Persoonlijke instellingen

Onderbouwconstructies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Robert-Jan - Bewerkt door Hans van de Burgt


Een modelbaan wordt doorgaans gedragen door een onderbouwconstructie. Hiervan bestaan verschillende vormen; een gesloten frameconstructie of open frame met stroken zijn hiervan het meest toegepast.

Gesloten frameconstructie

Bij het maken van een vlakke modelbaan, zonder schaduwstation op een niveau lager, hellingen of tunnels waarin treinen verdwijnen dan kan worden volstaan met een gesloten constructie.

Constructie-01.jpg
Afbeelding: 01
De opbouw van de frameconstructie
Tekening gemaakt door: Jorgen van de Burgt

Bij een gesloten constructie worden één- of meerdere vlakke tafels gebruikt, met een bovenblad van spaanplaat of wat degelijker multiplex. Onder iedere tafel worden in de lengterichting evenwijdig aan elkaar twee stevige latten gemonteerd zodat het bovenblad niet te veel doorzakt. Op de uiteinden van de latten worden tafelpoten geschroefd en zo ontstaat een stevig geheel (zie figuur 1).

RJ-01.gif
Afbeelding: 02
De steunconstructie
Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)


Styrofoam of Roofmate

Een alternatief voor een bovenblad van spaanplaat of multiplex is het gebruik van polystyreen hardschuim HD300, ook wel Styrofoam of Roofmate genoemd. Het betreft een blauw of groen gekleurd schuim met een vrij harde structuur, enigszins te vergelijken met Styropor (piepschuim), maar met een veel vastere structuur.

Genoemd materiaal is verkrijgbaar bij bouwmarkten of bij Gerstaeker (zie: 'Meer informatie').

Dit materiaal kan bewerkt worden met een beitel, rasp of een hobbymes. Het materiaal laat zich vrij eenvoudig modelleren. Sloten, vaarten, hellingen en taluds vormen geen enkel probleem. Komen er bergen dan dan kunnen de platen op elkaar gelijmd worden, maar het materiaal is erg gevoelig voor lijmen met oplosmiddelen. Het laat zich echter goed verlijmen met 'UHU-por' of 'Tesa alleslijm' (Technicol).

Een voorbeeld van een dergelijke toepassing is te bewonderen op de website van het Ommelander Maquette Bouw Collectief (zie: 'Meer informatie').

Open frameconstructie

Voor een modelspoorbaan met schaduwstation, hellingen en tunnels en vooral een landschap met veel hoogteverschillen is een platte plaat of hardschuim minder geschikt. Beter is dan een open frameconstructie.

Constructie-02.jpg
Afbeelding: 03
De steunconstructie
Foto gemaakt door: Ommelander Maquette Bouw Collectief

Een frameconstructie als onderbouw is iets moeilijker te bouwen dan gewoon een vlakke plaat. Bij deze constructie als onderbouw is het handig wanneer van te voren de modelspoorbaan al is ontworpen. Later moeten namelijk uitgezaagde stroken aangebracht worden waar de rails op komt te liggen en door die stroken is er later weinig tot geen speling in de ligging van de rails. Hieronder wordt beschreven hoe één-en-ander kan worden aangepakt.

RJ-02.gif
Afbeelding: 04
Frame
Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)

Het frame is opgebouwd uit vurenhouten latten met een hoogte van 75 mm en een dikte van 22 mm en uit latten van 35 x 18 mm. Het is handig om een sporenplan op op papier te hebben om te zien waar de latten geplaatst moeten worden (zie figuur 2). De blauwe punten geven de plaatsen aan waar de poten komen, donkerbruin geeft de dunne latten aan en oranje de dikke latten.

De dikke latten zijn met bouten aan de muur bevestigd, voordat de latten aan de muur bevestigd worden, is het noodzakelijk om in deze draaglatten een aantal inkepingen te maken waar later de andere latten ingehaakt worden. Denk eraan dat de inkepingen allemaal aan de bovenkant van de draaglat komen, want anders steunen die andere latten niet op de draaglat aan de muur.

Figuur 3 laat zien hoe het frame is opgebouwd. De dunne balken moeten aan de bovenkant geplaatst worden en de draaglatten hebben een inkeping aan de bovenkant, behalve wanneer er twee draaglatten aan elkaar gehaakt zijn, dan moet natuurlijk één van de twee latten een inkeping aan de onderzijde hebben.

Figuur 3a laat de inkepingen zien, figuur 3b hoe de latten in elkaar gehaakt worden en in figuur 3c is het resultaat te zien nadat de latten in elkaar gehaakt en met houtlijm aan elkaar gelijmd zijn.

RJ-03.gif
Afbeelding: 05
De constructie van het frame
Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)


Stroken

Wanneer de onderbouw gereed is, kunnen de stroken gelegd worden waar later het spoor op komt te liggen. Dit is een precies werkje, want de steunlatten moeten precies de juiste lengte hebben én op de juiste hoogte worden gemonteerd. Bovendien ligt er niet altijd een ondersteuning direct onder de stroken, hierdoor zullen de bogen in het houtwerk soms de verkeerde lengte hebben.

RJ-04.gif
Afbeelding: 06
De bevestiging van de stroken
Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)

Figuur 4a en figuur 4b laten zien hoe de stroken aan het frame gemonteerd kunnen worden. Duidelijk is dat dit ook een erg simpele constructie is:

  • de letter a geeft een balk van het onderframe aan;
  • de letter b geeft het steunlatje aan;
  • de letter c geeft de strook aan;
  • het cijfer 1 geeft aan waar schroeven (door het steunlatje heen) in de balk van het onderframe worden geschroefd;
  • het cijfer 2 geeft aan waar dunne lange spijkertjes met kop worden geplaatst;
  • gebruik geen schroeven in verband met het splijten van het hout. Let op! Dit splijten kan ook optreden bij het gebruik van spijkers. Bij schroeven moet een gaatje met een 1,5 mm dunner boortje dan de dikte van de schroef voorgeboord worden. Splijt het hout bijspijkeren, dan verdient het aanbeveling om ook telkens een gaatje voor te boren;
  • het cijfer 3 geeft aan dat tussen de strook en het steunlatje houtlijm is aangebracht.

De breedte van de stroken

De stroken worden gemaakt van 6 mm dik populierentriplex. Een dikte van vier mm is voor deze toepassing te weinig, want dan zakt de strook te veel door. Dikkere plaat is beter, maar duurder.

De breedte van de strook hangt natuurlijk af van het aantal sporen dat er op komt te liggen. Dat kan zijn (enkelspoor) of twee sporen (dubbelspoor) of een compleet rangeerterrein. De breedte van een strook voor enkelspoor is in de schaal 1:87 (schaal H0) ongeveer 100 mm. Voor dubbel-spoor moet worden gerekend op 150 mm.

RJ-05.gif
Afbeelding: 07
De plaatsing van de stroken
Tekening gemaakt door: Robert-Jan (RJ)


Het verbinden van stroken

De modelbaan wordt opgebouwd uit meerdere stroken en deze moeten natuurlijk met elkaar worden verbonden. Een simpele oplossing: onder het uiteinde van een strook een stukje triplex lijmen met houtlijm (zie figuur 5a). Het stukje triplex steekt een stukje uit, zodat de andere strook daar weer op gelijmd kan worden (zie figuur 5b). Aanklemmen met een lijmklem en wachten tot de lijm uitgehard is.

Bij het maken van verticale overgangen moet er op gelet worden dat er geen knikken ontstaan, zie het artikel Hellingen/klimspiralen.


RJ-06.jpg Info onderbouw 1 1.jpg
Afbeelding: 08 Afbeelding: 09
De koppeling van de stroken Een ander voorbeeld
Foto gemaakt door: Robert-Jan (RJ) Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Meer informatie

Encyclopedie:
Externe websites:
Styrofoam of blauwe Roofmate.
Styrofoam of blauwe Roofmate.
(OMBC).



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 8 mrt 2023 12:15 (UTC)