Geluiddemping en ballasten

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu

Vorige | Volgende

---

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom - Update door Fred Eikelboom

---

Geluiddemping

Op de modeltreinbaan hebben we te maken met twee soorten geluid:

• direct geluid (dus geluid dat via de lucht ons oor bereikt)
• contactgeluid (dat doorgegeven wordt van de rails naar de treintafel).

Het directe geluid is niets aan te doen. Het contactgeluid kunnen we d.m.v. isolatie wel verminderen.
Om het contactgeluid van de rails naar de treintafel te verminderen, moeten we dus geluiddempend materiaal aanbrengen. Hier een aantal suggesties:

• rubberkurk. Dit is een mengsel van rubberkorrels en kurkkorrels. Deze korrels zijn samengeperst tot één product wat vervolgens "rubberkurk" heet. Dit wordt gebruikt als ondertapijt voor vloeren. Men spreekt op internet over een geluidsreductie van 22-34 dB. Dit materiaal is verkrijgbaar in drie, vijf en acht mm dik. Bij sommige tapijthandelaren zijn reststukken gratis te krijgen. Met een vierkante meter kunnen we 20 tot 25 meter spoor (Schaal H0) van isolatie voorzien. Het laat zich soepel snijden in repen, het buigt soepel en het plakken doen we bijvoorbeeld met boekbinderslijm. De rails vervolgens inbedden met ballast en vooral niet spijkeren of schroeven;
• blauw geluids-isolatiemateriaal. Zacht materiaal: "Ethafoam" (dempt contactgeluiden beter). XPS. Harder materiaal: XPS;
• zachtboard, dat toegepast wordt als contactgeluid-isolatie bij laminaatvloeren;
• kurkplaat. Dit materiaal is verkrijgbaar in drie en vijf mm dik.

Railsbedding uit de winkel

Er is ook kant-en-klaar materiaal ter breedte van de rails in de handel, dat speciaal voor de modeltreinbaan gemaakt is. Woodland Scenics levert het op rollen van 45 mm breed en vijf mm dik. Mössmer levert het onder de naam: "gleisbettung".
Voor wissels en kruisingen zijn van het merk Mössmer schuimstofplaten verkrijgbaar in diverse schalen.
Merkur heeft ook dempingsmateriaal in het assortiment.

Geluiddempend materiaal op de juiste wijze bevestigen

Wanneer we na het ballasten echt goede geluiddemping willen hebben, moeten we eerst een onderlaag van isolatie aanbrengen die breed genoeg is voor het ballastbed, en daar bovenop de isolatie van de rails leggen. We kunnen ook de hele tafel bedekken met een isolatielaag. Dit heeft als bijkomend voordeel dat we dan heel gemakkelijk slootjes e.d. naast de spoorbaan kunnen maken. Ook kunnen dan bijvoorbeeld verkeersborden e.d. in de isolatielaag gestoken worden. Na het ballasten liggen dan zowel de rails als de ballast op een isolatielaag (zie afbeelding 01, fig. 2). Contactgeluiden worden op deze wijze effectief gedempt.

Moeten we natuurlijk wel zo slim zijn om de rails niet met spijkers of schroeven aan de tafel te bevestigen, want dan vermindert de isolerende werking drastisch, omdat dan het contactgeluid via de spijkers/schroeven naar de tafel gaat. Eventueel de rails vastleggen met korte schroefjes die maar halverwege in de isolatie komen, kan natuurlijk wel.

"Tip":

Er bestaan ook blauwe platen (ongeveer 3mm dik) met gaatjes er in. Gebruik voor het lijmen van die dunne blauwe plaat onder de rails en op de ondergrond geen houtlijm, wanneer we de geluids-isolerende werking willen behouden. Houtlijm trekt lekker overal in, da's de kern van de werking. En als het uithardt zorgt het voor een mooie geluidsverbinding tussen de rails en de ondergrond, omdat de lijm dwars door de (vaak maar 3 mm dikke) blauwe laag is getrokken.
Veel beter is het dan om acrylaatkit te gebruiken.

Ballasten

Let op! Wanneer we gaan ballasten, dienen we er wel voor te zorgen dat de lijm niet in de isolatielaag kan dringen. Anders neemt de isolatiewaarde van het materiaal sterk af, en bestaat de kans dat onze isolerende maatregelen een zeer teleurstellend resultaat opleveren. Wanneer het isolatiemateriaal poreus is, dient het oppervlak van het isolatiemateriaal voorzien te worden van een voor vloeistoffen ondoorlaatbare laag, b.v. een laagje verf. (wel oppassen dat de verdunning in de verf het isolatiemateriaal niet aantast). Gebruik hiervoor geen voorstrijkmiddel, want de kans bestaat dat dit ook weer in het isolatiemateriaal trekt.

LET OP

Waarschuwing Verfverdunner zoals thinner, is brandgevaarlijk en schadelijk voor de gezondheid, dus zorg voor voldoende ventilatie of gebruik het in de buitenlucht.

Belangrijke informatie: wanneer we de rails isoleren, en daarna gaan ballasten, doen we het isolerende effect weer grotendeels teniet (zie: afbeelding 01, fig. 1). Het geluid van de wielen op de rails, wordt nu via de ballast overgebracht naar de tafel.

Afbeelding: 01

Ballast aanbrengen; de slechte en de juiste methode

Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom

Bijkomend voordeel van de methode volgens afbeeldeing 01, fig. 2 is, dat we heel gemakkelijk sloten en/of kanalen naast het spoor kunnen aanbrengen. Simpel een sleuf in het isolatiemateriaal maken volstaat.

Afbeelding: 02

Verbeterde isolatie door gebruik van zachtboard

Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom

Nog betere isolatiewaarden bereiken we door op de treintafel een laag zachtboard te leggen en, ter plaatse van de rails, blauw isolatieschuim te gebruiken, zoals aangegeven in afbeelding 02. Wanneer we de ballast op het zachtboard aanbrengen hebben we minder contactgeluid dan met de hierboven omschreven methode.

Ballast aanbrengen bij wissels

Dit is een zeer delicaat werkje. Door het gebruik van tweezijdig klevend plakband bij het leggen van het wissel, zal binnen het wissel een klevende laag aanwezig zijn. Strooi een dunne laag ballastmateriaal over het wissel en druk het krachtig aan. Verwijder daarna het niet-vastklevende materiaal voorzichtig. Let er daarbij op, dat er geen korrels achterblijven die de wisseltongen blokkeren. Gebruik een stofzuiger om het laatste losse materiaal te verwijderen, en gebruik zonodig een schroevendraaiertje om het teveel aan ballast te verwijderen. Hiermee voorkomen we dat er later, op vaak onverklaarbare wijze, ontsporingen op het wissel optreden.

Het toepassen van de "indruppelmethode" voor wissels, levert vaak als resultaat roestvorming en vastgelijmde wisseltongen op. Dat zijn echt ongewilde effecten, die dus voor wissels niet worden aanbevolen, maar voor rails zonder bewegende delen juist weer heel gemakkelijk is. Voorzie dus eerst de wissels van ballast, en vervolgens de "vrije baan".

LET OP

"Vergeet niet om de gebruiksaanwijzingen en waarschuwingen van de fabrikanten te lezen en ze ALTIJD op te volgen. Dat voorkomt veel ongevallen, schade en droefenis".

---

Meer informatie

Encyclopedie:

Artikel Bedding en ballast

Beneluxspoor.net:
Draadje/topic op het forum	over dempingsmateriaal.

Externe websites:
Google	Mössmer kant-en-klaar dempingsmateriaal.
merkur-styroplast.de	Kant-en-klaar dempingsmateriaal.
noch.de	Website Noch.
noch.de	Railsbedding.

---

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu

Vorige | Volgende

Contact met de redactie:

---

	Laatste wijziging: 8 feb 2025 11:12 (CET)