Persoonlijke instellingen

Geluiddemping en ballasten

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom - Update door Fred Eikelboom


Geluiddemping

Om het directe geluid (dus geluid dat via de lucht ons oor bereikt) en het contactgeluid van de rails naar de treintafel te verminderen, moeten we geluiddempend materiaal aanbrengen. Hier een aantal suggesties:

  • blauw geluids-isolatiemateriaal. Zacht materiaal: Ethafoam (dempt contactgeluiden beter). Harder materiaal: XPS;
  • geluiddempend behang o.a. verkrijgbaar bij de bouwmarkten;
  • geluiddempend materiaal voor garagedeuren o.a. verkrijgbaar bij de bouwmarkten;
  • geluiddempend materiaal dat in gipsplaatwanden gebruikt wordt. Dit is samengesteld uit afvalstukjes schuimplastic dat tot dikke platen geperst is. Dikte ongeveer 3,5 cm;
  • in de verpakking van tonercartridges zit vaak een stuk "schuimplastic" of "schuimrubber". Schuimrubber is ook te koop bij: De Schuimrubberkoning, Haagdijk 84, 4811 TV Breda, 076-5213836;
  • kurkplaat;
  • muismat (voor computermuis), met onderzijde van schuimplastic;
  • Novilon, minimaal drie mm dik, anders meerdere lagen op elkaar leggen;
  • ondertapijt voor vinylvloeren, merknaam: "Combi-Flex" (tip van HansSpoor op BNLS). Dit materiaal is drie mm dik en bestaat uit kurkdeeltjes gevat in rubber. Het heeft een gespikkelde bruine kleur. Bij sommige tapijthandelaren zijn reststukken gratis te krijgen. Met een vierkante meter kunnen we 20 tot 25 meter spoor (Schaal H0) van isolatie voorzien. Het laat zich soepel snijden in repen, het buigt soepel en het plakken doen we bijvoorbeeld met lijmwater (1 deel houtlijm en 5 delen water), tijdelijk vastzetten met memoprikkers en 24 uur later zit het muurvast. De rails vervolgens inbedden met ballast en niet spijkeren of schroeven;
  • schuimplastic materiaal dat om nieuwe bankstellen zit bij aflevering. Dit zijn nogal grote stukken met een dikte van ongeveer 1,5 tot drie mm. Eventueel enkele lagen op elkaar leggen;
  • tapijttegels voorzien van rubber onderlaag;
  • vilt, verkrijgbaar in diverse diktes;
  • vloerzijl, wat aan de onderzijde voorzien is van een schuimlaag;
  • zachtboard, dat toegepast wordt als contactgeluid-isolatie bij laminaatvloeren.

Er is ook kant-en-klaar materiaal ter breedte van de rails in de handel, dat speciaal voor de modeltreinbaan gemaakt is. Woodland Scenics levert het op rollen van 45 mm breed en vijf mm dik (bestelnummer WD1474). Mössmer levert het onder de naam: "gleisbettung", verkrijgbaar bij Noch onder de volgende bestelnummers;

  • 99510, H0, bruin, met ballast;
  • 99155, TT, bruin, met ballast;
  • 99157, N, bruin, met ballast;
  • 99160, H0, grijs, met ballast;
  • 99165, TT, grijs, met ballast;
  • 99167, N, grijs, met ballast;
  • 99418, Z, bruin, zonder ballast.

Voor wissels en kruisingen zijn van het merk Mössmer schuimstofplaten bij Noch verkrijgbaar in diverse schalen.

Merkur heeft ook dempingsmateriaal in het assortiment.

Geluiddempend materiaal op de juiste wijze bevestigen

Wanneer we na het ballasten echt goede geluiddemping willen hebben, moeten we eerst een onderlaag van isolatie aanbrengen die breed genoeg is voor het ballastbed, en daar bovenop de isolatie van de rails leggen. We kunnen ook de hele tafel bedekken met een isolatielaag. Dit heeft als bijkomend voordeel dat we dan heel gemakkelijk slootjes e.d. naast de spoorbaan kunnen maken. Ook kunnen dan bijv. verkeersborden e.d. in de isolatielaag gestoken worden. Na het ballasten liggen dan zowel de rails als de ballast op een isolatielaag (zie fig. 2). Geluidstrillingen en contactgeluiden worden op deze wijze effectief gedempt.

Moeten we natuurlijk wel zo slim zijn om de rails niet met spijkers of schroeven aan de tafel te bevestigen, want dan vermindert de isolerende werking drastisch, omdat dan het contactgeluid via de spijkers/schroeven naar de tafel gaat. Eventueel de rails vastleggen met korte schroefjes die maar halverwege in de isolatie komen, kan natuurlijk wel.

"Tip":

Er bestaan ook blauwe platen (ongeveer 3mm dik) met gaatjes er in. Gebruik voor het lijmen van die dunne blauwe plaat onder de rails en op de ondergrond geen houtlijm, wanneer we de geluids-isolerende werking willen behouden. Houtlijm trekt lekker overal in, da's de kern van de werking. En als het uithardt zorgt het voor een mooie geluidsverbinding tussen de rails en de ondergrond, omdat de lijm dwars door de (vaak maar 3 mm dikke) blauwe laag is getrokken.
Veel beter is het dan om acrylaatkit te gebruiken.

Ballasten

Let op! Wanneer we gaan ballasten, dienen we er wel voor te zorgen dat de lijm niet in de isolatielaag kan dringen. Anders neemt de isolatiewaarde van het materiaal sterk af, en bestaat de kans dat onze isolerende maatregelen een zeer teleurstellend resultaat opleveren. Wanneer het isolatiemateriaal poreus is, dient het oppervlak van het isolatiemateriaal voorzien te worden van een voor vloeistoffen ondoorlaatbare laag, b.v. een laagje verf. (wel oppassen dat de verdunning in de verf het isolatiemateriaal niet aantast). Gebruik hiervoor geen voorstrijkmiddel, want de kans bestaat dat dit ook weer in het isolatiemateriaal trekt.

Let-op.jpg
  LET OP
Waarschuwing
Verfverdunner zoals thinner, is brandgevaarlijk en schadelijk voor de gezondheid, dus zorg voor voldoende ventilatie of gebruik het in de buitenlucht.

Belangrijke informatie: wanneer we de rails isoleren, en daarna gaan ballasten, doen we het isolerende effect weer grotendeels teniet (zie: fig. 1). De geluidstrillingen en vooral het contactgeluid van de rails, worden nu via de ballast overgebracht naar de tafel.

Extra Groot
Afbeelding: 01
Ballast aanbrengen; de slechte en de juiste methode
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom

Bijkomend voordeel van de methode volgens fig. 2 is, dat we heel gemakkelijk sloten en/of kanalen naast het spoor kunnen aanbrengen. Simpel een sleuf in het isolatiemateriaal maken volstaat.

Extra Groot
Afbeelding: 02
Verbeterde isolatie door gebruik van zachtboard
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom

Nog betere isolatiewaarden bereiken we door op de treintafel een laag zachtboard te leggen en, ter plaatse van de rails, blauw isolatieschuim te gebruiken, zoals aangegeven in afbeelding 02. Wanneer we de ballast op het zachtboard aanbrengen hebben we minder contactgeluid dan met de hierboven omschreven methode.

Ballast aanbrengen bij wissels

Dit is een zeer delicaat werkje. Door het gebruik van tweezijdig klevend plakband bij het leggen van het wissel, zal binnen het wissel een klevende laag aanwezig zijn. Strooi een dunne laag ballastmateriaal over het wissel en druk het krachtig aan. Verwijder daarna het niet-vastklevende materiaal voorzichtig. Let er daarbij op, dat er geen korrels achterblijven die de wisseltongen blokkeren. Gebruik een stofzuiger om het laatste losse materiaal te verwijderen, en gebruik zonodig een schroevendraaiertje om het teveel aan ballast te verwijderen. Hiermee voorkomen we dat er later, op vaak onverklaarbare wijze, ontsporingen op het wissel optreden.

Het toepassen van de "indruppelmethode" voor wissels, levert vaak als resultaat roestvorming en vastgelijmde wisseltongen op. Dat zijn echt ongewilde effecten, die dus voor wissels niet worden aanbevolen, maar voor rails zonder bewegende delen juist weer heel gemakkelijk is. Voorzie dus eerst de wissels van ballast, en vervolgens de "vrije baan".

Let-op.jpg
  LET OP
"Vergeet niet om de gebruiksaanwijzingen en waarschuwingen van de fabrikanten te lezen en ze ALTIJD op te volgen.
Dat voorkomt veel ongevallen, schade en droefenis".

Meer informatie

Encyclopedie:
Beneluxspoor.net:
over dempingsmateriaal.
Externe websites:
Kant-en-klaar dempingsmateriaal.
Kant-en-klaar dempingsmateriaal.
Noch.



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 16 okt 2023 10:23 (CET)