|
|
| Regel 63: |
Regel 63: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Hc. | | |Trefwoord= Hc. |
| − | |Omschrijving= Hoofdconducteur. Benaming, uitgesproken als hasee, voor de hoofdconducteur. '''Hc''' is de afkorting van dit woord. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] [http://nl.wikipedia.org/wiki/Conducteur Meer over Conducteur]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= "Hoofdconducteur". Benaming, uitgesproken als hasee, voor de hoofdconducteur. '''Hc''' is de afkorting van dit woord. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] [http://nl.wikipedia.org/wiki/Conducteur Meer over Conducteur]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| − | |Trefwoord= Hc. ATB. | + | |Trefwoord= "Hc. ATB". |
| | |Omschrijving= Een regelmatig voorkomend zinnetje van de machinist via de boordomroep, als er een ATB-remming heeft plaatsgevonden. Hierdoor weet de '''HC''' dat de '''ATB''' een noodstop veroorzaakt heeft, en dat de snelremming niet veroorzaakt werd doordat er iemand aan de noodrem had getrokken. | | |Omschrijving= Een regelmatig voorkomend zinnetje van de machinist via de boordomroep, als er een ATB-remming heeft plaatsgevonden. Hierdoor weet de '''HC''' dat de '''ATB''' een noodstop veroorzaakt heeft, en dat de snelremming niet veroorzaakt werd doordat er iemand aan de noodrem had getrokken. |
| | }} | | }} |
| Regel 104: |
Regel 104: |
| | |Trefwoord= HWTK. | | |Trefwoord= HWTK. |
| | |Omschrijving= Zie: [[Woorden - H#H.W.T.K.|H.W.T.K.]]. | | |Omschrijving= Zie: [[Woorden - H#H.W.T.K.|H.W.T.K.]]. |
| | + | }} |
| | + | {{Trefwoord |
| | + | |Trefwoord= Hz. |
| | + | |Omschrijving= Zie: [[Woorden - H#Hertz|Hertz]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= h<sub>fe</sub>. | | |Trefwoord= h<sub>fe</sub>. |
| − | |Omschrijving= (Elektronica). Aanduiding voor de AC-versterkingsfactor van bi-polaire [[Woorden - T#Transistor|transistor]]en. De '''"h"''' is de afkorting van hybrid, '''"f"''' is de afkorting van "forward" en '''"e"''' betekent common Emitter. De AC-versterkingsfaktor (h<sub>fe</sub>) is frequentieafhankelijk. | + | |Omschrijving= (Elektronica); Aanduiding voor de AC-versterkingsfactor van bi-polaire [[Woorden - T#Transistor|transistor]]en. De '''"h"''' is de afkorting van hybrid, '''"f"''' is de afkorting van "forward" en '''"e"''' betekent common Emitter. De AC-versterkingsfaktor (h<sub>fe</sub>) is frequentieafhankelijk. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= hFE. | | |Trefwoord= hFE. |
| − | |Omschrijving= (Elektronica). Aanduiding voor de DC-versterkingsfactor van bi-polaire transistoren. De '''"h"''' is de afkorting van hybrid, '''"F"''' is de afkorting van forward en '''"E"''' betekent common Emitter. De versterkingsfaktor '''(hFE)''' is dus de gelijkstroomversterkingsfactor. | + | |Omschrijving= (Elektronica); Aanduiding voor de DC-versterkingsfactor van bi-polaire transistoren. De '''"h"''' is de afkorting van hybrid, '''"F"''' is de afkorting van forward en '''"E"''' betekent common Emitter. De versterkingsfaktor '''(hFE)''' is dus de gelijkstroomversterkingsfactor. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Hz. | | |Trefwoord= Hz. |
| − | |Omschrijving= Afkorting voor '''Hertz'''. Aanduiding voor frequentie. | + | |Omschrijving= De '''Hertz''' (symbool: Hz) is de afgeleide SI-eenheid van frequentie. De Hertz wordt gebruikt bij periodieke (zich herhalende) verschijnselen. 1 Hz komt daarbij overeen met een periode van 1 seconde. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Hertz_(eenheid) Meer over Hertz]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 135: |
Regel 139: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= "Had je me maar" | | |Trefwoord= "Had je me maar" |
| − | |Omschrijving= Zie ook [[Woorden - Z#Zuurbier|Zuurbier]]. Bijnamen van respectievelijk de locomotieven NS 1501 en 1507 (ex - NCS 21 en 27), minder vleiend bedoelde benaming. "Had je me maar" en Zuurbier waren twee Amsterdamse straattypes, kort na de eerste wereldoorlog. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Had-je-me-maar "Had je me maar"] liet zich in 1921 verkiesbaar stellen door de Vrije Socialisten voor de gemeenteraad van Amsterdam, uit protest tegen geldende stemdwang. hij werd met een overweldigende meerderheid gekozen. Deze namen zullen wel voor uitgerekend deze locomotieven gekozen zijn omdat zowel de personen als de locs twee eenlingen waren en geen types van een grote serie. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= Zie ook [[Woorden - Z#Zuurbier|Zuurbier]]. Bijnamen van respectievelijk de locomotieven NS 1501 en 1507 (ex - NCS 21 en 27), minder vleiend bedoelde benaming. "Had je me maar" en Zuurbier waren twee Amsterdamse straattypes, kort na de eerste wereldoorlog. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Had-je-me-maar "Had je me maar"] liet zich in 1921 verkiesbaar stellen door de Vrije Socialisten voor de gemeenteraad van Amsterdam, uit protest tegen geldende stemdwang. Hij werd met een overweldigende meerderheid gekozen. Deze namen zullen wel voor, uitgerekend deze locomotieven, gekozen zijn omdat zowel de personen als de locs twee eenlingen waren en geen types van een grote serie. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| − | |Trefwoord= Hak | + | |Trefwoord= "Hak" |
| | |Omschrijving= Staande kant achter op de remschoen, waarmee het wiel van de te remmen wagen tegen wordt gehouden. in vorm vergelijkbaar met de '''hak''' van een schoen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | | |Omschrijving= Staande kant achter op de remschoen, waarmee het wiel van de te remmen wagen tegen wordt gehouden. in vorm vergelijkbaar met de '''hak''' van een schoen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| Regel 155: |
Regel 159: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Halfgeleider | | |Trefwoord= Halfgeleider |
| − | |Omschrijving= In de wereld van de elektronica wordt onder een '''halfgeleider''' verstaan: elektronische componenten op basis van halfgeleidermateriaal. Een diode en een transistor zijn voorbeelden van halfgeleiders. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Halfgeleider_(elektronica) Meer over halfgeleider]. | + | |Omschrijving= In de wereld van de elektronica wordt onder een '''halfgeleider''' verstaan: elektronische componenten op basis van halfgeleidermateriaal. Een [[Elektronica basis#De diode|diode]] en een [[Elektronica basis#De transistor|transistor]] zijn voorbeelden van halfgeleiders. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Halfgeleider_(elektronica) Meer over halfgeleider]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 162: |
Regel 166: |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| − | |Trefwoord= Halfje | + | |Trefwoord= "Halfje" |
| | |Omschrijving= (NS-jargon) Een enkelvoudig wissel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | | |Omschrijving= (NS-jargon) Een enkelvoudig wissel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| Regel 171: |
Regel 175: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Halte | | |Trefwoord= Halte |
| − | |Omschrijving= Een '''halte''' is een gedeelte van de vrije baan voorzien van een inrichting waar reizigers kunnen in- en uitstappen en/of goederen kunnen worden aangenomen en afgeleverd, niet zijnde een station. (zie het artikel [[Inleiding station]]). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Een '''halte''' is een gedeelte van de vrije baan voorzien van een inrichting waar reizigers kunnen in- en uitstappen en/of goederen kunnen worden aangenomen en afgeleverd, niet zijnde een station (zie het artikel [[Inleiding station]]). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 187: |
Regel 191: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Hangdraad | | |Trefwoord= Hangdraad |
| − | |Omschrijving= Onderdeel van het bovenleidingsysteem. De '''hangdraad''' is de verbinding tussen de draagkabel en de rijdraad, die ervoor zorgt dat de rijdraad op een vaste afstand boven de spoorstaven hangt. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=hangdraad Meer over Hangdraad]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Onderdeel van het bovenleidingsysteem. De '''hangdraad''' is de verbinding tussen de draagkabel en de rijdraad, die ervoor zorgt dat de rijdraad op een vaste afstand (hoogte) boven de spoorstaven hangt. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=hangdraad Meer over Hangdraad]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 267: |
Regel 271: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Herbrand | | |Trefwoord= Herbrand |
| − | |Omschrijving= P. '''Herbrand''' & Co, Köln-Ehrenfeld. Voormalig Duitse Rijtuigenbouwer. [http://de.wikipedia.org/wiki/Herbrand_(Waggonfabrik) Meer over Herbrand] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= P. '''Herbrand''' & Co, Köln-Ehrenfeld. Voormalig Duitse rijtuigenbouwer. [http://de.wikipedia.org/wiki/Herbrand_(Waggonfabrik) Meer over Herbrand] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Herhalingssein | | |Trefwoord= Herhalingssein |
| − | |Omschrijving= Sein dat een seinbeeld herhaalt. Het '''herhalingssein''' gaat vooraf aan een hoofdsein. Dit wordt vooral toegepast op plaatsen waar de zichtlengte te kort is om het lichtsein bijtijds te kunnen zien. Denk aan een boog, kruisende infrastructuur of een perronkap. De mogelijke seinbeelden zijn: Diagonaal (stijgende lijn van linksonder naar rechtsboven): Het eerstvolgende lichtsein toont een beter seinbeeld dan geel knipper. (Het eerstvolgende lichtsein laat voorbij rijden toe). Horizontaal: Het eerstvolgende lichtsein toont rood of geel knipper. (resp. stoppen, rijden op zicht) [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Sein dat een seinbeeld herhaalt. Het '''herhalingssein''' gaat vooraf aan een hoofdsein. Dit wordt vooral toegepast op plaatsen waar de zichtlengte te kort is om het lichtsein bijtijds te kunnen zien. Denk aan een boog, kruisende infrastructuur of een perronkap. De mogelijke seinbeelden zijn: Diagonaal (stijgende lijn van linksonder naar rechtsboven): Het eerstvolgende lichtsein toont een beter seinbeeld dan geel knipper (het eerstvolgende lichtsein laat voorbij rijden toe). Horizontaal: Het eerstvolgende lichtsein toont rood of geel knipper. (resp. stoppen, rijden op zicht) [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Herrie | | |Trefwoord= Herrie |
| − | |Omschrijving= "'''Herrie''' op remmen hebben: "een noodremming maken, met geweld remmen, wat veel lawaai maakt: de remblokken slaan op de wielen, de wielen piepen, de wagens trillen en bonken etc. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= "'''Herrie''' op de remmen hebben: "een noodremming maken, met geweld remmen, wat veel lawaai maakt: de remblokken slaan op de wielen, de wielen piepen, de wagens trillen en bonken etc. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 319: |
Regel 323: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Hippel | | |Trefwoord= Hippel |
| − | |Omschrijving= (Hippeltje) Algemene bijnaam van kleine locomotiefjes, vooral in (N-)O-Nederland. zie ook: "Kikkertje, bakje" ("hippelen:" zich met kleine sprongetjes voortbewegen). "kleine hippel:" bijnaam van de locs van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 6500, gegeven door het personeel van de NTM toen die de locs in 1920 in huur had. "grote hippel:" bijnaam van de locs van de serie NS 6800, eveneens bij de NTM. Zie ook: "pony." [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= 1. (Hippeltje) algemene bijnaam van kleine locomotiefjes, vooral in (N-)O-Nederland. zie ook: "Kikkertje, bakje" ("hippelen:" zich met kleine sprongetjes voortbewegen).<br />2. "Kleine hippel:" bijnaam van de locs van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 6500, gegeven door het personeel van de NTM toen die de locs in 1920 in huur had.<br />3. "Grote hippel:" bijnaam van de locs van de serie NS 6800, eveneens bij de NTM. Zie ook: "pony." [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 359: |
Regel 363: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Hol | | |Trefwoord= Hol |
| − | |Omschrijving= "Loc op '''hol''':" locomotief die aan het rijden is en niet tot stilstand te brengen is, omdat hij niet op stoom, maar op zeer natte stoom, bijna heet water, loopt. Enige manier om de loc te stoppen is: ganghandel in ’t midden, zodat de stoomtoevoer stopt, afblaaskraan op de cilinders open zodat het "stoomwater" afgeblazen wordt, en remmen aan. Een loc raakte vaak op hol voor het begin van de dienst, bij of in de loods, als onoordeelkundig loodspersoneel bijv. de regulateur ineens te snel opende. In die situaties was remmen vaak onmogelijk, omdat de luchtdruk voor de remmen nog niet opgebouwd was. De loc is dus, net als een "paard", op hol, aan het hollen (geslagen). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | + | |Omschrijving= "Loc op '''hol''':" locomotief die aan het rijden is en niet tot stilstand te brengen is, omdat hij niet op stoom, maar op zeer natte stoom, bijna heet water, loopt. Enige manier om de loc te stoppen is: ganghandel in 't midden, zodat de stoomtoevoer stopt, afblaaskraan op de cilinders open zodat het "stoomwater" afgeblazen wordt, en remmen aan. Een loc raakte vaak op hol voor het begin van de dienst, bij of in de loods, als onoordeelkundig loodspersoneel bijv. de regulateur ineens te snel opende. In die situaties was remmen vaak onmogelijk, omdat de luchtdruk voor de remmen nog niet opgebouwd was. De loc is dus, net als een "paard", op hol, aan het hollen (geslagen). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 375: |
Regel 379: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Hondenbot | | |Trefwoord= Hondenbot |
| − | |Omschrijving= (Modelspoor). Baanontwerp in de vorm van een '''hondebot'''. Zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]. | + | |Omschrijving= (Modelspoor); baanontwerp in de vorm van een '''hondebot'''. Zie het artikel [[Basisvormen modelbanen]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 407: |
Regel 411: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Hotbox-detectie | | |Trefwoord= Hotbox-detectie |
| − | |Omschrijving= (HBD). De '''HotBox-Detectie-installatie''' is ingericht voor het meten en melden van de bedrijfstemperatuur van aspotten (de boxen) en wielbanden van passerend [[Woorden - M#Materieel|materieel]]. Meldingen van dit detectiesysteem kunnen zijn: "warmloper" (trein dient binnen enkele kilometers te worden gecontroleerd), "heetloper" (trein dient direct te worden stopgezet). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] Meer over de [https://www.infrasite.nl/glossary/hotbox/ Hotbox-detectie] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(5)]] | + | |Omschrijving= De '''HotBox-Detectie-installatie''' (HBD) is ingericht voor het meten en melden van de bedrijfstemperatuur van aspotten (de boxen) en wielbanden van passerend [[Woorden - M#Materieel|materieel]]. Meldingen van dit detectiesysteem kunnen zijn: "warmloper" (trein dient binnen enkele kilometers te worden gecontroleerd), "heetloper" (trein dient direct te worden stopgezet). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] Meer over de [https://www.infrasite.nl/glossary/hotbox/ Hotbox-detectie] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(5)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 432: |
Regel 436: |
| | |Trefwoord= Hybride locomotief | | |Trefwoord= Hybride locomotief |
| | |Omschrijving= Een '''hybride locomotief''' is een locomotief met zowel een dieselmotor, als de mogelijkheid gevoed te worden via een externe stroomvoorziening vanaf de spoorbaan. Er bestaan ook hybride locomotieven die via de bovenleiding worden gevoed waar dat kan en via een batterij als dat moet. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | | |Omschrijving= Een '''hybride locomotief''' is een locomotief met zowel een dieselmotor, als de mogelijkheid gevoed te worden via een externe stroomvoorziening vanaf de spoorbaan. Er bestaan ook hybride locomotieven die via de bovenleiding worden gevoed waar dat kan en via een batterij als dat moet. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| − | }}
| |
| − | {{Trefwoord
| |
| − | |Trefwoord= Hz
| |
| − | |Omschrijving= Zie: [[Woorden - H#Hertz|Hertz]].
| |
| | }} | | }} |
| | {{Voettekst | | {{Voettekst |
| Regel 443: |
Regel 443: |
| | }} {| width= "100%" | | }} {| width= "100%" |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| − | ! scope= "row" width="75%" | | + | ! scope= "row" width="70%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 7 dec 2023 11:23 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 13 feb 2024 10:16 (CET)</small> |
| | |} | | |} |
| | [[Categorie: Afkortingen|H]] | | [[Categorie: Afkortingen|H]] |
