Persoonlijke instellingen

FAQ - Grootspoormaterieel: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k (link toeg.)
 
(25 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Koptekst
 
{{Koptekst
−
|Vorige= Modelspoor-materieel
+
|Vorige= FAQ - Modelspoormaterieel
−
|Volgende= Soorten spoorwegen
+
|Volgende= Films
 
|VorigeMenu= FAQ - Materieel
 
|VorigeMenu= FAQ - Materieel
 
|Bewerking= Fred Eikelboom
 
|Bewerking= Fred Eikelboom
 
}}
 
}}
 
=== Vragen en antwoorden over Grootspoor-materieel ===
 
=== Vragen en antwoorden over Grootspoor-materieel ===
−
===== Maak uw keuze: =====  
+
====== Maak een keuze: ======  
 
:::{| border="0"
 
:::{| border="0"
 
| style="width:350px;"|
 
| style="width:350px;"|
Regel 111: Regel 111:
 
*[[#Wat betekent SM'90?|Wat betekent SM'90?]]
 
*[[#Wat betekent SM'90?|Wat betekent SM'90?]]
 
|
 
|
−
* -
+
*[[#Wat betekent ICNG?|Wat betekent ICNG?]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
 
*[[#Wat betekent DE?|Wat betekent DE?]]
 
*[[#Wat betekent DE?|Wat betekent DE?]]
 
|
 
|
−
* -
+
*[[#Wat betekent LINT?|Wat betekent LINT?]]
 
|-
 
|-
 +
|
 +
*[[#Wat betekent SNG?|Wat betekent SNG]]
 +
|-
 +
|
 +
*[[#Welke typen SNG zijn/waren er?|Welke typen SNG zijn/waren er?]]
 +
|-
 +
|
 +
*[[#Wat betekent DDNG?|Wat betekent DDNG]]
 +
|-
 +
|
 +
*[[#Welke typen DDNG zijn/waren er?|Welke typen DDNG zijn/waren er?]]
 
|}
 
|}
 
----
 
----
Regel 126: Regel 137:
 
|Volgnummer= 01
 
|Volgnummer= 01
 
|Omschrijving= DD-AR bij Hoorn
 
|Omschrijving= DD-AR bij Hoorn
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/DD-AR nl.wikipedia] Gemaakt door Maurits Vink
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/DD-AR nl.wikipedia] Gemaakt door Maurits Vink.
 
}}
 
}}
−
DD-AR is de afkorting van DubbelDeks AggloRegiomaterieel.<br />  
+
DD-AR is de afkorting van "DubbelDeks AggloRegio[[Woorden - M#Materieel|materieel]]".<br />  
−
Dit is dus de benaming van de rijtuigen. Ze rijden zowel met NS1700 + stuurstand als motorwagen + stuurstand. [http://www.railwiki.nl/index.php/DD-AR_-_Treinstammen_DD-AR Meer over DD-AR]
+
Dit is dus de benaming van de [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]]. Ze rijden zowel met NS1700 + [[Woorden - S#Stuurstandrijtuig|stuurstandrijtuig]] als motorwagen + stuurstandrijtuig. [https://www.railwiki.nl/index.php/DD-AR_-_Treinstammen_DD-AR Meer over DD-AR]
 
=== Wat betekent DDM? ===
 
=== Wat betekent DDM? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 136: Regel 147:
 
|Volgnummer= 02
 
|Volgnummer= 02
 
|Omschrijving= DDM-stuurstandrijtuig op station Amersfoort-Vathorst
 
|Omschrijving= DDM-stuurstandrijtuig op station Amersfoort-Vathorst
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Dubbeldeksmaterieel nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door T. Houdijk
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Dubbeldeksmaterieel nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door T. Houdijk.
 
}}
 
}}
−
DDM is de afkorting van DubbelDeks Materieel.
+
DDM is de afkorting van "DubbelDeks Materieel".
 
=== Welke typen DDM zijn/waren er? ===
 
=== Welke typen DDM zijn/waren er? ===
−
*DDM-1 Werd in 1985 in dienst gesteld, en was de eerste serie dubbeldekstreinen van de NS. De rijtuigen werden getrokken door een 1600/1800 of meer recent (2011/2012) een 1700. Ze waren niet voorzien van automatische koppelingen. Vanaf maart 1998 vond het aanbrengen van een baanruimer plaats. Dit vond plaats in de Hoofdwerkplaats Haarlem. De baanruimer voorkwam dat de treinstam bij een ongeval ernstig zou ontsporen.
+
*DDM-1 Werd in 1985 in dienst gesteld, en was de eerste [[Woorden - S#Serie|serie]] dubbeldekstreinen van de NS. De rijtuigen werden getrokken door een 1600/1800 of meer recent (2011/2012) een 1700. Ze waren niet voorzien van automatische koppelingen. Vanaf maart 1998 vond het aanbrengen van een baanruimer plaats. Dit vond plaats in de Hoofdwerkplaats Haarlem. De baanruimer voorkwam dat de trein[[Woorden - S#Stam|stam]] bij een ongeval ernstig zou ontsporen.
−
*DDM-2 Werd vanaf 1991 in dienst gesteld en bestond uit een serie van 118 rijtuigen, verdeeld in 33 ABv rijtuigen, 52 Bv rijtuigen en 33 Bvk rijtuigen. Kreeg de naam DD-AR en kreeg automatische koppelingen, waardoor ze als treinstellen gekoppeld konden worden. Er werden speciale motorwagens met drie draaistellen aangeschaft, de mDDM's. Vanaf DDM-2 reden de stammen met een 1700 of een mDDM.
+
*DDM-2 Werd vanaf 1991 in dienst gesteld en bestond uit een [[Woorden - S#Serie|serie]] van 118 rijtuigen, verdeeld in 33 ABv [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]], 52 Bv rijtuigen en 33 Bvk rijtuigen. Kreeg de naam DD-AR en kreeg automatische koppelingen, waardoor ze als [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len gekoppeld konden worden. Er werden speciale motorwagens met drie draaistellen aangeschaft, de mDDM's. Vanaf DDM-2 reden de stammen met een 1700 of een mDDM.
−
*DDM-3 Werd vanaf 1992 in dienst gesteld en bestond uit een serie van 140 rijtuigen, verdeeld in 50 Bv, 44 ABv en 46 Bvk rijtuigen en werden aansluitend aan DDM-2 geleverd. Kreeg ook de naam DD-AR en had automatische koppelingen, waardoor ze als treinstellen gekoppeld konden worden.<br />Het laatste DDM-3-rijtuig werd in 1994 afgeleverd.
+
*DDM-3 Werd vanaf 1992 in dienst gesteld en bestond uit een [[Woorden - S#Serie|serie]] van 140 rijtuigen, verdeeld in 50 Bv, 44 ABv en 46 Bvk rijtuigen en werden aansluitend aan DDM-2 geleverd. Kreeg ook de naam DD-AR en had automatische koppelingen, waardoor ze als [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len gekoppeld konden worden. Het laatste DDM-3-rijtuig werd in 1994 afgeleverd.
  
−
De DD-AR-stammen reden in de volgende stamsamenstellingen:
+
''De DD-AR-stammen reden in de volgende stamsamenstellingen:''
  
 
<u>7300</u><br />
 
<u>7300</u><br />
−
Een stam 7300 is de kortste uitvoering. Deze stam bestaat uit een Bvk + Bv + ABv + 1700. Deze stammen kwamen vanaf 1992 op de baan, toen de eerste rijtuigen werden afgeleverd. Deze stammen zijn bij de aflevering van de mABk rijtuigen voorzien van een motorrijtuig, waarbij de 1700 werd aangepast voor de normale dienst. Om de eerste klas meer te verspreiden in de trein, werden vanaf de zomer van 1999 de posities van het ABv en Bv rijtuig omgedraaid, zodat de samenstelling Bvk + ABv + Bv + 1700 werd. Er hebben maar 2 stammen zo dienst gedaan, omdat de overige stammen reeds voorzien waren van een mABk rijtuig. In 2008 en 2009 hebben 2 stammen 7300 rond gereden en wel de 7364 en 7365. Deze waren als volgt samengesteld: Bvk + ABv + Bv + 1700.  
+
Een stam 7300 is de kortste uitvoering. Deze [[Woorden - S#Stam|stam]] bestaat uit een Bvk + Bv + ABv + 1700. Deze stammen kwamen vanaf 1992 op de baan, toen de eerste [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] werden afgeleverd. Deze stammen zijn bij de aflevering van de mABk rijtuigen voorzien van een motorrijtuig, waarbij de 1700 werd aangepast voor de normale dienst. Om de eerste klas meer te verspreiden in de trein, werden vanaf de zomer van 1999 de posities van het ABv en Bv rijtuig omgedraaid, zodat de samenstelling Bvk + ABv + Bv + 1700 werd. Er hebben maar twee stammen zo dienst gedaan, omdat de overige stammen reeds voorzien waren van een mABk rijtuig. In 2008 en 2009 hebben twee stammen 7300 rond gereden en wel de 7364 en 7365. Deze waren als volgt samengesteld: Bvk + ABv + Bv + 1700.  
  
 
<u>7400</u><br />  
 
<u>7400</u><br />  
−
Een stam 7400 is een standaarduitvoering, welke vanaf 1992 gelijk is gebleven qua lengte. De stam was bij aflevering als volgt samengesteld: Bvk + Bv + Bv + ABv + 1700. Ook hier zijn in de zomer de ABv en Bv rijtuigen van positie gewisseld. Dit kwam voort uit het feit dat deze stammen eventueel ook uitgebreid zouden worden met een mABk rijtuig en dientengevolge als 7900 genummerd zouden gaan worden.  
+
Een stam 7400 is een standaarduitvoering, welke vanaf 1992 gelijk is gebleven qua lengte. De [[Woorden - S#Stam|stam]] was bij aflevering als volgt samengesteld: Bvk + Bv + Bv + ABv + 1700. Ook hier zijn in de zomer de ABv en Bv [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] van positie gewisseld. Dit kwam voort uit het feit dat deze stammen eventueel ook uitgebreid zouden worden met een mABk rijtuig en dientengevolge als 7900 genummerd zouden gaan worden.  
  
 
<u>7500</u><br />  
 
<u>7500</u><br />  
−
Een stam 7500 bestaat uit zes rijtuigen in de volgorde ABvk + Bv1 + ABv + mBk. Deze stam komt in dienst na de revisie tot DDZ. In totaal zal een stam plaats bieden aan 67 reizigers eerste klas en 269 reizigers tweede klas. Daarnaast zijn er in de stam 36 klapzittingen te vinden.  
+
Een stam 7500 bestaat uit zes [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] in de volgorde ABvk + Bv1 + ABv + mBk. Deze [[Woorden - S#Stam|stam]] komt in dienst na de revisie tot DDZ. In totaal zal een stam plaats bieden aan 67 reizigers eerste klas en 269 reizigers tweede klas. Daarnaast zijn er in de stam 36 klapzittingen te vinden.  
  
 
<u>7600</u><br />  
 
<u>7600</u><br />  
−
Een stam 7600 bestaat uit zes rijtuigen in de volgorde ABvk + Bv1 + ABv + Bv2 + ABv + mBk. Dit zal een verlengde 7500 zijn met toevoeging van een ABv en de Bv2.
+
Een stam 7600 bestaat uit zes [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] in de volgorde ABvk + Bv1 + ABv + Bv2 + ABv + mBk. Dit zal een verlengde [[Woorden - S#Stam|stam]] 7500 zijn, met toevoeging van een ABv en de Bv2.
  
 
<u>7800</u><br />  
 
<u>7800</u><br />  
−
Een stam 7800 is het zelfde als een 7300, maar dan uitgebreid met een mABk rijtuig. De stammen waren vanaf 1998 als volgt samengesteld: Bvk + Bv + ABv + mABk. In de zomer van 1999 werd de samenstelling gewijzigd in Bvk + ABv + Bv + mABk. Op deze manier werd de eerste klas meer verspreid in de stam. In totaal worden aan 475 reizigers een zitplaats geboden.  
+
Een stam 7800 is het zelfde als een 7300, maar dan uitgebreid met een mABk [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuig]]. De [[Woorden - S#Stam|stam]]men waren vanaf 1998 als volgt samengesteld: Bvk + Bv + ABv + mABk. In de zomer van 1999 werd de samenstelling gewijzigd in Bvk + ABv + Bv + mABk. Op deze manier werd de eerste klas meer verspreid in de stam. In totaal worden aan 475 reizigers een zitplaats geboden.  
  
 
<u>7900</u><br />  
 
<u>7900</u><br />  
−
Een stam 7900 bestaat uit een verlengde 7400 met een mABk rijtuig in de samenstelling Bvk + Bv + Bv + ABv + mABk. Zo stond het in de originele plannen. Later is de 7900 nummering gebruikt voor het verlengen van een viertal stammen, welke hun Bvk moesten afstaan aan het gebruik met ICR rijtuigen. De samenstelling was toen Bvk + ABv + Bv + Bv + ABv + Bv + 1700.
+
Een stam 7900 bestaat uit een verlengde 7400 met een mABk [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuig]] in de samenstelling Bvk + Bv + Bv + ABv + mABk. Zo stond het in de originele plannen. Later is de 7900 nummering gebruikt voor het verlengen van een viertal [[Woorden - S#Stam|stam]]men, welke hun Bvk moesten afstaan aan het gebruik met ICR rijtuigen. De samenstelling was toen Bvk + ABv + Bv + Bv + ABv + Bv + 1700.  
−
 
 
−
Vanaf maart 1998 vond het aanbrengen van een baanruimer plaats. Dit vond plaats in de Hoofdwerkplaats Haarlem. De baanruimer voorkwam dat de treinstam bij een ongeval ernstig zou ontsporen.  
 
  
−
In model kunt u de lange stammen waarschijnlijk niet op uw baan kwijt. U kunt dan gerust gaan rijden met de kortst mogelijke samenstelling: 1700/mDDM + twee rijtuigen + stuurstand. [http://www.railwiki.nl/index.php/DDM-1_-_Rijtuigen_DDM-1_%28DubbelDeksMaterieel%29 Meer over DDM]
+
In model kunnen we de lange stammen waarschijnlijk niet op de baan kwijt. We kunnen dan gerust gaan rijden met de kortst mogelijke samenstelling: 1700/mDDM + twee [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] + [[Woorden - S#Stuurstandrijtuig|stuurstandrijtuig]]. [https://www.railwiki.nl/index.php/DDM-1_-_Rijtuigen_DDM-1_%28DubbelDeksMaterieel%29 Meer over DDM]
 
=== Wat is een mDDM? ===
 
=== Wat is een mDDM? ===
 
# Een motorwagen (mABk), voorzien van drie draaistellen (asindeling BoBoBo) om het benodigde vermogen (2400 kiloWatt) te kunnen leveren.
 
# Een motorwagen (mABk), voorzien van drie draaistellen (asindeling BoBoBo) om het benodigde vermogen (2400 kiloWatt) te kunnen leveren.
 
# de benaming mDDM wordt ook gebruikt voor het type DD-AR dat bestaat uit een mABk + Bv + ABv + Bvk.
 
# de benaming mDDM wordt ook gebruikt voor het type DD-AR dat bestaat uit een mABk + Bv + ABv + Bvk.
−
 
 
:* mABk is de naam van de motorwagen.
 
:* mABk is de naam van de motorwagen.
 
:* Bv is de naam van het tweedeklas rijtuig.
 
:* Bv is de naam van het tweedeklas rijtuig.
 
:* ABv is de naam van het eerste/tweedeklas rijtuig.
 
:* ABv is de naam van het eerste/tweedeklas rijtuig.
 
:* Bvk is de naam van het stuurstandrijtuig.
 
:* Bvk is de naam van het stuurstandrijtuig.
−
Deze stammen zijn genummerd in de serie 7800.
+
Deze [[Woorden - S#Stam|stam]]men zijn genummerd in de [[Woorden - S#Serie|serie]] 7800.
 
=== Wat betekent ICK? ===
 
=== Wat betekent ICK? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 182: Regel 190:
 
|Volgnummer= 03
 
|Volgnummer= 03
 
|Omschrijving= ICK-rijtuig op station Den Haag Centraal
 
|Omschrijving= ICK-rijtuig op station Den Haag Centraal
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/ICK nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Mark Voorendt  
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/ICK nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Mark Voorendt.
 
}}
 
}}
−
ICK is de afkorting van InterCity Korte termijn.<br />
+
ICK is de afkorting van "InterCity Kortetermijn".<br />
−
Deze rijtuigen werden door NSR van de DB overgenomen om het materieeltekort, dat rond 2000 was ontstaan, op te vangen.
+
Deze [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] werden door NSR van de DB overgenomen om het [[Woorden - M#Materieel|materieel]]tekort, dat rond 2000 was ontstaan, op te vangen.
−
De rijtuigen zijn tot 2009 ingezet en mochten max. 140 km/u. Tijdens een revisie in 2013 (Zweden) zullen de rijtuigen weer geschikt worden gemaakt voor een snelheid van 200 kilometer per uur. [http://www.railwiki.nl/index.php/ICK_-_Rijtuigen_ICK_%28InterCity_Kort%29 Meer over ICK].
+
De rijtuigen zijn tot 2009 ingezet en mochten max. 140 km/u. Tijdens een revisie in 2013 (Zweden) zullen de rijtuigen weer geschikt worden gemaakt voor een snelheid van 200 kilometer per uur. [https://www.railwiki.nl/index.php/ICK_-_Rijtuigen_ICK_%28InterCity_Kort%29 Meer over ICK].
 
=== Wat betekent ICM? ===
 
=== Wat betekent ICM? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 193: Regel 201:
 
|Volgnummer= 04
 
|Volgnummer= 04
 
|Omschrijving= Koploper
 
|Omschrijving= Koploper
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Intercitymaterieel nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Ad Boer  
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Intercitymaterieel nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Ad Boer.
 
}}
 
}}
−
ICM is de afkorting van InterCity Materieel. Dit treintype kreeg als bijnaam 'Koploper'.  
+
ICM is de afkorting van "InterCity Materieel". Dit treintype kreeg als bijnaam "Koploper".  
−
De snelheid is door de ATB begrensd op 140 km/u. [http://www.railwiki.nl/index.php/ICM%28m%29_%28InterCity_Materieel%29 Meer over ICM].   
+
De snelheid is door de [[Woorden - A#ATB-EG.|ATB]] begrensd op 140 km/u. [https://www.railwiki.nl/index.php/ICM%28m%29_%28InterCity_Materieel%29 Meer over ICM].   
 
=== Welke typen ICM zijn/waren er? ===
 
=== Welke typen ICM zijn/waren er? ===
−
*ICM-0 1977-1983. De stellen 4001-4007 waren een protoserie. Dit waren driewagenstellen.
+
*ICM-0 1977-1983. De stellen 4001-4007 waren een proto[[Woorden - S#Serie|serie]]. Dit waren driewagenstellen.
−
*ICM-1 1983-1990. Stellen 4011-4050. Deze eerste serie had rijweerstanden voor het aansturen van de motoren. Deze treinstellen hebben vier aangedreven assen (twee motordraaistellen) en waren driewagenstellen.
+
*ICM-1 1983-1990. Stellen 4011-4050. Deze eerste serie had rijweerstanden voor het aansturen van de motoren. Deze [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len hebben vier aangedreven assen (twee motordraaistellen) en waren driewagenstellen.
 
*ICM-2 1983-1990. Stellen 4051-4097. Vanaf stel 4051 kreeg de ICM choppers voor het aansturen van de motoren. Dit waren driewagenstellen.
 
*ICM-2 1983-1990. Stellen 4051-4097. Vanaf stel 4051 kreeg de ICM choppers voor het aansturen van de motoren. Dit waren driewagenstellen.
 
*ICM-3 1990-1994. Stellen 4201-4230. Deze treinstellen hebben zes aangedreven assen (drie motordraaistellen). Dit waren vierwagenstellen.
 
*ICM-3 1990-1994. Stellen 4201-4230. Deze treinstellen hebben zes aangedreven assen (drie motordraaistellen). Dit waren vierwagenstellen.
Regel 209: Regel 217:
 
|Volgnummer= 05
 
|Volgnummer= 05
 
|Omschrijving= ICR-rijtuig op station Utrecht-Centraal
 
|Omschrijving= ICR-rijtuig op station Utrecht-Centraal
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Intercityrijtuig nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Mark Voorendt  
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Intercityrijtuig nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Mark Voorendt.
 
}}
 
}}
−
ICR is de afkorting van InterCity Rijtuig.<br />
+
ICR is de afkorting van "InterCity Rijtuig".<br />
−
Voor de vervanging van de oude getrokken rijtuigen van de types Plan-K en Plan-N, werd uitgekeken naar nieuwe rijtuigen. Ook de naderende vervanging van Plan-E speelde een rol bij de bestelling. Als vervanger hiervoor werd onder andere gekeken naar de middenrijtuigen van de proefserie ICM-0, Corail rijtuigen van de SNCF en DB rijtuigen type Am en Bm. De Corail rijtuigen van de SNCF waren serieuze gegadigden, maar de keus viel op de tussenrijtuigen ICM. Het ICR heeft wel de draaistellen van het type Y32 gekregen van de Corail rijtuigen, vanwege de goede loopeigenschappen. De indeling van het interieur is ook afgeleid van de Franse Corailrijtuigen. De indeling van het interieur van de ICR rijtuigen is later ook toegepast bij de seriebouw van de ICM treinstellen.
+
Voor de vervanging van de oude getrokken [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] van de types Plan-K en Plan-N, werd uitgekeken naar nieuwe rijtuigen. Ook de naderende vervanging van Plan-E speelde een rol bij de bestelling. Als vervanger hiervoor werd onder andere gekeken naar de middenrijtuigen van de proef[[Woorden - S#Serie|serie]] ICM-0, Corail-rijtuigen van de SNCF en DB rijtuigen type Am en Bm. De Corail-rijtuigen van de SNCF waren serieuze gegadigden, maar de keus viel op de tussenrijtuigen ICM. Het ICR heeft wel de draaistellen van het type Y32 gekregen van de Corail rijtuigen, vanwege de goede loopeigenschappen. De indeling van het interieur is ook afgeleid van de Franse Corail-rijtuigen. De indeling van het interieur van de ICR rijtuigen is later ook toegepast bij de seriebouw van de ICM [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len.
  
−
Het ICR is te verdelen in vier deelseries, met zowel binnenlandse als buitenlandse toelating. De buitenlandse toelating gold voor de landen Belgi&euml;, Duitsland en Luxemburg. Vanaf 1980 tot aan 1988 zijn 317 rijtuigen in dienst gesteld. Vanaf 1999 zijn de rijtuigen gereviseerd, zodat zij nog tot circa 2020 mee kunnen. De draaistelcodes zijn Ra en Rc. [http://www.railwiki.nl/index.php/ICR_-_Rijtuigen_ICR%28m%29_%28InterCity_Rijtuig%29 Meer over ICR].  
+
Het ICR is te verdelen in vier deel[[Woorden - S#Serie|series]], met zowel binnenlandse als buitenlandse toelating. De buitenlandse toelating gold voor de landen België, Duitsland en Luxemburg. Vanaf 1980 tot aan 1988 zijn 317 [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] in dienst gesteld. Vanaf 1999 zijn de rijtuigen gereviseerd, zodat zij nog tot circa 2020 mee kunnen. De draaistelcodes zijn Ra en Rc. [https://www.railwiki.nl/index.php/ICR_-_Rijtuigen_ICR%28m%29_%28InterCity_Rijtuig%29 Meer over ICR].  
 
=== Welke typen ICR zijn/waren er? ===
 
=== Welke typen ICR zijn/waren er? ===
 
*ICR-1 1980-1982. Buurlandrijtuigen.
 
*ICR-1 1980-1982. Buurlandrijtuigen.
Regel 221: Regel 229:
 
*ICR-4 1988. Vervolgserie. Buurlandrijtuigen.
 
*ICR-4 1988. Vervolgserie. Buurlandrijtuigen.
 
=== Wat betekent IRM? ===
 
=== Wat betekent IRM? ===
−
IRM is de afkorting van InterRegio Materieel. Deze bestaan uit dubbeldeks materieel (DD-IRM). Tussen 1994 en 1996 afgeleverd. De serie bestaat uit treinstammen met drie of vier bakken. De snelheid is door de ATB begrensd op 140 km/u. [http://www.railwiki.nl/index.php/IRM_%28Inter_Regio_Materieel%29 Meer over IRM].
+
IRM is de afkorting van "InterRegio Materieel". Deze bestaan uit dubbeldeks materieel (DD-IRM). Tussen 1994 en 1996 afgeleverd. Dit [[Woorden - M#Materieel|materieel]] had bij aflevering de naam Regiorunner. De serie bestaat uit trein[[Woorden - S#Stam|stam]]men met drie of vier bakken. De eerste [[Woorden - S#Serie|serie]] IRM had de benaming [https://www.nicospilt.com/index_Treinstellen_DDIRM.htm Regiorunner] en de [[Woorden - S#Stuurstandrijtuig|stuurstandrijtuigen]] kregen dierennamen, zoals [https://www.spoorwegmuseum.nl/?s=bizon Bizon] Zeehond en Otter. De snelheid is door de [[Woorden - A#ATB-EG.|ATB]] begrensd op 140 km/u. De officiële naam "Regiorunner" is vervallen. Het materieel wordt nu voornamelijk ingezet als intercitytrein. [https://www.railwiki.nl/index.php/IRM_%28Inter_Regio_Materieel%29 Meer over IRM]. [https://www.spoorwegmuseum.nl/ontdek/de-collectie/onze-treinen/dubbeldekker-bvk6908-abv6618/ Meer over Bizon] en [https://nl.wikipedia.org/wiki/Dubbeldeksinterregiomaterieel Regiorunner].
 
=== Welke typen IRM zijn/waren er? ===
 
=== Welke typen IRM zijn/waren er? ===
−
*DD-IRM-III Dit zijn driewagenstellen: mBvk1 + ABv3 + mBvk2 (serie 8200).
+
*DD-IRM-III Dit zijn driewagenstellen: mBvk1 + ABv3 + mBvk2 ([[Woorden - S#Serie|serie]] 8200).
 
*DD-IRM-IV: Dit zijn vierwagenstellen: mBvk1 + ABv4 + ABv5 + mBvk2 (serie 8400).  
 
*DD-IRM-IV: Dit zijn vierwagenstellen: mBvk1 + ABv4 + ABv5 + mBvk2 (serie 8400).  
 
mBvk1 en mBvk2 zijn identiek. Hetzelfde geldt voor ABv3 en ABv4.
 
mBvk1 en mBvk2 zijn identiek. Hetzelfde geldt voor ABv3 en ABv4.
Regel 232: Regel 240:
 
|Volgnummer= 06
 
|Volgnummer= 06
 
|Omschrijving= NID treinstel 7538 op station Amsterdam Centraal, 20 februari 2012  
 
|Omschrijving= NID treinstel 7538 op station Amsterdam Centraal, 20 februari 2012  
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/NID nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Michael Vejjajiva   
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/NID nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Michael Vejjajiva.    
 
}}
 
}}
−
NID is de afkorting van Nieuwe Intercity Dubbeldekker. De door de NS gebruikte interne afkorting is DDZ (= DubbelDekker Zones).<br />
+
NID is de afkorting van "Nieuwe Intercity Dubbeldekker". De door de NS gebruikte interne afkorting is DDZ (= "DubbelDekker Zones").<br />
−
De NID bestaat uit verbouwde DD-AR rijtuigen en wordt getrokken/geduwd door een mDDM. De rijtuigen zijn verdeeld in zones. De gehele onderste verdieping is voor gewone reizigers. De gehele bovenste verdieping is ingericht voor lezende en werkende reizigers en heeft tevens gedeeltelijk stiltecompartimenten.
+
De NID bestaat uit verbouwde DD-AR [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] en wordt getrokken/geduwd door een mDDM. De rijtuigen zijn verdeeld in zones. De gehele onderste verdieping is voor gewone reizigers. De gehele bovenste verdieping is ingericht voor lezende en werkende reizigers en heeft tevens gedeeltelijk stiltecompartimenten.
 
=== Wat betekent SGM? ===
 
=== Wat betekent SGM? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 242: Regel 250:
 
|Volgnummer= 07
 
|Volgnummer= 07
 
|Omschrijving= SGM stel 2987 loopt op 19 mei 2013 met trein 6956 binnen op Station Spaubeek
 
|Omschrijving= SGM stel 2987 loopt op 19 mei 2013 met trein 6956 binnen op Station Spaubeek
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/SGM nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Veronica538  
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/SGM nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Veronica538.
 
}}
 
}}
−
Voor het treinverkeer over korte afstanden werden vanaf 1975 in totaal 90 treinstellen afgeleverd. Deze treinstellen waren bekend onder de naam SGM (StadsGewestelijk Materieel). [http://www.railwiki.nl/index.php/SGM_-_Treinstellen_type_SGM Meer over SGM].
+
Voor het treinverkeer over korte afstanden werden vanaf 1975 in totaal 90 [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len afgeleverd. Deze treinstellen waren bekend onder de naam SGM (afkorting van "StadsGewestelijk Materieel"). [https://www.railwiki.nl/index.php/SGM_-_Treinstellen_type_SGM Meer over SGM].
 
=== Welke typen SGM zijn/waren er? ===
 
=== Welke typen SGM zijn/waren er? ===
−
De treinstellen SGM zijn in vier subserie's afgeleverd. Deze zijn bekend als serie Y0 - Y3. De treinstellen waren als volgt onder gebracht:
+
De treinstellen SGM zijn in vier subserie's afgeleverd. Deze zijn bekend als [[Woorden - S#Serie|serie]] Y0 - Y3. De [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len waren als volgt onder gebracht:
 
*Y0: Stelnummers 2001 - 2015, vanaf Maart 1975 in dienst gesteld.
 
*Y0: Stelnummers 2001 - 2015, vanaf Maart 1975 in dienst gesteld.
 
*Y1: Stelnummers 2021 - 2035, vanaf Oktober 1978 in dienst gesteld.
 
*Y1: Stelnummers 2021 - 2035, vanaf Oktober 1978 in dienst gesteld.
Regel 257: Regel 265:
 
|Volgnummer= 08
 
|Volgnummer= 08
 
|Omschrijving= SLT
 
|Omschrijving= SLT
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Sprinter_Lighttrain nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Ad Boer  
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Sprinter_Lighttrain nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Ad Boer.
 
}}
 
}}
−
SLT is de afkorting van Spinter Light Train.<br />
+
SLT is de afkorting van "Spinter Light Train".<br />
−
Ter vervanging van de oudere treinstellen Plan-T, Plan-V en ook gedeeltelijk SGM werden in 2008 nieuwe stoptreintreinstelllen geleverd. De vierdelige treinstellen zijn gebouwd door Bombardier, terwijl de zesdelige treinstellen door Siemens werden gebouwd. De 2469 werd echter door Siemens gebouwd, in plaats van door Bombardier. In 2009 werden de eerste stellen in de reizigersdienst ingezet. [http://www.railwiki.nl/index.php/SLT_%28SprinterLight_Train%29 Meer over SLT].
+
Ter vervanging van de oudere [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len Plan-T, Plan-V en ook gedeeltelijk SGM werden in 2008 nieuwe stoptreintreinstelllen geleverd. De vierdelige treinstellen zijn gebouwd door Bombardier, terwijl de zesdelige treinstellen door Siemens werden gebouwd. De 2469 werd echter door Siemens gebouwd, in plaats van door Bombardier. In 2009 werden de eerste stellen in de reizigersdienst ingezet. [https://www.railwiki.nl/index.php/SLT_%28SprinterLight_Train%29 Meer over SLT].
 
=== Welke typen SLT zijn/waren er? ===
 
=== Welke typen SLT zijn/waren er? ===
−
Het SLT is te verdelen in drie deelseries.
+
Het SLT is te verdelen in drie deel[[Woorden - S#Serie|serie]]s.
 
*SLT-1: Stelnummers 2401-2418, vanaf februari 2009 in dienst gesteld, en 2601-2617, vanaf maart 2009 in dienst gesteld.
 
*SLT-1: Stelnummers 2401-2418, vanaf februari 2009 in dienst gesteld, en 2601-2617, vanaf maart 2009 in dienst gesteld.
 
*SLT-2: Stelnummers 2419-2450 en 2618-2649, vanaf maart 2010 in dienst gesteld.
 
*SLT-2: Stelnummers 2419-2450 en 2618-2649, vanaf maart 2010 in dienst gesteld.
 
*SLT-3: Stelnummers 2451-2469, vanaf maart 2011 in dienst gesteld.  
 
*SLT-3: Stelnummers 2451-2469, vanaf maart 2011 in dienst gesteld.  
 +
=== Wat betekent SNG? ===
 +
SNG is de afkorting van "Sprinter Nieuwe Generatie". Dit is een [[Woorden - E#Elektriciteit|elektrisch]] aangedreven type [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]] van de Nederlandse Spoorwegen (NS). De treinstellen worden ontworpen en gebouwd door de Spaanse treinbouwer Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF), die de treinstellen baseert op het Civity-platform. De treinen zijn vooral bedoeld om ouder trein[[Woorden - M#Materieel|materieel]] te vervangen (primair het in 2021 buiten bedrijf gestelde "Stadsgewestelijk Materieel"), maar ook om de groei van het aantal reizigers op het Hoofdrailnet op te vangen.
 +
=== Welke typen SNG zijn/waren er? ===
 +
Tot nu toe is er één type van de SNG gemaakt. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Sprinter_Nieuwe_Generatie Meer over SNG].
 
=== Wat betekent VIRM? ===
 
=== Wat betekent VIRM? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 272: Regel 284:
 
|Volgnummer= 09
 
|Volgnummer= 09
 
|Omschrijving= VIRM-VI stellen te Amsterdam Bijlmer ArenA
 
|Omschrijving= VIRM-VI stellen te Amsterdam Bijlmer ArenA
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/VIRM nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Maurits Vink
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/VIRM nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Maurits Vink.
 
}}
 
}}
−
VIRM is de afkorting van Verlengd InterRegio Materieel. Dit treintype is ontstaan door het verlengen van DD-IRM (dubbeldeks interregio materieel). [http://www.railwiki.nl/index.php/IRM_%28Inter_Regio_Materieel%29 Meer over VIRM].
+
VIRM is de afkorting van "Verlengd InterRegio Materieel". Dit treintype is ontstaan door het verlengen van DD-IRM ("dubbeldeks interregio materieel"). [https://www.railwiki.nl/index.php/IRM_%28Inter_Regio_Materieel%29 Meer over VIRM].
 
=== Welke typen VIRM zijn/waren er? ===
 
=== Welke typen VIRM zijn/waren er? ===
−
*VIRM-1 In 2000 werden de 81 bestaande IRM-stellen verlengd: de driedelige stellen (serie 8200) werden uitgebreid tot vierdelige treinstellen van serie 9400 (er werd 1200 bij het nummer geteld), de vierdelige (serie 8400) werden uitgebreid tot zesdelige treinstellen van serie 8600.
+
*VIRM-1 In 2000 werden de 81 bestaande IRM-stellen verlengd: de driedelige stellen ([[Woorden - S#Serie|serie]] 8200) werden uitgebreid tot vierdelige [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len van serie 9400 (er werd 1200 bij het nummer geteld), de vierdelige (serie 8400) werden uitgebreid tot zesdelige treinstellen van serie 8600.
−
*VIRM-2 Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-2 zijn 01 t/m 25 met steeds 87 of 95 ervoor (serie 8700 of 9500).
+
*VIRM-2 Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-2 zijn 01 t/m 25 met steeds 87 of 95 ervoor ([[Woorden - S#Serie|serie]] 8700 of 9500).
−
*VIRM-3 Vervolgserie. De stelnummers van VIRM3 zijn 8726 t/m 8746.
+
*VIRM-3 Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-3 zijn 8726 t/m 8746.
 
*VIRM-4 2008. Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-4 zijn: 9547 t/m 9597. Samenstelling: mBvk1 + ABv3/4 + ABv6 + mBvk2.
 
*VIRM-4 2008. Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-4 zijn: 9547 t/m 9597. Samenstelling: mBvk1 + ABv3/4 + ABv6 + mBvk2.
 
=== Wat betekent Plan-A? ===
 
=== Wat betekent Plan-A? ===
Regel 286: Regel 298:
 
|Volgnummer= 10
 
|Volgnummer= 10
 
|Omschrijving= Mat'46. Amersfoort
 
|Omschrijving= Mat'46. Amersfoort
−
|Maker= [http://www.nicospilt.com/Amersfoort73.htm Nico Spilt]
+
|Maker= [https://www.nicospilt.com/Amersfoort73.htm Nico Spilt]
 
}}
 
}}
−
Materieel '46. Bijgenaamd 'de muizenneus'.<br />
+
Materieel'46. Bijgenaamd "de muizenneus".<br />
−
Deze serie was een verbetering van eerdere typen stroomlijnmaterieel. Mat '46 kon met de series Mat '35, Mat '36 en Mat '40 in treinschakeling rijden. Door de Tweede Wereldoorlog was veel spoorwegmaterieel verloren gegaan. Na de bevrijding is er een grote schaarste aan materieel. Om het tekort op te lossen en vanwege de verdergaande elektrificatie werden er nieuwe elektrische treinstellen aangeschaft. In eerste instantie werden veertien vierdelige treinstellen en vier tweedelige treinstellen besteld. De tweede deelserie bevatte 51 vierwagenstellen en 25 tweewagenstellen. De derde deelserie bestond uit 50 tweedelige treinstellen.  
+
Deze [[Woorden - S#Serie|serie]] was een verbetering van eerdere typen stroomlijnmaterieel. [[Woorden - M#Mat'46|Mat'46]] kon met de series [[Woorden - M#Mat'35|Mat'35]], [[Woorden - M#Mat'36|Mat'36]] en [[Woorden - M#Mat'40|Mat'40]] in [[Woorden - T#Treinschakeling|treinschakeling]] rijden. Door de Tweede Wereldoorlog was veel spoorweg[[Woorden - M#Materieel|materieel]] verloren gegaan. Na de bevrijding is er een grote schaarste aan materieel. Om het tekort op te lossen en vanwege de verdergaande [[Woorden - E#Elektrificatie|elektrificatie]] werden er nieuwe [[Woorden - E#Elektriciteit|elektrische]] treinstellen aangeschaft. In eerste instantie werden veertien vierdelige [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len en vier tweedelige treinstellen besteld. De tweede deelserie bevatte 51 vierwagenstellen en 25 tweewagenstellen. De derde deelserie bestond uit 50 tweedelige treinstellen. [https://www.railwiki.nl/index.php/Mat%2746_-_Treinstellen_Materieel_1946_%28Muizenneus%29 Meer over Mat'46].
−
[http://www.railwiki.nl/index.php/Mat%2746_-_Treinstellen_Materieel_1946_%28Muizenneus%29 Meer over Mat'46].
 
 
=== Wat betekent Plan-B? ===
 
=== Wat betekent Plan-B? ===
−
Materieel '46. Zie [[#Wat betekent Plan-A?|Plan-A]].
+
Materieel'46. Zie [[#Wat betekent Plan-A?|Plan-A]].
 
=== Wat betekent Plan-C? ===
 
=== Wat betekent Plan-C? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 299: Regel 310:
 
|Volgnummer= 11
 
|Volgnummer= 11
 
|Omschrijving= Plan-C postrijtuig P7920 in het Nederlands Spoorwegmuseum
 
|Omschrijving= Plan-C postrijtuig P7920 in het Nederlands Spoorwegmuseum
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_C_%28spoorwegrijtuig%29 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_C_%28spoorwegrijtuig%29 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp.
 
}}
 
}}
 
Postrijtuig (op basis van Plan-D)<br />
 
Postrijtuig (op basis van Plan-D)<br />
−
Plan-C was een serie van 10 postrijtuigen van de PTT, afgeleid van de rijtuigen Plan-D van de Nederlandse Spoorwegen. De postrijtuigen zijn afgeleverd in 1952 en buiten gebruik gesteld in 1980. [http://www.railwiki.nl/index.php/C_-_Rijtuigen_Plan_C Meer over Plan-C].  
+
Plan-C was een [[Woorden - S#Serie|serie]] van 10 [[Woorden - P#Postrijtuig|postrijtuig]]en van de PTT, afgeleid van de [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] Plan-D van de Nederlandse Spoorwegen. De postrijtuigen zijn afgeleverd in 1952 en buiten gebruik gesteld in 1980. [https://www.railwiki.nl/index.php/C_-_Rijtuigen_Plan_C Meer over Plan-C].  
 
=== Wat betekent Plan-D? ===
 
=== Wat betekent Plan-D? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 309: Regel 320:
 
|Volgnummer= 12
 
|Volgnummer= 12
 
|Omschrijving= Plan-D rijtuig AB7709 in het Nederlands Spoorwegmuseum, in de oorspronkelijke kleurstelling
 
|Omschrijving= Plan-D rijtuig AB7709 in het Nederlands Spoorwegmuseum, in de oorspronkelijke kleurstelling
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_D nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_D nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp.
 
}}
 
}}
−
Rijtuig (afgeleid van de vooroorlogse 'Bolkop'). In dienst vanaf Oktober 1950. Buiten gebruik in 1978.
+
Rijtuig (afgeleid van de vooroorlogse "Bolkop"). In dienst vanaf Oktober 1950. Buiten gebruik in 1978.
−
In 1949 besloot de NS het door de oorlog ernstig uitgedunde materieelpark aan te vullen met zeventig D-trein-rijtuigen, die de typeaanduiding Plan-D kregen. De bestelling bij Werkspoor en Beijnes omvatte twintig rijtuigen met eerste en tweede klas (AB's), veertig rijtuigen met derde klas (C's) en tien rijtuigen met restauratie en bagageafdeling (RD's). [http://www.railwiki.nl/index.php/D_-_Rijtuigen_Plan_D Meer over Plan-D].
+
In 1949 besloot de NS het door de oorlog ernstig uitgedunde [[Woorden - M#Materieel|materieel]]park aan te vullen met zeventig D-trein-[[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]], die de typeaanduiding Plan-D kregen. De bestelling bij "Werkspoor" en "Beijnes" omvatte twintig rijtuigen met eerste en tweede klas (AB's), veertig rijtuigen met derde klas (C's) en tien rijtuigen met restauratie en bagageafdeling (RD's). [https://www.railwiki.nl/index.php/D_-_Rijtuigen_Plan_D Meer over Plan-D].
 
=== Wat betekent Plan-E? ===
 
=== Wat betekent Plan-E? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 319: Regel 330:
 
|Volgnummer= 13
 
|Volgnummer= 13
 
|Omschrijving= Plan-E rijtuig B6609 van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij te Beekbergen
 
|Omschrijving= Plan-E rijtuig B6609 van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij te Beekbergen
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_E_%28spoorwegrijtuig%29 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_E_%28spoorwegrijtuig%29 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp.
 
}}
 
}}
 
Rijtuig (komt overeen met middenbak van Mat '54)<br />
 
Rijtuig (komt overeen met middenbak van Mat '54)<br />
−
Toen de NS in de jaren '40 besloot om over te stappen op modernere tractiemiddelen dan de stoomlocomotief, moesten de bestaande houten rijtuigen ook vervangen worden. Deze rijtuigen zouden samen met de stoomlocomotief verdwijnen. Ook de eerste stalen rijtuigen waren al zo'n 30 jaar in dienst. Voor de vervanging van dit oudere materieel, werden in 1953 in totaal 196 rijtuigen Plan-E aangeschaft en deze zouden 25 jaar lang de ruggengraat vormen van de binnenlandse sneltreinen en getrokken intercity's. Er werden 46 rijtuigen tweede klas, 114 rijtuigen derde klasse, 26 rijtuigen derde klasse met restauratieafdeling en 10 postrijtuigen afgeleverd. De tweede klas- en restauratierijtuigen werden door Beijnes te Haarlem gebouwd. De derde klas- en postrijtuigen werden gebouwd door Werkspoor in Utrecht. De eerste rijtuigen kwamen in 1954 op de baan. [http://www.railwiki.nl/index.php/E_-_Rijtuigen_Plan_E Meer over Plan-E].
+
Toen de NS in de jaren '40 besloot om over te stappen op modernere tractiemiddelen dan de stoomlocomotief, moesten de bestaande houten [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] ook vervangen worden. Deze rijtuigen zouden samen met de stoomlocomotief verdwijnen. Ook de eerste stalen rijtuigen waren al zo'n 30 jaar in dienst. Voor de vervanging van dit oudere [[Woorden - M#Materieel|materieel]], werden in 1953 in totaal 196 rijtuigen Plan-E aangeschaft en deze zouden 25 jaar lang de ruggengraat vormen van de binnenlandse sneltreinen en getrokken intercity's. Er werden 46 rijtuigen tweede klas, 114 rijtuigen derde klasse, 26 rijtuigen derde klasse met restauratieafdeling en 10 [[Woorden - P#Postrijtuig|postrijtuig]]en afgeleverd. De tweede klas- en restauratierijtuigen werden door "Beijnes" te Haarlem gebouwd. De derde klas- en postrijtuigen werden gebouwd door "Werkspoor" in Utrecht. De eerste rijtuigen kwamen in 1954 op de baan. [https://www.railwiki.nl/index.php/E_-_Rijtuigen_Plan_E Meer over Plan-E].
 
=== Wat betekent Plan-F? ===
 
=== Wat betekent Plan-F? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 329: Regel 340:
 
|Volgnummer= 14
 
|Volgnummer= 14
 
|Omschrijving= Mat'46. Hilversum
 
|Omschrijving= Mat'46. Hilversum
−
|Maker= [http://www.nicospilt.com/Amersfoort73.htm Nico Spilt]
+
|Maker= [https://www.nicospilt.com/Amersfoort73.htm Nico Spilt]
 
}}
 
}}
−
Materieel '54 (Hondekop)<br />
+
Materieel'54 ("Hondekop")<br />
−
De Hondekoppen (Mat'54) kwamen in twee- en vierdelige uitvoering. Vanwege de kenmerkende neus kregen deze de bijnaam 'Hondekop'.
+
De "Hondekoppen" (Mat'54) kwamen in twee- en vierdelige uitvoering. Vanwege de kenmerkende neus kregen deze de bijnaam "Hondekop".
−
Vanaf 1956 zijn er in totaal 73 vierwagenstellen (Plan-F, G, P) en 68 tweewagenstellen (Plan-F, G, M en Q) geleverd door Allan (321 - 365) te Rotterdam, Beijnes te Haarlem leverde Plan-G en Werkspoor te Utrecht leverde de 371 - 393 en de 761 - 786. De elektrische installatie leverde Heemaf Hengelo. Deze leveringen werden in 1962 voltooid.  
+
Vanaf 1956 zijn er in totaal 73 vierwagenstellen (Plan-F, G, P) en 68 tweewagenstellen (Plan-F, G, M en Q) geleverd door "Allan" (321 - 365) te Rotterdam, "Beijnes" te Haarlem leverde Plan-G en "Werkspoor" te Utrecht leverde de 371 - 393 en de 761 - 786. De [[Woorden - E#Elektriciteit|elektrische]] installatie leverde "Heemaf" in Hengelo. Deze leveringen werden in 1962 voltooid. De tweewagenstellen werden genummerd in 321-363 en 371-393 en de vierwagenstellen kregen de nummers 711-757 en 761-768. De vierwagenstellen zijn later nog gedeeltelijk vernummerd.  
−
De tweewagenstellen werden genummerd in 321-363 en 371-393 en de vierwagenstellen kregen de nummers 711-757 en 761-768. De vierwagenstellen zijn later nog gedeeltelijk vernummerd.  
+
De "Hondekoppen" waren bedoeld voor de sneltreindiensten. Snelle acceleratie was minder belangrijk dan het comfort. Door een degelijke constructie leidde het tot een relatief hoog gewicht per zitplaats. Een voordeel was dat je een zeer comfortabele loop kreeg. Het zijn tot op heden de zwaarste [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len die dienst hebben gedaan bij de Spoorwegen. [https://www.railwiki.nl/index.php/Mat%2754_-_Treinstellen_Materieel_1954_%28Hondekop%29 Meer over Plan-F].
−
De Hondekoppen waren bedoeld voor de sneltreindiensten. Snelle acceleratie was minder belangrijk dan het comfort. Door een degelijke constructie leidde het tot een relatief hoog gewicht per zitplaats. Een voordeel was dat je een zeer comfortabele loop kreeg. Het zijn tot op heden de zwaarste treinstellen die dienst hebben gedaan bij de Spoorwegen.  
 
−
[http://www.railwiki.nl/index.php/Mat%2754_-_Treinstellen_Materieel_1954_%28Hondekop%29 Meer over Plan-F].
 
 
=== Wat betekent Plan-G? ===
 
=== Wat betekent Plan-G? ===
−
Materieel '54 ([[#Wat betekent Plan-F?|Hondekop]])
+
Materieel'54 ([[#Wat betekent Plan-F?|"Hondekop"]])
 
=== Wat betekent Plan-K? ===
 
=== Wat betekent Plan-K? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 345: Regel 354:
 
|Volgnummer= 15
 
|Volgnummer= 15
 
|Omschrijving= Plan-K rijtuig AB7359 van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij te Beekbergen
 
|Omschrijving= Plan-K rijtuig AB7359 van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij te Beekbergen
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_K nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_K nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door: Niels Karsdorp.
 
}}
 
}}
−
Rijtuig ('Bolkop' voor internationale dienst)<br />
+
Rijtuig ("Bolkop" voor internationale dienst)<br />
−
Als vervolg op de rijtuigen Plan-D bestelde de NS halverwege de jaren '50 in totaal 30 rijtuigen type Plan-K. Uiterlijk vertonen zij veel overeenkomsten. De rijtuigen zijn qua bakconstructie en draaistellen gebaseerd op de 'Bolkoprijtuigen', welke eind jaren '30 in dienst waren gesteld. De rijtuigen Plan-K waren echter wel langer. De draaistellen waren dezelfde als van Plan-D en waren van het type S. Bij de indienststelling waren de rijtuigen Berlijnsblauw geschilderd en voorzien van zandgele biezen aan de onder- en bovenzijde van de rijtuigbak. De rijtuigen waren voorzien van drie coup&egrave;'s met zes zitplaatsen eerste klas, waarvan er twee voor roken waren en &eacute;&eacute;n voor niet-roken. Voor de tweede klas waren vijf coup&egrave;'s met ieder acht zitplaatsen beschikbaar. In totaal bood een rijtuig plaats aan 18 reizigers eerste klas en 40 reizigers tweede klas.
+
Als vervolg op de [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] Plan-D bestelde de NS halverwege de jaren '50 in totaal 30 rijtuigen type Plan-K. Uiterlijk vertonen zij veel overeenkomsten. De rijtuigen zijn qua bakconstructie en draaistellen gebaseerd op de "Bolkoprijtuigen", welke eind jaren '30 in dienst waren gesteld. De rijtuigen Plan-K waren echter wel langer. De draaistellen waren dezelfde als van Plan-D en waren van het type S. Bij de indienststelling waren de rijtuigen Berlijnsblauw geschilderd en voorzien van zandgele biezen aan de onder- en bovenzijde van de rijtuigbak. De rijtuigen waren voorzien van drie coupé's met zes zitplaatsen eerste klas, waarvan er twee voor roken waren en één voor niet-roken. Voor de tweede klas waren vijf coupé's met ieder acht zitplaatsen beschikbaar. In totaal bood een rijtuig plaats aan 18 reizigers eerste klas en 40 reizigers tweede klas.
−
[http://www.railwiki.nl/index.php/K_-_Rijtuigen_Plan_K Meer over Plan-K].
+
[https://www.railwiki.nl/index.php/K_-_Rijtuigen_Plan_K Meer over Plan-K].
 
=== Wat betekent Plan-L? ===
 
=== Wat betekent Plan-L? ===
 
Postrijtuig (op basis van Plan-E).<br />
 
Postrijtuig (op basis van Plan-E).<br />
−
In navolging van de rijtuigen Plan-D, kregen ook de rijtuigen Plan-E een postrijtuig toebedeeld. Voor Plan-E werden dit 10 rijtuigen en later nog eens 13 rijtuigen Plan-L. De rijtuigen Plan-E kregen de nummers P7921 tot en met P7930. De rijtuigen worden in 1955 gebouwd en in dienst gesteld. De rijtuigen Plan-L worden aansluitend P7931 – P7943 genummerd. Deze worden in 1958 in dienst gesteld.
+
In navolging van de [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] Plan-D, kregen ook de rijtuigen Plan-E een [[Woorden - P#Postrijtuig|postrijtuig]] toebedeeld. Voor Plan-E werden dit 10 rijtuigen en later nog eens 13 rijtuigen Plan-L. De rijtuigen Plan-E kregen de nummers P7921 tot en met P7930. De rijtuigen worden in 1955 gebouwd en in dienst gesteld. De rijtuigen Plan-L worden aansluitend P7931 – P7943 genummerd. Deze worden in 1958 in dienst gesteld.
−
[http://www.railwiki.nl/index.php/L_-_Rijtuigen_Plan_L Meer over Plan-L].
+
[https://www.railwiki.nl/index.php/L_-_Rijtuigen_Plan_L Meer over Plan-L].
 
=== Wat betekent Plan-M? ===
 
=== Wat betekent Plan-M? ===
−
Materieel '54 ([[#Wat betekent Plan-F?|Hondekop]]).
+
Materieel'54 ([[#Wat betekent Plan-F?|"Hondekop"]]).
 
=== Wat betekent Plan-N? ===
 
=== Wat betekent Plan-N? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 362: Regel 371:
 
|Volgnummer= 16
 
|Volgnummer= 16
 
|Omschrijving= Plan-N rijtuig. Amersfoort, Maart 1973
 
|Omschrijving= Plan-N rijtuig. Amersfoort, Maart 1973
−
|Maker= [http://www.nicospilt.com/Amersfoort73.htm Nico Spilt]
+
|Maker= [https://www.nicospilt.com/Amersfoort73.htm Nico Spilt]
 
}}
 
}}
−
Slaaprijtuig (later omgebouwd tot zitrijtuig). Voor de internationale verbindingen met Duitsland, België en Frankrijk werden 25 zit/slaaprijtuigen in dienst gesteld. De rijtuigen werden in 1958/1959 door Werkspoor te Utrecht gebouwd. Het laatste rijtuig werd in 1990 gesloopt. [http://www.railwiki.nl/index.php/N_-_Rijtuigen_Plan_N Meer over Plan-N].
+
Slaap[[Woorden - R#Rijtuig|rijtuig]] (later omgebouwd tot zitrijtuig). Voor de internationale verbindingen met Duitsland, België en Frankrijk werden 25 zit/slaaprijtuigen in dienst gesteld. De rijtuigen werden in 1958/1959 door "Werkspoor" te Utrecht gebouwd. Het laatste rijtuig werd in 1990 gesloopt. [https://www.railwiki.nl/index.php/N_-_Rijtuigen_Plan_N Meer over Plan-N].
 
=== Wat betekent Plan-P? ===
 
=== Wat betekent Plan-P? ===
−
Materieel '54 ([[#Wat betekent Plan-F?|Hondekop]]).
+
Materieel'54 ([[#Wat betekent Plan-F?|"Hondekop"]]).
 
=== Wat betekent Plan-Q? ===
 
=== Wat betekent Plan-Q? ===
−
Materieel '54 ([[#Wat betekent Plan-F?|Hondekop]]).
+
Materieel'54 ([[#Wat betekent Plan-F?|"Hondekop"]]).
 
=== Wat betekent Plan-T? ===
 
=== Wat betekent Plan-T? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 375: Regel 384:
 
|Volgnummer= 17
 
|Volgnummer= 17
 
|Omschrijving= Plan-V, als stoptrein van Tilburg naar Deurne
 
|Omschrijving= Plan-V, als stoptrein van Tilburg naar Deurne
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Mat_'64 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Ad Boer
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Mat_'64 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Ad Boer.
 
}}
 
}}
−
In 1961 wordt een nieuw revolutionair treinstel afgeleverd, welke lijkt op het Materieel '54, maar volgens de nieuwste technieken van dat moment gebouwd is. Dit materieel zal bekend gaan worden als Materieel '64 en is verdeeld in een vierdelig treinstel (Plan-T) en een tweedelig treinstel (Plan-V). [http://www.railwiki.nl/index.php/Plan_T Meer over Plan-T]
+
In 1961 wordt een nieuw revolutionair [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]] afgeleverd, welke lijkt op het Materieel'54, maar volgens de nieuwste technieken van dat moment gebouwd is. Dit [[Woorden - M#Materieel|materieel]] zal bekend gaan worden als "Treinstellen Mat'64" of "Materieel '64" en is verdeeld in een vierdelig treinstel (Plan-T) en een tweedelig treinstel (Plan-V). Doordat '''Plan-T''' en -V een hogere aanzetversnelling heeft dan oudere treinstellen, zou bij onderling koppelen de Plan-T en -V het hardst moeten werken, wat een overbelasting van de tractie-installatie zou betekenen. Buiten dat, Plan V heeft een compleet andere elektrische koppeldoos. Die heeft namelijk 5 rijen met contacten tegenover het oudere materieel 3 rijen met contacten, dus dat past niet.
−
&nbsp; [http://www.railwiki.nl/index.php/V_-_Treinstellen_Plan_V Meer over Plan-V].
+
[https://www.railwiki.nl/index.php/Plan_T Meer over Plan-T] [https://www.railwiki.nl/index.php/V_-_Treinstellen_Plan_V Meer over Plan-V].
 
=== Wat betekent Plan-U? ===
 
=== Wat betekent Plan-U? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 385: Regel 394:
 
|Volgnummer= 18
 
|Volgnummer= 18
 
|Omschrijving= Plan-U, van HIJSM te Moerdijk, Industrielijn
 
|Omschrijving= Plan-U, van HIJSM te Moerdijk, Industrielijn
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_U nl.wikipedia] Gemaakt door Maurits Vink
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_U nl.wikipedia] Gemaakt door Maurits Vink.
 
}}
 
}}
−
Mede gebaseerd op de ontwerpen van de nieuwe treinstellen Plan-T, werden in de periode 1960-1963, 42 treinstellen Plan-U gebouwd om zo de oude 'dieseldrie' en 'dieselvijf' te kunnen vervangen op drukkere verbindingen. Plan-U was dus voorzien van een dieselmotor.
+
Mede gebaseerd op de ontwerpen van de nieuwe [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len Plan-T, werden in de periode 1960-1963, 42 treinstellen Plan-U gebouwd om zo de oude "dieseldrie" en "dieselvijf" te kunnen vervangen op drukkere verbindingen. Plan-U was dus voorzien van een dieselmotor.
−
[http://www.railwiki.nl/index.php/Plan_U Meer over Plan-U].
+
[https://www.railwiki.nl/index.php/Plan_U Meer over Plan-U].
 
=== Wat betekent Plan-V? ===
 
=== Wat betekent Plan-V? ===
−
Treinstellen Mat'64. Zie: [[#Wat betekent Plan-T?|Plan-T]]).  
+
"Treinstellen Mat'64" of "Materieel '64". '''Plan'''-T en '''-V'''. Zie: [[#Wat betekent Plan-T?|Plan-T]]. [https://www.railwiki.nl/index.php/V_-_Treinstellen_Plan_V Meer over Plan-V].
 
=== Wat betekent Plan-W? ===
 
=== Wat betekent Plan-W? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 397: Regel 406:
 
|Volgnummer= 19
 
|Volgnummer= 19
 
|Omschrijving= Plan-W rijtuig. Amsterdam Rietlanden, April 1970
 
|Omschrijving= Plan-W rijtuig. Amsterdam Rietlanden, April 1970
−
|Maker= [http://www.nicospilt.com/Rijtuigen.htm Nico Spilt]
+
|Maker= [https://www.nicospilt.com/Rijtuigen.htm Nico Spilt]
 
}}
 
}}
−
In 1966 zijn 24 rijtuigen door Werkspoor afgeleverd, ge&iuml;nspireerd op de 'Silberlinge'-rijtuigen van de Deutsche Bundesbahn. In 1968 volgden nog 26 exemplaren. De eerste serie rijtuigen Plan W waren speciaal bedoeld om ingezet te worden in de buurlandtreinen naar Duitsland en Belgi&euml;. De serie bestond uit 24 rijtuigen tweede klas. De rijtuigen zijn opgebouwd volgens het zelfde principe als de treinstellen Plan-T/V. Hierdoor is een enorme gewichtsbesparing bereikt in vergelijking met de circa 10 jaar oudere rijtuigen type Plan-E. Het gewicht van een rijtuig Plan-W is circa de helft van een rijtuig Plan-E. Ook de draaistellen zijn hetzelfde als de loopdraaistellen van de treinstellen Plan-T/V. Daarnaast werd het gebruik van de linnen vouwbalg niet meer toegepast. De modernere rubberen buisbalgen deden bij deze rijtuigen hun intrede. De rijtuigen Plan-W lijken op de Duitse rijtuigen type Silberlinge. Het grote verschil tussen de beide rijtuigtypen is, dat de Nederlandse rijtuigen 11 afdelingen heeft en de Duitse rijtuigen 12. [http://www.railwiki.nl/index.php/W_-_Rijtuigen_Plan_W Meer over Plan-W].
+
In 1966 zijn 24 [[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] door "Werkspoor" afgeleverd, geïnspireerd op de "Silberlinge"-rijtuigen van de Deutsche Bundesbahn. In 1968 volgden nog 26 exemplaren. De eerste [[Woorden - S#Serie|serie]] rijtuigen Plan W waren speciaal bedoeld om ingezet te worden in de buurlandtreinen naar Duitsland en België. De serie bestond uit 24 rijtuigen tweede klas. De rijtuigen zijn opgebouwd volgens het zelfde principe als de [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len Plan-T/V. Hierdoor is een enorme gewichtsbesparing bereikt in vergelijking met de circa 10 jaar oudere rijtuigen type Plan-E. Het gewicht van een rijtuig Plan-W is circa de helft van een rijtuig Plan-E. Ook de draaistellen zijn hetzelfde als de loopdraaistellen van de treinstellen Plan-T/V. Daarnaast werd het gebruik van de linnen vouwbalg niet meer toegepast. De modernere rubberen buisbalgen deden bij deze rijtuigen hun intrede. De rijtuigen Plan-W lijken op de Duitse rijtuigen type Silberlinge. Het grote verschil tussen de beide rijtuigtypen is, dat de Nederlandse rijtuigen 11 afdelingen heeft en de Duitse rijtuigen 12. [https://www.railwiki.nl/index.php/W_-_Rijtuigen_Plan_W Meer over Plan-W].
 
=== Wat betekent Plan-X? ===
 
=== Wat betekent Plan-X? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 406: Regel 415:
 
|Volgnummer= 20
 
|Volgnummer= 20
 
|Omschrijving= DE1 nummer 41 in Amsterdam  
 
|Omschrijving= DE1 nummer 41 in Amsterdam  
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Blauwe_Engel nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Bart Gerritsen
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Blauwe_Engel nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Bart Gerritsen.
 
}}
 
}}
−
Om personeelskosten te drukken en de ontstoming (het buiten bedrijf stellen van stoomloc's) mogelijk te maken op nevenlijnen, die door dunbevolkt gebied liepen in Noord en Oost Nederland, was de NS op zoek naar een goedkoop tractiemiddel. N.V. Allan & Co Koninklijke Nederlandsche Fabrieken van Meubelen en Spoorwegmaterieel, kwam met een revolutionair ontwerp van een diesel-elektrisch treinstel, dat toen zijn tijd ver vooruit was. Vele niet-ge&euml;lektrificeerde werden hierdoor niet meer bedreigd door sluiting. In totaal heeft de NS 30 DE-I stellen en 46 DE-II stellen besteld. De motorwagenstellen (DE1) kregen de nummers 21-50 en de tweewagenstellen (DE2) de nummers 61-106. De DE1 en DE2 werden in 1953 in dienst gesteld. In de volksmond werden deze treinen, vanwege hun blauwe uiterlijk, 'Blauwe Engel' genoemd.
+
Om personeelskosten te drukken en de ontstoming (het buiten bedrijf stellen van stoomloc's) mogelijk te maken op nevenlijnen, die door dunbevolkt gebied liepen in Noord en Oost Nederland, was de NS op zoek naar een goedkoop tractiemiddel. N.V. Allan & Co Koninklijke Nederlandsche Fabrieken van Meubelen en Spoorweg[[Woorden - M#Materieel|materieel]], kwam met een revolutionair ontwerp van een diesel-[[Woorden - E#Elektriciteit|elektrisch]] treinstel, dat toen zijn tijd ver vooruit was. Vele niet-geëlektrificeerde werden hierdoor niet meer bedreigd door sluiting. In totaal heeft de NS 30 DE-I stellen en 46 DE-II stellen besteld. De motorwagenstellen (DE1) kregen de nummers 21-50 en de tweewagen[[Woorden - T#Treinstel|stellen]] (DE2) de nummers 61-106. De DE1 en DE2 werden in 1953 in dienst gesteld. In de volksmond werden deze treinen, vanwege hun blauwe uiterlijk, "Blauwe Engel" genoemd.
−
[http://www.railwiki.nl/index.php/DE_-_Treinstellen_DE_%28Blauwe_Engel%29 Meer over Plan-X].
+
[https://www.railwiki.nl/index.php/DE_-_Treinstellen_DE_%28Blauwe_Engel%29 Meer over Plan-X].
 
=== Wat betekent Plan-Y? ===
 
=== Wat betekent Plan-Y? ===
 
Sprinter ([[#Wat betekent SGM?|SGM]]).
 
Sprinter ([[#Wat betekent SGM?|SGM]]).
 
=== Wat betekent Plan-Z? ===
 
=== Wat betekent Plan-Z? ===
−
Koploper ([[#Wat betekent ICM?|ICM]]).  
+
"Koploper" ([[#Wat betekent ICM?|ICM]]).  
  
 
Opmerking: Plan-O is een nooit gebouwd AB-rijtuig, volgens een ontwerp uit 1957 van W. de Steur.<br />
 
Opmerking: Plan-O is een nooit gebouwd AB-rijtuig, volgens een ontwerp uit 1957 van W. de Steur.<br />
 
De letters H, I, J, R en S zijn nooit gebruikt.
 
De letters H, I, J, R en S zijn nooit gebruikt.
 
=== Wat betekent DE? ===
 
=== Wat betekent DE? ===
−
DE is de afkorting van Diesel Elektrisch. Zie: [[#Wat betekent Plan-X?|Plan-X]].
+
DE is de afkorting van "Diesel Elektrisch". Zie: [[#Wat betekent Plan-X?|Plan-X]].
 
=== Wat betekent DH? ===
 
=== Wat betekent DH? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 425: Regel 434:
 
|Volgnummer= 21
 
|Volgnummer= 21
 
|Omschrijving= NS3205 bij Delfzijl  
 
|Omschrijving= NS3205 bij Delfzijl  
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Wadloper_%28spoorwegmaterieel%29 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Jan Oosterhuis
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Wadloper_%28spoorwegmaterieel%29 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Jan Oosterhuis.
 
}}
 
}}
−
DH is de afkorting van Diesel Hydraulische motorrijtuigen en treinstellen.
+
DH is de afkorting van "Diesel Hydraulische" motor[[Woorden - R#Rijtuig|rijtuigen]] en treinstellen.
−
In 1978 besluit de overheid dat de Noordelijke nevenlijnen niet gesloten hoeven te worden. In 1979 bestelt de NS 19 motorrijtuigen (DH1) en 26 tweewagenstellen (DH2). In september 1980 worden er nog eens vijf treinstellen bijbesteld. De nieuwe treinstellen zullen de oude DE treinstellen af gaan lossen. Ze worden vanaf november 1981 ingezet in de dienstregeling en krijgen de bijnaam 'Wadloper'.
+
In 1978 besluit de overheid dat de Noordelijke nevenlijnen niet gesloten hoeven te worden. In 1979 bestelt de NS 19 motorrijtuigen (DH1) en 26 tweewagenstellen (DH2). In september 1980 worden er nog eens vijf [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len bijbesteld. De nieuwe treinstellen zullen de oude DE treinstellen af gaan lossen. Ze worden vanaf november 1981 ingezet in de dienstregeling en krijgen de bijnaam "Wadloper".
−
[http://www.railwiki.nl/index.php/DH_-_Treinstellen_DH_%28Wadloper%29 Meer over DH].
+
[https://www.railwiki.nl/index.php/DH_-_Treinstellen_DH_%28Wadloper%29 Meer over DH].
 
=== Wat betekent DM'90? ===
 
=== Wat betekent DM'90? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 436: Regel 445:
 
|Volgnummer= 22
 
|Volgnummer= 22
 
|Omschrijving= DM'90 bij Zutphen
 
|Omschrijving= DM'90 bij Zutphen
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/DM%2790 nl.wikipedia] Gemaakt door Maurits90
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/DM%2790 nl.wikipedia] Gemaakt door Maurits90.
 
}}
 
}}
−
DM is de afkorting van Diesel Materieel.<br />
+
DM is de afkorting van "Diesel Materieel".<br />
−
In het begin van de jaren '90 zocht NS naar een opvolger voor de DE2 en DE3 (Plan-U). Omdat uitbreiding van de bestaande vloot Wadlopers en modernisering van het oude dieselmaterieel geen opties waren, werd besloten om op basis van SM'90 een dieselstel te ontwikkelen. Een voorwaarde hierbij was, dat de nieuwe stellen in alle opzichten koppelbaar moesten zijn met de Wadlopers. [http://www.railwiki.nl/index.php/DM%2790 Meer over DM'90].
+
In het begin van de jaren '90 zocht NS naar een opvolger voor de DE2 en DE3 (Plan-U). Omdat uitbreiding van de bestaande vloot Wadlopers en modernisering van het oude diesel[[Woorden - M#Materieel|materieel]] geen opties waren, werd besloten om op basis van SM'90 een dieselstel te ontwikkelen. Een voorwaarde hierbij was, dat de nieuwe stellen in alle opzichten koppelbaar moesten zijn met de Wadlopers. [https://www.railwiki.nl/index.php/DM%2790 Meer over DM'90].
 
=== Wat betekent SM'90? ===
 
=== Wat betekent SM'90? ===
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
Regel 446: Regel 455:
 
|Volgnummer= 23
 
|Volgnummer= 23
 
|Omschrijving= SM'90 bij Emmen
 
|Omschrijving= SM'90 bij Emmen
−
|Bron= [http://nl.wikipedia.org/wiki/Stoptreinmaterieel_%2790 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Jan Oosterhuis
+
|Bron= [https://nl.wikipedia.org/wiki/Stoptreinmaterieel_%2790 nl.wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] Gemaakt door Jan Oosterhuis.
 +
}}
 +
SM is de afkorting van "Stoptrein Materieel".<br />
 +
Voor de vervanging van de [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len type Plan-T en Plan-V, werden negen [[Woorden - E#Elektriciteit|elektrische]] treinstellen besteld, die dienden als prototype voor een grote order nieuw stoptrein[[Woorden - M#Materieel|materieel]]. De bijnaam voor SM'90 werd "Railhopper", bedacht door een NS'er. [https://www.railwiki.nl/index.php/SM%2790 Meer over SM'90].
 +
===Wat betekent ICNG?===
 +
ICNG is de afkorting van "InterCity Nieuwe Generatie" (bijgenaamd Wesp) Dit is de projectnaam voor de aanschaf van nieuwe enkeldeks [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]len van de Nederlandse Spoorwegen (NS). De treinstellen van het type "Coradia Stream" worden ontworpen en gebouwd door Alstom, en zijn bedoeld voor het intercity-netwerk van NS. De treinstellen zijn bedoeld om ouder materieel zoals de oudste ICMm's en alle ICRm te vervangen, en ook om de groei van het aantal reizigers op te vangen.
 +
===Wat betekent LINT?===
 +
De LINT is een dieselmechanisch [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]]. Het is een zogenaamde light train, ontworpen door fabrikant Linke-Hofmann-Busch (LHB) uit Salzgitter. Door de overname van LHB door Alstom wordt het treinstel nu geproduceerd door Alstom. Het acroniem LINT staat voor "Leichter Innovativer Nahverkehrs Triebszug". [https://nl.wikipedia.org/wiki/Alstom_Coradia#Alstom_Coradia_LINT Meer over LINT].
 +
===Wat betekent DDNG?===
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= Nieuwe-DDNG.jpg
 +
|Grootte= 250px
 +
|Volgnummer= 24
 +
|Omschrijving= Mock-up van DDNG. Foto geeft een goed beeld van hoe het eruit komt te zien, maar is dus nog geen uitgewerkt prototype.
 +
|Bron= Alexander Molendijk. Redacteur [https://SpoorPro.nl. SpoorPro.nl.] 
 
}}
 
}}
−
SM is de afkorting van Stoptrein Materieel.<br />
+
De Dubbeldekker Nieuwe Generatie (afgekort: DDNG) is een toekomstig dubbeldekstreinstel van de Nederlandse Spoorwegen. De
−
Voor de vervanging van de treinstellen type Plan-T en Plan-V, werden negen elektrische treinstellen besteld, die dienden als prototype voor een grote order nieuw stoptreinmaterieel. De bijnaam voor SM'90 werd Railhopper, bedacht door een NS'er. [http://www.railwiki.nl/index.php/SM%2790 Meer over SM'90].
+
treinstellen worden van het type CAF Civity Duo en zijn daarmee technisch nauw verwant aan de Sprinter Nieuwe Generatie die een enkeldeksversie van de CAF Civity is. De treinen zijn bedoeld voor het intercitynetwerk van de NS, waar ze de vervanger worden van het [[#Wat betekent NID/DDZ?|DDZ-materieel]]. De treinstellen komen naar verwachting in 2028 in dienst
 +
=== Welke typen DDNG zijn/waren er? ===
 +
* De treinstellen worden van het type CAF Civity Duo.
 
{{Linkssectie begin
 
{{Linkssectie begin
 
| Box= AlleenInfo
 
| Box= AlleenInfo
Regel 457: Regel 482:
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern
−
|Link= Modelspoor-materieel
+
|Link= Woorden - M#Mat'24
−
|Linknaam= Modelspoor-materieel
+
|Linknaam= Info over Mat'24 - Mat'64.
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= FAQ - Modelspoormaterieel
 +
|Linknaam= FAQ - Modelspoormaterieel
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern
Regel 465: Regel 494:
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern
−
|Link= UIC-codering rijdend materieel
+
|Link= UIC-codering rollend materieel
−
|Linknaam= UIC-codering rijdend materieel
+
|Linknaam= UIC-codering rollend materieel
 
}}
 
}}
 
{{Linkssectie scheiding}}
 
{{Linkssectie scheiding}}
Regel 483: Regel 512:
 
|Volgnr = 8
 
|Volgnr = 8
 
|ExtraInfo= Veel informatie over treinsamenstellingen.
 
|ExtraInfo= Veel informatie over treinsamenstellingen.
 +
}}
 +
{{Link Forum-Meerkeuze
 +
|Volgnr = 182
 +
|ExtraInfo= Informatie over de wieldiameter van stroomlijnmaterieel.
 
}}
 
}}
 
{{Linkssectie scheiding}}
 
{{Linkssectie scheiding}}
Regel 500: Regel 533:
 
|1= bron
 
|1= bron
 
|2=
 
|2=
−
* [http://forum.beneluxspoor.net/index.php Beneluxspoor.net-forum].
+
* [https://forum.beneluxspoor.net/index.php Beneluxspoor.net-forum].
−
* [http://www.railwiki.nl Railwiki.nl] (onderdeel van [http://www.somda.nl Somda.nl]).
+
* [https://www.railwiki.nl Railwiki.nl] (onderdeel van [https://www.somda.nl Somda.nl]).
−
* [http://www.nicospilt.com nicospilt.com].
+
* [https://www.nicospilt.com nicospilt.com].
−
* [http://nl.wikipedia.org nl.wikipedia.org].
+
* [https://nl.wikipedia.org nl.wikipedia.org].
 
|LetterGrootte= 75%
 
|LetterGrootte= 75%
 
|KaderBreedte= 100%
 
|KaderBreedte= 100%
 
}}
 
}}
 
{{Voettekst
 
{{Voettekst
−
|Vorige= Modelspoor-materieel
+
|Vorige= FAQ - Modelspoormaterieel
−
|Volgende= Soorten spoorwegen
+
|Volgende= Films
 
|VorigeMenu= FAQ - Materieel
 
|VorigeMenu= FAQ - Materieel
−
}}
+
}} {| width= "100%"
−
{| width= "100%"
 
 
|- valign= "top"
 
|- valign= "top"
−
! scope= "row" width= "77%" |
+
! scope= "row" width= "70%" |
−
| <small>Laatste wijziging: 30 dec 2017 11:36 (UTC)</small>
+
| <small>Laatste wijziging: 1 jun 2025 10:18 uur</small>
 
|}
 
|}
−
[[Categorie: Algemeen|G]]
+
[[Categorie: Algemeen|F]]
−
[[Categorie: Alles|G]]
+
[[Categorie: Alles|F]]
−
[[Categorie: Artikel|Grootspoor-materieel]]
+
[[Categorie: Artikel|FAQ - Grootspoormaterieel]]
−
[[Categorie: Afkortingen|G]]
+
[[Categorie: Afkortingen|F]]
−
[[Categorie: FAQ|G]]
+
[[Categorie: FAQ|F]]
−
[[Categorie: Materieel|G]]
+
[[Categorie: Materieel|F]]
−
[[Categorie: Fred Eikelboom]]
+
[[Categorie: Fred Eikelboom|F]]

Huidige versie van 1 jun 2025 om 10:19

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net - Bewerkt door Fred Eikelboom

Vragen en antwoorden over Grootspoor-materieel

Maak een keuze:

Wat betekent DD-AR?

DD-AR-Hoorn01.jpg
Afbeelding: 01
DD-AR bij Hoorn
Bron: nl.wikipedia Gemaakt door Maurits Vink.

DD-AR is de afkorting van "DubbelDeks AggloRegiomaterieel".
Dit is dus de benaming van de rijtuigen. Ze rijden zowel met NS1700 + stuurstandrijtuig als motorwagen + stuurstandrijtuig. Meer over DD-AR

Wat betekent DDM?

DDM-stuurstand01.jpg
Afbeelding: 02
DDM-stuurstandrijtuig op station Amersfoort-Vathorst
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door T. Houdijk.

DDM is de afkorting van "DubbelDeks Materieel".

Welke typen DDM zijn/waren er?

  • DDM-1 Werd in 1985 in dienst gesteld, en was de eerste serie dubbeldekstreinen van de NS. De rijtuigen werden getrokken door een 1600/1800 of meer recent (2011/2012) een 1700. Ze waren niet voorzien van automatische koppelingen. Vanaf maart 1998 vond het aanbrengen van een baanruimer plaats. Dit vond plaats in de Hoofdwerkplaats Haarlem. De baanruimer voorkwam dat de treinstam bij een ongeval ernstig zou ontsporen.
  • DDM-2 Werd vanaf 1991 in dienst gesteld en bestond uit een serie van 118 rijtuigen, verdeeld in 33 ABv rijtuigen, 52 Bv rijtuigen en 33 Bvk rijtuigen. Kreeg de naam DD-AR en kreeg automatische koppelingen, waardoor ze als treinstellen gekoppeld konden worden. Er werden speciale motorwagens met drie draaistellen aangeschaft, de mDDM's. Vanaf DDM-2 reden de stammen met een 1700 of een mDDM.
  • DDM-3 Werd vanaf 1992 in dienst gesteld en bestond uit een serie van 140 rijtuigen, verdeeld in 50 Bv, 44 ABv en 46 Bvk rijtuigen en werden aansluitend aan DDM-2 geleverd. Kreeg ook de naam DD-AR en had automatische koppelingen, waardoor ze als treinstellen gekoppeld konden worden. Het laatste DDM-3-rijtuig werd in 1994 afgeleverd.

De DD-AR-stammen reden in de volgende stamsamenstellingen:

7300
Een stam 7300 is de kortste uitvoering. Deze stam bestaat uit een Bvk + Bv + ABv + 1700. Deze stammen kwamen vanaf 1992 op de baan, toen de eerste rijtuigen werden afgeleverd. Deze stammen zijn bij de aflevering van de mABk rijtuigen voorzien van een motorrijtuig, waarbij de 1700 werd aangepast voor de normale dienst. Om de eerste klas meer te verspreiden in de trein, werden vanaf de zomer van 1999 de posities van het ABv en Bv rijtuig omgedraaid, zodat de samenstelling Bvk + ABv + Bv + 1700 werd. Er hebben maar twee stammen zo dienst gedaan, omdat de overige stammen reeds voorzien waren van een mABk rijtuig. In 2008 en 2009 hebben twee stammen 7300 rond gereden en wel de 7364 en 7365. Deze waren als volgt samengesteld: Bvk + ABv + Bv + 1700.

7400
Een stam 7400 is een standaarduitvoering, welke vanaf 1992 gelijk is gebleven qua lengte. De stam was bij aflevering als volgt samengesteld: Bvk + Bv + Bv + ABv + 1700. Ook hier zijn in de zomer de ABv en Bv rijtuigen van positie gewisseld. Dit kwam voort uit het feit dat deze stammen eventueel ook uitgebreid zouden worden met een mABk rijtuig en dientengevolge als 7900 genummerd zouden gaan worden.

7500
Een stam 7500 bestaat uit zes rijtuigen in de volgorde ABvk + Bv1 + ABv + mBk. Deze stam komt in dienst na de revisie tot DDZ. In totaal zal een stam plaats bieden aan 67 reizigers eerste klas en 269 reizigers tweede klas. Daarnaast zijn er in de stam 36 klapzittingen te vinden.

7600
Een stam 7600 bestaat uit zes rijtuigen in de volgorde ABvk + Bv1 + ABv + Bv2 + ABv + mBk. Dit zal een verlengde stam 7500 zijn, met toevoeging van een ABv en de Bv2.

7800
Een stam 7800 is het zelfde als een 7300, maar dan uitgebreid met een mABk rijtuig. De stammen waren vanaf 1998 als volgt samengesteld: Bvk + Bv + ABv + mABk. In de zomer van 1999 werd de samenstelling gewijzigd in Bvk + ABv + Bv + mABk. Op deze manier werd de eerste klas meer verspreid in de stam. In totaal worden aan 475 reizigers een zitplaats geboden.

7900
Een stam 7900 bestaat uit een verlengde 7400 met een mABk rijtuig in de samenstelling Bvk + Bv + Bv + ABv + mABk. Zo stond het in de originele plannen. Later is de 7900 nummering gebruikt voor het verlengen van een viertal stammen, welke hun Bvk moesten afstaan aan het gebruik met ICR rijtuigen. De samenstelling was toen Bvk + ABv + Bv + Bv + ABv + Bv + 1700.

In model kunnen we de lange stammen waarschijnlijk niet op de baan kwijt. We kunnen dan gerust gaan rijden met de kortst mogelijke samenstelling: 1700/mDDM + twee rijtuigen + stuurstandrijtuig. Meer over DDM

Wat is een mDDM?

  1. Een motorwagen (mABk), voorzien van drie draaistellen (asindeling BoBoBo) om het benodigde vermogen (2400 kiloWatt) te kunnen leveren.
  2. de benaming mDDM wordt ook gebruikt voor het type DD-AR dat bestaat uit een mABk + Bv + ABv + Bvk.
  • mABk is de naam van de motorwagen.
  • Bv is de naam van het tweedeklas rijtuig.
  • ABv is de naam van het eerste/tweedeklas rijtuig.
  • Bvk is de naam van het stuurstandrijtuig.

Deze stammen zijn genummerd in de serie 7800.

Wat betekent ICK?

ICK-rijtuig01.jpg
Afbeelding: 03
ICK-rijtuig op station Den Haag Centraal
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door Mark Voorendt.

ICK is de afkorting van "InterCity Kortetermijn".
Deze rijtuigen werden door NSR van de DB overgenomen om het materieeltekort, dat rond 2000 was ontstaan, op te vangen. De rijtuigen zijn tot 2009 ingezet en mochten max. 140 km/u. Tijdens een revisie in 2013 (Zweden) zullen de rijtuigen weer geschikt worden gemaakt voor een snelheid van 200 kilometer per uur. Meer over ICK.

Wat betekent ICM?

ICM-Koploper01.jpg
Afbeelding: 04
Koploper
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Ad Boer.

ICM is de afkorting van "InterCity Materieel". Dit treintype kreeg als bijnaam "Koploper". De snelheid is door de ATB begrensd op 140 km/u. Meer over ICM.

Welke typen ICM zijn/waren er?

  • ICM-0 1977-1983. De stellen 4001-4007 waren een protoserie. Dit waren driewagenstellen.
  • ICM-1 1983-1990. Stellen 4011-4050. Deze eerste serie had rijweerstanden voor het aansturen van de motoren. Deze treinstellen hebben vier aangedreven assen (twee motordraaistellen) en waren driewagenstellen.
  • ICM-2 1983-1990. Stellen 4051-4097. Vanaf stel 4051 kreeg de ICM choppers voor het aansturen van de motoren. Dit waren driewagenstellen.
  • ICM-3 1990-1994. Stellen 4201-4230. Deze treinstellen hebben zes aangedreven assen (drie motordraaistellen). Dit waren vierwagenstellen.
  • ICM-4 1992/1993 in dienst gesteld. Stellen 4232-4250. Dit zijn vierwagenstellen. Stel 4231 werd in 1996 verbouwd en kreeg toen het nummer 4444. Pas bij zijn revisie kreeg het stel weer nummer 4231.

Wat betekent ICR?

Intercityrijtuig01.jpg
Afbeelding: 05
ICR-rijtuig op station Utrecht-Centraal
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Mark Voorendt.

ICR is de afkorting van "InterCity Rijtuig".
Voor de vervanging van de oude getrokken rijtuigen van de types Plan-K en Plan-N, werd uitgekeken naar nieuwe rijtuigen. Ook de naderende vervanging van Plan-E speelde een rol bij de bestelling. Als vervanger hiervoor werd onder andere gekeken naar de middenrijtuigen van de proefserie ICM-0, Corail-rijtuigen van de SNCF en DB rijtuigen type Am en Bm. De Corail-rijtuigen van de SNCF waren serieuze gegadigden, maar de keus viel op de tussenrijtuigen ICM. Het ICR heeft wel de draaistellen van het type Y32 gekregen van de Corail rijtuigen, vanwege de goede loopeigenschappen. De indeling van het interieur is ook afgeleid van de Franse Corail-rijtuigen. De indeling van het interieur van de ICR rijtuigen is later ook toegepast bij de seriebouw van de ICM treinstellen.

Het ICR is te verdelen in vier deelseries, met zowel binnenlandse als buitenlandse toelating. De buitenlandse toelating gold voor de landen België, Duitsland en Luxemburg. Vanaf 1980 tot aan 1988 zijn 317 rijtuigen in dienst gesteld. Vanaf 1999 zijn de rijtuigen gereviseerd, zodat zij nog tot circa 2020 mee kunnen. De draaistelcodes zijn Ra en Rc. Meer over ICR.

Welke typen ICR zijn/waren er?

  • ICR-1 1980-1982. Buurlandrijtuigen.
  • ICR-2 1982. Vervolgserie. Binnenlandrijtuigen.
  • ICR-3 1986-1987. Vervolgserie. Beneluxrijtuigen.
  • ICR-4 1988. Vervolgserie. Buurlandrijtuigen.

Wat betekent IRM?

IRM is de afkorting van "InterRegio Materieel". Deze bestaan uit dubbeldeks materieel (DD-IRM). Tussen 1994 en 1996 afgeleverd. Dit materieel had bij aflevering de naam Regiorunner. De serie bestaat uit treinstammen met drie of vier bakken. De eerste serie IRM had de benaming Regiorunner en de stuurstandrijtuigen kregen dierennamen, zoals Bizon Zeehond en Otter. De snelheid is door de ATB begrensd op 140 km/u. De officiële naam "Regiorunner" is vervallen. Het materieel wordt nu voornamelijk ingezet als intercitytrein. Meer over IRM. Meer over Bizon en Regiorunner.

Welke typen IRM zijn/waren er?

  • DD-IRM-III Dit zijn driewagenstellen: mBvk1 + ABv3 + mBvk2 (serie 8200).
  • DD-IRM-IV: Dit zijn vierwagenstellen: mBvk1 + ABv4 + ABv5 + mBvk2 (serie 8400).

mBvk1 en mBvk2 zijn identiek. Hetzelfde geldt voor ABv3 en ABv4.

Wat betekent NID/DDZ?

NS-DDZ01.jpg
Afbeelding: 06
NID treinstel 7538 op station Amsterdam Centraal, 20 februari 2012
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Michael Vejjajiva.

NID is de afkorting van "Nieuwe Intercity Dubbeldekker". De door de NS gebruikte interne afkorting is DDZ (= "DubbelDekker Zones").
De NID bestaat uit verbouwde DD-AR rijtuigen en wordt getrokken/geduwd door een mDDM. De rijtuigen zijn verdeeld in zones. De gehele onderste verdieping is voor gewone reizigers. De gehele bovenste verdieping is ingericht voor lezende en werkende reizigers en heeft tevens gedeeltelijk stiltecompartimenten.

Wat betekent SGM?

SGM-01.jpg
Afbeelding: 07
SGM stel 2987 loopt op 19 mei 2013 met trein 6956 binnen op Station Spaubeek
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Veronica538.

Voor het treinverkeer over korte afstanden werden vanaf 1975 in totaal 90 treinstellen afgeleverd. Deze treinstellen waren bekend onder de naam SGM (afkorting van "StadsGewestelijk Materieel"). Meer over SGM.

Welke typen SGM zijn/waren er?

De treinstellen SGM zijn in vier subserie's afgeleverd. Deze zijn bekend als serie Y0 - Y3. De treinstellen waren als volgt onder gebracht:

  • Y0: Stelnummers 2001 - 2015, vanaf Maart 1975 in dienst gesteld.
  • Y1: Stelnummers 2021 - 2035, vanaf Oktober 1978 in dienst gesteld.
  • Y2: Stelnummers 2036 - 2080, vanaf April 1979 in dienst gesteld.
  • Y3: Stelnummers 2881 - 2895, vanaf Februari 1973 in dienst gesteld.

Wat betekent SLT?

Sprinter-Lighttrain01.jpg
Afbeelding: 08
SLT
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Ad Boer.

SLT is de afkorting van "Spinter Light Train".
Ter vervanging van de oudere treinstellen Plan-T, Plan-V en ook gedeeltelijk SGM werden in 2008 nieuwe stoptreintreinstelllen geleverd. De vierdelige treinstellen zijn gebouwd door Bombardier, terwijl de zesdelige treinstellen door Siemens werden gebouwd. De 2469 werd echter door Siemens gebouwd, in plaats van door Bombardier. In 2009 werden de eerste stellen in de reizigersdienst ingezet. Meer over SLT.

Welke typen SLT zijn/waren er?

Het SLT is te verdelen in drie deelseries.

  • SLT-1: Stelnummers 2401-2418, vanaf februari 2009 in dienst gesteld, en 2601-2617, vanaf maart 2009 in dienst gesteld.
  • SLT-2: Stelnummers 2419-2450 en 2618-2649, vanaf maart 2010 in dienst gesteld.
  • SLT-3: Stelnummers 2451-2469, vanaf maart 2011 in dienst gesteld.

Wat betekent SNG?

SNG is de afkorting van "Sprinter Nieuwe Generatie". Dit is een elektrisch aangedreven type treinstel van de Nederlandse Spoorwegen (NS). De treinstellen worden ontworpen en gebouwd door de Spaanse treinbouwer Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF), die de treinstellen baseert op het Civity-platform. De treinen zijn vooral bedoeld om ouder treinmaterieel te vervangen (primair het in 2021 buiten bedrijf gestelde "Stadsgewestelijk Materieel"), maar ook om de groei van het aantal reizigers op het Hoofdrailnet op te vangen.

Welke typen SNG zijn/waren er?

Tot nu toe is er één type van de SNG gemaakt. Meer over SNG.

Wat betekent VIRM?

VIRM01.jpg
Afbeelding: 09
VIRM-VI stellen te Amsterdam Bijlmer ArenA
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Maurits Vink.

VIRM is de afkorting van "Verlengd InterRegio Materieel". Dit treintype is ontstaan door het verlengen van DD-IRM ("dubbeldeks interregio materieel"). Meer over VIRM.

Welke typen VIRM zijn/waren er?

  • VIRM-1 In 2000 werden de 81 bestaande IRM-stellen verlengd: de driedelige stellen (serie 8200) werden uitgebreid tot vierdelige treinstellen van serie 9400 (er werd 1200 bij het nummer geteld), de vierdelige (serie 8400) werden uitgebreid tot zesdelige treinstellen van serie 8600.
  • VIRM-2 Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-2 zijn 01 t/m 25 met steeds 87 of 95 ervoor (serie 8700 of 9500).
  • VIRM-3 Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-3 zijn 8726 t/m 8746.
  • VIRM-4 2008. Vervolgserie. De stelnummers van VIRM-4 zijn: 9547 t/m 9597. Samenstelling: mBvk1 + ABv3/4 + ABv6 + mBvk2.

Wat betekent Plan-A?

NicoSpilt-Mat46.jpg
Afbeelding: 10
Mat'46. Amersfoort
Foto gemaakt door: Nico Spilt

Materieel'46. Bijgenaamd "de muizenneus".
Deze serie was een verbetering van eerdere typen stroomlijnmaterieel. Mat'46 kon met de series Mat'35, Mat'36 en Mat'40 in treinschakeling rijden. Door de Tweede Wereldoorlog was veel spoorwegmaterieel verloren gegaan. Na de bevrijding is er een grote schaarste aan materieel. Om het tekort op te lossen en vanwege de verdergaande elektrificatie werden er nieuwe elektrische treinstellen aangeschaft. In eerste instantie werden veertien vierdelige treinstellen en vier tweedelige treinstellen besteld. De tweede deelserie bevatte 51 vierwagenstellen en 25 tweewagenstellen. De derde deelserie bestond uit 50 tweedelige treinstellen. Meer over Mat'46.

Wat betekent Plan-B?

Materieel'46. Zie Plan-A.

Wat betekent Plan-C?

Plan-C-Postrijtuig01.jpg
Afbeelding: 11
Plan-C postrijtuig P7920 in het Nederlands Spoorwegmuseum
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Niels Karsdorp.

Postrijtuig (op basis van Plan-D)
Plan-C was een serie van 10 postrijtuigen van de PTT, afgeleid van de rijtuigen Plan-D van de Nederlandse Spoorwegen. De postrijtuigen zijn afgeleverd in 1952 en buiten gebruik gesteld in 1980. Meer over Plan-C.

Wat betekent Plan-D?

Plan-D-Rijtuig01.jpg
Afbeelding: 12
Plan-D rijtuig AB7709 in het Nederlands Spoorwegmuseum, in de oorspronkelijke kleurstelling
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Niels Karsdorp.

Rijtuig (afgeleid van de vooroorlogse "Bolkop"). In dienst vanaf Oktober 1950. Buiten gebruik in 1978. In 1949 besloot de NS het door de oorlog ernstig uitgedunde materieelpark aan te vullen met zeventig D-trein-rijtuigen, die de typeaanduiding Plan-D kregen. De bestelling bij "Werkspoor" en "Beijnes" omvatte twintig rijtuigen met eerste en tweede klas (AB's), veertig rijtuigen met derde klas (C's) en tien rijtuigen met restauratie en bagageafdeling (RD's). Meer over Plan-D.

Wat betekent Plan-E?

Plan-E-Rijtuig01.jpg
Afbeelding: 13
Plan-E rijtuig B6609 van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij te Beekbergen
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Niels Karsdorp.

Rijtuig (komt overeen met middenbak van Mat '54)
Toen de NS in de jaren '40 besloot om over te stappen op modernere tractiemiddelen dan de stoomlocomotief, moesten de bestaande houten rijtuigen ook vervangen worden. Deze rijtuigen zouden samen met de stoomlocomotief verdwijnen. Ook de eerste stalen rijtuigen waren al zo'n 30 jaar in dienst. Voor de vervanging van dit oudere materieel, werden in 1953 in totaal 196 rijtuigen Plan-E aangeschaft en deze zouden 25 jaar lang de ruggengraat vormen van de binnenlandse sneltreinen en getrokken intercity's. Er werden 46 rijtuigen tweede klas, 114 rijtuigen derde klasse, 26 rijtuigen derde klasse met restauratieafdeling en 10 postrijtuigen afgeleverd. De tweede klas- en restauratierijtuigen werden door "Beijnes" te Haarlem gebouwd. De derde klas- en postrijtuigen werden gebouwd door "Werkspoor" in Utrecht. De eerste rijtuigen kwamen in 1954 op de baan. Meer over Plan-E.

Wat betekent Plan-F?

NicoSpilt-Mat54.jpg
Afbeelding: 14
Mat'46. Hilversum
Foto gemaakt door: Nico Spilt

Materieel'54 ("Hondekop")
De "Hondekoppen" (Mat'54) kwamen in twee- en vierdelige uitvoering. Vanwege de kenmerkende neus kregen deze de bijnaam "Hondekop". Vanaf 1956 zijn er in totaal 73 vierwagenstellen (Plan-F, G, P) en 68 tweewagenstellen (Plan-F, G, M en Q) geleverd door "Allan" (321 - 365) te Rotterdam, "Beijnes" te Haarlem leverde Plan-G en "Werkspoor" te Utrecht leverde de 371 - 393 en de 761 - 786. De elektrische installatie leverde "Heemaf" in Hengelo. Deze leveringen werden in 1962 voltooid. De tweewagenstellen werden genummerd in 321-363 en 371-393 en de vierwagenstellen kregen de nummers 711-757 en 761-768. De vierwagenstellen zijn later nog gedeeltelijk vernummerd. De "Hondekoppen" waren bedoeld voor de sneltreindiensten. Snelle acceleratie was minder belangrijk dan het comfort. Door een degelijke constructie leidde het tot een relatief hoog gewicht per zitplaats. Een voordeel was dat je een zeer comfortabele loop kreeg. Het zijn tot op heden de zwaarste treinstellen die dienst hebben gedaan bij de Spoorwegen. Meer over Plan-F.

Wat betekent Plan-G?

Materieel'54 ("Hondekop")

Wat betekent Plan-K?

Plan-K-Rijtuig01.jpg
Afbeelding: 15
Plan-K rijtuig AB7359 van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij te Beekbergen
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door: Niels Karsdorp.

Rijtuig ("Bolkop" voor internationale dienst)
Als vervolg op de rijtuigen Plan-D bestelde de NS halverwege de jaren '50 in totaal 30 rijtuigen type Plan-K. Uiterlijk vertonen zij veel overeenkomsten. De rijtuigen zijn qua bakconstructie en draaistellen gebaseerd op de "Bolkoprijtuigen", welke eind jaren '30 in dienst waren gesteld. De rijtuigen Plan-K waren echter wel langer. De draaistellen waren dezelfde als van Plan-D en waren van het type S. Bij de indienststelling waren de rijtuigen Berlijnsblauw geschilderd en voorzien van zandgele biezen aan de onder- en bovenzijde van de rijtuigbak. De rijtuigen waren voorzien van drie coupé's met zes zitplaatsen eerste klas, waarvan er twee voor roken waren en één voor niet-roken. Voor de tweede klas waren vijf coupé's met ieder acht zitplaatsen beschikbaar. In totaal bood een rijtuig plaats aan 18 reizigers eerste klas en 40 reizigers tweede klas. Meer over Plan-K.

Wat betekent Plan-L?

Postrijtuig (op basis van Plan-E).
In navolging van de rijtuigen Plan-D, kregen ook de rijtuigen Plan-E een postrijtuig toebedeeld. Voor Plan-E werden dit 10 rijtuigen en later nog eens 13 rijtuigen Plan-L. De rijtuigen Plan-E kregen de nummers P7921 tot en met P7930. De rijtuigen worden in 1955 gebouwd en in dienst gesteld. De rijtuigen Plan-L worden aansluitend P7931 – P7943 genummerd. Deze worden in 1958 in dienst gesteld. Meer over Plan-L.

Wat betekent Plan-M?

Materieel'54 ("Hondekop").

Wat betekent Plan-N?

NicoSpilt Plan-N.jpg
Afbeelding: 16
Plan-N rijtuig. Amersfoort, Maart 1973
Foto gemaakt door: Nico Spilt

Slaaprijtuig (later omgebouwd tot zitrijtuig). Voor de internationale verbindingen met Duitsland, België en Frankrijk werden 25 zit/slaaprijtuigen in dienst gesteld. De rijtuigen werden in 1958/1959 door "Werkspoor" te Utrecht gebouwd. Het laatste rijtuig werd in 1990 gesloopt. Meer over Plan-N.

Wat betekent Plan-P?

Materieel'54 ("Hondekop").

Wat betekent Plan-Q?

Materieel'54 ("Hondekop").

Wat betekent Plan-T?

NS 894 Plan-V01.jpg
Afbeelding: 17
Plan-V, als stoptrein van Tilburg naar Deurne
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door Ad Boer.

In 1961 wordt een nieuw revolutionair treinstel afgeleverd, welke lijkt op het Materieel'54, maar volgens de nieuwste technieken van dat moment gebouwd is. Dit materieel zal bekend gaan worden als "Treinstellen Mat'64" of "Materieel '64" en is verdeeld in een vierdelig treinstel (Plan-T) en een tweedelig treinstel (Plan-V). Doordat Plan-T en -V een hogere aanzetversnelling heeft dan oudere treinstellen, zou bij onderling koppelen de Plan-T en -V het hardst moeten werken, wat een overbelasting van de tractie-installatie zou betekenen. Buiten dat, Plan V heeft een compleet andere elektrische koppeldoos. Die heeft namelijk 5 rijen met contacten tegenover het oudere materieel 3 rijen met contacten, dus dat past niet. Meer over Plan-T Meer over Plan-V.

Wat betekent Plan-U?

Plan-U01.jpg
Afbeelding: 18
Plan-U, van HIJSM te Moerdijk, Industrielijn
Bron: nl.wikipedia Gemaakt door Maurits Vink.

Mede gebaseerd op de ontwerpen van de nieuwe treinstellen Plan-T, werden in de periode 1960-1963, 42 treinstellen Plan-U gebouwd om zo de oude "dieseldrie" en "dieselvijf" te kunnen vervangen op drukkere verbindingen. Plan-U was dus voorzien van een dieselmotor. Meer over Plan-U.

Wat betekent Plan-V?

"Treinstellen Mat'64" of "Materieel '64". Plan-T en -V. Zie: Plan-T. Meer over Plan-V.

Wat betekent Plan-W?

NicoSpilt Plan-W.jpg
Afbeelding: 19
Plan-W rijtuig. Amsterdam Rietlanden, April 1970
Foto gemaakt door: Nico Spilt

In 1966 zijn 24 rijtuigen door "Werkspoor" afgeleverd, geïnspireerd op de "Silberlinge"-rijtuigen van de Deutsche Bundesbahn. In 1968 volgden nog 26 exemplaren. De eerste serie rijtuigen Plan W waren speciaal bedoeld om ingezet te worden in de buurlandtreinen naar Duitsland en België. De serie bestond uit 24 rijtuigen tweede klas. De rijtuigen zijn opgebouwd volgens het zelfde principe als de treinstellen Plan-T/V. Hierdoor is een enorme gewichtsbesparing bereikt in vergelijking met de circa 10 jaar oudere rijtuigen type Plan-E. Het gewicht van een rijtuig Plan-W is circa de helft van een rijtuig Plan-E. Ook de draaistellen zijn hetzelfde als de loopdraaistellen van de treinstellen Plan-T/V. Daarnaast werd het gebruik van de linnen vouwbalg niet meer toegepast. De modernere rubberen buisbalgen deden bij deze rijtuigen hun intrede. De rijtuigen Plan-W lijken op de Duitse rijtuigen type Silberlinge. Het grote verschil tussen de beide rijtuigtypen is, dat de Nederlandse rijtuigen 11 afdelingen heeft en de Duitse rijtuigen 12. Meer over Plan-W.

Wat betekent Plan-X?

DE1-41-Amsterdam.jpg
Afbeelding: 20
DE1 nummer 41 in Amsterdam
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door Bart Gerritsen.

Om personeelskosten te drukken en de ontstoming (het buiten bedrijf stellen van stoomloc's) mogelijk te maken op nevenlijnen, die door dunbevolkt gebied liepen in Noord en Oost Nederland, was de NS op zoek naar een goedkoop tractiemiddel. N.V. Allan & Co Koninklijke Nederlandsche Fabrieken van Meubelen en Spoorwegmaterieel, kwam met een revolutionair ontwerp van een diesel-elektrisch treinstel, dat toen zijn tijd ver vooruit was. Vele niet-geëlektrificeerde werden hierdoor niet meer bedreigd door sluiting. In totaal heeft de NS 30 DE-I stellen en 46 DE-II stellen besteld. De motorwagenstellen (DE1) kregen de nummers 21-50 en de tweewagenstellen (DE2) de nummers 61-106. De DE1 en DE2 werden in 1953 in dienst gesteld. In de volksmond werden deze treinen, vanwege hun blauwe uiterlijk, "Blauwe Engel" genoemd. Meer over Plan-X.

Wat betekent Plan-Y?

Sprinter (SGM).

Wat betekent Plan-Z?

"Koploper" (ICM).

Opmerking: Plan-O is een nooit gebouwd AB-rijtuig, volgens een ontwerp uit 1957 van W. de Steur.
De letters H, I, J, R en S zijn nooit gebruikt.

Wat betekent DE?

DE is de afkorting van "Diesel Elektrisch". Zie: Plan-X.

Wat betekent DH?

NS DH-3205 Delfzijl.jpg
Afbeelding: 21
NS3205 bij Delfzijl
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door Jan Oosterhuis.

DH is de afkorting van "Diesel Hydraulische" motorrijtuigen en treinstellen. In 1978 besluit de overheid dat de Noordelijke nevenlijnen niet gesloten hoeven te worden. In 1979 bestelt de NS 19 motorrijtuigen (DH1) en 26 tweewagenstellen (DH2). In september 1980 worden er nog eens vijf treinstellen bijbesteld. De nieuwe treinstellen zullen de oude DE treinstellen af gaan lossen. Ze worden vanaf november 1981 ingezet in de dienstregeling en krijgen de bijnaam "Wadloper". Meer over DH.

Wat betekent DM'90?

DM 90 Zutphen 2010.jpg
Afbeelding: 22
DM'90 bij Zutphen
Bron: nl.wikipedia Gemaakt door Maurits90.

DM is de afkorting van "Diesel Materieel".
In het begin van de jaren '90 zocht NS naar een opvolger voor de DE2 en DE3 (Plan-U). Omdat uitbreiding van de bestaande vloot Wadlopers en modernisering van het oude dieselmaterieel geen opties waren, werd besloten om op basis van SM'90 een dieselstel te ontwikkelen. Een voorwaarde hierbij was, dat de nieuwe stellen in alle opzichten koppelbaar moesten zijn met de Wadlopers. Meer over DM'90.

Wat betekent SM'90?

NS SM90-Emmen.jpg
Afbeelding: 23
SM'90 bij Emmen
Bron: nl.wikipedia CCimage.jpg Gemaakt door Jan Oosterhuis.

SM is de afkorting van "Stoptrein Materieel".
Voor de vervanging van de treinstellen type Plan-T en Plan-V, werden negen elektrische treinstellen besteld, die dienden als prototype voor een grote order nieuw stoptreinmaterieel. De bijnaam voor SM'90 werd "Railhopper", bedacht door een NS'er. Meer over SM'90.

Wat betekent ICNG?

ICNG is de afkorting van "InterCity Nieuwe Generatie" (bijgenaamd Wesp) Dit is de projectnaam voor de aanschaf van nieuwe enkeldeks treinstellen van de Nederlandse Spoorwegen (NS). De treinstellen van het type "Coradia Stream" worden ontworpen en gebouwd door Alstom, en zijn bedoeld voor het intercity-netwerk van NS. De treinstellen zijn bedoeld om ouder materieel zoals de oudste ICMm's en alle ICRm te vervangen, en ook om de groei van het aantal reizigers op te vangen.

Wat betekent LINT?

De LINT is een dieselmechanisch treinstel. Het is een zogenaamde light train, ontworpen door fabrikant Linke-Hofmann-Busch (LHB) uit Salzgitter. Door de overname van LHB door Alstom wordt het treinstel nu geproduceerd door Alstom. Het acroniem LINT staat voor "Leichter Innovativer Nahverkehrs Triebszug". Meer over LINT.

Wat betekent DDNG?

Nieuwe-DDNG.jpg
Afbeelding: 24
Mock-up van DDNG. Foto geeft een goed beeld van hoe het eruit komt te zien, maar is dus nog geen uitgewerkt prototype.
Bron: Alexander Molendijk. Redacteur SpoorPro.nl.

De Dubbeldekker Nieuwe Generatie (afgekort: DDNG) is een toekomstig dubbeldekstreinstel van de Nederlandse Spoorwegen. De treinstellen worden van het type CAF Civity Duo en zijn daarmee technisch nauw verwant aan de Sprinter Nieuwe Generatie die een enkeldeksversie van de CAF Civity is. De treinen zijn bedoeld voor het intercitynetwerk van de NS, waar ze de vervanger worden van het DDZ-materieel. De treinstellen komen naar verwachting in 2028 in dienst

Welke typen DDNG zijn/waren er?

  • De treinstellen worden van het type CAF Civity Duo.

Meer informatie

Encyclopedie:
Beneluxspoor.net:
over over DDM.
over de samenstelling van DDM.
Veel informatie over treinsamenstellingen.
Informatie over de wieldiameter van stroomlijnmaterieel.
Externe website:
Veel informatie over Grootspoormaterieel.
Informatie over NS modeltreinen.


Bronnen


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 1 jun 2025 10:18 uur
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=FAQ_-_Grootspoormaterieel&oldid=54603"