Persoonlijke instellingen

Servo-aansturing

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom


Op de modelspoorbaan is goed gebruik te maken van modelbouwservo's voor bijvoorbeeld wisselaandrijving, het openen van de deuren van een lokloods, of voor het bedienen van overwegbomen. Dit artikel beschrijft verschillende mogelijkheden van een servo-aansturing.

Servo of servomotor?

Een (modelbouw)servo is geen servomotor. Een servomotor is een geheel ander apparaat, dat ook vele malen duurder is. Een servomotor wordt in de industrie gebruikt op 24 of 230 volt (via de dure besturingskast). De werking van de servomotor is enigszins vergelijkbaar met een stappenmotor. Zou het al lukken zo een servomotor aan een wissel te koppelen, dan draait de servomotor (al bij het eerste inschakelen), het hele wissel aan gort! En nog een probleem; er is geen enkele wisseldecoder die een echte servomotor aan kan sturen. Dat lukt met modelbouwservo's een heel stuk beter.

Aanstuurmethoden

Voor het aansturen van servo's is o.a. gebruik te maken van het NE555 timer IC. Met een paar extra onderdelen kan hiermee een stuurpulsgenerator worden gebouwd. De spanningsregelaar 7805 zorgt voor de stabiele voeding van de servotester en de servo. De aansluitingen van beide IC's zijn aangegeven in afbeelding 01.

Componenten aansluiting-01.jpg
Afbeelding: 01
Componenten aansluiting
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom

Afbeelding 02 geeft het schema van een eenvoudige servotester met deze componenten.

Met het schema in afbeelding 03 kan de servo in twee van te voren instelbare posities worden gezet, afhankelijk van de stand van schakelaar S1. Deze schakeling kan prima toegepast worden als wisselaandrijving.

NE555 Servo-tester04.gif NE555 Servo-tester05.GIF
Afbeelding: 02 Afbeelding: 03
Eenvoudige servotester Aangepaste servotester
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom Schema gemaakt door: Fred Eikelboom

De stuur-elektronica is ontkoppeld met R3 en C3. C4 is 100 μF. Deze drie componenten vlakken de spanning naar de NE555 extra af, waardoor de NE555 zijn werk naar behoren kan doen.

Met het schema in afbeelding 04 is een complete wisselaandrijving te bouwen, inclusief puntstukpolarisatie. Een bistabiel relais (bijvoorbeeld type HFD3-12-L2 van de Firma HongFa) schakelt de servo en tegelijkertijd wordt de spanning van het puntstuk omgepoold. De aansluitingen 1 en 2 (zie bovenzijde Re1) worden via drukschakelaars of een wisseldecoder op de + (plus) van de 12 Volt voeding aangesloten. De aansluitingen A en B worden op de spoorstaven aangesloten en aansluiting C gaat naar het puntstuk.

NE555 Servo-tester06.GIF
Afbeelding: 04
Aangepaste servotester met bistabiel relais
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom

Met bovenstaande componenten (zie afbeeldingen 2 t/m 4) is geen lange omlooptijd te verwezenlijken.

Tip:
Gebruik voor de NE555 een IC-voetje. Soldeer dit voetje op de print zodat het IC er zo in gestoken kan worden. Mocht de NE555 eventueel defect raken dan kan er zonder solderen een ander exemplaar ingestoken worden.

Let op bij wissels waarbij de wisseltongen elektrisch met het puntstuk verbonden zijn. Bij dit type wissels kan geen gebruik gemaakt worden van een relais voor het ompolen van de spanning op het puntstuk. Daar het relais (Re1) vele malen sneller schakelt dan de wisselaandrijving bestaat namelijk kans op kortsluiting tijdens het omzetten van de wisseltongen. Er moeten dan microschakelaars gebruikt worden die door de arm van de servo geschakeld worden, zodat de wisseltongen precies op tijd spanning met de juiste polariteit krijgen.


Aansturing met aangepaste servotester

Er zijn servotesters te koop, bijv. het bouwpakket 234915 - 8J van Conrad. Ook bij Ali-express worden kant-en-klare goedkope servotesters aangeboden. Met een servotester is heel simpel de servo aan te sturen. Voor meer mogelijkheden is een servotester heel gemakkelijk aan te passen.

Servo tester-Conrad-01.jpg Servo tester-Conrad-02.jpg Servo tester-Conrad-03.jpg
Afbeelding: 04 Afbeelding: 05 Afbeelding: 06
Standaard tester Aangepaste tester Tester met schakelaar
Foto gemaakt door: André van Loe Foto gemaakt door: André van Loe Foto gemaakt door: André van Loe

Dat is wat André van Loe gedaan heeft, op het BNLS-forum gaf hij aan hoe. Het is mogelijk om de servo met twee potmeters en een schakelaar twee van te voren ingestelde standen te laten aannemen. De bestaande potmeter is verwijderd en vervangen door twee met een de halve waarde van de originele potentiometer in serie. Over één van de potmeters is een schakelaar gemonteerd. Met de schakelaar wordt de potmeter overbrugd, zodat de servo met de andere potmeter op de ene stand wordt ingesteld. Wanneer de schakelaar onderbroken wordt, gaat de servo naar de andere stand. De beide eindstanden zijn met beide potmeters in te stellen. Hij heeft tevens twee connectoren op het printje gemonteerd, zodat de bedrading snel en eenvoudig aangesloten kan worden, zoals op foto 10 te zien is.


Puntstukpolarisatie

Om het puntstuk van een wissel te polariseren kunnen een paar microswitches worden gemonteerd in de buurt van de servo-arm, zodat in beide eindstanden van de servo een schakelaar omgezet wordt. Deze kan het puntstuk van spanning voorzien met de juiste polariteit. Hiervoor moet een bevestigingsplaatje worden gemaakt, of gekocht met daarop gemonteerde eindschakelaars.


Zie "Externe websites" voor kant-en-klare servotesters.


Meer informatie

Encyclopedie:
Beneluxspoor.net-forum:
over servo's
Externe websites:
Servo-tester.
Hongfa Latch-relais.
Zeer veel gegevens van allerlei merken.
Servo aanstuurmethoden (Geert Giebens).
Servo besturing.


Referenties



Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
Contact met de redactie: Contact met de redactie 

Laatste wijziging: 21 jan 2024 11:28 (CET)