Persoonlijke instellingen

Bedding en ballast

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Huib Maaskant


Railsoorten die al voorzien zijn van een bedding en ballast worden kant-en-klaar door de bekende merken op de markt gebracht. Het voordeel van deze railsoorten is dat vrij snel een modelspoorbaan aan is te leggen. De bedding geeft daarbij de illusie van ballast.

Bekijk en vergelijk de verschillende varianten:

FL6101.png
Afbeelding: 01
Fleischmann Profi Rails
Bron: Modelleisenbahn GmbH


Roco-line.png
Afbeelding: 02
Roco-line met bedding
Bron: Modelleisenbahn GmbH


M c-rails.jpg
Afbeelding: 03
Märklin C-rails/Trix C-rails
Foto gemaakt door: Chris van Diesen

Duidelijk is te zien dat de Fleischmann-rails van foto 01 aanzienlijk smaller is dan de varianten van Roco en Märklin/Trix. De laatste twee hebben ook een aanzienlijk hogere bedding dan de rails van Fleischmann. De variant van Märklin/Trix wordt als C-rails verkocht, zowel voor tweerail- als voor drierailgebruik. In dat laatste geval zijn de rails van puntcontacten voorzien.

Rails zonder bedding

Veel modelspoorhobbyïsten kiezen voor het zelf ballasten van hun rails. De reden hiervoor is simpel; men bereikt daar doorgaans veel mooiere resultaten mee. De volgende stappen kunnen worden onderscheiden voor het zelf aanbrengen van ballast:

Rails aanbrengen

Baanontwerp overbrengen op de modelspoorbaan

Info onderbouw 1 4.JPG Info onderbouw 1 4a.JPG
Afbeelding: 04 Afbeelding: 05
Planning sporenplan Sporenplan op de tafel leggen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

In het ontwerp van een modelbaan komen vaak vloeiende bogen en ingewikkelde wisselstraten voor. Dat is gemakkelijk te doen bij het ontwerpen met de computer, maar het is niet even "uit de losse pols" uit te leggen op een houten ondergrond. De lastigste delen van het ontwerp kunnen worden afgedrukt op ware grootte (zie foto 04). De afdrukken worden dan op de ondergrond geplakt met spuitlijm (zie foto 05). Als dit netjes gedaan wordt dan klopt de tekening bijna tot op de millimeter. Daarna hoeven alleen nog maar de lijntjes gevolgd te worden met een decoupeerzaag.

Info-onderbouw-1-6.jpg Info onderbouw 1 6a.JPG
Afbeelding: 06 Afbeelding: 07
Isolatieplaten Isolatieplaten op maat snijden en op de tafel aanbrengen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

De gedeelten van de rails die later een ballastbed krijgen, worden op smalle stroken blauwe vloerisolatie of kurkstroken gelegd (zie foto 06). De blauwe platen of vellen kurk van de bouwmarkt zijn 3 mm dik. Snij voor schaal H0 de platen tot repen van twee cm breed, zie foto 07. De smalle stroken kunnen makkelijk in een boog gebogen worden gelegd. Lijm de stroken langs de middellijn van de rails. Eerst de ene helft en wanneer de lijm droog is de andere helft, de bedding wordt zo in totaal 4 cm breed. Kurkstroken van Faller kunnen ook gebruikt worden, maar materiaal van de bouwmarkt is veel goedkoper.

Info-onderbouw-1-7.jpg Info onderbouw 1 7a.JPG
Afbeelding: 08 Afbeelding: 09
Het schilderen van de ondergrond Het schilderen van de ondergrond op een ander gedeelte van de baan
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Tenslotte wordt de ondergrond bruin geschilderd (zie foto's 08 en 09). De lichte kleur van het hout en het felle blauw van het isolatiemateriaal schijnen later dan niet door de ballast. De bogen mogen een verkanting hebben van maximaal één mm. In de overgangsboog loopt de verkanting langzaam op. Bij bogen is gebruik te maken van de verkantingstrips van Noch, maar op elkaar geplakte strookjes papier werken net zo goed. Hierna kan de rails gelegd worden.


Rails ballasten

Info rails ballasten 1 1.jpg
Afbeelding: 10
Het uiteindelijke resultaat
Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Ballast is onlosmakelijk verbonden met elke spoorlijn. Het ballastbed houdt de rails op zijn plaats en zorgt tegelijk voor een goede afwatering. In de eerste decennia van de spoorwegen werden de bielzen in zand gelegd. Later stapte men in Nederland over op riviergrind. Tegenwoordig worden grovere gebroken stenen gebruikt. Het nabootsen van een goed ballastbed in model is niet moeilijk, maar wel even een klusje.

Info rails ballasten 1 2.jpg
Afbeelding: 11
Diverse soorten ballast
Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Veel modelspoorbanen zijn tegenwoordig gebaseerd op het populaire Tijdperk III. In die tijd gebruikte de Nederlandse Spoorwegen nog riviergrind als ballast. Riviergrind is rond, redelijk fijn en kent talloze kleuren. De meeste kant-en-klare ballast is te grof en te monotoon van kleur. Daarom is het beter gebruik maken van de "fine" ballast van "Woodland Scenics", dat eigenlijk voor spoor N is bedoeld. Meng dan drie kleuren om de juiste indruk te krijgen, in de volgende verhouding:

  • beige (2 volumedelen);
  • grijs (1 volumedeel);
  • lichtgrijs (1 volumedeel).
Rails-ballasten-1-3.jpg Rails-ballasten-1-3a.jpg
Afbeelding: 12 Afbeelding: 13
Het aanbrengen van de ballast voor het looppad Het instrooien van de ballast
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Begin met het aanbrengen van het looppad naast de rails (zie foto 12). Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het zeer fijne "Kalksteinsplitt" van Asoa. Dit wordt aangebracht en aangedrukt met een paletmes. Het lijkt zo precies op een pad van aangestampt zand. Meng de ballast in grote potten en strooi het daarna uit met een klein kruidenpotje (zie foto 13). De ballast laat zich zo goed verdelen over de rails.

Rails-ballasten-1-4.jpg Rails-ballasten-1-4a.jpg
Afbeelding: 14 Afbeelding: 15
De ballast verdelen en in model brengen met een kwast De ballast mag niet hoger dan de bovenzijde van de bielzen komen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Breng de ballast in model met een kwast (zie foto 14), de ballast hoort ongeveer tot de bovenkant van de bielzen te komen (zie foto 15). Het effect is duidelijk te zien; rechts ligt de ballast al netjes, links moet het nog aangebracht worden.

Ballast verlijmen

Lijmen

Rails-ballasten-1-5.jpg Rails-ballasten-1-5a.jpg
Afbeelding: 16 Afbeelding: 17
Ballast bevochtigen Verdunde houtlijm aanbrengen op de ballast
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

De ballast wordt gelijmd met de "verdunde houtlijm methode". Het ballastbed wordt eerst natgespoten met water waaraan een paar druppeltjes afwasmiddel zijn toegevoegd (zie foto 16). Het afwasmiddel breekt de oppervlaktespanning van het water, zodat er geen druppelvorming ontstaat. De lijm is een mengsel van niet watervaste witte houtlijm en water in de verhouding 1:2. Ook hier worden een paar druppeltjes afwasmiddel toegevoegd om de oppervlaktespanning te breken. De lijm wordt op de natte ballast gedruppeld met een injectiespuit, pipet of spuitflesje (zie foto 17). Als alternatief voor de houtlijm is flexibele lijm (boekbnderslijm) te gebruiken. Het rijgeluid (contactgeluid) is dan iets minder.

Rails-ballasten-1-6.jpg Rails-ballasten-1-6a.jpg
Afbeelding: 18 Afbeelding: 19
Ballast goed verzadigen met verdunde houtlijm Na het drogen van de ballast, de schroeven verwijderen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Het ballastbed wordt helemaal verzadigd met de verdunde houtlijm (zie foto 18). Wanneer rustig gewerkt wordt, blijft de ballast netjes op zijn plaats liggen. Het geheel moet 24 uur drogen. Het ballastbed wordt keihard. De schroeven die de rails tijdelijk op hun plaats hielden, kunnen daarna verwijderd worden (zie foto 19). Met een scherp mesje worden alle korreltjes weggeschraapt, die op plaatsen zitten waar ze niet thuishoren.

Afwerking

Rails-ballasten-1-7.jpg Rails-ballasten-1-7a.jpg
Afbeelding: 20 Afbeelding: 21
De schroefgaten opvullen met ballast De zijkanten van de spoorstaven roestbruin schilderen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Tenslotte worden de schroefgaten opgevuld met ballast (zie foto 20). Er is dan niet meer te zien dat er schroeven zijn gebruikt voor het tijdelijk vastzetten van de rails. De rails worden dus ook in model door de ballast (en de lijm) op hun plaats gehouden. De zijkanten van de spoorstaven kunnen "roestig" gemaakt worden met een streep verf (zie foto 21). Daarna kan het ballastbed verder "vervuild" worden met de airbrush (zie foto 22).

Info rails ballasten 1 8.jpg
Afbeelding: 22
Het resultaat van het ballasten.
Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Het eindresultaat. Door het airbrushen zijn de bielzen en de ballast één geheel geworden. Details als kabelgoten, vrijbalken en imitatie (motorische) wisselstellers maken het geheel af.


Opmerkingen

Om de spoorstaven een natuurgetrouwe look d.w.z. een roestig en verweerd uiterlijk te geven, kan ook gebruik gemaakt worden van de "Rusty Rails Painter". Dit is een kunststof fles met daaraan een roterende borstel. In de fles zit verf die via een buisje naar de borstel wordt getransporteerd. Hiermee zijn zeer snel en gemakkelijk de zijkanten van de spoorstaven in de juiste kleur te maken.

Naast de hieronder genoemde leveranciers van ballastmaterialen staan in de Merkenlijst ook diverse leveranciers van ballast.


Meer informatie

Encyclopedie:
Externe websites:
Scenery.
Scenery.
Avontuur in miniatuur (Huib Maaskant)
Joe's Model Trains, Rusty Rails Painter™
Track Painter.
Scenery.
Scenery.
Hulpmiddelen voor het ballasten
Voor diegenen die opzien tegen het ballasten is er een handig hulpmiddel, zie "Bedding en ballast" in Films.

Gerelateerde termen: Marklin, Märklin



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 10 okt 2023 11:32 (CET)