|
|
OnderbouwconstructiesUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Robert-Jan - Bewerkt door Hans van de Burgt
Een modelbaan wordt doorgaans gedragen door een onderbouwconstructie. Hiervan bestaan verschillende vormen; een gesloten frameconstructie of open frame met stroken zijn hiervan het meest toegepast. Gesloten frameconstructieBij het maken van een vlakke modelbaan, zonder schaduwstation op een niveau lager, hellingen of tunnels waarin treinen verdwijnen dan kan worden volstaan met een gesloten constructie.
Bij een gesloten constructie worden één- of meerdere vlakke tafels gebruikt, met een bovenblad van spaanplaat of wat degelijker multiplex. Onder iedere tafel worden in de lengterichting evenwijdig aan elkaar twee stevige latten gemonteerd zodat het bovenblad niet te veel doorzakt. Op de uiteinden van de latten worden tafelpoten geschroefd en zo ontstaat een stevig geheel (zie figuur 1).
Styrofoam of RoofmateEen alternatief voor een bovenblad van spaanplaat of multiplex is het gebruik van polystyreen hardschuim HD300, ook wel Styrofoam of Roofmate genoemd. Het betreft een blauw of groen gekleurd schuim met een vrij harde structuur, enigszins te vergelijken met Styropor (piepschuim), maar met een veel vastere structuur. Genoemd materiaal is verkrijgbaar bij bouwmarkten of bij Gerstaeker (zie: 'Meer informatie'). Dit materiaal kan bewerkt worden met een beitel, rasp of een hobbymes. Het materiaal laat zich vrij eenvoudig modelleren. Sloten, vaarten, hellingen en taluds vormen geen enkel probleem. Komen er bergen dan dan kunnen de platen op elkaar gelijmd worden, maar het materiaal is erg gevoelig voor lijmen met oplosmiddelen. Het laat zich echter goed verlijmen met 'UHU-por' of 'Tesa alleslijm' (Technicol). Een voorbeeld van een dergelijke toepassing is te bewonderen op de website van het Ommelander Maquette Bouw Collectief (zie: 'Meer informatie'). Open frameconstructieVoor een modelspoorbaan met schaduwstation, hellingen en tunnels en vooral een landschap met veel hoogteverschillen is een platte plaat of hardschuim minder geschikt. Beter is dan een open frameconstructie.
Een frameconstructie als onderbouw is iets moeilijker te bouwen dan gewoon een vlakke plaat. Bij deze constructie als onderbouw is het handig wanneer van te voren de modelspoorbaan al is ontworpen. Later moeten namelijk uitgezaagde stroken aangebracht worden waar de rails op komt te liggen en door die stroken is er later weinig tot geen speling in de ligging van de rails. Hieronder wordt beschreven hoe één-en-ander kan worden aangepakt.
Het frame is opgebouwd uit vurenhouten latten met een hoogte van 75 mm en een dikte van 22 mm en uit latten van 35 x 18 mm. Het is handig om een sporenplan op op papier te hebben om te zien waar de latten geplaatst moeten worden (zie figuur 2). De blauwe punten geven de plaatsen aan waar de poten komen, donkerbruin geeft de dunne latten aan en oranje de dikke latten. De dikke latten zijn met bouten aan de muur bevestigd, voordat de latten aan de muur bevestigd worden, is het noodzakelijk om in deze draaglatten een aantal inkepingen te maken waar later de andere latten ingehaakt worden. Denk eraan dat de inkepingen allemaal aan de bovenkant van de draaglat komen, want anders steunen die andere latten niet op de draaglat aan de muur. Figuur 3 laat zien hoe het frame is opgebouwd. De dunne balken moeten aan de bovenkant geplaatst worden en de draaglatten hebben een inkeping aan de bovenkant, behalve wanneer er twee draaglatten aan elkaar gehaakt zijn, dan moet natuurlijk één van de twee latten een inkeping aan de onderzijde hebben. Figuur 3a laat de inkepingen zien, figuur 3b hoe de latten in elkaar gehaakt worden en in figuur 3c is het resultaat te zien nadat de latten in elkaar gehaakt en met houtlijm aan elkaar gelijmd zijn.
StrokenWanneer de onderbouw gereed is, kunnen de stroken gelegd worden waar later het spoor op komt te liggen. Dit is een precies werkje, want de steunlatten moeten precies de juiste lengte hebben én op de juiste hoogte worden gemonteerd. Bovendien ligt er niet altijd een ondersteuning direct onder de stroken, hierdoor zullen de bogen in het houtwerk soms de verkeerde lengte hebben.
Figuur 4a en figuur 4b laten zien hoe de stroken aan het frame gemonteerd kunnen worden. Duidelijk is dat dit ook een erg simpele constructie is:
De breedte van de strokenDe stroken worden gemaakt van 6 mm dik populierentriplex. Een dikte van vier mm is voor deze toepassing te weinig, want dan zakt de strook te veel door. Dikkere plaat is beter, maar duurder. De breedte van de strook hangt natuurlijk af van het aantal sporen dat er op komt te liggen. Dat kan zijn (enkelspoor) of twee sporen (dubbelspoor) of een compleet rangeerterrein. De breedte van een strook voor enkelspoor is in de schaal 1:87 (schaal H0) ongeveer 100 mm. Voor dubbel-spoor moet worden gerekend op 150 mm.
Het verbinden van strokenDe modelbaan wordt opgebouwd uit meerdere stroken en deze moeten natuurlijk met elkaar worden verbonden. Een simpele oplossing: onder het uiteinde van een strook een stukje triplex lijmen met houtlijm (zie figuur 5a). Het stukje triplex steekt een stukje uit, zodat de andere strook daar weer op gelijmd kan worden (zie figuur 5b). Aanklemmen met een lijmklem en wachten tot de lijm uitgehard is. Bij het maken van verticale overgangen moet er op gelet worden dat er geen knikken ontstaan, zie het artikel Hellingen/Klimspiralen.
Meer informatie
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
