|
|
| Regel 38: |
Regel 38: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= SPDT. | | |Trefwoord= SPDT. |
| − | |Omschrijving= Afkorting van '''Single Pole Double Throw'''. Benaming van het type schakelaar. Dit is een enkelpolige schakelaar, met één wisselcontact. | + | |Omschrijving= Afkorting van '''Single Pole Double Throw'''. Benaming van een type schakelaar. Dit is een enkelpolige schakelaar, met één wisselcontact. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= SPST. | | |Trefwoord= SPST. |
| − | |Omschrijving= Afkorting van '''Single Pole Single Throw'''. Benaming van het type schakelaar. Dit is een enkelpolige schakelaar, met één maakcontact. | + | |Omschrijving= Afkorting van '''Single Pole Single Throw'''. Benaming van een type schakelaar. Dit is een enkelpolige schakelaar, met één maakcontact. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 106: |
Regel 106: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Scharfenberg-koppeling | | |Trefwoord= Scharfenberg-koppeling |
| − | |Omschrijving= De '''Scharfenberg-koppeling''' of Schaku (afkorting van Scharfenbergkupplung) is een automatische koppeling die voornamelijk gebruikt wordt bij treinstellen en trams. Deze koppeling is vernoemd naar de Duitse ingenieur Karl Scharfenberg (1874-1938). Deze koppeling maakt het mogelijk om [[Woorden - M#Materieel|materieel]] vanuit de machinistencabine automatisch te koppelen en ontkoppelen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Scharfenbergkoppeling de Scharfenberg]]-koppelng. | + | |Omschrijving= De '''Scharfenberg-koppeling''' of Schaku (afkorting van Scharfenbergkupplung) is een automatische koppeling die voornamelijk gebruikt wordt bij treinstellen en trams. Deze koppeling is vernoemd naar de Duitse ingenieur Karl Scharfenberg (1874-1938). Deze koppeling maakt het mogelijk om [[Woorden - M#Materieel|materieel]] vanuit de machinistencabine automatisch te koppelen en ontkoppelen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Scharfenbergkoppeling de Scharfenberg]-koppelng. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Schuko | | |Trefwoord= Schuko |
| − | |Omschrijving= '''Schuko''' is een afkorting van het Duitse woord Schutz-Kontakt, dat beschermcontact betekent. Het is een in Europa veel gebruikt systeem van [[Woorden - S#Stopcontact|stopcontact]]en, oftewel van stekkers (officieel: contactstoppen) en (wand)contactdozen (stopcontacten). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Schuko Schuko]. | + | |Omschrijving= '''Schuko''' is een afkorting van het Duitse "Schutz-Kontakt", dat beschermcontact betekent. Het is een in Europa veel gebruikt systeem van [[Woorden - S#Stopcontact|stopcontact]]en, oftewel van stekkers (officieel: contactstoppen) en (wand)contactdozen (stopcontacten). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Schuko Schuko]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 138: |
Regel 138: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Sectie | | |Trefwoord= Sectie |
| − | |Omschrijving= Beveiligings'''sectie''' of Bovenleidingssectie. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=sectie Meer over Sectie ]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Beveiligings'''sectie''' of bovenleidings'''sectie'''. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=sectie Meer over Sectie ]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 186: |
Regel 186: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Servomotor | | |Trefwoord= Servomotor |
| − | |Omschrijving= Term uit de werktuigbouwkunde (toegepast in industriële processen). Niet te verwarren met servo in de modelvliegtuig-wereld. Een '''servomotor''' of servomechanisme is een apparaat om automatisch een mechanisch systeem te regelen, zonder directe mechanische verbinding. Bijvoorbeeld, de positie van een beitel op de slede van een draaibank; de cruisecontrol van een auto; de positie van het hoogteroer van een vliegtuig; enzovoort. De verbinding gebeurt via een elektrische, hydraulische of pneumatische actuator. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Term uit de werktuigbouwkunde (toegepast in industriële processen). Niet te verwarren met servo in de modelvliegtuig-wereld. Een '''servomotor''' is een apparaat om automatisch een mechanisch systeem te regelen, zonder directe mechanische verbinding. Bijvoorbeeld, de positie van een beitel op de slede van een draaibank; de cruisecontrol van een auto; de positie van het hoogteroer van een vliegtuig; enzovoort. De verbinding gebeurt via een elektrische, hydraulische of pneumatische actuator. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 210: |
Regel 210: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Sinken | | |Trefwoord= Sinken |
| − | |Omschrijving= (Eng.) Term uit de elektronica. Wanneer er [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] (via een component), vanaf de voedingsspanning (+), naar de massa toe loopt, via een aansluitpen van bijv. een IC, dan heet dat '''Sinken'''. De pen van het IC fungeert dus als gootsteenputje (in het Engels heet dat putje een sink). Zie ook: [[Woorden - S#Sourcen|Sourcen]]. | + | |Omschrijving= (Eng.) Term uit de elektronica. Wanneer er [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] (via een component), vanaf de voedingsspanning (+), naar de massa toe loopt, via een aansluitpen van bijv. een IC, dan heet dat '''sinken'''. De pen van het IC fungeert dus als gootsteenputje (in het Engels heet dat putje een "sink"). Zie ook: [[Woorden - S#Sourcen|Sourcen]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Sinus-motor | | |Trefwoord= Sinus-motor |
| − | |Omschrijving= Uitvinding van Märklin. De motor heeft drie gescheiden wikkelingen, die om beurten aangestuurd worden. De aansturing geschied door sensoren die in de motor geïntegreerd zijn. Voor de aansturing is een speciale decoder nodig, die de signalen van de sensoren omzet naar stuurpulsen voor de wikkelingen. Zie ook artikel [[NEM660]]. | + | |Omschrijving= Uitvinding van Märklin. De '''sinus-motor''' heeft drie gescheiden wikkelingen, die om beurten aangestuurd worden. De aansturing geschied door sensoren die in de motor geïntegreerd zijn. Voor de aansturing is een speciale decoder nodig, die de signalen van de sensoren omzet naar stuurpulsen voor de wikkelingen. Zie ook artikel [[NEM660]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Sleepbeugel | | |Trefwoord= Sleepbeugel |
| − | |Omschrijving= Benaming voor een pantograaf. Hiermee wordt spanning doorgegeven voor de tractiemotoren van een railvoertuig. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Benaming voor een pantograaf. Hiermee wordt spanning doorgegeven vanaf de bovenleiding naar de tractiemotoren van een railvoertuig. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 230: |
Regel 230: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Sluitsein | | |Trefwoord= Sluitsein |
| − | |Omschrijving= Benaming voor de achterlichten van een railvoertuig, zoals een loc of een trein(stel). Bestaat uit twee op gelijke hoogte aangebrachte rode lampen. Zie: artikel [[Inbouwen L- en sluitseinen in Roco 2400]]. | + | |Omschrijving= Benaming voor de achterlichten van een railvoertuig, zoals een loc, een trein(stel), de laatste goederenwagen of het laatste rijtuig. Bestaat uit twee op gelijke hoogte aangebrachte rode lampen. Zie: artikel [[Inbouwen L- en sluitseinen in Roco 2400]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 242: |
Regel 242: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Solenoid | | |Trefwoord= Solenoid |
| − | |Omschrijving= (Engels) Een '''Solenoid''' bestaat uit een koperen spoel en een kern met veer. De veer trekt de kern in de ruststand. Wanneer de spoel bekrachtigd wordt (=van spanning voorzien), wordt de kern magnetisch, en beweegt door de elektromagnetische kracht. Voorbeeld: relais of een [[Wissels_digitaliseren#Aandrijvingen met magneetspoel|magneetspoel]]. | + | |Omschrijving= (Engels) Een '''solenoid''' bestaat uit een koperen spoel en een beweegbare kern met veer. De veer trekt de kern in de ruststand. Wanneer de spoel bekrachtigd wordt (=van spanning voorzien), wordt de kern magnetisch, en beweegt door de elektromagnetische kracht. Voorbeeld: relais of een [[Wissels_digitaliseren#Aandrijvingen met magneetspoel|magneetspoel]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 270: |
Regel 270: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spanningsregelaar | | |Trefwoord= Spanningsregelaar |
| − | |Omschrijving= 1. Onderdeel van een auto, dat de spanning van de dynamo regelt, zodanig dat de accu niet overladen wordt en er een (redelijk) stabiele spanning op het boordnet staat. 2. Aanduiding voor een IC dat een hogere spanning regelt naar een lagere gestabiliseerde spanning (bijv. de uA7812 die een spanning van 12 volt levert). Zie ook: [[Woorden - I#IC-spanningsregelaar|IC-spanningsregelaar]]. | + | |Omschrijving= 1. Onderdeel van een auto, dat de '''spanning''' van de dynamo '''regelt''', zodanig dat de accu niet overladen wordt en er een (redelijk) stabiele spanning op het boordnet staat. 2. Aanduiding voor een IC dat een hogere gelijkspanning regelt naar een lagere gestabiliseerde spanning (bijv. de uA7812 die een spanning van 12 volt levert). Zie ook: [[Woorden - I#IC-spanningsregelaar|IC-spanningsregelaar]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 282: |
Regel 282: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Speling | | |Trefwoord= Speling |
| − | |Omschrijving= Speling is de ruimte die tussen verschillende onderdelen van een samengesteld voorwerp bestaat. Als onderdelen ten opzichte van elkaar moeten kunnen bewegen, is een bepaalde hoeveelheid speling noodzakelijk. Bijv. een zuiger in een motor. Deze moet iets ruimte hebben om uit te zetten, omdat anders de motor vastloopt. Zie: [[Woorden - T#Tolerantie|Tolerantie]]. Maar als er te veel speling ontstaat, kan de werking nadelig beïnvloed worden. Speling neemt vaak toe door slijtage. Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Speling Speling] | + | |Omschrijving= '''Speling''' is de ruimte die tussen verschillende onderdelen van een samengesteld voorwerp bestaat. Als onderdelen ten opzichte van elkaar moeten kunnen bewegen, is een bepaalde hoeveelheid speling noodzakelijk. Bijv. een zuiger in een motor. Deze moet iets ruimte hebben om uit te zetten, omdat anders de motor vastloopt. Zie: [[Woorden - T#Tolerantie|Tolerantie]]. Maar als er te veel speling ontstaat, kan de werking nadelig beïnvloed worden. Speling neemt vaak toe door slijtage. Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Speling Speling] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 298: |
Regel 298: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spiegelschaalmeter | | |Trefwoord= Spiegelschaalmeter |
| − | |Omschrijving= (Meettechniek). Verbeterde uitvoering van de analoge multimeter. De gemeten waarden zijn d.m.v. een wijzer op een schaal(met schaalverdeling) af te lezen. Achter de wijzer zit een spiegel. Door langs (of eigenlijk op) de wijzer te kijken op zodanige wijze dat de wijzer precies boven zijn spiegelbeeld staat, is de meter nauwkeurig(er) af te lezen. | + | |Omschrijving= (Meettechniek). Verbeterde uitvoering van de analoge multimeter. De gemeten waarden zijn d.m.v. een wijzer op een schaal (met schaalverdeling) af te lezen. Achter de wijzer zit een spiegel. Door langs (of eigenlijk op) de wijzer te kijken op zodanige wijze dat de wijzer precies boven zijn spiegelbeeld staat, is de meter nauwkeurig(er) af te lezen. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spiritus | | |Trefwoord= Spiritus |
| − | |Omschrijving= Brandspiritus, meestal kortweg spiritus genoemd, is een mengsel van alcohol, water en diverse toevoegingen. Spiritus wordt gebruikt als schoonmaakmiddel en als brandstof. Brandspiritus bestaat grotendeels uit ethanol. Er is een giftige stof aan toegevoegd (meestal methanol), om de alcohol te denatureren (ongeschikt te maken voor consumptie). Daarnaast bevat het een blauwe kleurstof en een geurstof om de zo behandelde alcohol goed herkenbaar te maken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Brandspiritus, meestal kortweg '''spiritus''' genoemd, is een mengsel van alcohol, water en diverse toevoegingen. Spiritus wordt gebruikt als schoonmaakmiddel en als brandstof. Brandspiritus bestaat grotendeels uit ethanol. Er is een giftige stof aan toegevoegd (meestal methanol), om de alcohol te denatureren (ongeschikt te maken voor consumptie). Daarnaast bevat het een blauwe kleurstof en een geurstof om de zo behandelde alcohol goed herkenbaar te maken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 314: |
Regel 314: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= SpoPo | | |Trefwoord= SpoPo |
| − | |Omschrijving= Afkorting van SpoorwegPolitie. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] | + | |Omschrijving= Afkorting van '''SpoorwegPolitie'''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 334: |
Regel 334: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spoorbreedte | | |Trefwoord= Spoorbreedte |
| − | |Omschrijving= Afstand tussen beide spoorstaven van één spoor, gemeten van hart spoorstaaf tot hart spoorstaaf. In Nederland is de spoorbreedte 1,50 meter (normaal spoor geheten). De spoorwijdte bedraagt 1,435 meter. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] Zie: artikel [[Proto-normen]]. | + | |Omschrijving= De '''spoorbreedte''' is de afstand tussen beide spoorstaven van één spoor, gemeten van hart spoorstaaf tot hart spoorstaaf. In Nederland is de spoorbreedte 1,50 meter (normaal spoor geheten). De spoorwijdte bedraagt 1,435 meter. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] Zie: artikel [[Proto-normen]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 346: |
Regel 346: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spoorrails | | |Trefwoord= Spoorrails |
| − | |Omschrijving= Een samentrekking van spoor en rails die beiden hetzelfde betekenen. Is op twee manieren uit te leggen: 1. Men bedoelt hiermee de spoorstaaf (rail) in het meervoud. 2. Men bedoelt hiermee de rails ofwel het spoor. | + | |Omschrijving= Een samentrekking van '''spoor''' en '''rails''' die beiden hetzelfde betekenen. Is op twee manieren uit te leggen: 1. Men bedoelt hiermee de spoorstaaf (rail) in het meervoud. 2. Men bedoelt hiermee de rails ofwel het spoor. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spoorsloot | | |Trefwoord= Spoorsloot |
| − | |Omschrijving= De sloot evenwijdig aan het baanlichaam van het spoor liggend, ten behoeve van de waterhuishouding. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= De '''sloot''' evenwijdig aan het baanlichaam van het spoor liggend, ten behoeve van de waterhuishouding. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spoorspatting | | |Trefwoord= Spoorspatting |
| − | |Omschrijving= Een spoorspatting is het horizontaal verbuigen (juister gezegd: plotseling knikken) van de rails. Dit fenomeen kan ontstaan door de drukkracht die in lengterichting op de spoorstaven wordt uitgeoefend, in het bijzonder bij het uitzetten van de spoorstaven ten gevolge van temperatuurstijging. Bij erg warm weer kan de temperatuur van de spoorstaven oplopen tot meer dan 100° (graden) Celsius. Doordat de spoorstaven uitzetten, ontstaat er een drukkracht/spanning in de lengterichting van de rails. Als deze te hoog wordt, zoekt het materiaal een uitweg naar opzij en knikt de rails, zodat een uitstulping, een kronkel in het spoor ontstaat. Door de dwarsliggers blijft het verband tussen de spoorstaven bestaan, zodat de twee spoorstaven op dezelfde plaats kromtrekken. [http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorspatting Meer over Spoorspatting]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= Een '''spoorspatting''' is het horizontaal verbuigen (juister gezegd: plotseling knikken) van de rails. Dit fenomeen kan ontstaan door de drukkracht die in lengterichting op de spoorstaven wordt uitgeoefend, in het bijzonder bij het uitzetten van de spoorstaven ten gevolge van temperatuurstijging. Bij erg warm weer kan de temperatuur van de spoorstaven oplopen tot meer dan 100° (graden) Celsius. Doordat de spoorstaven uitzetten, ontstaat er een drukkracht/spanning in de lengterichting van de rails. Als deze te hoog wordt, zoekt het materiaal een uitweg naar opzij en knikt de rails, zodat een uitstulping, een kronkel in het spoor ontstaat. Door de dwarsliggers blijft het verband tussen de spoorstaven bestaan, zodat de twee spoorstaven op dezelfde plaats kromtrekken. [http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorspatting Meer over Spoorspatting]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 382: |
Regel 382: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spoorweg | | |Trefwoord= Spoorweg |
| − | |Omschrijving= Een spoorweg, spoorbaan of spoorlijn is een weg, bestaande uit twee evenwijdige stalen staven, spoorstaaf of rail geheten. Deze zijn vastgezet op dwarsliggers, de zogenaamde bielzen, die meestal gemaakt zijn van hout of beton. Ook metalen dwarsliggers komen wel voor. De afstand tussen de beide binnenzijden van de koppen van de spoorstaven wordt spoorwijdte genoemd. Deze bedraagt in Europa doorgaans 1435 mm (normaalspoor), maar ook andere spoorwijdten worden gebruikt. | + | |Omschrijving= Een '''spoorweg''', spoorbaan of spoorlijn is een weg, bestaande uit twee evenwijdige stalen staven, spoorstaaf of rail geheten. Deze zijn vastgezet op dwarsliggers, de zogenaamde bielzen, die meestal gemaakt zijn van hout of beton. Ook metalen dwarsliggers komen wel voor. De afstand tussen de beide binnenzijden van de koppen van de spoorstaven wordt spoorwijdte genoemd. Deze bedraagt in Europa doorgaans 1435 mm (normaalspoor), maar ook andere spoorwijdten worden gebruikt. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Spoorwegrijtuig | | |Trefwoord= Spoorwegrijtuig |
| − | |Omschrijving= Een spoorwegrijtuig (in België ook spoorwegwagon genoemd, in Nederland ook bak, of (niet in spoorjargon) wagon genoemd) is een niet-aangedreven railvoertuig, bestemd voor het vervoer van reizigers en/of post, dit in tegenstelling tot een wagen, die uitsluitend gebruikt wordt voor het vervoer van goederen. | + | |Omschrijving= Een '''spoorwegrijtuig''' (in België ook spoorwegwagon genoemd, in Nederland ook bak, of (niet in spoorjargon) wagon genoemd) is een niet-aangedreven railvoertuig, bestemd voor het vervoer van reizigers en/of post, dit in tegenstelling tot een wagen, die uitsluitend gebruikt wordt voor het vervoer van goederen. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 398: |
Regel 398: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Sporenschema | | |Trefwoord= Sporenschema |
| − | |Omschrijving= Tekening met schematische weergave van sporen, wissels, vrije kruisingen en perrons. Soms staan hier ook overwegen en vrije kruisingen met het wegverkeer aangegeven. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Tekening met '''schematische weergave van sporen, wissels, vrije kruisingen en perrons'''. Soms staan op het schema ook overwegen en vrije kruisingen met het wegverkeer aangegeven. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Sprinter | | |Trefwoord= Sprinter |
| − | |Omschrijving= Treinstellen die dienen voor de stoptreindiensten in de Randstad. Deze treinstellen kunnen zeer snel optrekken en afremmen. De treinstellen bestaande uit drie bakken heten nog steeds Sprinter. De stellen, bestaande uit twee bakken, heten nu grotendeels citypendel. Enkele van de twee-bakkige stellen rijden met de naam Spitspendel en Strandsprinter op het spoorwegnet. | + | |Omschrijving= Treinstellen die dienen voor de stoptreindiensten in de Randstad. Deze treinstellen kunnen zeer snel optrekken en afremmen. De treinstellen bestaande uit drie bakken heten nog steeds '''Sprinter'''. De stellen, bestaande uit twee bakken, heten nu grotendeels citypendel. Enkele van de twee-bakkige stellen rijden met de naam Spitspendel en Strandsprinter op het spoorwegnet. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= SR-flip-flop | | |Trefwoord= SR-flip-flop |
| − | |Omschrijving= (Elektronica). Een SR-flip-flop kent twee stabiele toestanden. De SR-flip-flop heeft een Set (S) en een Reset-aansluiting (R). Wanneer op de Set-ingang een positieve puls gezet wordt, klapt de uitgang (Q) van de flip-flop om, en blijft in die toestand, totdat er op de Reset-ingang een positieve puls gezet wordt. Dan klapt de uitgang (Q) van de flip-flop weer om. Wanneer er ook een Q-uitgang aanwezig is met een streepje erboven, dan neemt die uitgang, bij elke omschakeling van de flip-flop, de tegengestelde toestand van uitgang Q aan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= (Elektronica). Een '''SR-flip-flop''' kent twee stabiele toestanden. De SR-flip-flop heeft een Set (S) en een Reset-aansluiting (R). Wanneer op de Set-ingang een positieve puls gezet wordt, klapt de uitgang (Q) van de flip-flop om, en blijft in die toestand, totdat er op de Reset-ingang een positieve puls gezet wordt. Dan klapt de uitgang (Q) van de flip-flop weer om. Wanneer er ook een Q-uitgang aanwezig is met een streepje erboven, dan neemt die uitgang, bij elke omschakeling van de flip-flop, de tegengestelde toestand van uitgang Q aan. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 414: |
Regel 414: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stall Motor | | |Trefwoord= Stall Motor |
| − | |Omschrijving= (Eng.) Wisselaandrijving die in de eindstand geblokkeerd wordt, maar waarvan de voedingsspanning van de motor niet uitgeschakeld wordt door eindschakelaars (bijv. de Tortoise wisselaandrijving). Zie: artikel [[Wissels digitaliseren]]. | + | |Omschrijving= (Eng.) een '''stall motor''' is een wisselaandrijving die in de eindstand geblokkeerd wordt, maar waarvan de voedingsspanning van de motor niet uitgeschakeld wordt door eindschakelaars (bijv. de Tortoise wisselaandrijving). Zie: artikel [[Wissels digitaliseren]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 434: |
Regel 434: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stationssporen | | |Trefwoord= Stationssporen |
| − | |Omschrijving= Sporen op een station/[[Woorden - E#Emplacement|emplacement]]: opstel-, reinigings-, herstel-, doorrijdsporen, perronsporen enzovoort. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= '''Sporen op een station'''/[[Woorden - E#Emplacement|emplacement]]: opstel-, reinigings-, herstel-, doorrijdsporen, perronsporen enzovoort. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 443: |
Regel 443: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Steekschuim | | |Trefwoord= Steekschuim |
| − | |Omschrijving= Steekschuim (ook bekend onder de merknaam Oasis en als oase) is een hard (vaak groen) schuim dat in de bloemsierkunst vaak wordt toegepast als basis waar de onderdelen van bloemstukken en kerststukjes worden ingestoken. Het schuim is in staat veel vocht op te nemen zodat het levende materiaal lang vers blijft. | + | |Omschrijving= '''Steekschuim''' (ook bekend onder de merknaam "Oasis" en als "oase") is een hard (vaak groen) schuim, dat in de bloemsierkunst vaak wordt toegepast als basis waar de onderdelen van bloemstukken en kerststukjes worden ingestoken. Het schuim is in staat veel vocht op te nemen zodat het levende materiaal lang vers blijft. |
| | Oasis is een olieproduct en daardoor slecht biologisch afbreekbaar en milieubelastend. Het mag daarom niet in de GFT-container maar moet in de restafvalcontainer. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | | Oasis is een olieproduct en daardoor slecht biologisch afbreekbaar en milieubelastend. Het mag daarom niet in de GFT-container maar moet in de restafvalcontainer. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Steenkool | | |Trefwoord= Steenkool |
| − | |Omschrijving= Steenkool is een fossiele brandstof en bestaat uit afzettingen van plantenresten die in het geologisch verleden zijn gevormd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= '''Steenkool''' is een fossiele brandstof en bestaat uit afzettingen van plantenresten die in het geologisch verleden zijn gevormd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Steker | | |Trefwoord= Steker |
| − | |Omschrijving= De naam '''Steker''' is de officiële benaming (o.a. in NEN 1010) voor een stekker. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] In de volksmond wordt de naam "stekker" gebruikt. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Steker Steker]. | + | |Omschrijving= De naam '''steker''' is de officiële benaming (o.a. in NEN 1010) voor een stekker. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] In de volksmond wordt de naam "stekker" gebruikt. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Steker Steker]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stekker | | |Trefwoord= Stekker |
| − | |Omschrijving= Connector (elektrotechniek) ook wel (vanaf 1886 t/m heden 'steker') 'stekker', of [[Woorden - C#Contactstop|contactstop]] genoemd. Een connector ('''stekker''') maakt het mogelijk een elektrische verbinding te maken die ook weer eenvoudig losgenomen kan worden. Het kan gaan om het leveren van [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]], een of meer signalen, of beide. Op een stekker mag maar één verplaatsbare leiding/snoer zijn aangesloten. Afhankelijk van de toepassing bestaan er verschillende connectoren. In de definities van NEN 1010 worden twee bij elkaar horende connectoren aangeduid als 'stopcontact'. Een [[Woorden - S#Stopcontact|stopcontact]] bestaat dus uit twee delen: een stekker en een contrastekker. Een stekker kan in een contrastekker c.q. een [[Woorden - C#Contactdoos|contactdoos]] worden gestoken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]<br /> De aanduiding connector in het dagelijks spraakgebruik is vooral van toepassing om apparatuur mee te verbinden. Connectoren zijn bijvoorbeeld de aansluitingen om computers met randapparatuur mee aan te sluiten. Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Connector_(elektrotechniek) stekker]. | + | |Omschrijving= Connector (elektrotechniek) ook wel (vanaf 1886 t/m heden 'steker') '''stekker''', of [[Woorden - C#Contactstop|contactstop]] genoemd. Een connector ('''stekker''') maakt het mogelijk een elektrische verbinding te maken die ook weer eenvoudig losgenomen kan worden. Het kan gaan om het leveren van [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]], een of meer signalen, of beide. Op een stekker mag maar één verplaatsbare leiding/snoer zijn aangesloten. Afhankelijk van de toepassing bestaan er verschillende connectoren. In de definities van NEN 1010 worden twee bij elkaar horende connectoren aangeduid als 'stopcontact'. Een [[Woorden - S#Stopcontact|stopcontact]] bestaat dus uit twee delen: een stekker en een contrastekker. Een stekker kan in een contrastekker c.q. een [[Woorden - C#Contactdoos|contactdoos]] worden gestoken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]<br /> De aanduiding connector in het dagelijks spraakgebruik is vooral van toepassing om apparatuur mee te verbinden. Connectoren zijn bijvoorbeeld de aansluitingen om computers met randapparatuur mee aan te sluiten. Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Connector_(elektrotechniek) stekker]. |
| | [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | | [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stelbalk | | |Trefwoord= Stelbalk |
| − | |Omschrijving= Hieraan zijn de punten van de [[Woorden - W#Wisseltong|wisseltongen]] bevestigd. De stelbalk zorgt voor het gelijktijdig bewegen van beide wisseltongen. De stelbalk kan met een [[Woorden - W#Wisselsteller|wisselsteller]] (op handbediening) omgezet worden, maar kan ook elektromechanisch aangedreven zijn, waarbij het [[Woorden - W#Wissel|wissel]] op afstand bediend wordt. | + | |Omschrijving= Hieraan zijn de punten van de [[Woorden - W#Wisseltong|wisseltongen]] bevestigd. De '''stelbalk''' zorgt voor het gelijktijdig bewegen van beide wisseltongen. De stelbalk kan met een [[Woorden - W#Wisselsteller|wisselsteller]] (op handbediening) omgezet worden, maar kan ook elektromechanisch aangedreven zijn, waarbij het [[Woorden - W#Wissel|wissel]] op afstand bediend wordt. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 478: |
Regel 478: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stookolie | | |Trefwoord= Stookolie |
| − | |Omschrijving= Stookolie wordt als brandstof gebruikt in dieselmotoren en verwarmingsinstallaties. Voor verwarmingsdoeleinden is stookolie in Nederland grotendeels verdrongen door aardgas. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= '''Stookolie''' wordt als brandstof gebruikt in dieselmotoren en verwarmingsinstallaties. Voor verwarmingsdoeleinden is stookolie in Nederland grotendeels verdrongen door aardgas. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stoomdom | | |Trefwoord= Stoomdom |
| − | |Omschrijving= De stoomdom is een verhoging op de stoomketel. Deze verhoging dient er voor, om geen water in de leiding te krijgen. In de verhoging (=de stoomdom) zit de opening van de stoomleiding. De leiding gaat naar de cilinders. Het is belangrijk (omdat water niet samendrukbaar is), dat er geen waterdeeltjes mee naar de cilinder gaan. Op oude locomotieven zit meestal een koperen sierbekleding om de stoomdom heen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= De '''stoomdom''' is een verhoging op de stoomketel. Deze verhoging dient er voor, om geen water in de leiding te krijgen. In de verhoging (=de stoomdom) zit de opening van de stoomleiding. De leiding gaat naar de cilinders. Het is belangrijk (omdat water niet samendrukbaar is), dat er geen waterdeeltjes mee naar de cilinder gaan. Op oude locomotieven zit meestal een koperen sierbekleding om de stoomdom heen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 502: |
Regel 502: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stop-door-schakeling | | |Trefwoord= Stop-door-schakeling |
| − | |Omschrijving= Schakeling gebruikt bij overweg. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=stopdoorschakeling Meer over Stop-door-schakeling ]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Schakeling gebruikt bij een overweg. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=stopdoorschakeling Meer over Stop-door-schakeling ]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stopmachine | | |Trefwoord= Stopmachine |
| − | |Omschrijving= De stopmachine zorgt ervoor dat het spoor op de juiste hoogte en op de juiste plaats komt. [http://www.treinengek.nl/bouw/werktrein.stopmachine.php Meer over Stopmachine] | + | |Omschrijving= De '''stopmachine''' zorgt ervoor dat het spoor op de juiste hoogte en op de juiste plaats komt. [http://www.treinengek.nl/bouw/werktrein.stopmachine.php Meer over Stopmachine] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 530: |
Regel 530: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stra | | |Trefwoord= Stra |
| − | |Omschrijving= (Grootspoorjargon). Afkorting van [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]afnemer. In het meervoud wordt gesproken van stra's (Zie: [[Woorden - S#Stroomafnemer|Stroomafnemer]]). Bij modelspoor niet te verwarren met de pantograaf die op het dak zit. Beter is het, bij de wielen van modelspoor[[Woorden - M#Materieel|materieel]], te spreken van sleepcontact. | + | |Omschrijving= (Grootspoorjargon). Afkorting van [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]afnemer. In het meervoud wordt gesproken van '''stra''''s (Zie: [[Woorden - S#Stroomafnemer|Stroomafnemer]]). Bij modelspoor niet te verwarren met de pantograaf die op het dak zit. Beter is het, bij de wielen van modelspoor[[Woorden - M#Materieel|materieel]], te spreken van sleepcontact. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 542: |
Regel 542: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Strijkregel | | |Trefwoord= Strijkregel |
| − | |Omschrijving= Metalen geleider die er voor zorgt dat het wiel van een spoorvoertuig niet in een uitsparing van een puntstuk terecht kan komen. Zie ook [[Woorden - A#Aanslagrail|Aanslagrail]] en [[Woorden - C#Contra-rail|Contra-rail]]. | + | |Omschrijving= Een '''strijkregel''' is een metalen geleider die er voor zorgt dat het wiel van een spoorvoertuig niet in een uitsparing van een puntstuk terecht kan komen. Zie ook [[Woorden - A#Aanslagrail|Aanslagrail]] en [[Woorden - C#Contra-rail|Contra-rail]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 554: |
Regel 554: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stroombron | | |Trefwoord= Stroombron |
| − | |Omschrijving= (Elektronica). Voluit: constante stroombron. Schakeling die de [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] door bijv. een led constant probeert te houden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]. | + | |Omschrijving= (Elektronica). Voluit: constante '''stroombron'''. Schakeling die de [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] door bijv. een led constant probeert te houden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 566: |
Regel 566: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Stuurstandrijtuig | | |Trefwoord= Stuurstandrijtuig |
| − | |Omschrijving= (Grootspoor). Een stuurstandrijtuig (of stuurrijtuig) is een rijtuig dat aan één uiteinde van een stuurstand voorzien is. Vanuit deze stuurstand kan de machinist de locomotief op afstand bedienen. Om de hiervoor benodigde elektrische signalen over te brengen, moeten alle rijtuigen tussen de locomotief en het stuurstandrijtuig voorzien zijn van stuur[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]kabels. Het rijtuig aan de kant van de stuurstand is voorzien van de voorgeschreven frontseinen, naast de bij alle rijtuigen aanwezige sluitseinen, en een hoorn. Verder is er [[Woorden - S#Stoot- en trekwerk|stoot- en trekwerk]] aanwezig. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]. De naam 'stuurstand' is misleidend. De machinist kan namelijk niet zelfstandig kiezen of hij bij een wissel links of rechts gaat. Dat wordt van buitenaf geregeld. | + | |Omschrijving= (Grootspoor). Een '''stuurstandrijtuig''' (of stuurrijtuig) is een rijtuig dat aan één uiteinde van een stuurstand voorzien is. Vanuit deze stuurstand kan de machinist de locomotief op afstand bedienen. Om de hiervoor benodigde elektrische signalen over te brengen, moeten alle rijtuigen tussen de locomotief en het stuurstandrijtuig voorzien zijn van stuur[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]kabels. Het rijtuig aan de kant van de stuurstand is voorzien van de voorgeschreven frontseinen, naast de bij alle rijtuigen aanwezige sluitseinen, en een hoorn. Verder is er [[Woorden - S#Stoot- en trekwerk|stoot- en trekwerk]] aanwezig. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]. De naam 'stuurstand' is misleidend. De machinist kan namelijk niet zelfstandig kiezen of hij bij een wissel links of rechts gaat. Dat wordt van buitenaf geregeld. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Styreen | | |Trefwoord= Styreen |
| − | |Omschrijving= In de volksmond wordt abusievelijk de naam styreen gebruikt, inplaats van de juiste benaming: polystyreen. Styreen is een vloeistof. Zie ook [[Woorden - P#Polystyreen|Polystyreen]]. | + | |Omschrijving= In de volksmond wordt abusievelijk de naam styreen gebruikt, inplaats van de juiste benaming: '''polystyreen'''. Styreen is een vloeistof. Zie ook [[Woorden - P#Polystyreen|Polystyreen]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 590: |
Regel 590: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Switch | | |Trefwoord= Switch |
| − | |Omschrijving= 1. (Eng.) Wissel. 2. (elektrotechniek) Schakelaar. 3. (computertechniek) Een switch is een apparaat in de [[Woorden - I#Infrastructuur|infrastructuur]] van pakketgeschakelde computernetwerken, dat tot doel heeft toestellen met elkaar te verbinden door het ontvangen, verwerken en doorzenden van ontvangen frames (datapakketjes). [https://nl.wikipedia.org/wiki/Switch_(hardware) Meer over Switch]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] | + | |Omschrijving= 1. (Eng.) Wissel. 2. (elektrotechniek) Schakelaar. 3. (computertechniek) Een '''switch''' is een apparaat in de [[Woorden - I#Infrastructuur|infrastructuur]] van pakketgeschakelde computernetwerken, dat tot doel heeft toestellen met elkaar te verbinden door het ontvangen, verwerken en doorzenden van ontvangen frames (datapakketjes).[[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Switch_(hardware) Meer over Switch]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Synthese | | |Trefwoord= Synthese |
| − | |Omschrijving= Een synthese is een samenvoeging van ongelijksoortige zaken, zodat er iets nieuws uit ontstaat. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]. | + | |Omschrijving= Een '''synthese''' is een samenvoeging van ongelijksoortige zaken, zodat er iets nieuws uit ontstaat. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]. |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Systeem | | |Trefwoord= Systeem |
| − | |Omschrijving= In modelspoorland zijn eigenlijk twee railsystemen beschikbaar en dat zijn: tweerail en drierail. Deze verschillen zowel fysiek als elektrisch. Meer over [[Systemen]] | + | |Omschrijving= In modelspoorland zijn eigenlijk twee rail'''systemen''' beschikbaar en dat zijn: tweerail en drierail. Deze verschillen zowel fysiek als elektrisch. Meer over [[Systemen]] |
| | }} | | }} |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| Regel 606: |
Regel 606: |
| | {{Trefwoord | | {{Trefwoord |
| | |Trefwoord= Systeemtransitie | | |Trefwoord= Systeemtransitie |
| − | |Omschrijving= Met een trein overgaan van één systeem naar een ander systeem, bijvoorbeeld bij bovenleidingssystemen (spanningsluis) of bij beveiligingssystemen. Transities kunnen rijdend of stilstaand plaatsvinden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] | + | |Omschrijving= Met een trein overgaan van één systeem naar een ander systeem, bijvoorbeeld bij bovenleidingssystemen (spanningsluis) of bij beveiligingssystemen. '''Transities''' kunnen rijdend of stilstaand plaatsvinden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] |
| | }} | | }} |
| | {{Gerelateerde termen | | {{Gerelateerde termen |
| Regel 618: |
Regel 618: |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| | ! scope= "row" width="75%" | | | ! scope= "row" width="75%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 19 jun 2023 11:28 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 20 jun 2023 8:59 (CET)</small> |
| | |} | | |} |
| | [[Categorie: Afkortingen|S]] | | [[Categorie: Afkortingen|S]] |
