhitter hadden zoals de 1700-en. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 503: |
Regel 503: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bruin | | |Trefwoord= Bruin |
| − | |Omschrijving= ''Bruine Beer'': bijnaam van de diesellocomotieven van de serie DE 2201-2350, die lange tijd donkerbruin waren. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Bruine Beer'': bijnaam van de diesellocomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] DE 2201-2350, die lange tijd donkerbruin waren. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 535: |
Regel 535: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Buitenligger | | |Trefwoord= Buitenligger |
| − | |Omschrijving= Loc met buitenliggende cilinders; ook gebruikt als bijnaam voor de locomotieven van de serie NS 700 en 900, die zulke cilinders hadden; net als bij het woord schudder, zien we dat de eigenschap van een ''onderdeel'' van de loc de naam geeft aan het geheel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Loc met buitenliggende cilinders; ook gebruikt als bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 700 en 900, die zulke cilinders hadden; net als bij het woord schudder, zien we dat de eigenschap van een ''onderdeel'' van de loc de naam geeft aan het geheel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 575: |
Regel 575: |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| | ! scope= "row" width="75%" | | | ! scope= "row" width="75%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 24 apr 2023 9:27 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 25 apr 2023 15:05 (CET)</small> |
| | |} | | |} |
| | [[Categorie: Afkortingen|B]] | | [[Categorie: Afkortingen|B]] |
