|
|
Regel 1: |
Regel 1: |
| + | {{Koptekst |
| |Vorige= Woorden - A | | |Vorige= Woorden - A |
| |Volgende= Woorden - C | | |Volgende= Woorden - C |
Regel 9: |
Regel 10: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= B. | | |Trefwoord= B. |
− | |Omschrijving= Aanduiding voor 2e klas; vgl. A, C, D; "een '''B''':" een 2e klas rijtuig of wagen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Aanduiding voor 2e klas; vgl. A, C, D; ''een B:'' een 2e klas rijtuig of wagen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= BBD. | | |Trefwoord= BBD. |
− | |Omschrijving= (Grootspoor) BBD is de afkorting van '''Begeleider BuitenDienst gesteld''' spoor. Persoon die bevoegd is voor het begeleiden van werktreinen en andere railgebonden voertuigen op buitendienstgesteld spoor. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(9)]] Meer over [https://www.railalert.nl/afkortingen-railalert BBD]. | + | |Omschrijving= (Grootspoor) '''BBD''' is de afkorting van '''B'''egeleider '''B'''uiten'''D'''ienst gesteld spoor. Persoon die bevoegd is voor het begeleiden van werktreinen en andere railgebonden voertuigen op buitendienstgesteld spoor. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(9)]] Meer over [https://www.railalert.nl/afkortingen-railalert BBD]. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 21: |
Regel 22: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= B.P. & Co | | |Trefwoord= B.P. & Co |
− | |Omschrijving= '''Beyer Peacock & Co'''. Ltd., Manchester, Engeland. Zie: [[Woorden - B#Beyer Peacock|Beyer Peacock]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Beyer Peacock & Co. Ltd., Manchester, Engeland. Zie: [[Woorden - B#Beyer Peacock|Beyer Peacock]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= BS. | | |Trefwoord= BS. |
− | |Omschrijving= Afkorting van '''Bovenkant Spoor'''. Dit is de bovenzijde van beide spoorstaafkoppen. [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=bovenkant_spoor Meer over BS]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Afkorting van Bovenkant Spoor. Dit is de bovenzijde van beide spoorstaafkoppen. [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=bovenkant_spoor Meer over BS]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= B-relais | | |Trefwoord= B-relais |
− | |Omschrijving= Een '''B-relais''' werd gebruikt bij de klassieke beveiliging. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Werd gebruikt bij de klassieke beveiliging. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baak | | |Trefwoord= Baak |
− | |Omschrijving= 1. Een schuingeplaatst bord, voorafgaand aan een sein (zie ook het artikel [[Seinen]]). 2. Reflecterende bordjes van 15 × 15 cm die vóór een sein op de vrije baan geplaatst zijn. Eerst drie bordjes op ongeveer 210 meter afstand, daarna twee bordjes op ongeveer 140 meter afstand en daarna een enkel bordje op ongeveer 70 meter afstand. De bordjes dienen voor de oriëntatie van de machinist, wanneer het sein gedoofd mocht zijn. | + | |Omschrijving= 1. Een schuingeplaatst bord, voorafgaand aan een sein (zie ook het artikel [[Seinen]]). 2. Reflecterende bordjes van 15 × 15 cm die vòòr een sein op de vrije baan geplaatst zijn. Eerst drie bordjes op ongeveer 210 meter afstand, daarna twee bordjes op ongeveer 140 meter afstand en daarna een enkel bordje op ongeveer 70 meter afstand. De bordjes dienen voor de oriëntatie van de machinist, wanneer het sein gedoofd mocht zijn. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baan | | |Trefwoord= Baan |
− | |Omschrijving= 1. Spoor'''baan'''. 2. Modelspoorbaan. (zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]) | + | |Omschrijving= 1. Spoorbaan. 2. Modelspoorbaan. (zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]) |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baanplan | | |Trefwoord= Baanplan |
− | |Omschrijving= (Modelspoor); Het '''baanplan''' is het geheel van rails, scenery, onderbouw en bedrading (zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]). | + | |Omschrijving= Het geheel van rails, scenery, onderbouw en bedrading (zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]) |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baanruimer | | |Trefwoord= Baanruimer |
− | |Omschrijving= Versterking aan de onderzijde van een locomotiefframe, met als doel het van de '''baan''' schuiven ('''ruimen''') van de daarop liggende voorwerpen, om ontsporen van een loc of trein(stel) te voorkomen. | + | |Omschrijving= Versterking aan de onderzijde van een locomotiefframe, met als doel het van de baan schuiven van de daarop liggende voorwerpen, om ontsporen te voorkomen. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baanvak | | |Trefwoord= Baanvak |
− | |Omschrijving= Een '''baanvak''' is een gedeelte van een spoorbaan tussen twee stations of kilometerpalen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Gedeelte van een spoorbaan tussen twee stations of kilometerpalen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baanvakbelasting | | |Trefwoord= Baanvakbelasting |
− | |Omschrijving= Het percentage dat aangeeft in hoeverre een '''baanvak''' (tussen twee knooppunten) theoretisch bezet ('''belast''') is. Hoe hoger het percentage, hoe minder ruimte er beschikbaar is om verstoringen in de treinexploitatie te kunnen opvangen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [https://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=baanvakbelasting Meer over Baanvakbelasting] | + | |Omschrijving= [https://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=baanvakbelasting Meer over Baanvakbelasting] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baanvakdeel | | |Trefwoord= Baanvakdeel |
− | |Omschrijving= Een '''baanvakdeel''' is een spoorgedeelte tussen twee knooppunten, twee splitsingspunten of een knooppunt en een splitsingspunt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Een spoorgedeelte tussen twee knooppunten, twee splitsingspunten of een knooppunt en een splitsingspunt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baanvaksnelheid | | |Trefwoord= Baanvaksnelheid |
− | |Omschrijving= De hoogst toegelaten '''snelheid''' op een [[Woorden - B#Baanvak|'''baanvak''']]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= De hoogst toegelaten snelheid op een [[Woorden - B#Baanvak|baanvak]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baas | | |Trefwoord= Baas |
− | |Omschrijving= "Een goede '''baas'''" een goede meester, een goede machinist; de machinist was op de loc de baas van de leerling. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Een goede baas'' een goede meester, een goede machinist; de machinist was op de loc de baas van de leerling. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Babbitt | | |Trefwoord= Babbitt |
− | |Omschrijving= (Eng) '''Babbitt'''metaal of witmetaal is een legering die, vanwege zijn lage wrijving, gebruikt wordt in glijlagers. Het is in 1839 uitgevonden door Isaac Babbitt in Taunton in Massachusetts. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Babbittmetaal Meer over Babbitmetaal]. | + | |Omschrijving= (Eng) Metaallegering voor het maken van glijlagers. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Babbittmetaal Meer over Babbitmetaal]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Backer & Rueb | | |Trefwoord= Backer & Rueb |
− | |Omschrijving= '''Backer & Rueb''' was een Nederlandse spoorweg[[Woorden - M#Materieel|materieel]]fabrikant. Zie: [[Woorden - B#Breda|Breda]]. | + | |Omschrijving= Nederlandse spoorweg[[Woorden - M#Materieel|materieel]]fabrikant. Zie: [[Woorden - B#Breda|Breda]]. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Badkuipen | | |Trefwoord= Badkuipen |
− | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3800-3805, gestroomlijnde 3700-en, die het uiterlijk van een omgekeerde '''badkuip''' hadden; ook: "Potvis, Walvis, Kunstmoeder." | + | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3800-3805, gestroomlijnde 3700-en, die het uiterlijk van een omgekeerde badkuip hadden; ook: ''Potvis, Walvis, Kunstmoeder.'' |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bak | | |Trefwoord= Bak |
− | |Omschrijving= 1. Kolenlaad'''bak''' aan de hijskraan waarmee kolen op de loc geladen worden; "bakkie over deurtje:" manier van kolenladen, waarbij in het machinistenhuis kolen op de voetplaat gestort worden; de laadbak wordt dan boven de toegangsdeur tot het machinistenhuis gehesen, en zijdelings in het machinistenhuis leeggestort op de voetplaat; werd vooral gedaan bij kleinere machines, als de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700 (zie: [[Woorden - B#Bello|Bello]]). 2. Open goederenwagen voor het vervoer van kolen en andere losse [[Woorden - L#Lading|lading]]; "een lege bakkentrein". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] 3. Bij reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]]: elk rijtuig van een treinstel en ieder los rijtuig van een treinstel. Bijvoorbeeld: een VIRM-viertje bestaat uit vier bakken. | + | |Omschrijving= 1. Kolenlaadbak aan de hijskraan waarmee kolen op de loc geladen worden; ''bakkie over deurtje:'' manier van kolenladen, waarbij in het machinistenhuis kolen op de voetplaat gestort worden; de laadbak wordt dan boven de toegangsdeur tot het machinistenhuis gehesen, en zijdelings in het machinistenhuis leeggestort op de voetplaat; werd vooral gedaan bij kleinere machines, als de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700 (zie: [[Woorden - B#Bello|Bello]]). 2. Open goederenwagen voor het vervoer van kolen en andere losse [[Woorden - L#Lading|lading]]; ''een lege bakkentrein''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] 3. Bij reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]]: elk rijtuig van een treinstel en ieder los rijtuig van een treinstel. Bijvoorbeeld: een VIRM-viertje bestaat uit vier bakken. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bakcode | | |Trefwoord= Bakcode |
− | |Omschrijving= Sinds 1951 door de NS ingevoerd uniek nummer voor het reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]] (personentreinen). (zie ook: [[UIC-codering rollend materieel]]). Deze '''bakcode''' (het UIC-nummer) is later vervangen door het [[Woorden - E#EVN.|Europese Voertuig Nummer]] (EVN). | + | |Omschrijving= Sinds 1951 door de NS ingevoerd uniek nummer voor het reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]] (personentreinen). (zie ook: [[UIC-codering rollend materieel]]). Deze bakcode (het UIC-nummer) is later vervangen door het [[Woorden - E#EVN.|Europese Voertuig Nummer]] (EVN). |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Baken | | |Trefwoord= Baken |
− | |Omschrijving= Onderdeel van een beveiligingssysteem (bijvoorbeeld behorend bij [[Woorden - A#ATB-NG.|ATB-NG]] of [[Woorden - E#ETCS.|ETCS]]) dat wordt geplaatst tussen beide spoorstaven. Hiermee wordt tijdens de passage van de trein een '''baken'''bericht door de trein uitgelezen (passief baken) of worden over en weer tussen trein en baken berichten overgebracht (actief baken). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Onderdeel van een beveiligingssysteem (bijvoorbeeld behorend bij [[Woorden - A#ATB-NG.|ATB-NG]] of [[Woorden - E#ETCS.|ETCS]]) dat wordt geplaatst tussen beide spoorstaven. Hiermee wordt tijdens de passage van de trein een bakenbericht door de trein uitgelezen (passief baken) of worden over en weer tussen trein en baken berichten overgebracht (actief baken). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bakenzender | | |Trefwoord= Bakenzender |
− | |Omschrijving= Onderdeel van [[Woorden - T#Telerail|Telerail]]. Een '''bakenzender''' verzendt een radiosignaal dat door de telerail-installatie in de trein wordt gebruikt om automatisch over te schakelen op de zendfrequentie van het beheersgebied waar de trein naar toe rijdt. Alle overgangen tussen beheersgebieden zijn voorzien van bakenzenders. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Onderdeel van [[Woorden - T#Telerail|Telerail]]. Een bakenzender verzendt een radiosignaal dat door de telerail-installatie in de trein wordt gebruikt om automatisch over te schakelen op de zendfrequentie van het beheersgebied waar de trein naar toe rijdt. Alle overgangen tussen beheersgebieden zijn voorzien van bakenzenders. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bakje | | |Trefwoord= Bakje |
− | |Omschrijving= 1. Goederenwagen, meestal een open goederenwagen, die er uit ziet als een open '''bak'''; vergelijk "kastje;" 2. Bijnaam van klein rangeerlocje; vgl. "hippeltje, kikkertje, kasse," waarschijnlijk naar het vierkante uiterlijk van veel kleine locomotieven. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Goederenwagen, meestal een open goederenwagen, die er uit ziet als een open bak; vergelijk ''kastje;'' 2. Bijnaam van klein rangeerlocje; vgl. ''hippeltje, kikkertje, kasse,'' wrs. Naar het vierkante uiterlijk van veel kleine locomotieven. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 105: |
Regel 106: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bakschuif | | |Trefwoord= Bakschuif |
− | |Omschrijving= Vlakke stoomschuif, die als een afsluitende '''bak''' over de stoompoorten ligt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Vlakke stoomschuif, die als een afsluitende bak over de stoompoorten ligt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 113: |
Regel 114: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Ballastbed | | |Trefwoord= Ballastbed |
− | |Omschrijving= Ondergrond waarop de dwarsliggers met rails rusten. Het '''ballastbed''' fungeert als trillingsdemper en bevorderd de afvoer van regenwater. Eerder ballastbed was gemaakt van zand. Tegenwoordig gebruikt men grind of steenslag (zie ook het artikel [[Bedding en ballast]]). | + | |Omschrijving= Ondergrond waarop de dwarsliggers met rails rusten. Het ballastbed fungeert als trillingsdemper en bevorderd de afvoer van regenwater. Eerder ballastbed was gemaakt van zand. Tegenwoordig gebruikt men grind of steenslag (zie ook het artikel ''[[Bedding en ballast]]''). |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Ballastloos spoor | | |Trefwoord= Ballastloos spoor |
− | |Omschrijving= '''Ballastloos spoor''' is elke vorm van een spoorconstructie, waarbij geen losse ballast wordt toegepast. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Elke vorm van een spoorconstructie, waarbij geen losse ballast wordt toegepast. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 125: |
Regel 126: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Banenkroet | | |Trefwoord= Banenkroet |
− | |Omschrijving= "Spoor'''banenkruid'''", de planten of het onkruid dat groeit tussen de sporen: bijnaam om het "spoorvolk" mee aan te duiden, die mensen die bij de spoorweg werken, waarschijnlijk afkomstig uit Limburg. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 'Spoorbanenkruid', de planten of het onkruid dat groeit tussen de sporen: bijnaam om het 'spoorvolk' mee aan te duiden, die mensen die bij de spoorweg werken, waarschijnlijk afkomstig uit Limburg. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bareel | | |Trefwoord= Bareel |
− | |Omschrijving= (België): Afsluithek bij overweg. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] Zie ook: [[Woorden - R#Rolbareel|Rolbareel]]. | + | |Omschrijving= (België): Afsluithek bij overweg; zie ook: [[Woorden - R#Rolbareel|Rolbareel]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bascul | | |Trefwoord= Bascul |
− | |Omschrijving= (België, Fr. Bascule): Klaprooster, valrooster. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (België, Fr. Bascule): Klaprooster, valrooster. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Base | | |Trefwoord= Base |
− | |Omschrijving= Een '''base''' of loog – ook wel alkali genoemd – is een substantie die eigenschappen heeft, tegengesteld aan een [[Woorden - Z#Zuur|zuur]]. De mate waarin een in water opgeloste stof basisch is, wordt aangegeven met de pH-waarde: 7 is neutraal, hogere waarden zijn basisch, lagere waarden dan 7 zijn zuur.[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Een base of loog – ook wel alkali genoemd – is een substantie die eigenschappen heeft, tegengesteld aan een [[Woorden - Z#Zuur|zuur]]. De mate waarin een in water opgeloste stof basisch is, wordt aangegeven met de pH-waarde: 7 is neutraal, hogere waarden zijn basisch, lagere waarden dan 7 zijn zuur.[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Basisstation | | |Trefwoord= Basisstation |
− | |Omschrijving= Onderdeel van [[Woorden - T#Telerail|"Telerail"]]. Een '''basisstation''' staat op een vaste plaats en zorgt voor de radiocommunicatie tussen de wal-organisatie en de trein. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Onderdeel van 'Telerail'. Een basisstation staat op een vaste plaats en zorgt voor de radiocommunicatie tussen de wal-organisatie en de trein. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 149: |
Regel 150: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bebouwing | | |Trefwoord= Bebouwing |
− | |Omschrijving= De '''gebouwen''' op de modelspoorbaan, zoals huizen, fabrieken en stations. Zie: [[Bebouwing]]. | + | |Omschrijving= De gebouwen op de modelspoorbaan, zoals huizen, fabrieken en stations. Zie: [[Bebouwing]]. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 161: |
Regel 162: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bedienpost | | |Trefwoord= Bedienpost |
− | |Omschrijving= '''Post''' van waaruit seinen en wissels worden '''bediend'''. Ook 'Post T' genoemd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Post van waaruit seinen en wissels worden bediend. Ook 'Post T' genoemd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Beelen | | |Trefwoord= Beelen |
− | |Omschrijving= Bijnaam van de diesellocomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] DE 2601-2606, genoemd naar de Staatsman Lois Jozef Maria '''Beel''', wiens hoofd wel wat leek op het front van de locomotief. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] (zie ook: [https://www.spoorwegmaterieel.nl [[Woorden - M#Materieel|Materieel]]overzicht]). | + | |Omschrijving= Bijnaam van de diesellocomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] DE 2601-2606, genoemd naar de Staatsman Lois Jozef Maria Beel, wiens hoofd wel wat leek op het front van de locomotief. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] (zie ook: [https://www.spoorwegmaterieel.nl [[Woorden - M#Materieel|Materieel]]overzicht]). |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Been | | |Trefwoord= Been |
− | |Omschrijving= Arm van een armsein; de arm is langgerekt en vertoont evenveel (of even weinig) overeenkomst met een arm als met een '''been'''; bovendien komen bij sommige seinbeelden de armen bij elkaar alsof het twee benen aan een menselijk lichaam zijn; "als de benen omhoog zijn kan je komen:" als de twee armen van het voorsein omhoog staan, dan kun je doorrijden (toespeling op seksuele handeling); "benen omhoog:" voorsein veilig; "benen opzij;" aftakken bij het volgende vertakkingssein. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Arm van een armsein; de arm is langgerekt en vertoont evenveel (of even weinig) overeenkomst met een arm als met een been; bovendien komen bij sommige seinbeelden de armen bij elkaar alsof het twee benen aan een menselijk lichaam zijn; ''als de benen omhoog zijn kan je komen:'' als de twee armen van het voorsein omhoog staan, dan kun je doorrijden (toespeling op seksuele handeling); ''benen omhoog:'' voorsein veilig; ''benen opzij;'' aftakken bij het volgende vertakkingssein. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Beer | | |Trefwoord= Beer |
− | |Omschrijving= "'''bruine beer'''", zie: [[Woorden - B#Bruin|Bruin]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''bruine beer'', zie: [[Woorden - B#Bruin|Bruin]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 181: |
Regel 182: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bel | | |Trefwoord= Bel |
− | |Omschrijving= Locomotief'''bel'''. In eerdere jaren en bij sommige maatschappijen moest een trein verplicht gebruik maken van een bel als waarschuwingsmiddel. | + | |Omschrijving= Locomotiefbel. In eerdere jaren en bij sommige maatschappijen moest een trein verplicht gebruik maken van een bel als waarschuwingsmiddel. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bello | | |Trefwoord= Bello |
− | |Omschrijving= '''Bello''' was de bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700, die vaak op de lokaalspoorwegen reden en daar de stoombel in werking hadden, zodat er een aanhoudend bellen te horen was; dit bellen was wettelijk verplicht op sommige baanvlakken; deze bijnaam werd ook gebruikt voor andere locomotieven op lokaalspoorwegen, zoals de serie 5500 en 7000. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700, die vaak op de lokaalspoorwegen reden en daar de stoombel in werking hadden, zodat er een aanhoudend bellen te horen was; dit bellen was wettelijk verplicht op sommige baanvlakken; deze bijnaam werd ook gebruikt voor andere locomotieven op lokaalspoorwegen, zoals de serie 5500 en 7000. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Belpaire | | |Trefwoord= Belpaire |
− | |Omschrijving= Alfred Jules '''Belpaire''', België;. (26-09-1820 — 1893, Oostende). Locomotiefingenieur en directeur generaal van de Belgische spoorwegen. Uitvinder van de vlakke vuurkist (1860), die aanmerkelijk zuiniger stookte als de oudere diepe vuurkisten. Hierdoor kon men goedkopere, relatief slechtere kolen stoken, terwijl de stoomproductie met circa 20% toenam. [https://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_Belpaire Meer over Belpaire]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Alfred Jules Belpaire, België. (26-09-1820 — 1893, Oostende). Locomotiefingenieur en directeur generaal van de Belgische spoorwegen. Uitvinder van de vlakke vuurkist (1860), die aanmerkelijk zuiniger stookte als de oudere diepe vuurkisten. Hierdoor kon men goedkopere, relatief slechtere kolen stoken, terwijl de stoomproductie met circa 20% toenam. [https://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_Belpaire Meer over Belpaire]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bende | | |Trefwoord= Bende |
− | |Omschrijving= "de zwarte '''bende'''": zie: "[[Woorden - Z#Zwart|Zwart]]". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''de zwarte bende'': zie: ''[[Woorden - Z#Zwart|Zwart]]''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bergklimmers | | |Trefwoord= Bergklimmers |
− | |Omschrijving= (bergkruipers) Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 8400, die heuvelachtige trajecten goed aankonden, bijvoorbeeld de lijn Flemalle-Ans; zie ook: "trekpot, dauwworm, strijkijzer, lemmerboot;" ook: "bergkruiper". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (bergkruipers) Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 8400, die heuvelachtige trajecten goed aankonden, bijvoorbeeld de lijn Flemalle-Ans; zie ook: ''trekpot, dauwworm, strijkijzer, lemmerboot;'' ook: ''bergkruiper''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bergkruipers | | |Trefwoord= Bergkruipers |
− | |Omschrijving= Zie: Bergklimmers. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Zie: 'Bergklimmers'. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Beul | | |Trefwoord= Beul |
− | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 3900 en 6300, die zeer grote afmetingen hadden, en waar de stoker zich af'''beul'''de om het vuur bij te houden; wellicht deze naam ook omdat de machines zeer sterk waren, wat men van een beul ook nogal eens denkt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 3900 en 6300, die zeer grote afmetingen hadden, en waar de stoker zich afbeulde om het vuur bij te houden; wellicht deze naam ook omdat de machines zeer sterk waren, wat men van een beul ook nogal eens denkt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bevoegd | | |Trefwoord= Bevoegd |
− | |Omschrijving= "'''Bevoegd''' leerling": zie "Leerling." [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Bevoegd leerling'': zie ''Leerling.'' [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 217: |
Regel 218: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Beweging | | |Trefwoord= Beweging |
− | |Omschrijving= Trein'''beweging'''; "kleine beweging:" rangeerbeweging. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Treinbeweging; ''kleine beweging:'' rangeerbeweging. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Beyer Peacock | | |Trefwoord= Beyer Peacock |
− | |Omschrijving= '''Beyer Peacock''' was een Engelse fabrikant van hoofdzakelijk locomotieven. [https://en.wikipedia.org/wiki/Beyer,_Peacock_and_Company#External_links Meer over Beyer] (Engels). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Engelse fabrikant van hoofdzakelijk locomotieven. [https://en.wikipedia.org/wiki/Beyer,_Peacock_and_Company#External_links Meer over Beyer] (Engels). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 238: |
Regel 239: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bielle | | |Trefwoord= Bielle |
− | |Omschrijving= (Bijèl) (België, Fr.): drijfstang; ook: de "dikke" '''bielle'''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (Bijèl) (België, Fr.): drijfstang; ook: de ''dikke'' bielle. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Biels | | |Trefwoord= Biels |
− | |Omschrijving= (Spoor'''biels'''). Dwarsligger. Dwars onder de rails geplaatste balk, die als drager voor de spoorstaven fungeert. De biels kan gemaakt zijn van eiken- of berkenhout. De huidige bielzen zijn veelal van beton. Er worden reeds proeven gedaan met kunststof bielzen. | + | |Omschrijving= (spoorbiels) Dwarsligger. Dwars onder de rails geplaatste balk, die als drager voor de spoorstaven fungeert. De biels kan gemaakt zijn van eiken- of berkenhout. De huidige bielzen zijn veelal van beton. Er worden reeds proeven gedaan met kunststof bielzen. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Biesje | | |Trefwoord= Biesje |
− | |Omschrijving= "Gouden '''biesje'''": de bies op de pet van het hogere personeel; "er zijn gouden biesjes in de buurt": er is iemand van het hogere personeel in de buurt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Gouden biesje'': de bies op de pet van het hogere personeel; ''er zijn gouden biesjes in de buurt'': er is iemand van het hogere personeel in de buurt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bij | | |Trefwoord= Bij |
− | |Omschrijving= "Een beetje '''bij''' voor los" een beetje stoom "bijgeven" om de buffers van de aan de loc vastgekoppelde wagen en die van de loc wat in te drukken, teneinde de schroefkoppeling gemakkelijk "los" te kunnen draaien bij het ontkoppelen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Een beetje bij voor los'' een beetje stoom ''bijgeven'' om de buffers van de aan de loc vastgekoppelde wagen en die van de loc wat in te drukken, teneinde de schroefkoppeling gemakkelijk ''los'' te kunnen draaien bij het ontkoppelen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bijplaatsen | | |Trefwoord= Bijplaatsen |
− | |Omschrijving= Een trein conform de dienstregeling verlengen door het '''bijplaatsen''' van een treindeel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Een trein conform de dienstregeling verlengen door het bijplaatsen van een treindeel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bijzetten | | |Trefwoord= Bijzetten |
− | |Omschrijving= "Injecteur '''bijzetten'''": Injecteur in werking stellen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Injecteur bijzetten'': Injecteur in werking stellen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Binair | | |Trefwoord= Binair |
− | |Omschrijving= Betekent: tweetallig. Een '''binair''' getal bestaat uit enen en nullen. (zie ook het artikel [[Uitleg Digitaal]]). | + | |Omschrijving= Betekent: tweetallig. Een binair getal bestaat uit enen en nullen. (zie ook het artikel [[Uitleg Digitaal]]). |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 270: |
Regel 271: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Binnenliggend | | |Trefwoord= Binnenliggend |
− | |Omschrijving= Tussen de frameplaten van de loc aangebracht; "'''binnenliggende''' cilinder, binnenliggend drijfwerk": zie ook: [[Woorden - C#Cilinder|Cilinder]]; tegengesteld: [[Woorden - B#Buitenliggend|Buitenliggend]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Tussen de frameplaten van de loc aangebracht; ''binnenliggende cilinder, binnenliggend drijfwerk'': zie ook: [[Woorden - C#Cilinder|Cilinder]]; tegengesteld: [[Woorden - B#Buitenliggend|Buitenliggend]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 278: |
Regel 279: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Binnenvuurkist | | |Trefwoord= Binnenvuurkist |
− | |Omschrijving= Vuurkist; de naam '''binnenvuurkist''' wordt gebruikt als men de vierkante ketel aanduidt als vuurkist; volgens deze zienswijze is dan de vuurkistmantel de buitenvuurkist, en de vuurkist de binnenvuurkist. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Vuurkist; de naam ''binnen''vuurkist wordt gebruikt als men de vierkante ketel aanduidt als vuurkist; volgens deze zienswijze is dan de vuurkistmantel de buitenvuurkist, en de vuurkist de binnenvuurkist. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bistabiele<br />multivibrator | | |Trefwoord= Bistabiele<br />multivibrator |
− | |Omschrijving= Elektronica. '''Multivibrator''' die '''twee stabiele toestanden''' heeft (zie: [[Woorden - M#Multivibrator|Multivibrator]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Elektronica. Multivibrator die twee stabiele toestanden heeft (zie: [[Woorden - M#Multivibrator|Multivibrator]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 290: |
Regel 291: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blaaskraan | | |Trefwoord= Blaaskraan |
− | |Omschrijving= 1. Kraan waarmee de machinist de blazer bedient. 2. hierdoor: de blazer zelf (het bedieningsapparaat wordt met het bediende gelijkgesteld of als één beschouwd); '''blaaskraan''' erin is dan: blazer aan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Kraan waarmee de machinist de blazer bedient. 2. hierdoor: de blazer zelf (het bedieningsapparaat wordt met het bediende gelijkgesteld of als één beschouwd); ''blaaskraan erin'' is dan: blazer aan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blaffen | | |Trefwoord= Blaffen |
− | |Omschrijving= Het geluid dat de loc maakt bij zwaar rijden; dit klinkt als het aanhoudend '''blaffen''' van een hond. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Het geluid dat de loc maakt bij zwaar rijden; dit klinkt als het aanhoudend blaffen van een hond. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blank | | |Trefwoord= Blank |
− | |Omschrijving= "Een '''blanke''' kachel": een schoon vuur, goed brandend, met weinig slakken; "blank" hier dus in bet.: schoon, niet vuil. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Een blanke kachel'': een schoon vuur, goed brandend, met weinig slakken; ''blank'' hier dus in bet.: schoon, niet vuil. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blasie | | |Trefwoord= Blasie |
− | |Omschrijving= "Een '''blasie''' pikken" korte rusttijd nemen tijdens de rangeerdienst; vrijwel alleen gebruikt voor rusten wanneer de rangeerdienst even stopgezet werd, omdat de treinenloop dit eiste; bet. Gelijk aan: "uitblazen": even rust nemen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Een blasie pikken'' korte rusttijd nemen tijdens de rangeerdienst; vrijwel alleen gebruikt voor rusten wanneer de rangeerdienst even stopgezet werd, omdat de treinenloop dit eiste; bet. Gelijk aan: ''uitblazen'': even rust nemen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blauw | | |Trefwoord= Blauw |
− | |Omschrijving= 1. "'''Blauwe''' olie": lichte, dunne smeerolie met een blauwe kleur, voor het smeren van dat deel van het drijfwerk, dat niet met stoom in aanraking komt en er dus niet door verhit wordt; "blauwe werk": bovengenoemd (drijf)werk, dat met blauwe olie gesmeerd wordt; 2."Grote Blauwen": bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3501-3508 (ex-NBDS 30-36) die blauw geschilderd waren, ook: "Blauwe Brabanders, Blauwpijpers; Blauwe Engel": bijnaam van de dieseltreinstellen van de serie DE 2 61-106, tweewagenstellen die eens lichtblauw geschilderd waren; genoemd naar de zeer populaire film 'Der Blaue Engel' (1930), waarin Marlene Dietrich de hoofdrol van tingeltangelzangeres speelde. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. ''Blauwe olie'': lichte, dunne smeerolie met een blauwe kleur, voor het smeren van dat deel van het drijfwerk, dat niet met stoom in aanraking komt en er dus niet door verhit wordt; ''blauwe werk'': bovengenoemd (drijf)werk, dat met blauwe olie gesmeerd wordt; 2.''Grote Blauwen'': bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3501-3508 (ex-NBDS 30-36) die blauw geschilderd waren, ook: ''Blauwe Brabanders, Blauwpijpers; Blauwe Engel'': bijnaam van de dieseltreinstellen van de serie DE 2 61-106, tweewagenstellen die eens lichtblauw geschilderd waren; genoemd naar de zeer populaire film 'Der Blaue Engel' (1930), waarin Marlene Dietrich de hoofdrol van tingeltangelzangeres speelde. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blauwe platen | | |Trefwoord= Blauwe platen |
− | |Omschrijving= Styrofoam, Styrodur of Austrotherm XPS (merknamen). Harde '''blauwe''', roze of groene polystyreen isolatie'''platen'''. De kleur is afhankelijk van welke fabrikant het materiaal produceert: Styrodur (BASF, kleur: groen), Austrotherm XPS (kleur: rose) of Styrofoam (Dow Chemical, (kleur: blauw) (zie: [[Woorden - X#XPS|XPS]]) [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] (zie ook het artikel [[Onderbouwconstructies]]). | + | |Omschrijving= Styrofoam, Styrodur of Austrotherm XPS (merknamen). Harde blauwe, roze of groene polystyreen isolatieplaten. De kleur is afhankelijk van welke fabrikant het materiaal produceert: Styrodur (BASF, kleur: groen), Austrotherm XPS (kleur: rose) of Styrofoam (Dow Chemical, (kleur: blauw) (zie: [[Woorden - X#XPS|XPS]]) [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] (zie ook het artikel [[Onderbouwconstructies]]). |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blazen | | |Trefwoord= Blazen |
− | |Omschrijving= Het geluid van de veiligheidsklep(pen), wanneer daar stoom doorheen blaast; "de loc '''blaast'''". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Het geluid van de veiligheidsklep(pen), wanneer daar stoom doorheen blaast; ''de loc blaast''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blazer | | |Trefwoord= Blazer |
− | |Omschrijving= Aanjager; de '''blazer''' blaast "stoom" de rookkast in en de schoorsteen uit (naam slaat op "werking" van het toestel) of: de blazer brengt hierdoor een blazende luchtstroom teweeg door het "vuur" heen (naam slaat op "effect". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Aanjager; de blazer blaast ''stoom'' de rookkast in en de schoorsteen uit (naam slaat op ''werking'' van het toestel) of: de blazer brengt hierdoor een blazende luchtstroom teweeg door het ''vuur'' heen (naam slaat op ''effect''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blikken | | |Trefwoord= Blikken |
− | |Omschrijving= "'''Blikken Tinus'''": bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 2100, waarvan het drijfwerk gauw los zat, en dan een rammelend geluid, als van blik ging maken; "Tinus" is een eigennaam, net als in de samenstelling "houten klaas". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Blikken Tinus'': bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 2100, waarvan het drijfwerk gauw los zat, en dan een rammelend geluid, als van blik ging maken; ''Tinus'' is een eigennaam, net als in de samenstelling ''houten klaas''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blinde as | | |Trefwoord= Blinde as |
− | |Omschrijving= Door elektromotor(en) bewogen, via een reductiekast gekoppelde as, die door middel van tandwielen de assen van een locomotief aandrijft. | + | |Omschrijving= Door elektromotor(en) bewogen, via een reductiekast gekoppelde as, die door middel van drijfstangen de assen van een locomotief aandrijven. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 334: |
Regel 335: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blokkendozen | | |Trefwoord= Blokkendozen |
− | |Omschrijving= Bijnaam van de elektrische treinstellen uit 1924 ([[Woorden - M#Materieel|Materieel]] 24 ofgekort: Mat'24), die vierkant waren en daardoor op '''blokkendozen''' leken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Bijnaam van de elektrische treinstellen uit 1924 ([[Woorden - M#Materieel|Materieel]] 24 ofgekort: Mat'24), die vierkant waren en daardoor op blokkendozen leken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 350: |
Regel 351: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Blokwachter | | |Trefwoord= Blokwachter |
− | |Omschrijving= Spoorbeambte: '''wachter''' van een '''blok'''. Zie: [[Woorden - B#Blokstelsel|Blokstelsel]]. | + | |Omschrijving= Spoorbeambte: wachter van een blok. Zie: [[Woorden - B#Blokstelsel|Blokstelsel]]. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 358: |
Regel 359: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bogie | | |Trefwoord= Bogie |
− | |Omschrijving= (Engels) Draaibaar onderstel met twee- of meer paren wielen onder het eind van een locomotief, spoorwagen of rijtuig; bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700 en ook wel van de serie 2100, die zo’n [[Woorden - D#Draaistel|draaistel]] hadden. Zie ook: "Boog, Rijnboog". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (Engels) Draaibaar onderstel met twee- of meer paren wielen onder het eind van een locomotief, spoorwagen of rijtuig; bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700 en ook wel van de serie 2100, die zo’n draaistel hadden. Zie ook: ''Boog, Rijnboog''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 366: |
Regel 367: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bok | | |Trefwoord= Bok |
− | |Omschrijving= 1. Bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 500, 6000, 6200,6300 en 7100; genoemd naar het "dier" '''bok''', dat snel wegtrekt voor een wagen (voor serie 6000,6200 en 6300) resp. niet zo groot is (voor serie 500 en 7100); 2. gestel van in de grond vaststaande en verbonden palen op het einde van een dood spoor ("stoot'''bok'''"); zie ook: "Stootjuk"; voetplaat, machinistenhuis, naar de oude betekenis van de koetsier vóór op een rijtuig; 4. (België) Limburgse bijnaam voor loc van het type 53; ook: "Kasse" (Gents), "Broekverbrander" (Leuvens); "bok" werd gebezigd omdat de loc niet veel groter was dan dit kleine trekdier; zie ook: "Geit, Sik, Bok 1". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 500, 6000, 6200,6300 en 7100; genoemd naar het ''dier'' bok, dat snel wegtrekt voor een wagen (voor serie 6000,6200 en 6300) resp. niet zo groot is (voor serie 500 en 7100); 2. gestel van in de grond vaststaande en verbonden palen op het einde van een dood spoor (''stootbok''); zie ook: ''Stootjuk''; voetplaat, machinistenhuis, naar de oude betekenis van de koetsier vóór op een rijtuig; 4. (België) Limburgse bijnaam voor loc van het type 53; ook: ''Kasse'' (Gents), ''Broekverbrander'' (Leuvens); ''bok'' werd gebezigd omdat de loc niet veel groter was dan dit kleine trekdier; zie ook: ''Geit, Sik, Bok 1''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 374: |
Regel 375: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bollen | | |Trefwoord= Bollen |
− | |Omschrijving= (België): Rijden; "we '''bollen''' van Hasselt naar Diest". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (België): Rijden; ''we bollen van Hasselt naar Diest''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Boog (Spoorwegen) | | |Trefwoord= Boog (Spoorwegen) |
− | |Omschrijving= Een '''boog''' is een bocht in een spoor- of tramweg. Bij spoorwegen in Nederland is de '''boog'''straal minimaal 190 meter op spoorgedeeltes waar maximaal 40 km/h gereden mag worden en minimaal 400 meter waar sneller gereden mag worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Boog_(spoor) Boog]. | + | |Omschrijving= Een boog is een bocht in een spoor- of tramweg. Bij spoorwegen in Nederland is de '''boog'''straal minimaal 190 meter op spoorgedeeltes waar maximaal 40 km/h gereden mag worden en minimaal 400 meter waar sneller gereden mag worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Boog_(spoor) Boog]. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Boog | | |Trefwoord= Boog |
− | |Omschrijving= 1. Bocht in de rails, gebogen baanvlak; 2. Bogie; zowel het draaistel als de locomotiefbijnaam voor de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700/1800, maar ook de serie 2100; "natte boog": bijnaam van de locomotieven van de serie 1300, die geen oververhitter hadden zoals de 1700-en. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Bocht in de rails, gebogen baanvlak; 2. Bogie; zowel het draaistel als de locomotiefbijnaam voor de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700/1800, maar ook de serie 2100; ''natte boog'': bijnaam van de locomotieven van de serie 1300, die geen oververhitter hadden zoals de 1700-en. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Booster | | |Trefwoord= Booster |
− | |Omschrijving= Vermogensversterker (in het Engels: '''booster''') bij digitale baanbesturing. Zie ook het artikel [[Uitleg Digitaal]]. | + | |Omschrijving= Vermogensversterking bij digitale baanbesturing. Zie ook het artikel [[Uitleg Digitaal]]. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bordenman | | |Trefwoord= Bordenman |
− | |Omschrijving= Rangeerder of stationsassistent die belast is met het draaien van de koersborden van de trein; zie ook: "Paalman". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Rangeerder of stationsassistent die belast is met het draaien van de koersborden van de trein; zie ook: ''Paalman''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bordessein | | |Trefwoord= Bordessein |
− | |Omschrijving= Vertakkingssein, opgebouwd uit een paal met daarop een '''bordes''', waarop weer naast elkaar twee korte '''sein'''palen zijn aangebracht. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Vertakkingssein, opgebouwd uit een paal met daarop een bordes, waarop weer naast elkaar twee korte seinpalen zijn aangebracht. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Borsig A. | | |Trefwoord= Borsig A. |
− | |Omschrijving= '''Borsig''', Berlin-Tegel. Duitse fabrikant van locomotieven en [[Woorden - M#Materieel|materieel]]. [https://de.wikipedia.org/wiki/Borsig_%28Unternehmen%29 Meer over Borsig] (Duits). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Borsig, Berlin-Tegel. Duitse fabrikant van locomotieven en [[Woorden - M#Materieel|materieel]]. [https://de.wikipedia.org/wiki/Borsig_%28Unternehmen%29 Meer over Borsig] (Duits). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bougies | | |Trefwoord= Bougies |
− | |Omschrijving= Zie: '[[Woorden - B#Bogie|Bogie'. | + | |Omschrijving= Zie: 'Bogie'. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bouwfase | | |Trefwoord= Bouwfase |
− | |Omschrijving= De fase waarin men werkelijk bezig is met het bouwen van een ontwerp, voorafgaand aan de zgn. indienststellingsfase. De '''bouwfase''' kan weer uit meerdere bouwfasen bestaan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= De fase waarin men werkelijk bezig is met het bouwen van een ontwerp, voorafgaand aan de zgn. indienststellingsfase. De bouwfase kan weer uit meerdere bouwfasen bestaan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bovenbalk | | |Trefwoord= Bovenbalk |
− | |Omschrijving= Zie: '[[Woorden - B#Bovenligger|Bovenligger]]'. | + | |Omschrijving= Zie: 'Bovenligger'. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 418: |
Regel 419: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bovenbouw<br />constructie | | |Trefwoord= Bovenbouw<br />constructie |
− | |Omschrijving= Het samenstel van constructieonderdelen ten behoeve van '''bovenbouw''' (spoorstaven, bevestiging, dwarsliggers, enz.) [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Het samenstel van constructieonderdelen ten behoeve van bovenbouw (spoorstaven, bevestiging, dwarsliggers, enz.) [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 426: |
Regel 427: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bovenleidingspaal | | |Trefwoord= Bovenleidingspaal |
− | |Omschrijving= Vertikaal opstaand profiel van staal of beton, dat als constuctieëlement wordt gebruikt om het bovenleidingsysteem aan op te hangen. [https://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=bovenleidingspaal Meer over Bovenleidingspaal]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Vertikaal opstaand profiel van staal of beton, dat als constuctieëlement wordt gebruikt om het bovenleidingsysteem aan op te hangen. [https://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=bovenleidingspaal Meer over Bovenleidingspaal]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 434: |
Regel 435: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bovenleiding<br />systeem | | |Trefwoord= Bovenleiding<br />systeem |
− | |Omschrijving= Geheel van rijdraad, hangdraden, draagkabel en bevestigingsmateriaal aan de bovenleidingpalen of bovenleidingsportalen. Er bestaan verschillende '''bovenleidingsystemen''' voor verschillende toepassingen. Belangrijke parameters zijn spanning, rijsnelheid, treinintensiteit, minimale volgafstand, aanzetversnelling, gelijktijdigheid. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Geheel van rijdraad, hangdraden, draagkabel en bevestigingsmateriaal aan de bovenleidingpalen of bovenleidingsportalen. Er bestaan verschillende bovenleidingsystemen voor verschillende toepassingen. Belangrijke parameters zijn spanning, rijsnelheid, treinintensiteit, minimale volgafstand, aanzetversnelling, gelijktijdigheid. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 450: |
Regel 451: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Boîte | | |Trefwoord= Boîte |
− | |Omschrijving= (België, Fr.). oliebus ter smering van de wielen; "de '''boîte'''n van de locomotief". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (België, Fr.). oliebus ter smering van de wielen; ''de boîten van de locomotief''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Braaier | | |Trefwoord= Braaier |
− | |Omschrijving= Brader. Vuur; "een beste '''braaier''' onder de deur": een goed vuur in de vuurkist onder de vuurdeur. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Brader. Vuur; ''een beste braaier onder de deur'': een goed vuur in de vuurkist onder de vuurdeur. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 466: |
Regel 467: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bras fort | | |Trefwoord= Bras fort |
− | |Omschrijving= (België, Fr.): "hij is een '''bras fort'''": hij is een machinist met een sterke arm. Zie: 'Arm 3'. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (België, Fr.): ''hij is een brasfort'': hij is een machinist met een sterke arm. Zie: 'Arm 3'. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 474: |
Regel 475: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Breda | | |Trefwoord= Breda |
− | |Omschrijving= Machinefabriek "'''Breda'''", v/h Backer & Rueb, Breda. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Machinefabriek_Breda Meer over 'Breda']. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Machinefabriek 'Breda', v/h Backer & Rueb, Breda. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Machinefabriek_Breda Meer over 'Breda']. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 486: |
Regel 487: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Broek | | |Trefwoord= Broek |
− | |Omschrijving= "Even met de '''broek''' af moeten": zijn behoefte moeten doen, naar de WC moeten. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Even met de broek af moeten'': zijn behoefte moeten doen, naar de WC moeten. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Broekverbrander | | |Trefwoord= Broekverbrander |
− | |Omschrijving= (België): waarschijnlijk Leuvense bijnaam voor loc van het type 53; ook: "bok 4". (Limburgs), "kasse" (Gents); "'''broekverbrander'''" werd gebruikt omdat de loc zo klein was, dat de stoker bij het stoken zeer dicht bij het vuur stond. Daardoor kon (bij geöpende vuurdeur en sluiten van de regulateur, waarbij het vuur soms het machinistenhuis inslaat doordat er geen geforceerde trek meer is) zijn broek in brand vliegen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (België): waarschijnlijk Leuvense bijnaam voor loc van het type 53; ook: ''bok 4''. (Limburgs), ''kasse'' (Gents); ''broekverbrander'' werd gebruikt omdat de loc zo klein was, dat de stoker bij het stoken zeer dicht bij het vuur stond. Daardoor kon (bij geöpende vuurdeur en sluiten van de regulateur, waarbij het vuur soms het machinistenhuis inslaat doordat er geen geforceerde trek meer is) zijn broek in brand vliegen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 498: |
Regel 499: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Brug | | |Trefwoord= Brug |
− | |Omschrijving= Vuurbrug; "op de '''brug''' stoken": de kolen te hoog de vuurkist ingooien, zodat de kolen bovenop de vuurbrug vallen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Vuurbrug; ''op de brug stoken'': de kolen te hoog de vuurkist ingooien, zodat de kolen bovenop de vuurbrug vallen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bruggelijkrichter | | |Trefwoord= Bruggelijkrichter |
− | |Omschrijving= Elektronica; Een '''bruggelijkrichter''', ook [https://nl.wikipedia.org/wiki/Leo_Graetz Graetz]-schakeling genoemd, naar Leo Graetz, (die de schakeling in 1897 publiceerde in de Elektronische Zeitung, vol. 25), bestaat uit vier diodes, die een wisselspanning (bijvoorbeeld van een transformator) omzetten naar een pulserende gelijkspanning. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Elektronica; Een bruggelijkrichter, ook [https://nl.wikipedia.org/wiki/Leo_Graetz Graetz]-schakeling genoemd, naar Leo Graetz, (die de schakeling in 1897 publiceerde in de Elektronische Zeitung, vol. 25), bestaat uit vier diodes, die een wisselspanning (bijvoorbeeld van een transformator) omzetten naar een pulserende gelijkspanning [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 510: |
Regel 511: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bruin | | |Trefwoord= Bruin |
− | |Omschrijving= "'''Bruine Beer'''": bijnaam van de diesellocomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] DE 2201-2350, die lange tijd donkerbruin waren. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= ''Bruine Beer'': bijnaam van de diesellocomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] DE 2201-2350, die lange tijd donkerbruin waren. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bruinkool | | |Trefwoord= Bruinkool |
− | |Omschrijving= '''Bruinkool''' is een fossiele brandstof die bestaat uit plantenresten die in diepe aardlagen tot koolstof en andere scheikundige verbindingen worden omgezet. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Bruinkool is een fossiele brandstof die bestaat uit plantenresten die in diepe aardlagen tot koolstof en andere scheikundige verbindingen worden omgezet. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Brutaal | | |Trefwoord= Brutaal |
− | |Omschrijving= (België) "Hij rijdt te '''brutaal'''"; hij zet te sterk aan, waardoor de machine doorslaat. Zie ook: "Trommelaar, Sterke arm, Bras fort, Hakkepoffer, Timmerman". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (België) ''Hij rijdt te brutaal''; hij zet te sterk aan, waardoor de machine doorslaat. Zie ook: '' Trommelaar, Sterke arm, Bras fort, Hakkepoffer, Timmerman''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 526: |
Regel 527: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bufferbalk | | |Trefwoord= Bufferbalk |
− | |Omschrijving= '''Balk''' aan voorzijde van een locomotief waarop de '''buffers''' zijn gemonteerd. | + | |Omschrijving= Balk aan voorzijde van een locomotief waarop de buffers zijn gemonteerd. |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 538: |
Regel 539: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Buitendrijfstang | | |Trefwoord= Buitendrijfstang |
− | |Omschrijving= '''Drijfstang''' als onderdeel van een '''buitenliggend''' drijfwerk. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Drijfstang als onderdeel van een buitenliggend drijfwerk. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Buitenliggend | | |Trefwoord= Buitenliggend |
− | |Omschrijving= Buiten de frameplaat van de locomotief aangebracht; "'''buitenl.''' cilinder/drijfwerk". Zie ook: "cilinder"; tegengesteld: "binnenliggend". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Buiten de frameplaat van de locomotief aangebracht; ''buitenl. cilinder/drijfwerk''. Zie ook: ''cilinder''; tegengesteld: ''binnenliggend''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Buitenligger | | |Trefwoord= Buitenligger |
− | |Omschrijving= Loc met '''buitenliggende''' cilinders; ook gebruikt als bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 700 en 900, die zulke cilinders hadden; net als bij het woord schudder, zien we dat de eigenschap van een ''onderdeel'' van de loc de naam geeft aan het geheel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Loc met buitenliggende cilinders; ook gebruikt als bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 700 en 900, die zulke cilinders hadden; net als bij het woord schudder, zien we dat de eigenschap van een ''onderdeel'' van de loc de naam geeft aan het geheel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
Regel 554: |
Regel 555: |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Buitensporen | | |Trefwoord= Buitensporen |
− | |Omschrijving= Bij een baanvak bestaande uit vier of meer sporen zijn de aan de buitenzijde gelegen sporen de '''buitensporen'''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Bij een baanvak bestaande uit vier of meer sporen zijn de aan de buitenzijde gelegen sporen de buitensporen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Buitenvuurkist | | |Trefwoord= Buitenvuurkist |
− | |Omschrijving= Vuurkistmantel; tegengesteld: "Binnenvuurkist". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Vuurkistmantel; tegengesteld: ''Binnenvuurkist''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Bult | | |Trefwoord= Bult |
− | |Omschrijving= 1. Rangeerheuvel; 2. Heuveltje, hoop kolen op het rooster, in de vuurkist, onder de vuurdeur; "een '''bult''' onder de deur"; (sommige locomotieven moesten zo gestookt worden om een goede circulatie van de hete gassen te krijgen). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Rangeerheuvel; 2. Heuveltje, hoop kolen op het rooster, in de vuurkist, onder de vuurdeur; ''een bult onder de deur''; (sommige locomotieven moesten zo gestookt worden om een goede circulatie van de hete gassen te krijgen). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Burette | | |Trefwoord= Burette |
− | |Omschrijving= (België, Fr.): smeerkan met (lange) olietuit, met klepje om olie af te sluiten; in België zegt men "niet": lange kan, zoals in Nederland gebruikelijk. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= (België, Fr.): smeerkan met (lange) olietuit, met klepje om olie af te sluiten; in België zegt men ''niet'': lange kan, zoals in Nederland gebruikelijk. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Butanon | | |Trefwoord= Butanon |
− | |Omschrijving= '''Butanon''' of methylethylketon (doorgaans afgekort tot MEK) is een keton met als brutoformule C4H8O. Naast aceton is het een van de eenvoudigste van deze verbindingen. Het is een kleurloze vloeistof, met een doordringende, zoete geur die door sommigen als prettig en door anderen als stank wordt ervaren. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Butanon of methylethylketon (doorgaans afgekort tot MEK) is een keton met als brutoformule C4H8O. Naast aceton is het een van de eenvoudigste van deze verbindingen. Het is een kleurloze vloeistof, met een doordringende, zoete geur die door sommigen als prettig en door anderen als stank wordt ervaren. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| }} | | }} |
| {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| |Trefwoord= Buttoir | | |Trefwoord= Buttoir |
− | |Omschrijving= (België, Fr.): buffer. | + | |Omschrijving= (België, Fr.): buffer. |
| }} | | }} |
| {{Gerelateerde termen | | {{Gerelateerde termen |
Regel 586: |
Regel 587: |
| |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| ! scope= "row" width="75%" | | | ! scope= "row" width="75%" | |
− | | <small>Laatste wijziging: 21 jun 2023 10:16 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 11 jun 2023 9:56 (CET)</small> |
| |} | | |} |
| [[Categorie: Afkortingen|B]] | | [[Categorie: Afkortingen|B]] |