Persoonlijke instellingen

Schalen: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k (Schalen hernoemd over de doorverwijzing E02.02 - Schalen)
k (links toeg.)
 
(130 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 +
{{Koptekst
 +
|Vorige= Soorten spoorwegen
 +
|Volgende= Tijdperken
 +
|VorigeMenu= Algemene informatie
 +
|Auteur= Naam bij de redactie bekend
 +
|Update= Fred Eikelboom
 +
}}
 +
Voor modeltreinen worden diverse '''schalen''' gebruikt. De meeste schaalverhoudingen hebben een aanduiding in de vorm van een letter, een cijfer of een combinatie daarvan. De grote schalen hebben doorgaans een cijfer, de kleinere een letter. De [[Woorden - S#Schaal|schaal]] H0 (wat "Half Nul" betekent) vormt een overgang in dit systeem. Smalspoorvarianten van bepaalde schalen hebben vaak een "e" of een "m" als toevoeging. Hieronder staat een tabel van de meest toegepaste schalen.
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
 +
!{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} |'''Naam'''|| {{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} width="145" |'''Uitspraak'''||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| '''Schaal''' ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| '''Spoorwijdte''' ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| '''Opmerkingen'''
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | IIm ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| Schaal Twee M ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 1:22,5 ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 45 mm || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} |LGB en Piko zijn belangrijke fabrikanten voor deze schaal.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | IIe ||style="background:#D1D1E1;"| Schaal Twee E ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | 1:22,5 ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | 30 mm || style="background:#D1D1E1;"| Veldspoor 600mm, "REGNER Dampf- und Eisenbahntechnik" is een van de belangrijke  fabrikanten voor deze schaal.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | I ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| Schaal Eén ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} |1:32 || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 45 mm ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| Hübner (gestopt in 2007) en Märklin zijn belangrijke fabrikanten voor deze schaal.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | 0 ||style="background:#D1D1E1;"| Schaal Nul ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | 1:45 ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 32 mm || style="background:#D1D1E1;"| Vooral toegepast bij zelfbouw.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 0e ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| Schaal Nul E ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 1:45 ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 16,5 mm || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| Smalspoor 750 mm, dezelfde spoorwijdte als schaal H0, Fleischmann (Magic Train).
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | 0m ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Schaal Nul M ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | 1:45 ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 22 mm || {{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Smalspoor 1000 mm. Geleverd o.a. door Bemo.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 00 ||style="background:#E4E1E1;"| Schaal Nul Nul ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 1:76 ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 16,5 mm ||style="background:#E4E1E1;"| In Engeland veel voorkomende schaal, Hornby.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | S ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Schaal S || {{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} |1:64 || {{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 22,2 mm ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Is voornamelijk in gebruik in de Verenigde Staten.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | Sm ||style="background:#E4E1E1;"| Schaal Sm ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} |1:64 || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 16,5 mm ||style="background:#E4E1E1;"| Dit is schaal S, maar dan met een spoorwijdte van 16,5 mm, de "m" staat voor meterspoor, dus smalspoor met een spoorwijdte van 1 meter. <small>(aanvulling door: Huub van Ginhoven).</small>
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | H0 ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Schaal Half Nul ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} |1:87 ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 16,5 mm ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| De meest voorkomende schaal.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | H0m ||style="background:#E4E1E1;"| Schaal Half Nul M ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 1:87 || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 12 mm ||style="background:#E4E1E1;"| Smalspoor 1000 mm, meterspoor, zelfde spoorwijdte als schaal TT.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | H0e ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Schaal Half Nul E ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 1:87 ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 9 mm ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Smalspoor 750 mm, zelfde spoorwijdte als schaal N.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | TT ||style="background:#E4E1E1;"| Schaal TT of Table Top || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 1:120 || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 12 mm ||style="background:#E4E1E1;"| Vooral in de voormalige Duitse Democratische Republiek(DDR) populair.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | N ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Schaal N ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} |1:160 ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 9 mm ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Na schaal H0, de populairste schaal.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | Nm ||style="background:#E4E1E1;"| Schaal Nm ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} |1:160 ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 6,5 mm ||style="background:#E4E1E1;"| Smalspoor.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | Z ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| Schaal Z ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}} | 1:220 || {{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| 6,5 mm ||{{TblAgKleur1|#D1D1E1;}}| De op één na kleinste schaal, door Märklin gedomineerd.
 +
|-
 +
|{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | T ||style="background:#E4E1E1;"| Schaal T of ''Three'' || {{TblAgKleur1|#E4E1E1;}} | 1:450 ||{{TblAgKleur1|#E4E1E1;}}| 3 mm ||style="background:#E4E1E1;"| De kleinste schaal, in Japan geïntroduceerd. In Europa ook wel schaal HZ genoemd.
 +
|}
  
−
==Schalen==
+
{{Tabelonderschrift
−
In de wereld van de modeltreinen worden diverse schalen gebruikt. De meeste schalen hebben een aanduiding in de vorm van een letter, een cijfer of een combinatie daarvan. De grote schalen hebben doorgaans een cijfer, de kleinere een letter. Een overgangsschaal is schaal H0 dat half nul betekent. Smalspoorvarianten van bepaalde schalen hebben vaak een e of een m als toevoeging. Hieronder staat een tabel met een groot aantal schalen.
+
|Volgnummer= 01
−
<br />Zie voor meer informatie rubriek: [[E340 - Schalen en tijdperken]]
+
|Maker= Redactie
−
<br />
+
}}
−
<br />De schaal die het meest voorkomt is H0 (1:87). Er wordt ook veel gebruik gemaakt van de N-schaal (1:160). Naast deze schalen wordt soms gebruik gemaakt van de al wat groter uitgevallen 0-schaal (1:43,5) of juist van de kleinste schaal Z (1:220). Voor mensen die een tuinspoor willen aanleggen dat bestand is tegen weer en wind is er Schaal II of G (1:22,5).
+
=== Meest voorkomende schaal ===
 +
De meest voorkomende [[Woorden - S#Schaal|schaal]] is schaal H0 (half nul), de verhouding hiervan is 1:87 (1 op 87). Daarnaast kent schaal N (1:160) veel aanhangers. Wisselstroomsystemen zijn uitsluitend in schaal H0 te vinden. Gelijkstroomsystemen komen zowel in schaal H0, als in schaal N voor. Naast de genoemde schalen bestaat nog de oorspronkelijke schaal 0 en de kleine schaal Z. Schaal II, ook wel schaal G of tuinspoor genoemd, is bestand tegen de weersomstandigheden. De fabrikant van dit tuinspoor is LGB.
 +
=== De grotere schalen ===
 +
Voor de nog grotere schalen geeft men de spoorwijdte aan in ''inches'' ("Engelse duimen"). We vinden hier 3 &frac12;, 5, 7 &frac14; en nog groter. De maatstaven zijn dan respectievelijk 1:16, 1:11 en 1:8. Deze "grotere" locomotieven kunnen aangedreven worden met verbrandingsmotoren of elektromotoren en ook stoom wordt gebruikt. De stoom wordt gemaakt in een stoomketel, verwarmd door het stoken van [[Woorden - S#Steenkool|steenkool]] of gas. Overigens bestaan ook in [[Woorden - S#Schaal|schaal]] II, model-locomotieven aangedreven door stoom. Ze worden onder andere door LGB, Roundhouse, Regner en Märklin geleverd en zijn aanmerkelijk duurder dan de elektrisch aangedreven modellen. De kleinere schalen zijn over het algemeen alleen leverbaar met elektrische aandrijving.
 +
=== Te weinig ruimte ===
 +
Een natuurgetrouwe miniatuurspoorweg op deze schalen is onhaalbaar. Een trein met tien personenrijtuigen is niet ongebruikelijk en kan dan 300 meter lang zijn. In de VS en Canada rijden goederentreinen met meer dan 100 wagons. Bij schaal H0 is voor een personentrein dan minimaal 3,5 meter nodig en het station moet dus minimaal ook die lengte hebben. Voor een kort reistraject, bijvoorbeeld tien kilometer, is al een ruimte van meer dan honderd meter nodig. Wenst men een cirkelvormig spoor om rondjes te kunnen rijden, bijvoorbeeld met een straal van 1000 meter (dat is in werkelijkheid een scherpe boog), dan is er op [[Woorden - S#Schaal|schaal]] meer dan 20 meter nodig. Het beste wat we dus kunnen doen, is de werkelijkheid zo goed mogelijk benaderen. Daarvoor zijn concessies onvermijdelijk. De fabrikanten realiseren zich dit ook. Ze maken de rijtuigen wat korter dan ze eigenlijk zouden moeten zijn en bovendien bestaat een modeltrein meestal uit minder rijtuigen dan een echte trein. Bovendien zijn de bochten (bogen) scherper en de wisselhoeken te groot. Dat wordt gedaan om binnen de beperkte ruimte van een woning een modelbaan te kunnen bouwen.
  
−
==Systemen==
+
Een kleinere schaal biedt betrekkelijk weinig verbetering. In een tuin is meer ruimte, maar de kleine schalen zijn voor een tuinspoor niet geschikt.
−
Voor de aandrijving van locomotiefmotoren worden verschillende systemen gebruikt. Deze zijn niet zonder aanpassingen uitwisselbaar: 2-rail en 3-rail. Het 2-railsysteem wordt het meeest gebruikt. De meeste modeltreinfabrikanten leveren modellen voor dit systeem. Voor het 3-railsysteem kan men terecht bij Märklin, een van de oudste fabrikanten op het gebied van modelspoor.
 
−
Bij het 2-railsysteem wordt de stroom opgenomen via de wielen die elektrisch geïsoleerd zijn ten opzichte van elkaar. Via de beide spoorstaven bereikt de stroom de locomotief. Bij het 3-railsysteem geschiedt dit via de wielen en een sleepcontact tussen de wielen. De wielen op een as zijn niet elektrisch geïsoleerd ten opzichte van elkaar. Het sleepcontact glijdt over een staaf of een rij puntcontacten tussen de rails.
 
  
−
==Merken==
+
Zie voor informatie over Angelsaksische schalen het artikel [[Amerikaanse maten en normen]].
−
Van oudsher worden in Duitsland veel modeltreinen gefabriceert. Denk aan merken als Märklin, Fleischmann en Trix. Uit Oostenrijk komt het bekende Roco en uit Frankrijk Jouef. Uit Italië komt, of liever gezegd kwam, het materiaal van Lima. Heel jammer, want deze fabrikant leverde veel materieel naar Nederlands voorbeeld. Verder zijn er nog wat kleinserie fabrikanten, als ook nog Britse, Japanse en Amerikaanse aanbieders.
+
=== Rekenhulp ===
−
 
+
Bijzonder handig is de rekenhulp van Henny Bouman. Hiermee zijn eenvoudig de maten van objecten in de werkelijkheid om te rekenen naar de schalen H0 en N of vice-versa. Zie hieronder bij Downloads.
−
==Aspecten==
+
{{Download
−
De modeltreinhobby kent globaal drie aspecten te weten technische, landschappelijke en logistieke. Daarnaast verzamelen veel mensen modeltreinen. Tot de technische aspecten worden gerekend de elektrische installaties en schakelingen en de eigenlijk infrastructuur. Een combinatie van een modelspoorbaan met een besturingsprogramma via een computer is een gouden greep.
+
|Tekst= XLS-bestand
−
De landschappelijke aspecten omvatten de scenery zoals (zelfgebouwde) huizen, stations en andere gebouwen, alsmede bruggen, kanalen, riviertjes, tunnels en allerlei andere denkbare landschapsvarianten.
+
|LinkNaam= Schaalomrekening NS HO N
−
De logistieke aspecten hebben betrekking op (het nabootsen van) een dienstregeling.
+
|BestandsNaam= Schaalomrekening_NS_HO_N.xls
−
<br />
+
|Breedte= 185px
−
<br />Modelspoorbanen komen voor in alle soorten en maten. Een juiste toepassing van schaal en thema, maakt dat iedereen met deze hobby kan starten.De combinatie van het technisch en creatief bezig zijn bij de modelspoorhobby, al of niet in combinatie met het verzamelen van modellen, maakt dat modeltreinen nog steeds geliefd zijn. De nabootsing van de werkelijkheid en de mogelijkheid een eigen werkelijkheid te creëren spelen hierbij eveneens een rol.
+
|TekstErNaast= Nee
 +
}}
 +
{{Gerelateerde termen
 +
|Termen= Marklin, Märklin
 +
}}
 +
{{Linkssectie begin
 +
|Box= AlleenInfo
 +
}}
 +
{{Linkssectie tussenkop
 +
|Koptekst= Encyclopedie:
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Amerikaanse maten en normen
 +
|Linknaam= Amerikaanse maten en normen
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Lage railprofielen
 +
|Linknaam= Lage railprofielen
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Rail (spoorstaaf), hoogte en materiaal
 +
|Linknaam= Rail (spoorstaaf), hoogte en materiaal
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Raillassen en overgangsrails
 +
|Linknaam= Raillassen en overgangsrails
 +
}}
 +
{{Linkssectie einde
 +
}}
 +
{{Voettekst
 +
|Vorige= Soorten spoorwegen
 +
|Volgende= Tijdperken
 +
|VorigeMenu= Algemene informatie
 +
}}{| width= "100%"
 +
|- valign= "top"
 +
! scope= "row" width="70%" |
 +
| <small>Laatste wijziging: 20 mrt 2025 9:56 (CET)</small>
 +
|}
 +
[[Categorie: Alles|S]]
 +
[[Categorie: Algemeen|S]]
 +
[[Categorie: Artikel|Schalen]]
 +
[[Categorie: Baanbouw|S]]
 +
[[Categorie: Drierail|S]]
 +
[[Categorie: Materieel|S]]
 +
[[Categorie: Railsystemen|S]]
 +
[[Categorie: Spoorwegbouw|S]]
 +
[[Categorie: Tweerail|S]]
 +
[[Categorie: Henny Bouman|S]]

Huidige versie van 20 mrt 2025 om 10:56

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Naam bij de redactie bekend - Update door Fred Eikelboom

Voor modeltreinen worden diverse schalen gebruikt. De meeste schaalverhoudingen hebben een aanduiding in de vorm van een letter, een cijfer of een combinatie daarvan. De grote schalen hebben doorgaans een cijfer, de kleinere een letter. De schaal H0 (wat "Half Nul" betekent) vormt een overgang in dit systeem. Smalspoorvarianten van bepaalde schalen hebben vaak een "e" of een "m" als toevoeging. Hieronder staat een tabel van de meest toegepaste schalen.

Naam Uitspraak Schaal Spoorwijdte Opmerkingen
IIm Schaal Twee M 1:22,5 45 mm LGB en Piko zijn belangrijke fabrikanten voor deze schaal.
IIe Schaal Twee E 1:22,5 30 mm Veldspoor 600mm, "REGNER Dampf- und Eisenbahntechnik" is een van de belangrijke fabrikanten voor deze schaal.
I Schaal Eén 1:32 45 mm Hübner (gestopt in 2007) en Märklin zijn belangrijke fabrikanten voor deze schaal.
0 Schaal Nul 1:45 32 mm Vooral toegepast bij zelfbouw.
0e Schaal Nul E 1:45 16,5 mm Smalspoor 750 mm, dezelfde spoorwijdte als schaal H0, Fleischmann (Magic Train).
0m Schaal Nul M 1:45 22 mm Smalspoor 1000 mm. Geleverd o.a. door Bemo.
00 Schaal Nul Nul 1:76 16,5 mm In Engeland veel voorkomende schaal, Hornby.
S Schaal S 1:64 22,2 mm Is voornamelijk in gebruik in de Verenigde Staten.
Sm Schaal Sm 1:64 16,5 mm Dit is schaal S, maar dan met een spoorwijdte van 16,5 mm, de "m" staat voor meterspoor, dus smalspoor met een spoorwijdte van 1 meter. (aanvulling door: Huub van Ginhoven).
H0 Schaal Half Nul 1:87 16,5 mm De meest voorkomende schaal.
H0m Schaal Half Nul M 1:87 12 mm Smalspoor 1000 mm, meterspoor, zelfde spoorwijdte als schaal TT.
H0e Schaal Half Nul E 1:87 9 mm Smalspoor 750 mm, zelfde spoorwijdte als schaal N.
TT Schaal TT of Table Top 1:120 12 mm Vooral in de voormalige Duitse Democratische Republiek(DDR) populair.
N Schaal N 1:160 9 mm Na schaal H0, de populairste schaal.
Nm Schaal Nm 1:160 6,5 mm Smalspoor.
Z Schaal Z 1:220 6,5 mm De op één na kleinste schaal, door Märklin gedomineerd.
T Schaal T of Three 1:450 3 mm De kleinste schaal, in Japan geïntroduceerd. In Europa ook wel schaal HZ genoemd.


Tabel: 01
Tabel gemaakt door: Redactie

Meest voorkomende schaal

De meest voorkomende schaal is schaal H0 (half nul), de verhouding hiervan is 1:87 (1 op 87). Daarnaast kent schaal N (1:160) veel aanhangers. Wisselstroomsystemen zijn uitsluitend in schaal H0 te vinden. Gelijkstroomsystemen komen zowel in schaal H0, als in schaal N voor. Naast de genoemde schalen bestaat nog de oorspronkelijke schaal 0 en de kleine schaal Z. Schaal II, ook wel schaal G of tuinspoor genoemd, is bestand tegen de weersomstandigheden. De fabrikant van dit tuinspoor is LGB.

De grotere schalen

Voor de nog grotere schalen geeft men de spoorwijdte aan in inches ("Engelse duimen"). We vinden hier 3 ½, 5, 7 ¼ en nog groter. De maatstaven zijn dan respectievelijk 1:16, 1:11 en 1:8. Deze "grotere" locomotieven kunnen aangedreven worden met verbrandingsmotoren of elektromotoren en ook stoom wordt gebruikt. De stoom wordt gemaakt in een stoomketel, verwarmd door het stoken van steenkool of gas. Overigens bestaan ook in schaal II, model-locomotieven aangedreven door stoom. Ze worden onder andere door LGB, Roundhouse, Regner en Märklin geleverd en zijn aanmerkelijk duurder dan de elektrisch aangedreven modellen. De kleinere schalen zijn over het algemeen alleen leverbaar met elektrische aandrijving.

Te weinig ruimte

Een natuurgetrouwe miniatuurspoorweg op deze schalen is onhaalbaar. Een trein met tien personenrijtuigen is niet ongebruikelijk en kan dan 300 meter lang zijn. In de VS en Canada rijden goederentreinen met meer dan 100 wagons. Bij schaal H0 is voor een personentrein dan minimaal 3,5 meter nodig en het station moet dus minimaal ook die lengte hebben. Voor een kort reistraject, bijvoorbeeld tien kilometer, is al een ruimte van meer dan honderd meter nodig. Wenst men een cirkelvormig spoor om rondjes te kunnen rijden, bijvoorbeeld met een straal van 1000 meter (dat is in werkelijkheid een scherpe boog), dan is er op schaal meer dan 20 meter nodig. Het beste wat we dus kunnen doen, is de werkelijkheid zo goed mogelijk benaderen. Daarvoor zijn concessies onvermijdelijk. De fabrikanten realiseren zich dit ook. Ze maken de rijtuigen wat korter dan ze eigenlijk zouden moeten zijn en bovendien bestaat een modeltrein meestal uit minder rijtuigen dan een echte trein. Bovendien zijn de bochten (bogen) scherper en de wisselhoeken te groot. Dat wordt gedaan om binnen de beperkte ruimte van een woning een modelbaan te kunnen bouwen.

Een kleinere schaal biedt betrekkelijk weinig verbetering. In een tuin is meer ruimte, maar de kleine schalen zijn voor een tuinspoor niet geschikt.

Zie voor informatie over Angelsaksische schalen het artikel Amerikaanse maten en normen.

Rekenhulp

Bijzonder handig is de rekenhulp van Henny Bouman. Hiermee zijn eenvoudig de maten van objecten in de werkelijkheid om te rekenen naar de schalen H0 en N of vice-versa. Zie hieronder bij Downloads.


Downloads.png
Klik op onderstaande link:
XLS-bestand
Schaalomrekening NS HO N


Gerelateerde termen: Marklin, Märklin

Meer informatie

Encyclopedie:


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 20 mrt 2025 9:56 (CET)
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Schalen&oldid=54334"