Woorden - F
Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net
Woord of afkorting: Zoeken op deze pagina: CTRL + F.
f.
| Fietsencompartiment aanwezig. Deze aanduiding bevindt zich op een rijtuig of treinstel.
|
F0f.
| Aanduiding voor functietoets F0 (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De f (forward) achter de 0 geeft aan dat het hier om de voorwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel Decoders.
|
F0r.
| Aanduiding voor functietoets F0 (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De r (reverse) achter de 0 geeft aan dat het hier om de achterwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel Decoders.
|
FET.
FFC.
| Afkorting van Flat Flex Cable. Benaming voor "bandkabel" (Engels; "flat cable" of "ribbon cable") (3) Meer over FFC (Engels).
|
FKP.
| (Elektronica); typeaanduiding voor condensatoren. FK staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De P staat voor polypropyleen.
|
FKS.
| (Elektronica); typeaanduiding voor condensatoren. FK staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De S staat voor polyester.
|
FMZ.
| (Digitaal); Fleischmann kwam in 1986 met een eigen systeem met bijbehorend protocol, het FMZ-protocol. FMZ staat voor "Fleischmann MehrZugsteuerung" in het Nederlands: "Fleischmann's meertreinenbesturing". Het protocol is met geen enkel ander protocol uitwisselbaar. Apparatuur voor het FMZ-protocol is alleen voor FMZ te gebruiken, én met multiprotocol digitale centrales. Het systeem had FMZ ontvangers (decoders) waarmee diverse dingen zoals wissels, seinen, etc aangestuurd kunnen worden. (3) Meer over FMZ. (Duits)
|
FPC.
FTE.
1. Forum Train Europe (fte-rail.com) is een Europees Forum voor de internationale productieplanning, coördinatie van de dienstregeling en harmonisering van de toe te wijzen baanvakken in het Europese railverkeer.
2. Full Time Employment, oftewel medewerker die een standaard aantal uren (=volledige werkdag) bij een bedrijf werkzaam is.
|
FTP.
| (Engels) Foiled Twisted Pair. Aanduiding voor een netwerkkabel die voorzien is van vier aderparen, die om elkaar gedraaid (getwist) zijn. Elk aderpaar is omgeven door een metalen afscherming, in de vorm van aluminiumfolie. Hierdoor is de kabel in sterke mate ongevoelig voor storingen van buitenaf. Onder de buitenmantel is geen afscherming aanwezig. (3) Meer over FTP.
|
Fabriek
| Fabriek op wielen: Bijnaam voor de stoomlocomotieven in 't algemeen, gegeven omdat het werk op de loc zo ingewikkeld is, net als in een fabriek. (1)
|
"Failsafe"
| (Engels, grootspoor); met failsafe (faalveilig) wordt in de spoorwegwereld het principe bedoeld dat, als een component faalt het systeem zal degraderen naar een vooraf gedefinieerde veilige toestand. Werd in vroeger tijden reeds toegepast bij het halteseinbord. Als het touw van dit sein breekt, dient de trein te stoppen: wellicht onnodig, maar wél veilig en passagiersvriendelijk. Als (ten tijde van het mechanische seinstelsel) een steldraad van een armsein brak, viel het sein terug in de stand "STOP". Ten tijde van de latere talloze electrisch bediende seinen geldt dit ook: wegvallen van de spanning in een relais-station leid altijd tot een "STOP"-tonend seinen: géén relaisspanning? Dan alléén de stand "STOP".
|
Fasescheiding
| Het geheel van infravoorzieningen die nodig zijn om delen van het bovenleidingsysteem elektrisch van elkaar te scheiden, op zodanige manier dat treinen van het ene naar het andere deel kunnen rijden, zonder dat daarbij problemen in de infrastructuur ontstaan, zoals sluiting tussen beide fasen tijdens de passage van één- of meerdere pantografen. (2) Meer over fasescheiding.
|
Faunapassage
| Een faunapssage is een doorgang voor dieren over, door of onderlangs een barrière (bijvoorbeeld onder de spoorbaan door of over een viaduct). (2) Meer over faunapassage.
|
Fiber
Fiberglas
"Fiddle Yard"
Filament
| Een filament ook "gloeidraad" is een veelal spiraalvormige draad van een speciaal metaal (wolfraam of constantaan) dat zowel een hoog smeltpunt bezit als een wat hogere soortelijke weerstand voor elektrische stroom. loeilamp. (3) Meer over filament.
|
Finescale norm
Firmware
| (IT); Firmware is software die in hardware ingeprogrammeerd is. Dit kan op eenmalige basis geschieden, maar moderne technieken zoals flashgeheugen maken het ook mogelijk om de firmware te vernieuwen (te updaten). De EEProm wordt dan geladen met het nieuwe programma. (3) Meer over firmware.
|
Fixeren
| Afgeleid van het Franse fixer (met het achtervoegsel -eren), in de betekenis van "conserveren", "vastmaken", "vastleggen".
|
Flankbeveiliging
| Een voorziening in de beveiliging van het treinproces, met als doel het voorkomen van ongewenst en ongecontroleerd toetreden van een trein op een ander spoor. (2) Meer over flankbeveiliging.
|
Flat cable
"Flèche"
| (België, < Fr.) pijl, bijnaam van motorwagen. (1)
|
Flens
Fles
1. Peilglas, dat de vorm van een fles heeft, en waar ook water in zit. "de fles is leeg:" het peilglas is leeg.
2. "Op de fles zitten / zijn:" geen stoom meer hebben, alles verbruikt hebben. Zie ook: "op straat" zitten / zijn, "uitverkocht" zijn of raken; (1)
2. (België, < Fr. "Flèche") arm van een hijskraan. "fles" in Nederlandse betekenis onbekend. (1)
|
Flexinol
| Flexinol is een merknaam van geheugendraad (geheugenmetaal). Metaaldraad (ook "Muscle wire" genaamd) bestaande uit nickel-titanium dat, wanneer er spanning op wordt gezet, zijn lengte varieert (bij verhitting wordt het draad ongeveer 3,5 % korter). Nadat de spanning uitgeschakeld is, neemt het materiaal zijn oude lengte weer aan. Is te gebruiken voor bijvoorbeeld wisselaandrijvingen (zie: artikel Toepassing van geheugenmetaal). Zie ook Nitinol.
|
Flexrails
| (Modelspoor). Benaming van flexibele (buigzame} rails, met een lengte van ongeveer een meter. Op plaatsen waar we met de standaard bogen uit het aanbod van de fabrikanten niet goed uitkomen, is het toepassen van flexrails een uitkomst. Ook kan flexrails een besparing op de kosten opleveren, door bij de aanleg (planning) van de baan, meerdere korte stukken rails te vervangen door een langer stuk flexrails. Zie: artikel Flexrails
|
"Flip-flop"
| (Engels, elektronica); de flip-flop of bistabiele multivibrator, is een digitale elektronische schakeling, die maar twee logische toestanden kent. Het element fungeert als een schutsluis voor data. De logische toestand van de uitgangen kan uitsluitend veranderen tijdens een actieve flank op de klok-ingang. Het element heet daarom ook wel flankgevoelig data-element. Oorspronkelijk werden flip-flops opgebouwd met relais. De flip-flop dankt zijn naam aan het kenmerkende geluid van het opkomen- en afvallen van het relais. (3). Zie ook SR-flip-flop Meer over de flip-flop.
|
Fluitbord
| (Grootspoor); op plaatsen waar een trein altijd moet toeteren, bijvoorbeeld een onbewaakte overweg, staat een fluitbord: een ruitvormig wit bord met een zwarte F. Dit bord stamt nog uit de stoomtijd, toen treinen geen tyfoon, maar een stoomfluit hadden. (4) en (7) Zie ook het artikel Seinen. Meer over fluitbord.
|
Fluitketel
| "Fluitketel" was de bijnaam van de locomotieven van de serie 5500, een klein type tenderlocomotief. (1)
|
Fluitsignaal
Fluorescentie
| Fluorescentie is een bijzonder geval van luminescentie. Het is een natuurkundig verschijnsel waarbij een elektron een hoog-energetisch foton absorbeert en daardoor in een aangeslagen toestand belandt en vervolgens terugvalt naar de grondtoestand onder uitzending van een foton van lagere energie (grotere golflengte). Van dit verschijnsel wordt gebruik gemaakt bij de TL-buis. Hierin wordt argon- of kryptongas toegepast (of een combinatie van deze gassen), samen met kwikdamp. (3) Meer over fluorescentie
|
"Flyback"
"Flyback suppression"
| (Engels), (elektronica); de uitschakelspanning van een spoel. Deze hoge spanning kan elektronica-componenten beschadigen. Daarom wordt bij een spoel een vrijloopdiode geplaatst, waardoor de hoge uitschakelspanning onderdrukt word. Ook kan in plaats daarvan een zogenaamde snubber (een RC-combinatie) worden toegepast. (3) Zie ook: Snubber en Zelfinductie.
|
"Fly-Over"
| (Engels) Een "Fly-over" is een ongelijkvloerse ofwel vrije kruising van twee- of meer sporen waarbij het onderste spoor/sporen op maaiveldhoogte wordt aangelegd. (2) Meer over Fly Over.
|
Fornuis
Forum
Fosforbrons
| Foforbrons is een legering van koper, tin en een kleine hoeveelheid fosfor. Dit materiaal wordt voor stroomafnemers (=sleepcontacten) in onder andere modellocs gebruikt. Heeft goede elektrisch geleidende eigenschappen, een lage wrijvingscoëfficiënt en is tevens veerkrachtig.
|
Fosforzuur
"Foyer"
| (België, < Fr.): vuurkist, vuurhaard. (1)
|
FPC connector
Frameplaat
| In de lengterichting van de loc, als onderdeel van het frame, gemonteerde plaat. Meestal zijn er twee frameplaten, die door dwarsverbindingen aan elkaar gemonteerd zijn. de wielen zijn meestal buiten de frameplaten gemonteerd, de assen zijn er altijd in- of aan gelagerd. (1)
|
"Freeware"
Frein
| (België, < Fr.): rem. (1)
|
Front
| Frontje. Voorfront(je). Voorzijde van een locomotief. (1)
|
Frontsein
| (Grootspoor); lantaren of bord (wit) vóór op de trein, waarmee aangegeven wordt dat de betreffende kant de voorkant is. vergelijkbaar met koplamp van een auto. Tegengesteld: sluitsein. Zie ook: artikel Seinen. (1)
|
Functiedecoder
| (Digitaal, modelspoor); een functiedecoder is een decoder zonder motor-aansturing. Wordt onder andere gebruikt voor het aansturen van elektrisch bedienbare koppelingen, zwaailampen, treinverlichting of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel Decoders.
|
Functiemapping
(Digitaal, modelspoor); Functiemapping is een verNederlandsing van het Engelse/Amerikaanse "Function Mapping" (dit wordt abusievelijk ook wel "functiemappen" genoemd), wat taalkundig niet klopt. De vertaling van "function" is "functie", maar de correcte vertaling van "mapping" (spreek uit als "mepping") is in kaart brengen. Dus hier zit een probleempje. Bij een decoder worden namelijk geen functies in kaart gebracht, maar wijzigen instellingen van een decoder, om een andere werking van een decoder in combinatie met de functietoetsen te krijgen.
Met Function Mapping kan een functieaansluiting van een locdecoder dus een andere functie dan de standaardfunctie gegeven worden (bijv. zwaailicht, rookgenerator, knipperlicht, dimmen, enz), maar we kunnen ook een functieaansluiting zo "mappen" dat deze op een andere functieknop (toets) komt te zitten (bijv. Aux1 niet op F1 maar op F8). Dit "mappen" gebeurt door de betreffende CV een bepaalde waarde te geven (zie ook het artikel: Locomotief en treinstelverlichting. Bij o.a. wisseldecoders en schakeldecoders is functiemapping niet mogelijk, omdat die niet aangestuurd worden via de functietoetsen van de centrale.
|
"Function Mapping"
| (Digitaal, modelspoor); reeds in de beginjaren van DCC werd door de NMRA Standards Group een functionaliteit ontworpen die het mogelijk maakte om één- of meerdere functieaansluitingen van de decoder om te programmeren, zodat deze functieaansluiting(en) reageerde(n) op een "Function Key" (functietoets). "Function mapping" valt dus onder de noemer herprogrammeren (beter: her-parametreren) van een decoder. Zie: artikel Inleiding Function Mapping.
|
Fyra
| Fyra is de merknaam voor de treindienst op de lijn HSL-Zuid, tussen Amsterdam en Breda. De trein bestaat uit een TRAXX-locomotief en intercityrijtuigen. Sinds 15 december 2013 heet de dienst Intercity direct. Van 9 december 2012 tot en met 17 januari 2013 bestond daarnaast een internationale treindienst met de V250 treinstellen tussen Amsterdam en Brussel via de HSL. (3) Meer over Fyra.
|
|
|
Laatste wijziging: 9 apr 2024 12:02 (CET)
|
|
