|
|
BorenUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom
Boren in vroeger tijden
Vroeger waren er geen elektrische hulpmiddelen voor het boren. Men gebruikte simpel gereedschap, zoals de handboor (zie: afbeelding 01). Later bedacht men de fretboor (zie: afbeelding 02) en de booromslag (zie: afbeelding 03). Boren heden ten dage
Tegenwoordig gebruiken we moderner gereedschap, zoals de handboormachine (zie: afbeelding 04), de elektrische boormachine met regelbaar toerental (zie: afbeelding 05) en de Dremel (zie: afbeelding 06). Benodigde gereedschappenEen lijstje met dingen die benodigd zijn:
In het begin kunnen we volstaan met de klassieke doos, met per 0,5 mm oplopende maten. Een doos boortjes met oplopende maten per 0,1 mm is, zeker in het begin, niet per se nodig. We kunnen dan volstaan met een simpel handboormachientje (zie afbeelding 04). Een elektrische Proxxon of Dremel met een boorstatiefje is natuurlijk veel handiger dan een handboormachientje, maar is niet meteen noodzakelijk.
Wanneer we het ons gemakkelijker willen maken, dan komen de volgende gereedschappen in aanmerking:
Dremel/ProxxonMet een kleine Dremel of Proxxon (zie: afbeelding 06) kunnen we op plaatsen komen waar we met een grote boormachine niet bij kunnen. BoormachineIndien er geen Dremel tot onze beschikking staat, (of wanneer de Dremel te licht blijkt voor de boorwerkzaamheden) kunnen we een boormachine gebruiken met regelbaar toerental (zie: afbeelding 5). BoorstatiefEen boorstatief (zie: afbeelding 07) maakt het werken een stuk gemakkelijker en we kunnen hiermee zuiver recht in het materiaal boren. CenterponsEen centerpons (zie: afbeelding 09) maakt het boren in metalen en harde kunststoffen gemakkelijker en nauwkeuriger. Op de plaats waar het gaatje moet komen, zetten we de punt van de centerpons op het metaal en geven er met de hamer een klap op. Er ontstaat dan een putje in het metaal. Wanneer we dan het gaatje gaan boren, plaatsen we de punt van het boortje in het putje. Dat voorkomt dat de boor gaat "zoeken", ofwel "wegloopt" van de plaats waar het gaatje moet komen. Flexibele asOm ook op, normaal gesproken, onbereikbare plaatsen te kunnen boren, kunnen we een flexibele as met aangemonteerde boorkop aanschaffen. Boortjes
In de bouwmarkten en de hobby(speciaal)zaken zijn geschikte borensetjes te koop. We kunnen hele simpele nemen (zie: afbeelding 10), maar we kunnen ook kiezen voor een degelijker uitvoering met verdikte schacht (zie: afbeelding 11). Deze breken minder snel en we kunnen er nauwkeuriger mee werken.
Voor het boren in hout bestaan speciale houtboren (zie: afbeelding 12). Zelfs voor het boren in glas bestaan speciale glasboren (zie: afbeelding 13). TandartsboortjesTip: vraag, bij het volgende tandartsbezoek, om een aantal oude boortjes (en frezen). Die krijgen we vaak zo mee bij onze tandarts, en anders kosten ze vaak bijna niets! Om diepere gaten mee te boren zijn ze niet echt geschikt, maar verder kunnen we er wel bijna alles mee doen! Let wel even op de schachtdiameter. Ze moeten wel strak in de boorkop geklemd kunnen worden. VerzinkborenEen verzinkboor heeft meerdere snijvlakken (minimaal drie), die er voor zorgen dat het oppervlak van het te bewerken gat mooi egaal wordt. Met een verzinkboor wordt een gat aan het begin verbreed. Dit kan conisch of getrapt worden gedaan. Het doel is het creëren van een sparing voor de kop van een bout of van een schroef, zodat die in zijn geheel in het werkstuk valt. Te nauwe gatenSoms komt het voor dat we een gaatje geboord hebben, maar dat de diameter net niet voldoende is. Dan kunnen we gebruik maken van een setje Engelse ruimers. Dit zijn vijf-kantig geslepen naaldruimertjes, die we eenvoudig tussen duim en wijsvinger draaien, terwijl we de ruimer met zachte druk het gat in draaien. Op deze manier kunnen we gaten exact (tot op een 0.01 mm) op maat maken. DraaisnelheidElke boor heeft een eigen draaisnelheid (omwentelingssnelheid), waarbij de prestaties het beste zijn. Deze prestaties zijn afhankelijk van het materiaal en het type bewerking (boren, fraisen etc.) dat wordt uitgevoerd. Voor elke materiaalsoort is er een snelheid, die het best past bij het materiaal en de bewerking. Deze snelheid wordt aangegeven als de snelheid waarmee het boortje in het materiaal snijdt en wordt uitgedrukt in meters per seconde.
Om het optimale toerental voor het boortje vast te stellen, moeten we rekening houden met de diameter van het boortje, én het te bewerken materiaal. Hard metaal vereist een lager toerental dan bijv. aluminium. Onderstaand een tabel met de optimale snelheden (toerentallen) voor diverse materialen:
Voor boordiameters boven de twee mm kunnen we heel gemakkelijk de juiste snelheid vinden. Bijvoorbeeld: we hebben een boortje van vier mm. We delen die maat door twee en kijkt in de tabel bij twee mm. Het daar vermelde toerental delen we dan door twee. Ofwel, bij verdubbeling van de diameter, halveert het toerental. KunststofEr bestaan twee typen kunststoffen n.l. thermoharders en thermoplasten. Tot de eerste behoren de harde soorten kunststof. Tot de thermoplasten behoren de zachte soorten kunststof. Op het BNLS-forum stond een handige tip van Huub van G.: Beklede materialenWanneer we willen gaan boren in beklede materialen, zoals de treintafel, waar Heki-gras op aangebracht is, of in de vloerbedekking, dan komt het vaak voor dat het oppervlaktemateriaal om de boor draait en beschadigt. Dit is te voorkomen door met een mes een klein stukje materiaal, ter grootte van het boorgat weg te snijden. Mochten we een holpijpje in de gereedschapskist hebben liggen, dan maken we daarmee een gaatje ter grootte van het boorgat. HoutBij het boren in hout komt het vaak voor dat de achterzijde grote splinters vertoont na het boren. Dit is te voorkomen, door met een dunner boortje eerst een klein gaatje door het materiaal te boren. Daarna boren we het gat op de gewenste diameter tot halverwege het materiaal. Daarna boren we vanaf de andere zijde het gat verder uit. KoelingHet is zeer belangrijk dat we er voor zorgen dat de ontstane warmte afgevoerd wordt. Afhankelijk van de materiaalsoort, kan het nodig zijn het toerental naar beneden bij te stellen, of de bewerking te onderbreken wanneer het boortje niet (voldoende) gekoelt wordt. Wanneer het boortje te heet wordt, is het niet meer bruikbaar, omdat het metaal van de punt van het boortje door de te grote hitte zacht wordt, en dan gaat vervormen. Meer informatie
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
