Persoonlijke instellingen

Modelbovenleiding in de praktijk

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net


Bovenleidingportalen zijn gewoon te koop in de winkel, ze zijn helaas niet goedkoop en niet altijd geheel volgens model. Aangezien één- of twee portaaltjes vaak niet volstaan, is deze handleiding gemaakt om, nu voor relatief weinig geld, toch de baan te kunnen voorzien van bovenleiding volgens NS-voorbeeld.

Enkel portaal:

We zullen eerst het enkelspoor-portaal bespreken:

Bovenleiding 002 rs 1.png
Afbeelding: 01
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Benodigdheden:

  • messing spoorstaaf van 16,6 cm. (De auteur gebruikt messing spoorstaven van Fleischmann, 20 cm lang, railsstuk 6001);
  • nikkel-zilverdraad 0,7 mm, lengte ongeveer zes cm.;
  • nikkel-zilverdraad 0,9 à 1 mm, lengte drie cm.

Gereedschap:

  • een ijzervijltje;
  • een kniptang;
  • een punttang;
  • een ijzerzaagje;
  • een soldeerbout;
  • een boormachine met een 1,5 mm boortje;
  • "helpende handjes" of een bankschroefje is wel handig.

Start:

Let wel op, deze beschrijving is gebaseerd op rails waarbij de hart-op-hart afstand 6,1 cm. is.

Zaag de messing spoorstaaf in twee delen waarbij één deel precies 4,6 cm. is. Dit wordt de dwarsbalk. De staande balk is de rest en is dus ongeveer 12 cm. en daarmee is er dan nog bijna twee cm. "vlees" om hem ergens in te plaatsen.

T Portaal 003.jpg
Afbeelding: 02
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Maak nu in de dwarsbalk 0,5 cm. vanaf de linkerzijde met het ijzervijltje een inkeping van iets minder dan de helft van de staafdikte.

T Portaal 006.jpg
Afbeelding: 03
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Maak nu in de staande balk op 5 mm van de top ook een inkeping van iets minder dan de helft van de spoorstaafdikte.

Bouw portaal 008.jpg
Afbeelding: 04
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu is het zaak de inkepingen iets verder in te vijlen om de balken mooi passend te maken. Doe dit gewoon om-en-om. Dus twee halen met de vijl in de dwarsbalk, twee halen in de staande balk, passen en herhaal dit tot ze goed op elkaar aansluiten. Ze sluiten goed aan als het bovenprofiel van de ene balk, het onderprofiel van de ander raakt.

T Portaal 008.jpg
Afbeelding: 05
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Boor nu, gemeten vanaf de kant van de inkeping op de dwarsbalk, op 2,5 cm, op 3,3 cm. en op 3,9 cm. een gaatje.

T Portaal 009.jpg
Afbeelding: 06
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu nog twee gaatjes in de staande balk. Vanaf de bovenkant gemeten, de staaf doorboren op 2,5 cm. en op drie cm.

Bouw portaal 016.jpg
Afbeelding: 07
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu alle gaatjes gemaakt zijn gaan we verder met het in elkaar zetten van het portaal. Warm de soldeerbout maar vast op.

Neem nu een stukje van 2,8 cm nikkel-zilverdraad, met een diameter van 0,9 à 1 mm.

T Portaal 010.jpg
Afbeelding: 08
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Leg nu de dwarsbalk en de staande balk in elkaar en fixeer deze even met een knijper. Plaats nu de nikkel-zilverdraad.

T Portaal 016.jpg
Afbeelding: 09
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Soldeer deze vast op beide punten.

T Portaal 012.jpg
Afbeelding: 10
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu vertinnen we de kruising van de dwarsbalk en de staande balk, zowel boven als onder.

T Portaal 016.jpg
Afbeelding: 11
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu gaan we verder met het boogje bovenop. Neem hiervoor minimaal twee cm nikkel-zilverdraad van 0,7 mm diameter. Er is minder nodig, maar dat is lastiger te buigen. Als het wel lukt, dan kan dat natuurlijk.

Maak nu één boogje waarbij het boogje zes mm breed is. Als deze gebogen is, knip dan de lange uiteinden af op vier mm.

Bouw portaal 027.jpg
Afbeelding: 12
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

(Hier zijn er twee te zien, maar er hoeft er maar één gemaakt te worden, hier wordt even dezelfde foto gebruikt, omwille van ruimtebesparing op de server).

Nu komt een wat lastiger stukje omdat we nu het boogje erin gaan solderen. Helpende handjes (of een zogenaamd "derde handje") zijn daarbij erg prettig!

T Portaal 018.jpg
Afbeelding: 13
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Neem nu een stukje nikkel-zilverdraad van 3,5 cm lengte, met een diameter van 0,7 mm en soldeer dit vast in het laatste vrije gaatje.

En het enkelspoorportaal is klaar!
Even verven en er kan weer een mooi portaaltje geplaatst worden op de baan!


T-portaal

Nu het T-portaal:

Benodigdheden:

  • messing(spoor)staaf van 20 cm (De auteur gebruikt messing spoorstaven van Fleischmann, railsstuk 6001);
  • nikkel-zilverdraad 0,7 mm, lengte ongeveer 12 cm;
  • nikkel-zilverdraad 0,9 à 1 mm, lengte zes cm.

Gereedschap:

  • een ijzervijltje;
  • een kniptang;
  • een punttang;
  • een ijzerzaagje;
  • een soldeerbout;
  • een boormachine met een 1,5 mm boortje;
  • "helpende handjes" of een bankschroefje is wel handig.

Start:

Let wel op, deze beschrijving is gebaseerd op rails waarbij de hart-op-hart-afstand 6,1 cm is.

Zaag de messing (spoor)staaf in twee delen waarbij één deel precies acht cm is. Dit wordt de dwarsbalk. De staande balk is de rest en is dus ongeveer 12 cm en daarmee is er dan nog bijna twee cm "vlees" om hem ergens in te plaatsen.

Bouw Portaal 004.jpg
Afbeelding: 14
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Maak nu in de dwarsbalk exact in het midden met het ijzervijltje een inkeping van iets minder dan de helft van de staafdikte.

Bouw Portaal 007.jpg
Afbeelding: 15
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Maak nu in de staande balk op vijf mm van de top ook een inkeping van iets minder dan de helft van de staafdikte.

Bouw portaal 008.jpg
Afbeelding: 16
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu is het zaak de inkepingen iets verder in te vijlen om de balken mooi passend te maken. Doe dit gewoon om-en-om. Dus twee halen met de vijl in de dwarsbalk, twee halen in de staande balk, passen en dit herhalen tot ze goed aansluiten op elkaar. Ze sluiten goed aan als het bovenprofiel van de ene balk het onderprofiel van de andere raakt.

Bouw Portaal 010.jpg
Afbeelding: 17
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu gaan we met de boormachine aan de slag. Eerst is de dwarsbalk aan de beurt:

Maak nu - gemeten vanuit het midden - op de volgende plekken een gaatje met de boormachine:
Zowel naar links, als naar rechts, vanuit het midden gemeten op: 2,0 cm, 2,8 cm en 3,4 cm. Zes gaten in totaal.

Bouw Portaal 014.jpg
Afbeelding: 18
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu nog twee gaatjes in de staande balk. Vanaf de bovenkant gemeten de staaf doorboren op 2,5 cm en op drie cm.

Bouw portaal 016.jpg
Afbeelding: 19
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu alle gaatjes gemaakt zijn, gaan we verder met het in elkaar zetten van het portaal. Warm de soldeerbout maar vast op.

Neem een stukje nikkel-zilverdraad van zes cm lengte en één mm dikte en buig dat precies in het midden in een hoek van 90° (graden). Zorg dat beide "benen" gelijk zijn, indien dit na het buigen niet meer zo is, vijl dan de langste af tot ze even lang zijn, anders wordt het recht krijgen van de dwarsbalk onnodig lastig. Zes cm kan teveel zijn, maar mocht het ergens niet helemaal goed zijn uitgekomen, dan is er genoeg "vlees" om het te corrigeren.

Bouw Portaal 017.jpg
Afbeelding: 20
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu plaatsen we de gebogen draad door het bovenste gat van de staande balk.

Bouw portaal 018.jpg
Afbeelding: 21
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Vervolgens plaatsen we de dwarsbalk op de steunen en draaien hem op de staande balk. Het kan zijn dat het nog niet helemaal past, dan de steunen aan beide zijden evenveel afvijlen, meetlat er dus even naast houden. Hiervoor is dus het extra "vlees".

Bouw portaal 020.jpg
Afbeelding: 22
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Wanneer dit goed gedaan wordt, zal de knik van de steun exact in de staande staaf vallen. Nu solderen we eerst de steun in de staande balk vast aan beide kanten.

Bouw portaal 021.jpg
Afbeelding: 23
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu vertinnen we de steunen op de dwarsbalk aan beide kanten.

Bouw portaal 024.jpg
Afbeelding: 24
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu vertinnen we de kruising van de dwarsbalk en de staande balk, zowel boven als onder.

Bouw portaal 025.jpg
Afbeelding: 25
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Hier is meteen het teveel aan soldeer, wat buiten de hoeken is gekomen en op de balken lag, een beetje weggevijld. Dat staat een stuk mooier.

Nu gaan we verder met de boogjes bovenop. Neem hiervoor minimaal twee cm nikkel-zilverdraad van 0,7 mm diameter. Er is minder nodig, maar dat is lastiger te buigen, als het wel lukt, dan kan dat natuurlijk :)

Maak nu twee boogjes waarbij de boogjes zes mm breed zijn. Als ze gebogen zijn, knip dan de lange uiteinden af op vier mm.

Bouw portaal 027.jpg
Afbeelding: 26
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

Nu komt een wat lastiger stukje, omdat we nu de boogjes erin gaan solderen, helpende handjes (of een zogenaamd "derde handje") zijn daarbij erg prettig!

Bouw portaal 030.jpg
Afbeelding: 27
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

En tot slot de uithouder erin solderen. Neem een stukje nikkel-zilverdraad van 6,8 cm lengte en 0,7 mm diameter, en plaats dat door het laatste gat wat nog vrij is, houd dit precies gelijk aan linker- en rechterzijde en soldeer het vast.

Bouw portaal 031.jpg
Afbeelding: 28
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net


Bouw portaal 032.jpg
Afbeelding: 29
Zelfbouw portaal
Foto gemaakt door: Gebruiker forum Beneluxspoor.net

En het portaal is klaar! Alleen nog even in de primer en spuiten en we hebben weer een mooi T-Portaal erbij.

De kosten zijn erg laag. Voor dit voorbeeld is een stuk rails gekocht voor €1, daar is één spoorstaaf van gebruikt, verder is drie meter nikkel-zilverdraad van 0,7 mm diameter benodigd voor €7,60 en het 0,9 à 1mm diameter nikkel-zilverdraad is ongeveer net zo duur.

Dat betekent dat één portaal 50 €cent voor de spoorstaaf kost, ongeveer 30 €cent aan nikkel-zilverdraad van 0,7 mm diameter en ongeveer 20 €cent voor nikkel-zilverdraad van 0,9 mm diameter. Totaal dus ongeveer €1 per portaal (prijspeil 2010).

Een likje verf erover en ook het T-portaal is klaar!


Meer informatie

Encyclopedie:



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 16 jul 2023 10:18 (CET)