Persoonlijke instellingen

De draaischijf: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k (dode link verw.)
 
(73 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
__NOTOC__
+
{{Koptekst
−
<small><center>'''[[E07.01.07.01 - Het stoomlocomotievendepot]] - Vorige | Volgende - [[E07.01.07.03 - De rolbrug]]</center>/small>
+
|Vorige= Het stoomlocomotievendepot
−
----
+
|Volgende= De rolbrug
−
<small>Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts</small>
+
|VorigeMenu= Station en omgeving
−
<br /><br />[[bestand:NiveauBeginner.PNG|35px]]
+
|Auteur= Ronald Koerts
−
----
+
}}
−
Stoomlocomotieven kunnen meestal harder vooruit- dan achteruit rijden. Daardoor is het nodig om een locomotief te keren en met de neus in de goede rijrichting te zetten. Niet alleen stoomlocomotieven moeten gedraaid (gekeerd) worden, ook sommige diesellocomotieven en elektrische locomotieven kunnen gedraaid worden. Dit heeft meestal een meer praktische dan een technische achtergrond, bijvoorbeeld een minder luidruchtige cabine of airco in de cabine.  
+
{{Inhoudsopgave||Klein}}
 +
Stoomlocomotieven kunnen meestal harder vooruit dan achteruit rijden. Daardoor is het nodig om een locomotief te keren en met de neus in de goede rijrichting te zetten. Niet alleen stoomlocomotieven moeten gedraaid (gekeerd) worden, ook sommige diesellocomotieven en elektrische locomotieven kunnen gedraaid worden. Dit heeft meestal een meer praktische dan een technische achtergrond, bijvoorbeeld een minder luidruchtige cabine of airco in de cabine.
 +
 
 +
De '''draaischijf''' is de meest voorkomende manier om een locomotief te keren. In Nederland hebben alléén museumspoorbedrijven nog draaischijven in gebruik. Bij het revisiebedrijf in Tilburg lag ook nog een draaischijf. Het revisiebedrijf is gesloten en daarmee wordt de draaischijf niet meer gebruikt. In het buitenland komen ze nog veel voor. De draaischijf wordt veel gebruikt in combinatie met een locomotievenloods. Hierdoor kunnen op een relatief klein oppervlak veel locomotieven droog gestald worden.
 
{|
 
{|
−
| [[Bestand:E07.01.07.02-01.jpg|300px]]
+
|
−
| [[Bestand:E07.01.07.02-03.jpg|300px]]
+
{{Afbeelding
−
|-
+
|Bestand= E07.01.07.02-01.jpg
−
| <i><small>E07.01.07.02-01<br />Draaischijf te Gerolstein, Duitsland<br />Foto gemaakt door R. Koerts</small></i>
+
|Grootte= Klein
−
| <i><small>E07.01.07.02-02<br />Stoomlocomotief op de draaischijf<br />Foto gemaakt door Nico Spilt. Bron: www.langsderails.nl</small></i>
+
|Volgnummer= 01
−
|}
+
|Omschrijving= Draaischijf te Gerolstein, Duitsland
−
De draaischijf is de meest voorkomende manier om een locomotief te keren. In Nederland hebben all&eacute;&eacute;n museumspoorbedrijven nog draaischijven in gebruik. Bij het revisiebedrijf in Tilburg ligt ook nog een draaischijf. Het revisiebedrijf zal op korte termijn sluiten en daarmee zal de draaischijf niet meer gebruikt worden. In het buitenland komen ze nog veel voor. De draaischijf wordt veel gebruikt in combinatie met een locomotievenloods. Hierdoor kunnen op een relatief klein oppervlak veel locomotieven droog gestald worden.
+
|Maker= Ronald Koerts
−
 
+
}}
 +
|
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= E07.01.07.02-03.jpg
 +
|Grootte= 350px
 +
|Volgnummer= 02
 +
|Omschrijving= Stoomlocomotief op de draaischijf
 +
|Maker= [http://www.langsderails.nl Nico Spilt]
 +
}}
 +
|}  
 
=== Segmentdraaischijven ===
 
=== Segmentdraaischijven ===
 
Met deze draaischijven kon meestal niet gedraaid (gekeerd) worden. Deze werden in hoofdzaak gebruikt op locaties waar geen ruimte voor een wisselstraat was. Het is niet een complete cirkel maar een (klein) deel daarvan. Zoals bijvoorbeeld bij kleine stations voor het omlopen van een locomotief.
 
Met deze draaischijven kon meestal niet gedraaid (gekeerd) worden. Deze werden in hoofdzaak gebruikt op locaties waar geen ruimte voor een wisselstraat was. Het is niet een complete cirkel maar een (klein) deel daarvan. Zoals bijvoorbeeld bij kleine stations voor het omlopen van een locomotief.
−
 
+
=== "Spin"===
−
=== 'Spin'===
+
Heden ten dage zijn diverse draaischijven voorzien van een "spin" oftewel een bovenleiding boven de kuil. Daardoor kunnen ook elektrische locomotieven de draaischijf oprijden en (om)gedraaid worden.
−
Heden ten dage zijn diverse draaischijven voorzien van een 'spin' oftewel een bovenleiding boven de kuil. Daardoor kunnen er ook elektrische locomotieven gedraaid worden.
+
=== Draaischijven voor bussen ===
−
 
+
Op sommige plaatsen in de wereld zijn speciale draaischijven voor trolleybussen aangelegd. Deze bussen maken gebruik van een bovenleiding en daar ze niet zonder [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] (of eigenlijk spanning) kunnen rijden, dient men voor het keren een keerlus aan te leggen. Op sommige plaatsen was voor een keerlus geen ruimte en heeft men een draaischijf gebouwd.
−
=== Voor bussen ===
 
−
Op sommige plaatsen in de wereld zijn speciale draaischijven voor trolleybussen aangelegd. Deze bussen maken gebruik van een bovenleiding en daar ze niet zonder stroom (of eigenlijk spanning) kunnen rijden dient men voor het keren een keerlus aan te leggen. Op sommige plaatsen was voor een keerlus geen ruimte en heeft men een draaischijf gebouwd.
 
−
 
 
 
=== Draaischijf op de modelbaan ===
 
=== Draaischijf op de modelbaan ===
−
Een draaischijf op de modelbaan is een mooie blikvanger. De draaischijf is meestal een onderdeel van het lokdepot. Het geeft veel extra mogelijkheden om met je locomotieven te rijden c.q. -te rangeren. Je kunt kiezen voor een fabrieksdraaischijf of er zelf &eacute;&eacute;n bouwen.
+
Een draaischijf op de modelbaan is een mooie blikvanger. De draaischijf is meestal een onderdeel van het lokdepot. Het geeft veel extra mogelijkheden om met de locomotieven te rijden of te rangeren. We kunnen kiezen voor een fabrieksdraaischijf of er zelf één bouwen.
−
 
 
 
==== Fabrieksdraaischijven ====
 
==== Fabrieksdraaischijven ====
 
Bijna alle modelspoorfabrikanten hebben wel een draaischijf in het programma opgenomen. Meestal kan er gekozen worden tussen een kleine handmatig bediende draaischijf en/of een grote elektrisch aangedreven draaischijf. De standaard hoek tussen twee sporen is 7,5&deg; (Graden). Daardoor kunnen er maximaal 48 sporen aansluiten op de draaischijf. Veel fabrikanten van bouwpakketten hebben daarop hun ring-lokloodsen afgestemd. Er zijn ook een aantal leveranciers die 10 graden hanteren tussen twee sporen.
 
Bijna alle modelspoorfabrikanten hebben wel een draaischijf in het programma opgenomen. Meestal kan er gekozen worden tussen een kleine handmatig bediende draaischijf en/of een grote elektrisch aangedreven draaischijf. De standaard hoek tussen twee sporen is 7,5&deg; (Graden). Daardoor kunnen er maximaal 48 sporen aansluiten op de draaischijf. Veel fabrikanten van bouwpakketten hebben daarop hun ring-lokloodsen afgestemd. Er zijn ook een aantal leveranciers die 10 graden hanteren tussen twee sporen.
−
 
 
==== Zelfbouw ====
 
==== Zelfbouw ====
−
Zelfbouw van een draaischijf is goed mogelijk. Het geeft je meer keuzevrijheid hoe de sporen op de draaischijf aansluiten. De grootte van de schijf kan men ook zelf bepalen. Het bouwen van een draaischijf is een combinatie van mechanica en elektronica. Je hebt namelijk een aantal onderdelen nodig:  
+
Zelfbouw van een draaischijf is goed mogelijk. Het geeft meer keuzevrijheid hoe de sporen op de draaischijf aansluiten. De grootte van de schijf kan men ook zelf bepalen. Het bouwen van een draaischijf is een combinatie van mechanica en elektronica. Er zijn namelijk een aantal onderdelen nodig:
−
 
+
::* Een aandrijving voor de (draai)brug;
−
::* Een aandrijving voor de (draai)brug
+
::* Een systeem om de brug goed op de sporen te positioneren (bijv. d.m.v. eindschakelaars);
−
::* Een systeem om de brug goed op de sporen te positioneren (bijv. d.m.v. eindschakelaars)
+
::* Een systeem om kortsluiting te voorkomen (bijvoorbeeld een "[[Woorden - K#Keerlusschakeling|keerlusmodule]]" zie: "Meer informatie");
−
::* Een systeem om kortsluiting te voorkomen (bijvoorbeeld een keerlusmodule)
+
::* Eventueel onderdelen voor digitale besturing van de draaischijf in een digitale baan.
−
::* Eventueel onderdelen voor digitale besturing van de draaischijf in een digitale baan
+
{{Afbeelding
−
<br />
+
|Bestand= E07.01.07.02-02.jpg
−
[[Bestand:E07.01.07.02-02.jpg|300px]]<br />
+
|Grootte= Klein
−
<i><small>E07.01.07.02-03<br />Zelfbouw draaischijf in model<br />Foto gemaakt door J. Teeuw</small></i><br /><br />
+
|Volgnummer= 03
−
Op het internet staan veel goede bouwomschrijvingen en handleidingen voor het zelf bouwen van een draaischijf. Daarnaast leveren diverse fabrikanten, zoals Henk Kooiman, deel-bouwpakketten voor het bouwen van een draaischijf. Deze kan dan naar eigen wensen aangepast worden.
+
|Omschrijving= Zelfbouw draaischijf in model
−
 
+
|Maker= Jaap Teeuw
 +
}}
 +
Op het internet staan veel goede bouwomschrijvingen en handleidingen voor het zelf bouwen van een draaischijf. Daarnaast leveren diverse fabrikanten deel-bouwpakketten voor het bouwen van een draaischijf. Deze kan dan naar eigen wensen aangepast worden.
 
==== Inbouwdiepte van de draaischijf ====
 
==== Inbouwdiepte van de draaischijf ====
−
Dit gegeven wordt meestal in het ontwerp van de modelbaan over het hoofd gezien. De draaischijf heeft een kuil en daaronder zitten meestal extra onderdelen voor de aandrijving- en aansturing van de draaischijf. Daarvoor is ruimte nodig onder de baan. Liggen er verdekte sporen, zoals een schaduwstation, dan moet de modeltreinen er nog wel onderdoor kunnen rijden. De inbouwdiepte is bij iedere draaischijf verschillend, dus een echte standaardmaat is niet te geven. Gemiddeld moet men voor een H0-draaischijf een inbouwdiepte van minimaal 50 mm aanhouden. Voor N-spoor is dat minimaal 25 mm. Onderstaande plaatjes geven een overzicht van de minimale hoogte tussen de twee rij-niveau's.<br /><br />
+
Dit gegeven wordt meestal in het ontwerp van de modelbaan over het hoofd gezien. De draaischijf heeft een kuil en daaronder zitten meestal extra onderdelen voor de aandrijving en aansturing van de draaischijf. Daarvoor is ruimte nodig onder de baan. Liggen er verdekte sporen, zoals een schaduwstation, dan moet de modeltrein er nog wel onderdoor kunnen rijden. De inbouwdiepte is bij iedere draaischijf verschillend, dus een echte standaardmaat is niet te geven. Gemiddeld moeten we voor een schaal H0-draaischijf een inbouwdiepte van 50 mm aanhouden. Voor schaal N is dat minimaal 25 mm. Onderstaande plaatjes geven een overzicht van de minimale hoogte tussen de twee rijniveau's.
−
{|"
+
{|
−
| [[Bestand:E04.07-17.jpg|150x200px]]
+
|
−
| [[Bestand:E04.07-18.jpg|150x200px]]
+
{{Afbeelding
−
| [[Bestand:E04.07-19.jpg|150x200px]]
+
|Bestand= E04.07-17.jpg
−
| [[Bestand:E04.07-20.jpg|150x200px]]
+
|Grootte= 150x200px
−
| [[Bestand:E04.07-21.jpg|150x200px]]
+
|Volgnummer= 04
−
| [[Bestand:E04.07-22.jpg|150x200px]]
+
|Omschrijving= H0, 100 mm hoogteverschil
−
|-
+
|Maker= Ronald Koerts
−
| <i><small>E07.01.07.02-04<br />H0 draaischijf 100 mm</small></i>
+
|Type= Tekening
−
| <i><small>E07.01.07.02-05<br />H0 draaischijf 120 mm</small></i>
+
}}
−
| <i><small>E07.01.07.02-06<br />H0 draaischijf 140 mm</small></i>
+
|
−
| <i><small>E07.01.07.02-07<br />N draaischijf 60 mm</small></i>
+
{{Afbeelding
−
| <i><small>E07.01.07.02-08<br />N draaischijf 80 mm</small></i>
+
|Bestand= E04.07-18.jpg
−
| <i><small>E07.01.07.02-09<br />N draaischijf 100 mm</small></i>
+
|Grootte= 150x200px
 +
|Volgnummer= 05
 +
|Omschrijving= H0, 120 mm hoogteverschil
 +
|Maker= Ronald Koerts
 +
|Type= Tekening
 +
}}
 +
|
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= E04.07-19.jpg
 +
|Grootte= 150x200px
 +
|Volgnummer= 06
 +
|Omschrijving= H0, 140 mm hoogteverschil
 +
|Maker= Ronald Koerts
 +
|Type= Tekening
 +
}}
 +
|
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= E04.07-20.jpg
 +
|Grootte= 150x200px
 +
|Volgnummer= 07
 +
|Omschrijving= N, 60 mm hoogteverschil
 +
|Maker= Ronald Koerts
 +
|Type= Tekening
 +
}}
 +
|
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= E04.07-21.jpg
 +
|Grootte= 150x200px
 +
|Volgnummer= 08
 +
|Omschrijving= N, 80 mm hoogteverschil
 +
|Maker= Ronald Koerts
 +
|Type= Tekening
 +
}}
 +
|
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= E04.07-22.jpg
 +
|Grootte= 150x200px
 +
|Volgnummer= 09
 +
|Omschrijving= N, 100 mm hoogteverschil
 +
|Maker= Ronald Koerts
 +
|Type= Tekening
 +
}}
 
|}
 
|}
−
 
+
==== Kortsluiting in/op de draaischijf ====
−
==== Kortsluiting draaischijf ====
+
In sommige gevallen kan er bij het gebruik van een draaischijf kortsluiting ontstaan. Dit komt alléén voor bij tweerail-systemen, en gebeurt dan vooral bij het volledig keren van een locomotief op de draaischijf. Bij digitale banen kan met een [[Woorden - K#Keerlusschakeling|keerlusmodule]] de kortsluiting gemakkelijk worden voorkomen (zie: het artikel [[Draaischijfoplossingen]].
−
In sommige gevallen kan er bij het gebruik van een draaischijf kortsluiting ontstaan. Dit komt all&eacute&eacute;n voor bij Tweerail-systemen en gebeurt dan vooral bij het volledig keren van een locomotief op de draaischijf. In digitale banen kan met een keerlusmodule de kortsluiting gemakkelijk worden voorkomen.
 
−
 
 
 
==== Segmentdraaischijf ====
 
==== Segmentdraaischijf ====
−
Dit type draaischijf zie je niet veel op een modelbaan. Maar zelfbouw, of kant-en-klaar kopen is geen enkel probleem. Zie voor meer informatie over segmentdraaischijven de sectie 'meer informatie en downloads'.
+
Dit type draaischijf is op een modelbaan niet vaak te zien. Maar zelfbouw, of kant-en-klaar kopen is geen enkel probleem. Zie voor meer informatie over segmentdraaischijven hieronder bij "Meer informatie".
−
<br /><br />
+
{{Afbeelding
−
[[Bestand:E07.01.07.02-04.jpg|300px]]<br />
+
|Bestand= E07.01.07.02-04.jpg
−
<i><small>E07.01.07.02-10<br />Segmentdraaischijf in model<br />Foto gemaakt door R. Koerts, Modulebaan MSV Veluwezoom</small></i>
+
|Grootte= Klein
−
<br />
+
|Volgnummer= 10
 +
|Omschrijving= Segmentdraaischijf in model
 +
|Maker= Ronald Koerts, Modulebaan MSV Veluwezoom
 +
}}
 
==== Complete treinen ====
 
==== Complete treinen ====
−
De fiddleyard-draaischijf is een draaischijf om complete treinen (een locomotief met een aantal rijtuigen of wagens) te draaien. Vooral bij club- en tentoonstellingbanen zie je deze vorm van draaischijf in gebruik. Door het gebruik van deze draaischijven hoef je geen grote keerlus met veel opstelsporen en wissels te hebben. Deze draaischijven kunnen diameters hebben van 1,50 tot 2,00 meter en met tot wel 10 opstelsporen.
+
De fiddleyard-draaischijf is een draaischijf om complete treinen (een locomotief met een aantal rijtuigen of wagens) te draaien. Vooral bij club- en tentoonstellingbanen zien we deze vorm van draaischijf in gebruik. Door het gebruik van deze draaischijven hoeven we geen grote keerlus met veel opstelsporen en wissels te hebben op de baan. Deze draaischijven in model kunnen diameters hebben van 1,5 tot 2 meter en met tot wel 10 opstelsporen.
−
----
+
{{Linkssectie begin
−
=== Meer informatie en downloads ===
+
|Box=AlleenInfo
−
 
+
}}
−
Op internet is veel extra informatie te vinden over draaischijven, zowel in het groot als in model:
+
{{Linkssectie tussenkop
−
 
+
|Koptekst= Encyclopedie:
−
{|
+
}}
−
| '''Algemeen:'''
+
{{Link intern
−
|-
+
|Link= Draaischijfoplossingen
−
| Wikipedia over draaischijven in Nederland:
+
|Linknaam= Draaischijfoplossingen
−
| http://nl.wikipedia.org/wiki/Draaischijf_%28spoorweg%29
+
|ExtraInfo= Informatie over kortsluitingsproblemen bij draaischijven.
−
|-
+
}}
−
| Wikipedia over draaischijven in Duitsland:
+
{{Link intern
−
| http://de.wikipedia.org/wiki/Drehscheibe
+
|Link= Een realistisch ontwerp
−
|-
+
|Linknaam= Een realistisch ontwerp
−
| Wikipedia over draaischijven bussen:
+
}}
−
| http://de.wikipedia.org/wiki/Drehscheibe_Unterburg
+
{{Link intern
−
|-
+
|Link= Het stoomlocomotievendepot
−
| Draaischijf voor trolleybussen:
+
|Linknaam= Het stoomlocomotievendepot
−
| http://www.obus.info/obus/solingen/
+
}}
−
|-
+
{{Link intern
−
| <br />'''Draaischijven in model:'''
+
|Link= Keerlus
−
|-
+
|Linknaam= Keerlus
−
| Duitse site:
+
}}
−
| http://www.digital-bahn.de/bau_ds/drehsb.htm
+
{{Linkssectie scheiding}}
−
|-
+
{{Linkssectie tussenkop
−
| Digitaliseren van draaischijf:
+
|Koptekst= Beneluxspoor.net:
−
| http://www.mrdirect.nl/draaischijf/draaischijf.asp
+
}}
−
|-
+
{{Link Forum-Meerkeuze
−
| Digitaliseren van draaischijf N-spoor:
+
|Volgnr = 33
−
| http://www.nproject.org/nl/modelspoor-digitaal-en-dcc/fleischmann-draaischijf-digitaal.html
+
|ExtraInfo= over de draaischijf
−
|-
+
}}
−
| Zelfbouw draaischijf dhr A. de Heer:
+
{{Linkssectie scheiding}}
−
| http://home.wanadoo.nl/aheer/
+
{{Linkssectie tussenkop
−
|-
+
|Koptekst= Externe websites:  
−
| Zelfbouw draaischijf dhr J. Teeuw:
+
}}
−
| http://modeltreinbaan.nl/?p=1638
+
{{Link NL-Wikipedia-Meerkeuze
−
|-
+
|Volgnr= 34
−
| Zelfbouw segmentdraaischijf dhr A. Bernschneider (Duitstalig):
+
|ExtraInfo= Draaischijven in Nederland.
−
| http://www.meine-n-welt.de/Baubericht/Hafen_1/Hafen_3/hafen_3.html
+
}}
−
|-
+
{{Link NL-Wikipedia-Meerkeuze
−
| <br />'''Leveranciers:'''
+
|Volgnr= 35
−
|-
+
|ExtraInfo= Draaischijven in Duitsland.
−
| Henk Kooiman draaischijven:
+
}}
−
| http://www.draaischijfhk.nl/
+
{{Link NL-Wikipedia-Meerkeuze
−
|-
+
|Volgnr= 36
−
| Hapo bahn (ook segmentdraaischijven):
+
|ExtraInfo= Draaischijven voor bussen.
−
| http://www.hapo-bahn.de/
+
}}
−
|-
+
{{Link Algemeen-Meerkeuze
−
| Fleischmann:
+
|Volgnr= 177 <!-- obus -->
−
| http://www.fleischmann.de
+
|ExtraInfo= Draaischijf voor trolleybussen.
−
|-
+
}}
−
| Roco:
+
{{Linkssectie scheiding}}
−
| http://www.roco.cc/
+
{{Linkssectie tussenkop
−
|-
+
|Koptekst= Leveranciers
−
| M&auml;rklin:
+
}}
−
| http://www.marklin.nl/
+
{{Link Algemeen-Meerkeuze
−
|-
+
|Volgnr= 182 <!-- ymlp.com (Dinasys) -->
−
| Heljan:
+
|ExtraInfo= Draaischijfbesturing.
−
| http://www.heljan.dk
+
}}
 +
{{Link Algemeen-Meerkeuze
 +
|Volgnr= 173 <!-- hapo -->
 +
|ExtraInfo= Ook segmentdraaischijven.
 +
}}
 +
{{Link Algemeen-Meerkeuze
 +
|Volgnr= 174 <!-- heljan -->
 +
}}
 +
{{Link Algemeen-overige
 +
|Volgnr= 40
 +
|ExtraInfo= Algemeen.
 +
}}
 +
{{Link Algemeen-overige
 +
|Volgnr= 77
 +
}}
 +
{{Link Algemeen-overige
 +
|Volgnr= 112
 +
|ExtraInfo= Algemeen.
 +
}}
 +
{{Linkssectie einde}}
 +
{{Gerelateerde termen
 +
|Termen= Marklin, Maerklin, Mærklin
 +
}}
 +
{{Voettekst
 +
|Vorige= Het stoomlocomotievendepot
 +
|Volgende= De rolbrug
 +
|VorigeMenu= Station en omgeving
 +
}} {| width= "100%"
 +
|- valign= "top"
 +
! scope= "row" width="70%" |
 +
| <small>Laatste wijziging: 10 aug 2023 10:26 (UTC)</small>
 
|}
 
|}
−
 
+
[[Categorie: Alles|D]]
−
<small>Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin.</small>
+
[[Categorie: Artikel|De draaischijf]]
−
----
+
[[Categorie: Bovenleiding|D]]
−
<small><center>'''[[E07.01.07.01 - Het stoomlocomotievendepot]] - Vorige | Volgende - [[E07.01.07.03 - De rolbrug]]</center>
+
[[Categorie: Scenery|D]]
 +
[[Categorie: Spoorwegbouw|D]]
 +
[[Categorie: Station|D]]
 +
[[Categorie: Ronald Koerts|D]]

Huidige versie van 10 aug 2024 om 10:26

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts

Stoomlocomotieven kunnen meestal harder vooruit dan achteruit rijden. Daardoor is het nodig om een locomotief te keren en met de neus in de goede rijrichting te zetten. Niet alleen stoomlocomotieven moeten gedraaid (gekeerd) worden, ook sommige diesellocomotieven en elektrische locomotieven kunnen gedraaid worden. Dit heeft meestal een meer praktische dan een technische achtergrond, bijvoorbeeld een minder luidruchtige cabine of airco in de cabine.

De draaischijf is de meest voorkomende manier om een locomotief te keren. In Nederland hebben alléén museumspoorbedrijven nog draaischijven in gebruik. Bij het revisiebedrijf in Tilburg lag ook nog een draaischijf. Het revisiebedrijf is gesloten en daarmee wordt de draaischijf niet meer gebruikt. In het buitenland komen ze nog veel voor. De draaischijf wordt veel gebruikt in combinatie met een locomotievenloods. Hierdoor kunnen op een relatief klein oppervlak veel locomotieven droog gestald worden.

E07.01.07.02-01.jpg
Afbeelding: 01
Draaischijf te Gerolstein, Duitsland
Foto gemaakt door: Ronald Koerts
E07.01.07.02-03.jpg
Afbeelding: 02
Stoomlocomotief op de draaischijf
Foto gemaakt door: Nico Spilt

Segmentdraaischijven

Met deze draaischijven kon meestal niet gedraaid (gekeerd) worden. Deze werden in hoofdzaak gebruikt op locaties waar geen ruimte voor een wisselstraat was. Het is niet een complete cirkel maar een (klein) deel daarvan. Zoals bijvoorbeeld bij kleine stations voor het omlopen van een locomotief.

"Spin"

Heden ten dage zijn diverse draaischijven voorzien van een "spin" oftewel een bovenleiding boven de kuil. Daardoor kunnen ook elektrische locomotieven de draaischijf oprijden en (om)gedraaid worden.

Draaischijven voor bussen

Op sommige plaatsen in de wereld zijn speciale draaischijven voor trolleybussen aangelegd. Deze bussen maken gebruik van een bovenleiding en daar ze niet zonder stroom (of eigenlijk spanning) kunnen rijden, dient men voor het keren een keerlus aan te leggen. Op sommige plaatsen was voor een keerlus geen ruimte en heeft men een draaischijf gebouwd.

Draaischijf op de modelbaan

Een draaischijf op de modelbaan is een mooie blikvanger. De draaischijf is meestal een onderdeel van het lokdepot. Het geeft veel extra mogelijkheden om met de locomotieven te rijden of te rangeren. We kunnen kiezen voor een fabrieksdraaischijf of er zelf één bouwen.

Fabrieksdraaischijven

Bijna alle modelspoorfabrikanten hebben wel een draaischijf in het programma opgenomen. Meestal kan er gekozen worden tussen een kleine handmatig bediende draaischijf en/of een grote elektrisch aangedreven draaischijf. De standaard hoek tussen twee sporen is 7,5° (Graden). Daardoor kunnen er maximaal 48 sporen aansluiten op de draaischijf. Veel fabrikanten van bouwpakketten hebben daarop hun ring-lokloodsen afgestemd. Er zijn ook een aantal leveranciers die 10 graden hanteren tussen twee sporen.

Zelfbouw

Zelfbouw van een draaischijf is goed mogelijk. Het geeft meer keuzevrijheid hoe de sporen op de draaischijf aansluiten. De grootte van de schijf kan men ook zelf bepalen. Het bouwen van een draaischijf is een combinatie van mechanica en elektronica. Er zijn namelijk een aantal onderdelen nodig:

  • Een aandrijving voor de (draai)brug;
  • Een systeem om de brug goed op de sporen te positioneren (bijv. d.m.v. eindschakelaars);
  • Een systeem om kortsluiting te voorkomen (bijvoorbeeld een "keerlusmodule" zie: "Meer informatie");
  • Eventueel onderdelen voor digitale besturing van de draaischijf in een digitale baan.
E07.01.07.02-02.jpg
Afbeelding: 03
Zelfbouw draaischijf in model
Foto gemaakt door: Jaap Teeuw

Op het internet staan veel goede bouwomschrijvingen en handleidingen voor het zelf bouwen van een draaischijf. Daarnaast leveren diverse fabrikanten deel-bouwpakketten voor het bouwen van een draaischijf. Deze kan dan naar eigen wensen aangepast worden.

Inbouwdiepte van de draaischijf

Dit gegeven wordt meestal in het ontwerp van de modelbaan over het hoofd gezien. De draaischijf heeft een kuil en daaronder zitten meestal extra onderdelen voor de aandrijving en aansturing van de draaischijf. Daarvoor is ruimte nodig onder de baan. Liggen er verdekte sporen, zoals een schaduwstation, dan moet de modeltrein er nog wel onderdoor kunnen rijden. De inbouwdiepte is bij iedere draaischijf verschillend, dus een echte standaardmaat is niet te geven. Gemiddeld moeten we voor een schaal H0-draaischijf een inbouwdiepte van 50 mm aanhouden. Voor schaal N is dat minimaal 25 mm. Onderstaande plaatjes geven een overzicht van de minimale hoogte tussen de twee rijniveau's.

E04.07-17.jpg
Afbeelding: 04
H0, 100 mm hoogteverschil
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
E04.07-18.jpg
Afbeelding: 05
H0, 120 mm hoogteverschil
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
E04.07-19.jpg
Afbeelding: 06
H0, 140 mm hoogteverschil
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
E04.07-20.jpg
Afbeelding: 07
N, 60 mm hoogteverschil
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
E04.07-21.jpg
Afbeelding: 08
N, 80 mm hoogteverschil
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
E04.07-22.jpg
Afbeelding: 09
N, 100 mm hoogteverschil
Tekening gemaakt door: Ronald Koerts

Kortsluiting in/op de draaischijf

In sommige gevallen kan er bij het gebruik van een draaischijf kortsluiting ontstaan. Dit komt alléén voor bij tweerail-systemen, en gebeurt dan vooral bij het volledig keren van een locomotief op de draaischijf. Bij digitale banen kan met een keerlusmodule de kortsluiting gemakkelijk worden voorkomen (zie: het artikel Draaischijfoplossingen.

Segmentdraaischijf

Dit type draaischijf is op een modelbaan niet vaak te zien. Maar zelfbouw, of kant-en-klaar kopen is geen enkel probleem. Zie voor meer informatie over segmentdraaischijven hieronder bij "Meer informatie".

E07.01.07.02-04.jpg
Afbeelding: 10
Segmentdraaischijf in model
Foto gemaakt door: Ronald Koerts, Modulebaan MSV Veluwezoom

Complete treinen

De fiddleyard-draaischijf is een draaischijf om complete treinen (een locomotief met een aantal rijtuigen of wagens) te draaien. Vooral bij club- en tentoonstellingbanen zien we deze vorm van draaischijf in gebruik. Door het gebruik van deze draaischijven hoeven we geen grote keerlus met veel opstelsporen en wissels te hebben op de baan. Deze draaischijven in model kunnen diameters hebben van 1,5 tot 2 meter en met tot wel 10 opstelsporen.

Meer informatie

Encyclopedie:
Informatie over kortsluitingsproblemen bij draaischijven.
Beneluxspoor.net:
over de draaischijf
Externe websites:
Draaischijven in Nederland.
Draaischijven in Duitsland.
Draaischijven voor bussen.
Draaischijf voor trolleybussen.
Leveranciers
Draaischijfbesturing.
Ook segmentdraaischijven.
Algemeen.
Algemeen.

Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 10 aug 2023 10:26 (UTC)
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=De_draaischijf&oldid=52585"