|
|
| (23 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| | {{Koptekst | | {{Koptekst |
| − | |Vorige= E04.03 - Ontwerpprogramma's | + | |Vorige= Ontwerpprogramma's |
| − | |Volgende= E04.05 - Hellingen/Klimspiralen | + | |Volgende= Modules |
| | + | |VorigeMenu= Ontwerp baanplan |
| | |Auteur= Robert-Jan | | |Auteur= Robert-Jan |
| | |Bewerking= Hans van de Burgt | | |Bewerking= Hans van de Burgt |
| − | |Niveau= Beginner
| |
| − | |Aantalwoorden= 01105
| |
| − | |Aantalplaatjes= 08
| |
| − | |Aantalfilmpjes= 00
| |
| − | |Auteursrecht= Nee
| |
| | }} | | }} |
| − | {{Inhoudsopgave|Rechts|Klein}} | + | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| | + | Een modelbaan wordt doorgaans gedragen door een '''onderbouwconstructie'''. Hiervan bestaan verschillende vormen; een gesloten frameconstructie of open frame met stroken zijn hiervan het meest toegepast. |
| | === Gesloten frameconstructie === | | === Gesloten frameconstructie === |
| − | Wanneer u een louter vlakke baan maakt, zonder schaduwstation, hellingen of tunnels waarin treinen verdwijnen of waaruit treinen verschijnen, kunt u volstaan met een gesloten constructie.
| + | Bij het maken van een vlakke modelbaan, zonder [[Schaduwstations|schaduwstation]] op een niveau lager, [[Hellingen/klimspiralen|hellingen]] of [[Tunnels|tunnels]] waarin treinen verdwijnen dan kan worden volstaan met een gesloten constructie. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= Constructie-01.jpg | | |Bestand= Constructie-01.jpg |
| | |Grootte= Klein | | |Grootte= Klein |
| − | |Volgnummer= E04.04-01 | + | |Volgnummer= 01 |
| | |Omschrijving= De opbouw van de frameconstructie | | |Omschrijving= De opbouw van de frameconstructie |
| | |Maker= Jorgen van de Burgt | | |Maker= Jorgen van de Burgt |
| | + | |Positie= Links |
| | |Type= Tekening | | |Type= Tekening |
| | }} | | }} |
| − | | + | Bij een gesloten constructie worden één- of meerdere vlakke tafels gebruikt, met een bovenblad van [[Woorden - S#Spaanplaat|spaanplaat]] of wat degelijker [[Woorden - M#Multiplex|multiplex]]. Onder iedere tafel worden in de lengterichting evenwijdig aan elkaar twee stevige latten gemonteerd zodat het bovenblad niet te veel doorzakt. Op de uiteinden van de latten worden tafelpoten geschroefd en zo ontstaat een stevig geheel (zie figuur 1).<div style="height: 205px;"></div> |
| − | Bij een gesloten constructie worden één- of meerdere vlakke tafels gebruikt, met een bovenblad van spaanplaat. Kiest u voor wat degelijker materiaal, dan kunt u ook multiplex gebruiken. Onder iedere tafel worden in de lengterichting evenwijdig aan elkaar twee stevige planken gemonteerd, zodat het bovenblad niet te veel doorzakt. Op de uiteinden van deze planken worden poten geschroefd en zo ontstaat een stevig geheel (zie: figuur 1). | |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= RJ-01.gif | | |Bestand= RJ-01.gif |
| | |Grootte= Zeer klein | | |Grootte= Zeer klein |
| − | |Volgnummer= E04.04-02 | + | |Volgnummer= 02 |
| | |Maker= Robert-Jan (RJ) | | |Maker= Robert-Jan (RJ) |
| | |Type= Tekening | | |Type= Tekening |
| − | |Omschrijving= De steunconstructie | + | |Omschrijving= De steunconstructie |
| | + | |Positie= Rechts |
| | }} | | }} |
| | + | === "Styrofoam" of "Roofmate" === |
| | + | Een alternatief voor een bovenblad van [[Woorden - S#Spaanplaat|spaanplaat]] of [[Woorden - M#Multiplex|multiplex]] is het gebruik van polystyreen hardschuim HD300, ook wel "Styrofoam" of "Roofmate" genoemd. Het betreft een blauw of groen gekleurd schuim met een vrij harde structuur, enigszins te vergelijken met Styropor (piepschuim), maar met een veel vastere structuur.<br> |
| | + | Genoemd materiaal is verkrijgbaar bij bouwmarkten of bij "Gerstaeker" (zie: [[#Meer informatie|"Meer informatie"]]). |
| | | | |
| − | === Styrofoam of blauwe Roofmate ===
| + | Dit materiaal kan bewerkt worden met een [[Het gereedschap van de modelspoorder|beitel, rasp of een hobbymes]]. Het materiaal laat zich vrij eenvoudig modelleren. Sloten, vaarten, hellingen en taluds vormen geen enkel probleem. Komen er bergen, dan kunnen de platen op elkaar gelijmd worden, maar het materiaal is erg gevoelig voor [[Woorden - L#Lijmen|lijmen]] met oplosmiddelen. Het laat zich echter goed verlijmen met [[Welke lijmen, kitten of cementen|"UHU-por" of "Tesa alleslijm"]] (Technicol). |
| − | Een alternatief voor een bovenblad van spaanplaat of multiplex, is het gebruik van Polystyreen Hardschuim HD300, ook wel 'Styrofoam' of 'blauwe Roofmate' genoemd. Het betreft een lichtblauw gekleurd schuim met een vrij harde structuur, enigszins te vergelijken met Styropor (piepschuim), maar met een veel vastere structuur.<br />
| |
| − | Genoemd materiaal is verkrijgbaar via bouwmarkten of via ''Harolds Grafik'' te Rotterdam (zie: 'Meer informatie').<br />
| |
| − | Dit materiaal kunt u bewerken met een beitel, rasp of een X-acto-mes. Het materiaal laat zich vrij eenvoudig modelleren. Sloten, vaarten, hellingen en taluds vormen geen enkel probleem. Wilt u de hoogte in, dan stapelt u het eenvoudig op. Het materiaal is erg gevoelig voor lijmen met oplosmiddelen. Het laat zich echter goed verlijmen met 'UHU-por' of 'Tesa alleslijm' (Technicol). | |
| − | | |
| − | Een voorbeeld van een dergelijke toepassing kunt u bewonderen op de website van het ''Ommelander Maquette Bouw Collectief'' (zie: 'Meer informatie').
| |
| − | | |
| | | | |
| | + | Een voorbeeld van een dergelijke toepassing is te bewonderen op de website van het "Ommelander Maquette Bouw Collectief" (zie: [[#Meer informatie|"Meer informatie"]]). |
| | === Open frameconstructie === | | === Open frameconstructie === |
| − | Wilt u een modelspoorbaan met schaduwstation, hellingen of tunnels en vooral een landschap met veel hoogteverschillen, dan is een platte plaat of hardschuim minder geschikt. Beter is dan een open frameconstructie.
| + | Voor een modelspoorbaan met schaduwstation, hellingen en tunnels en vooral een landschap met veel hoogteverschillen is een platte plaat of hardschuim minder geschikt. Beter is dan een open frameconstructie. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= Constructie-02.jpg | | |Bestand= Constructie-02.jpg |
| | |Grootte= Klein | | |Grootte= Klein |
| − | |Volgnummer= E04.04-03 | + | |Volgnummer= 03 |
| − | |Maker= Ommelander Maquette Bouw Collectief | + | |Maker= Ommelander Maquette Bouw Collectief<br /><br /> |
| | |Omschrijving= De steunconstructie | | |Omschrijving= De steunconstructie |
| | + | |Positie= Links |
| | }} | | }} |
| − | | + | Een frameconstructie als onderbouw is iets moeilijker te bouwen dan gewoon een vlakke plaat. Bij deze constructie als onderbouw is het handig wanneer van te voren de modelspoorbaan al is ontworpen. Later moeten namelijk uitgezaagde stroken aangebracht worden waar de rails op komt te liggen en door die stroken is er later weinig tot geen speling in de ligging van de rails. Hieronder wordt beschreven hoe één-en-ander kan worden aangepakt. |
| − | Een frameconstructie als onderbouw is iets moeilijker te bouwen dan gewoon een vlakke plaat toepassen, maar het is goed te doen. Als u besluit om deze constructie als onderbouw te gebruiken, is het handig wanneer u van te voren de modelspoorbaan al heeft ontworpen. Later moet u namelijk stroken uitzagen waar de rails op komt te liggen en door de stroken is er weinig tot geen speling in de ligging van de rails. We zullen hieronder proberen te beschrijven hoe één-en-ander kan worden aangepakt. | + | Het frame is opgebouwd uit vurenhouten latten met een hoogte van 75 mm en een dikte van 22 mm en uit latten van 35 x 18 mm. Het is handig om een sporenplan op papier te hebben om te zien waar de latten geplaatst moeten worden (zie figuur 2 in afbeelding 04). De blauwe punten geven de plaatsen aan waar de poten komen, donkerbruin geeft de dunne latten aan en oranje de dikke latten. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= RJ-02.gif | | |Bestand= RJ-02.gif |
| | |Grootte= Zeer klein | | |Grootte= Zeer klein |
| − | |Volgnummer= E04.04-04 | + | |Volgnummer= 04 |
| − | |Maker= Robert-Jan (RJ)<br /><br /> | + | |Maker= Robert-Jan (RJ) |
| | |Type= Tekening | | |Type= Tekening |
| | |Omschrijving= Frame | | |Omschrijving= Frame |
| − | |Positie= Links | + | |Positie= Rechts |
| | }} | | }} |
| − | <!-- beide br dienen om de tekst onder de afbeelding extra vrij te houden -->
| + | De dikke latten zijn met bouten aan de muur bevestigd, voordat de latten aan de muur bevestigd worden, is het noodzakelijk om in deze draaglatten een aantal inkepingen te maken waar later de andere latten ingehaakt worden. Denk eraan dat de inkepingen allemaal aan de bovenkant van de draaglat komen, want anders steunen die andere latten niet op de draaglat aan de muur. |
| − | Het frame is opgebouwd uit vurenhouten latten met een breedte van 75 mm en een dikte van 22 mm en uit vurenhouten latten van 35 mm en 18 mm. Allereerst is het handig om een duidelijk plan in uw hoofd of op papier te maken waar u de latten gaat plaatsen (zie: figuur 2). De blauwe punten geven de plaatsen aan waar de poten zullen komen, donkerbruin geeft de dunne latten aan en oranje de dikke latten.
| |
| − | | |
| − | Aan de muur zijn de dikke latten bevestigd door middel van een aantal bouten. Maar voordat u de latten aan de muur bevestigt, is het noodzakelijk om in deze draaglatten een aantal inkepingen te maken waar u later de andere latten in kunt haken. Denk eraan dat u de inkepingen allemaal aan de bovenkant van de draaglat maakt, want anders steunen de andere latten niet op de draaglat die tegen de muur zit.
| |
| | | | |
| − | In figuur 3 kunt u zien hoe het frame is opgebouwd. De dunne balken moeten aan de bovenkant geplaatst worden. En de draaglatten hebben een inkeping aan de bovenkant, behalve wanneer u twee draaglatten aan elkaar haakt. Dan moet natuurlijk één van de twee latten een inkeping aan de onderzijde hebben.
| + | Figuur 3 (afbeelding 05) laat zien hoe het frame is opgebouwd. De dunne balken moeten aan de bovenkant geplaatst worden en de draaglatten hebben een inkeping aan de bovenkant, behalve wanneer er twee draaglatten aan elkaar gehaakt zijn, dan moet natuurlijk één van de twee latten een inkeping aan de onderzijde hebben. |
| | | | |
| − | In figuur 3a ziet u de inkepingen.
| + | Figuur 3a laat de inkepingen zien, figuur 3b hoe de latten in elkaar gehaakt worden en in figuur 3c is het resultaat te zien nadat de latten in elkaar gehaakt en met houtlijm aan elkaar gelijmd zijn. |
| − | In figuur 3b is te zien hoe u de latten in elkaar kunt haken.
| |
| − | In figuur 3c is het resultaat te zien, nadat de latten in elkaar gehaakt zijn en met houtlijm aan elkaar gelijmd zijn.
| |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= RJ-03.gif | | |Bestand= RJ-03.gif |
| − | |Grootte= Gemiddeld | + | |Grootte= 500px |
| − | |Volgnummer= E04.04-05 | + | |Volgnummer= 05 |
| | |Maker= Robert-Jan (RJ) | | |Maker= Robert-Jan (RJ) |
| | |Type= Tekening | | |Type= Tekening |
| | |Omschrijving= De constructie van het frame | | |Omschrijving= De constructie van het frame |
| | }} | | }} |
| − |
| |
| | === Stroken === | | === Stroken === |
| − | Wanneer de onderbouw gereed is, is het tijd om de stroken aan te leggen waar later de rails op komen te liggen. Dit is een behoorlijk precies werkje, want u moet ervoor zorgen dat de steunlatten de juiste lengte hebben én op de juiste hoogte worden gemonteerd. Bovendien werkt u niet direct met rails, hierdoor zullen de bogen (dus de bogen in het houtwerk) vaak de verkeerde lengte hebben. Die fouten nemen natuurlijk af naarmate u meer ervaring hebt gekregen met het meten en zagen. | + | Wanneer de onderbouw gereed is, kunnen de stroken gelegd worden waar later het spoor op komt te liggen. Dit is een precies werkje, want de steunlatten moeten precies de juiste lengte hebben én op de juiste hoogte worden gemonteerd. Bovendien ligt er niet altijd een ondersteuning direct onder de stroken, hierdoor zullen de bogen in het houtwerk soms de verkeerde lengte hebben. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= RJ-04.gif | | |Bestand= RJ-04.gif |
| − | |Grootte= Gemiddeld | + | |Grootte= Normaal |
| − | |Volgnummer= E04.04-06 | + | |Volgnummer= 06 |
| | |Maker= Robert-Jan (RJ) | | |Maker= Robert-Jan (RJ) |
| | |Type= Tekening | | |Type= Tekening |
| | |Omschrijving= De bevestiging van de stroken | | |Omschrijving= De bevestiging van de stroken |
| | }} | | }} |
| | + | Figuur 4a en figuur 4b laten zien hoe de stroken aan het frame gemonteerd kunnen worden. Duidelijk is dat dit ook een erg simpele constructie is: |
| | + | * de letter '''a''' geeft een balk van het onderframe aan; |
| | + | * de letter '''b''' geeft het steunlatje aan; |
| | + | * de letter '''c''' geeft de strook aan; |
| | + | * het cijfer '''1''' geeft aan waar schroeven (door het steunlatje heen) in de balk van het onderframe worden geschroefd; |
| | + | * het cijfer '''2''' geeft aan waar dunne lange spijkertjes met kop worden geplaatst; |
| | + | * gebruik geen schroeven in verband met het splijten van het hout. '''Let op!''' Dit splijten kan ook optreden bij het gebruik van spijkers. Bij schroeven moet een gaatje met een 1,5 mm dunner boortje dan de dikte van de schroef voorgeboord worden. Splijt het hout bij het spijkeren, dan verdient het aanbeveling om ook telkens een gaatje voor te boren; |
| | + | * het cijfer '''3''' geeft aan dat tussen de strook en het steunlatje houtlijm is aangebracht. |
| | + | === De breedte van de stroken === |
| | + | De stroken worden gemaakt van 6 mm dik populieren[[Woorden - T#Triplex|triplex]]. Een dikte van vier mm is voor deze toepassing te weinig, want dan zakt de strook te veel door. Dikkere plaat is beter, maar duurder. |
| | | | |
| − | Figuur 4a en figuur 4b laten zien hoe u de stroken aan het frame kunt monteren. Zoals u ziet, is dit ook een erg simpele constructie:
| + | De breedte van de strook hangt natuurlijk af van het aantal sporen dat er op komt te liggen. Dat kan zijn (enkelspoor) of twee sporen (dubbelspoor) of een compleet rangeerterrein. De breedte van een strook voor enkelspoor is in de schaal 1:87 (schaal H0) ongeveer 100 mm. Voor dubbel-spoor moet worden gerekend op 150 mm. |
| − | | |
| − | *de letter '<b>a</b>' geeft een balk van het onderframe aan
| |
| − | *de letter '<b>b</b>' geeft het steunlatje aan
| |
| − | *de letter '<b>c</b>' geeft de strook aan
| |
| − | *het cijfer '<b>1</b>' geeft aan waar schroeven (door het steunlatje heen) in de balk van het onderframe worden geschroefd
| |
| − | *het cijfer '<b>2</b>' geeft aan waar dunne lange spijkertjes met kop worden geplaatst
| |
| − | *gebruik ''geen'' schroeven in verband met het splijten van het hout. '''Let op!''' Dit splijten kan ook optreden bij het gebruik van spijkers. Wilt u echter toch liever schroeven gebruiken, dan moet u een gaatje met een 1,5 mm dunner boortje dan de dikte van de schroef vòòrboren. Splijt het hout wanneer u spijkers gebruikt, dan verdient het aanbeveling om ook telkens een gaatje voor te boren
| |
| − | *het cijfer '<b>3</b>' geeft aan dat tussen de strook en het steunlatje houtlijm is aangebracht
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === De breedte van de stroken ===
| |
| − | De stroken worden gemaakt van zes mm dik populierentriplex. Een dikte van vier mm is voor deze toepassing te weinig, want dan zakt de strook te veel door. U kunt ook een dikkere plaat gebruiken, maar dan wordt de prijs ook een stuk hoger.<br />
| |
| − | De breedte van de strook hangt natuurlijk af van het aantal sporen dat er op komt te liggen. In de meeste gevallen is dat één spoor (enkelspoor) of twee sporen (dubbelspoor). De breedte van een strook voor enkelspoor is in de schaal 1:87 (schaal H0) ongeveer 100 mm. Voor dubbel-spoor moet u rekenen op 150 mm. | |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= RJ-05.gif | | |Bestand= RJ-05.gif |
| − | |Grootte= Gemiddeld | + | |Grootte= 155px |
| − | |Volgnummer= E04.04-07 | + | |Volgnummer= 07 |
| | |Maker= Robert-Jan (RJ) | | |Maker= Robert-Jan (RJ) |
| | |Type= Tekening | | |Type= Tekening |
| | |Omschrijving= De plaatsing van de stroken | | |Omschrijving= De plaatsing van de stroken |
| | }} | | }} |
| − |
| |
| | === Het verbinden van stroken === | | === Het verbinden van stroken === |
| − | De modelspoorbaan wordt opgebouwd uit meerdere stroken. En deze moet u natuurlijk met elkaar verbinden. We kiezen weer voor een simpele oplossing: onder het uiteinde van een strook een stukje triplex lijmen met houtlijm (zie: figuur 5a). Het stukje triplex laat u een stukje uitsteken, zodat u de andere strook daar weer op kunt lijmen (zie: figuur 5b). Dan draait u er stevig een lijmklem op en wacht tot alles droog is. | + | De modelbaan wordt opgebouwd uit meerdere stroken en deze moeten natuurlijk met elkaar worden verbonden. Een simpele oplossing: onder het uiteinde van een strook een stukje [[Woorden - T#Triplex|triplex]] lijmen met houtlijm (zie figuur 5a). Het stukje triplex steekt een stukje uit, zodat de andere strook daar weer op gelijmd kan worden (zie figuur 5b). Aanklemmen met een lijmklem en wachten tot de lijm uitgehard is.<br> |
| − | {{Afbeelding | + | Bij het maken van verticale overgangen moet er op gelet worden dat er geen knikken ontstaan, zie het artikel [[Hellingen/klimspiralen#Begin-_en_einde_van_de_helling|Hellingen/klimspiralen]]. |
| | + | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| | |Bestand= RJ-06.jpg | | |Bestand= RJ-06.jpg |
| − | |Grootte= Gemiddeld | + | |Bestand2= Info onderbouw 1 1.jpg |
| − | |Volgnummer= E04.04-08 | + | |Grootte= 328px |
| − | |Maker= Robert-Jan (RJ) | + | |Grootte2= Normaal |
| − | |Omschrijving= De koppeling van de stroken | + | |Volgnummer= 08 |
| − | }} | + | |Volgnummer2= 09 |
| − | | + | |Omschrijving= De koppeling van de stroken |
| | + | |Omschrijving2= Een ander voorbeeld |
| | + | |Maker= Robert-Jan (RJ) |
| | + | |Maker2= Huib Maaskant |
| | + | }} |
| | {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| | |Box= AlleenInfo | | |Box= AlleenInfo |
| Regel 130: |
Regel 122: |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| − | |Link= E11.01 - Veilig werken | + | |Link= Veilig werken |
| | |Linknaam= Veilig werken | | |Linknaam= Veilig werken |
| | }} | | }} |
| Regel 137: |
Regel 129: |
| | |Koptekst= Externe websites: | | |Koptekst= Externe websites: |
| | }} | | }} |
| − | {{Link extern | + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| − | |Omschrijving= Blauwplaat | + | |Volgnr= 96 |
| − | |Link= http://www.blauwplaat.nl/Styrofoam.htm
| + | |ExtraInfo= Styrofoam of blauwe Roofmate. |
| − | |ExtraInfo= Styrofoam of blauwe Roofmate | |
| | }} | | }} |
| − | {{Link extern | + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| − | |Omschrijving= Harolds | + | |Volgnr= 97 |
| − | |Link= http://www.harolds.nl/startpagina.php?matid=14&rubid=67&kruimel=56429
| + | |ExtraInfo= Styrofoam of blauwe Roofmate. |
| − | |ExtraInfo= Styrofoam of blauwe Roofmate (Polystyreen Hardschuim HD300) | |
| | }} | | }} |
| − | {{Link extern | + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| − | |Omschrijving= Ommelander Maquette Bouw Collectief | + | |Volgnr= 98 |
| − | |Link= http://www.ombc.nl
| + | |ExtraInfo= Ommelander Maquette Bouw Collectief. |
| − | |ExtraInfo= (OMBC)
| |
| | }} | | }} |
| | {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| − |
| |
| | {{Voettekst | | {{Voettekst |
| − | |Vorige= E04.03 - Ontwerpprogramma's | + | |Vorige= Ontwerpprogramma's |
| − | |Volgende= E04.05 - Hellingen/Klimspiralen | + | |Volgende= Modules |
| − | |VorigeMenu= E04 - Ontwerp baanplan | + | |VorigeMenu= Ontwerp baanplan |
| − | }} | + | }}{| width= "100%" |
| − | | + | |- valign= "top" |
| | + | ! scope= "row" width="70%" | |
| | + | | <small>Laatste wijziging: 14 mei 2025 11:07 uur</small> |
| | + | |} |
| | [[Categorie: Alles|O]] | | [[Categorie: Alles|O]] |
| | [[Categorie: Artikel|Onderbouwconstructies]] | | [[Categorie: Artikel|Onderbouwconstructies]] |
| − | [[Categorie: Ontwerp modelbaan|Onderbouwconstructies]] | + | [[Categorie: Ontwerp modelbaan|O]] |
| − | [[Categorie: Spoorwegbouw|Onderbouwconstructies]] | + | [[Categorie: Praktijk|O]] |
| | + | [[Categorie: Spoorwegbouw|O]] |
| | + | [[Categorie: Technieken|O]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Robert-Jan - Bewerkt door Hans van de Burgt
Een modelbaan wordt doorgaans gedragen door een onderbouwconstructie. Hiervan bestaan verschillende vormen; een gesloten frameconstructie of open frame met stroken zijn hiervan het meest toegepast.
Gesloten frameconstructie
Bij het maken van een vlakke modelbaan, zonder schaduwstation op een niveau lager, hellingen of tunnels waarin treinen verdwijnen dan kan worden volstaan met een gesloten constructie.
|
| Afbeelding: 01
|
| De opbouw van de frameconstructie
|
| Tekening gemaakt door: Jorgen van de Burgt
|
Bij een gesloten constructie worden één- of meerdere vlakke tafels gebruikt, met een bovenblad van
spaanplaat of wat degelijker
multiplex. Onder iedere tafel worden in de lengterichting evenwijdig aan elkaar twee stevige latten gemonteerd zodat het bovenblad niet te veel doorzakt. Op de uiteinden van de latten worden tafelpoten geschroefd en zo ontstaat een stevig geheel (zie figuur 1).
|
| Afbeelding: 02
|
| De steunconstructie
|
| Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)
|
"Styrofoam" of "Roofmate"
Een alternatief voor een bovenblad van spaanplaat of multiplex is het gebruik van polystyreen hardschuim HD300, ook wel "Styrofoam" of "Roofmate" genoemd. Het betreft een blauw of groen gekleurd schuim met een vrij harde structuur, enigszins te vergelijken met Styropor (piepschuim), maar met een veel vastere structuur.
Genoemd materiaal is verkrijgbaar bij bouwmarkten of bij "Gerstaeker" (zie: "Meer informatie").
Dit materiaal kan bewerkt worden met een beitel, rasp of een hobbymes. Het materiaal laat zich vrij eenvoudig modelleren. Sloten, vaarten, hellingen en taluds vormen geen enkel probleem. Komen er bergen, dan kunnen de platen op elkaar gelijmd worden, maar het materiaal is erg gevoelig voor lijmen met oplosmiddelen. Het laat zich echter goed verlijmen met "UHU-por" of "Tesa alleslijm" (Technicol).
Een voorbeeld van een dergelijke toepassing is te bewonderen op de website van het "Ommelander Maquette Bouw Collectief" (zie: "Meer informatie").
Open frameconstructie
Voor een modelspoorbaan met schaduwstation, hellingen en tunnels en vooral een landschap met veel hoogteverschillen is een platte plaat of hardschuim minder geschikt. Beter is dan een open frameconstructie.
|
| Afbeelding: 03
|
| De steunconstructie
|
Foto gemaakt door: Ommelander Maquette Bouw Collectief
|
Een frameconstructie als onderbouw is iets moeilijker te bouwen dan gewoon een vlakke plaat. Bij deze constructie als onderbouw is het handig wanneer van te voren de modelspoorbaan al is ontworpen. Later moeten namelijk uitgezaagde stroken aangebracht worden waar de rails op komt te liggen en door die stroken is er later weinig tot geen speling in de ligging van de rails. Hieronder wordt beschreven hoe één-en-ander kan worden aangepakt.
Het frame is opgebouwd uit vurenhouten latten met een hoogte van 75 mm en een dikte van 22 mm en uit latten van 35 x 18 mm. Het is handig om een sporenplan op papier te hebben om te zien waar de latten geplaatst moeten worden (zie figuur 2 in afbeelding 04). De blauwe punten geven de plaatsen aan waar de poten komen, donkerbruin geeft de dunne latten aan en oranje de dikke latten.
|
| Afbeelding: 04
|
| Frame
|
| Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)
|
De dikke latten zijn met bouten aan de muur bevestigd, voordat de latten aan de muur bevestigd worden, is het noodzakelijk om in deze draaglatten een aantal inkepingen te maken waar later de andere latten ingehaakt worden. Denk eraan dat de inkepingen allemaal aan de bovenkant van de draaglat komen, want anders steunen die andere latten niet op de draaglat aan de muur.
Figuur 3 (afbeelding 05) laat zien hoe het frame is opgebouwd. De dunne balken moeten aan de bovenkant geplaatst worden en de draaglatten hebben een inkeping aan de bovenkant, behalve wanneer er twee draaglatten aan elkaar gehaakt zijn, dan moet natuurlijk één van de twee latten een inkeping aan de onderzijde hebben.
Figuur 3a laat de inkepingen zien, figuur 3b hoe de latten in elkaar gehaakt worden en in figuur 3c is het resultaat te zien nadat de latten in elkaar gehaakt en met houtlijm aan elkaar gelijmd zijn.
|
| Afbeelding: 05
|
| De constructie van het frame
|
| Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)
|
Stroken
Wanneer de onderbouw gereed is, kunnen de stroken gelegd worden waar later het spoor op komt te liggen. Dit is een precies werkje, want de steunlatten moeten precies de juiste lengte hebben én op de juiste hoogte worden gemonteerd. Bovendien ligt er niet altijd een ondersteuning direct onder de stroken, hierdoor zullen de bogen in het houtwerk soms de verkeerde lengte hebben.
|
| Afbeelding: 06
|
| De bevestiging van de stroken
|
| Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)
|
Figuur 4a en figuur 4b laten zien hoe de stroken aan het frame gemonteerd kunnen worden. Duidelijk is dat dit ook een erg simpele constructie is:
- de letter a geeft een balk van het onderframe aan;
- de letter b geeft het steunlatje aan;
- de letter c geeft de strook aan;
- het cijfer 1 geeft aan waar schroeven (door het steunlatje heen) in de balk van het onderframe worden geschroefd;
- het cijfer 2 geeft aan waar dunne lange spijkertjes met kop worden geplaatst;
- gebruik geen schroeven in verband met het splijten van het hout. Let op! Dit splijten kan ook optreden bij het gebruik van spijkers. Bij schroeven moet een gaatje met een 1,5 mm dunner boortje dan de dikte van de schroef voorgeboord worden. Splijt het hout bij het spijkeren, dan verdient het aanbeveling om ook telkens een gaatje voor te boren;
- het cijfer 3 geeft aan dat tussen de strook en het steunlatje houtlijm is aangebracht.
De breedte van de stroken
De stroken worden gemaakt van 6 mm dik populierentriplex. Een dikte van vier mm is voor deze toepassing te weinig, want dan zakt de strook te veel door. Dikkere plaat is beter, maar duurder.
De breedte van de strook hangt natuurlijk af van het aantal sporen dat er op komt te liggen. Dat kan zijn (enkelspoor) of twee sporen (dubbelspoor) of een compleet rangeerterrein. De breedte van een strook voor enkelspoor is in de schaal 1:87 (schaal H0) ongeveer 100 mm. Voor dubbel-spoor moet worden gerekend op 150 mm.
|
| Afbeelding: 07
|
| De plaatsing van de stroken
|
| Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)
|
Het verbinden van stroken
De modelbaan wordt opgebouwd uit meerdere stroken en deze moeten natuurlijk met elkaar worden verbonden. Een simpele oplossing: onder het uiteinde van een strook een stukje triplex lijmen met houtlijm (zie figuur 5a). Het stukje triplex steekt een stukje uit, zodat de andere strook daar weer op gelijmd kan worden (zie figuur 5b). Aanklemmen met een lijmklem en wachten tot de lijm uitgehard is.
Bij het maken van verticale overgangen moet er op gelet worden dat er geen knikken ontstaan, zie het artikel Hellingen/klimspiralen.
|
|
|
| Afbeelding: 08
|
|
Afbeelding: 09
|
| De koppeling van de stroken
|
|
Een ander voorbeeld
|
| Foto gemaakt door: Robert-Jan (RJ)
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
Meer informatie
Externe websites:
|
|
|
Styrofoam of blauwe Roofmate.
|
|
|
Styrofoam of blauwe Roofmate.
|
|
|
Ommelander Maquette Bouw Collectief.
|
|
|
Laatste wijziging: 14 mei 2025 11:07 uur
|
