|
|
Zelfbouw lichtseinenUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteurs: Jan Huchshorn en Hans van de Burgt
Het zelf bouwen van een NS-lichtseinen begint uiteraard met het bestuderen van het grote voorbeeld.
3D-print lichtseinSteeds vaker worden onderdelen voor de modelspoorbaan gemaakt met een 3D-printer. In vrijwel alle gevallen betreft het dan modelbouw-onderdelen die nog geassembleerd of op zijn minst geverfd moeten worden. Het zijn dus vrijwel nooit kant-en-klaar producten. Via 'SpoorObjecten' (zie onder bij 'Meer informatie'), kunt u lichtseinen in schaal H0 bestellen. Deze zijn gemaakt van nylon, met een vrij korrelige structuur.
Djuri Baars heeft deze seinen inmiddels in grote getale toegepast op zijn modelspoorbaan.
Lichtsein als bouwpakketEen aantal leveranciers bieden bouwpakketten aan voor lichtseinen:
Bouwen aan de hand van een bouwtekeningVoor de echte modelbouwers is het ook mogelijk een NS Lichtsein — Type D te bouwen aan de hand van een bouwtekening. In een 'Modelbouwer' uit 1967 stond een tekening van een dergelijk sein. Dit model is als uitgangspunt genomen. Waar men in het verleden uitging van het toepassen van lampjes, wordt nu uiteraard gebruik gemaakt van SMD-LED's, waarmee een veel beter resultaat kan worden behaald. Het seinscherm met lampenkast kan daardoor heel plat worden uitgevoerd.
Gebruikt materiaal:Ladder Mastica 400 uit doosje 104 of 108. Uit deze ladder is om de andere sport er één weggesneden. Er blijven dan precies 14 sporten over. De breedte van de ladder is vier mm, dat moet eigenlijk 2,7 mm zijn. Het profiel van de Mastica ladder is een beetje taps. Van het breedste gedeelte kunt u met een mes gemakkelijk wat materiaal wegschrapen, met een schuurstokje wordt de ruimte tussen de sporten nog wat nabewerkt. Palen Op schaal 1:87 (H0) zou u buis van 1,6 mm en 1,95 mm diameter moeten gebruiken. In 'de Modelbouwer' vond men dat indertijd geen haalbare kaart en gebruikte men 2,0 mm en 2,5 mm. Ook omdat de ladder iets te breed is, werd dat advies opgevolgd. Paalvoet Gedraaid van massief messing, rond zes mm. Het gedeelte van rond 230 mm is in schaal 1:87 (H0) ongeveer 2,64 mm, dus afgerond drie mm. Als u geen draaibank heeft, kunt u de paalvoet ook opbouwen uit messing buizen van 5,0-3,0 mm, 3,0-2,4 mm en een passend onderleg-ringetje. Eventueel voor de onderste paaldiameter 2,4-1,4 mm gebruiken. Zonnekappen Hier is een hele tijd over nagedacht. Ooit eens ergens gelezen dat die kappen/lampen 250 mm zouden zijn. Bij een hartafstand tussen de lampen van 300 mm kan dat volgens mij niet. De schuifmaat werd voor verschillende foto's gehouden. Volgens mij zijn de lampen 230-235 mm. In schaal H0 is dit 2,67 mm. De zonnekappen zijn van 2,5 mm messing buis gemaakt. Binnendiameter opgeboord naar twee mm, schuine kant er aan vijlen en afkorten. Na enige oefening maakt u er 12 in een uur. Seinschermen Gemaakt van een stuk transformatorkern (kan natuurlijk ook met een aantal plaatjes op elkaar geklemd). Eerst de gaten boren, gaat dat verkeerd dan heeft u niet voor niets de schermen uit zitten zagen. Het zagen van een stapel plaatjes hoeft niet met een dergelijk fijngetand zaagje te gebeuren. Bij het zagen er voor zorgen dat er gemiddeld 1,5 tand of meer in het materiaal zit.
Ook gemaakt van een transformatorkern. Uithouders Hartafstand paal — seinscherm is 340 mm, in H0 3,9 mm. In een stalen plaatje van 1,5 mm dik is een heel stel gaten geboord van twee mm. Hartafstand controleren, uitzagen en in model vijlen. De uithouders van de eerste zes seinen zijn niet het sterkste punt. Laddersteunen Gemaakt van 0,5 mm messing draad. LED's SMD-LED met 1206 behuizing. Het vierkantje (de vierkante behuizing) van deze LED past niet zondermeer in het gat van twee mm van de zonnekap. Simpel freesje gemaakt om wat van het plastic vierkantje weg te frezen. Draad in paal 0,1 mm geëmailleerd koperdraad (wikkeldraad).
AssemblagePaalvoet Om de schetsplaten netjes verdeeld op de paalvoet te krijgen, is van een aluminium plaatje een soldeerhulp gemaakt. In dit plaatje is een gat van 3,5 mm geboord en er zijn met de figuurzaag vier zaagsneden in gemaakt. Met soldeervet de schetsplaten in de zaagsneden plakken en op hun plaats zetten. Door het aluminium plaatje naar beneden te drukken komen de schetsplaten vanzelf tegen de paalvoet te liggen. De schetsplaten zijn bij mij van ijzer, dus moest er nog wat S39 RVS-vloeimiddel gebruikt worden om het soldeer goed te laten vloeien.
Ook voor het in elkaar solderen van het seinscherm is een mal gemaakt. De foto zegt genoeg. Het scherm wordt tijdens het solderen ondersteund door twee stukjes kurk. Hier is Tin-Zilversoldeer gebruikt, zodat later bij het aansolderen van de LED's de boel niet uit elkaar valt.
Laddersteunen Om deze netjes aan de paal te kunnen solderen, zijn hiervoor drie printplaatconnectors op het plankje gelijmd. De plank met steun (bedoeld voor de onderhouds-/storingmonteur, om op te kunnen staan) is er vervolgens zo uit de hand aangesoldeerd.
Op het plankje is ook een aluminium plaatje gelijmd - met een rechthoekige uitsparing er in - waarin een LED past. Plaats in deze uitsparing de LED om het plastic vierkantje ronder te frezen, zodat dat achter in het seinscherm past. Vervolgens de aansluitingen van de LED's vertinnen, ook leuk om te doen. De LED's in het seinscherm plaatsen en aan één zijde vast solderen. Onder de andere LED-aansluiting een stukje garen gespannen wat vastgezet is met secondenlijm. Dit om later kortsluiting met het seinscherm te voorkomen.
Draden aan de LED's solderen
Steunen op lengte gemaakt en de ladder met secondenlijm er aan gelijmd. Lampenkast De LED's zijn aan de achterkant zwart geschilderd, om doorschijnen van het licht tegen te gaan. Van zwart papier een passend bakje gemaakt (toch niet voor niets naar de kleuterschool geweest) en voor de variatie met Bison Jutex achter op de LED's gelijmd. Na een kwartier nog een keer voorzichtig iets aandrukken. Als de lijm droog is zit het bakje mooi strak tegen de LED's.
Schilderen/spuitenDe LED's met behulp van passende stukjes O-ring in de zonnekappen voor het spuiten afgeschermd. Het zwart is gespoten met een spuitbus, het wit is er later opgeschilderd. Normaal gesproken kunt u de ladders zwart maken. Van nieuwe seinen zijn de ladders vaak gegalvaniseerd, dus deze maken we zilver of grijs.
Het eindresultaatHieronder een foto van het eindresultaat:
BesturingWanneer u een aantal seinen op uw modelbaan hebt staan en ze moeten enigszins op het voorbeeld lijkende seinbeelden tonen, dan is dat een gecompliceerde aangelegenheid. Denk maar eens aan een stukje 'Dubbel-Enkelspoor' waarbij beide sporen in twee richtingen bereden kunnen worden. Voor mij was dat het makkelijkst te realiseren met de computer voorzien van het programma 'Koploper' op de digitale modelbaan. 'Koploper' ondersteunt uitgebreidere seinstelsels dan het standaard rood, geel en groen. Het NS seinstelsel kent acht verschillende seinstanden in Koploper. De acht seinbeelden zijn:
Nu heeft u alleen nog geschikte decoders nodig om de seinen aan te sturen. Hieronder een aantal mogelijkheden: De OM32 serial of OC32 serial van Leon van Perlo (zie: 'Meer informatie'). LTD (zie: 'Meer informatie') LS-DEC-NS. Dit is een speciale decoder voor Nederlandse seinen, er kunnen vier seinen - die elk vier seinbeelden kunnen tonen - op aangesloten worden. Dave van de Locht maakt mooie DCC NS-Seindecoders (zie: 'Meer informatie'). Op Sleutelspoor.nl staat een heel klein DCC-decodertje voor één sein. Mijn seinen worden bestuurd met decoders op basis van een MC145027 IC. Deze decoder kan met 'een sein met cijfer' alle acht in Koploper voorkomende seinbeelden tonen, langzaam oplichten en doven van de seinlampen. De donkerfase tussen de seinbeelden kan ingesteld worden met de bekrachtigingtijd. Van groen naar rood via geel kan hij ook, voor de P-seinen. De schakeling is inmiddels uit de tijd, deze stamt nog van voor de OM32 serial.
Tekening van het NS-sein, gemaakt door Jan Huchshorn.
Meer informatie
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
