|
|
| Regel 34: |
Regel 34: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Baak | | |Trefwoord= Baak |
| − | |Omschrijving= 1. Een schuingeplaatst bord, voorafgaand aan een sein (zie ook het artikel [[Seinen]]). 2. Reflecterende bordjes van 15 × 15 cm die vóór een sein op de vrije baan geplaatst zijn. Eerst drie bordjes op ongeveer 210 meter afstand, daarna twee bordjes op ongeveer 140 meter afstand en daarna een enkel bordje op ongeveer 70 meter afstand. De bordjes dienen voor de oriëntatie van de machinist, wanneer het sein gedoofd mocht zijn. | + | |Omschrijving= 1. Een schuingeplaatst bord, voorafgaand aan een sein (zie ook het artikel [[Seinen]]).<br />2. Reflecterende bordjes van 15 × 15 cm die vóór een sein op de vrije baan geplaatst zijn. Eerst drie bordjes op ongeveer 210 meter afstand, daarna twee bordjes op ongeveer 140 meter afstand en daarna een enkel bordje op ongeveer 70 meter afstand. De bordjes dienen voor de oriëntatie van de machinist, wanneer het sein gedoofd mocht zijn. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Baan | | |Trefwoord= Baan |
| − | |Omschrijving= 1. Spoor'''baan'''. 2. Modelspoorbaan. (zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]) | + | |Omschrijving= 1. Spoor'''baan'''.<br />2. Modelspoorbaan. (zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]) |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 82: |
Regel 82: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bak | | |Trefwoord= Bak |
| − | |Omschrijving= 1. Kolenlaad'''bak''' aan de hijskraan waarmee kolen op de loc geladen worden; "bakkie over deurtje:" manier van kolenladen, waarbij in het machinistenhuis kolen op de voetplaat gestort worden; de laadbak wordt dan boven de toegangsdeur tot het machinistenhuis gehesen, en zijdelings in het machinistenhuis leeggestort op de voetplaat; werd vooral gedaan bij kleinere machines, als de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700 (zie: [[Woorden - B#Bello|Bello]]). 2. Open goederenwagen voor het vervoer van kolen en andere losse [[Woorden - L#Lading|lading]]; "een lege bakkentrein". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] 3. Bij reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]]: elk rijtuig van een treinstel en ieder los rijtuig van een treinstel. Bijvoorbeeld: een VIRM-viertje bestaat uit vier bakken. | + | |Omschrijving= 1. Kolenlaad'''bak''' aan de hijskraan waarmee kolen op de loc geladen worden; "bakkie over deurtje:" manier van kolenladen, waarbij in het machinistenhuis kolen op de voetplaat gestort worden; de laadbak wordt dan boven de toegangsdeur tot het machinistenhuis gehesen, en zijdelings in het machinistenhuis leeggestort op de voetplaat; werd vooral gedaan bij kleinere machines, als de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7700 (zie: [[Woorden - B#Bello|Bello]]).<br />2. Open goederenwagen voor het vervoer van kolen en andere losse [[Woorden - L#Lading|lading]]; "een lege bakkentrein". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]<br />3. Bij reizigers[[Woorden - M#Materieel|materieel]]: elk rijtuig van een treinstel en ieder los rijtuig van een treinstel. Bijvoorbeeld: een VIRM-viertje bestaat uit vier bakken. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 98: |
Regel 98: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bakje | | |Trefwoord= Bakje |
| − | |Omschrijving= 1. Goederenwagen, meestal een open goederenwagen, die er uit ziet als een open '''bak'''; vergelijk "kastje;" 2. Bijnaam van klein rangeerlocje; vgl. "hippeltje, kikkertje, kasse," waarschijnlijk naar het vierkante uiterlijk van veel kleine locomotieven. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Goederenwagen, meestal een open goederenwagen, die er uit ziet als een open '''bak'''; vergelijk "kastje;"<br />2. Bijnaam van klein rangeerlocje; vgl. "hippeltje, kikkertje, kasse," waarschijnlijk naar het vierkante uiterlijk van veel kleine locomotieven. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 307: |
Regel 307: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Blaaskraan | | |Trefwoord= Blaaskraan |
| − | |Omschrijving= 1. Kraan waarmee de machinist de blazer bedient. 2. hierdoor: de blazer zelf (het bedieningsapparaat wordt met het bediende gelijkgesteld of als één beschouwd); '''blaaskraan''' erin is dan: blazer aan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Kraan waarmee de machinist de blazer bedient.<br />2. hierdoor: de blazer zelf (het bedieningsapparaat wordt met het bediende gelijkgesteld of als één beschouwd); '''blaaskraan''' erin is dan: blazer aan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 323: |
Regel 323: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Blauw | | |Trefwoord= Blauw |
| − | |Omschrijving= 1. "'''Blauwe''' olie": lichte, dunne smeerolie met een blauwe kleur, voor het smeren van dat deel van het drijfwerk, dat niet met stoom in aanraking komt en er dus niet door verhit wordt; "blauwe werk": bovengenoemd (drijf)werk, dat met blauwe olie gesmeerd wordt; 2."Grote Blauwen": bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3501-3508 (ex-NBDS 30-36) die blauw geschilderd waren, ook: "Blauwe Brabanders, Blauwpijpers; Blauwe Engel": bijnaam van de dieseltreinstellen van de serie DE 2 61-106, tweewagenstellen die eens lichtblauw geschilderd waren; genoemd naar de zeer populaire film 'Der Blaue Engel' (1930), waarin Marlene Dietrich de hoofdrol van tingeltangelzangeres speelde. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. "'''Blauwe''' olie": lichte, dunne smeerolie met een blauwe kleur, voor het smeren van dat deel van het drijfwerk, dat niet met stoom in aanraking komt en er dus niet door verhit wordt; "blauwe werk": bovengenoemd (drijf)werk, dat met blauwe olie gesmeerd wordt;<br />2."Grote Blauwen": bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3501-3508 (ex-NBDS 30-36) die blauw geschilderd waren, ook: "Blauwe Brabanders, Blauwpijpers; Blauwe Engel": bijnaam van de dieseltreinstellen van de serie DE 2 61-106, tweewagenstellen die eens lichtblauw geschilderd waren; genoemd naar de zeer populaire film 'Der Blaue Engel' (1930), waarin Marlene Dietrich de hoofdrol van tingeltangelzangeres speelde. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 391: |
Regel 391: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bok | | |Trefwoord= Bok |
| − | |Omschrijving= 1. Bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 500, 6000, 6200,6300 en 7100; genoemd naar het "dier" '''bok''', dat snel wegtrekt voor een wagen (voor serie 6000,6200 en 6300) resp. niet zo groot is (voor serie 500 en 7100); 2. gestel van in de grond vaststaande en verbonden palen op het einde van een dood spoor ("stoot'''bok'''"); zie ook: "Stootjuk"; voetplaat, machinistenhuis, naar de oude betekenis van de koetsier vóór op een rijtuig; 4. (België) Limburgse bijnaam voor loc van het type 53; ook: "Kasse" (Gents), "Broekverbrander" (Leuvens); "bok" werd gebezigd omdat de loc niet veel groter was dan dit kleine trekdier; zie ook: "Geit, Sik, Bok 1". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Bijnaam voor de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 500, 6000, 6200,6300 en 7100; genoemd naar het "dier" '''bok''', dat snel wegtrekt voor een wagen (voor serie 6000,6200 en 6300) resp. niet zo groot is (voor serie 500 en 7100);<br />2. gestel van in de grond vaststaande en verbonden palen op het einde van een dood spoor ("stoot'''bok'''"); zie ook: "Stootjuk"; voetplaat, machinistenhuis, naar de oude betekenis van de koetsier vóór op een rijtuig;<br />3. (België) Limburgse bijnaam voor loc van het type 53; ook: "Kasse" (Gents), "Broekverbrander" (Leuvens); "bok" werd gebezigd omdat de loc niet veel groter was dan dit kleine trekdier; zie ook: "Geit, Sik, Bok 1". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 407: |
Regel 407: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Boog | | |Trefwoord= Boog |
| − | |Omschrijving= 1. Bocht in de rails, gebogen baanvlak; 2. Bogie; zowel het draaistel als de locomotiefbijnaam voor de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700/1800, maar ook de serie 2100; "natte boog": bijnaam van de locomotieven van de serie 1300, die geen oververhitter hadden zoals de 1700-en. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Bocht in de rails, gebogen baanvlak;<br />2. Bogie; zowel het draaistel als de locomotiefbijnaam voor de [[Woorden - S#Serie|serie]] 1700/1800, maar ook de serie 2100; "natte boog": bijnaam van de locomotieven van de serie 1300, die geen oververhitter hadden zoals de 1700-en. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 539: |
Regel 539: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Brugplaat | | |Trefwoord= Brugplaat |
| − | |Omschrijving= 1. Plaat om diagonale onderdelen van een spoorbrug te verbinden. 2. Opklapbare plaat, die het lopen van het ene rijtuig naar het andere rijtuig mogelijk maakt. 3. Stalen plaat voorzien van ingewalste uitstulpingen in de vorm van tranen (traanplaat) waardoor een antislip-loopvlak ontstaat. Wordt o.a. gebruikt bij looppaden op spoorbruggen e.d. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [http://nl.wikipedia.org/wiki/Traanplaat Meer over traanplaat]. | + | |Omschrijving= 1. Plaat om diagonale onderdelen van een spoorbrug te verbinden.<br />2. Opklapbare plaat, die het lopen van het ene rijtuig naar het andere rijtuig mogelijk maakt.<br />3. Stalen plaat voorzien van ingewalste uitstulpingen in de vorm van tranen (traanplaat) waardoor een antislip-loopvlak ontstaat. Wordt o.a. gebruikt bij looppaden op spoorbruggen e.d. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [http://nl.wikipedia.org/wiki/Traanplaat Meer over traanplaat]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 600: |
Regel 600: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Bult | | |Trefwoord= Bult |
| − | |Omschrijving= 1. Rangeerheuvel; 2. Heuveltje, hoop kolen op het rooster, in de vuurkist, onder de vuurdeur; "een '''bult''' onder de deur"; (sommige locomotieven moesten zo gestookt worden om een goede circulatie van de hete gassen te krijgen). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. Rangeerheuvel;<br />2. Heuveltje, hoop kolen op het rooster, in de vuurkist, onder de vuurdeur; "een '''bult''' onder de deur"; (sommige locomotieven moesten zo gestookt worden om een goede circulatie van de hete gassen te krijgen). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 624: |
Regel 624: |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| | ! scope= "row" width="70%" | | | ! scope= "row" width="70%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 2 feb 2024 11:30 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 10 feb 2024 15:53 (CET)</small> |
| | |} | | |} |
| | [[Categorie: Afkortingen|B]] | | [[Categorie: Afkortingen|B]] |
