Persoonlijke instellingen

Overige masten en portalen: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k (link toeg.)
 
(37 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
__NOTOC__
 
 
{{Koptekst
 
{{Koptekst
−
|Vorige= E09.03.03 - Gotische bogen
+
|Vorige= Gotische bogen
−
|Volgende= E09.03.05 - De HSL-Zuid
+
|Volgende= De HSL-Zuid
 +
|VorigeMenu= Masten en portalen
 
|Auteur= Hans van de Burgt  
 
|Auteur= Hans van de Burgt  
−
|Niveau= Beginner
 
−
|Aantalwoorden= 00000
 
−
|Aantalplaatjes= 05
 
−
|Aantalfilmpjes= 00
 
 
}}
 
}}
−
=== Drie-scharnierportaal uit 1934 - 1935 ===
+
{{Inhoudsopgave|Klein}}
−
Bij de elektrificatie van de Lijn Schiedam — Hoek van Holland werd in de jaren 1934-1935 een bijzonder fraai ogende constructie toegepast, het zogenaamde 'drie-scharnierportaal'. Het werd ontwikkeld in verband met de slappe ondergrond. De funderingen werden onderling gekoppeld met een zogenaamde koppelstaaf. Helaas zijn deze portalen in de 'jaren 80' gesloopt en vervangen door DIN-portalen.
+
=== Drie-scharnierportaal uit 1934—1935 ===
 +
Bij de [[Woorden - E#Elektrificatie|elektrificatie]] van de Lijn Schiedam — Hoek van Holland werd in de jaren 1934-1935 een bijzonder fraai ogende constructie toegepast, het zogenaamde "drie-scharnier[[Woorden - P#Portaal|portaal]]". Het werd ontwikkeld in verband met de slappe ondergrond. De [[Woorden - F#Fundering|fundering]]en werden onderling overdwars gekoppeld met een zogenaamde koppelstaaf. Helaas zijn deze portalen in de jaren'80 gesloopt en vervangen door [[Woorden - D#DIN.|DIN]]-portalen.
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= HO-Schiedam.png
 
|Bestand= HO-Schiedam.png
 
|Grootte= Zeer Groot
 
|Grootte= Zeer Groot
−
|Volgnummer= E09.03.04-01
+
|Volgnummer= 01
 
|Omschrijving= Drie-scharnierportaal
 
|Omschrijving= Drie-scharnierportaal
 
|Type= Tekening
 
|Type= Tekening
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
}}
 
}}
−
 
+
=== Het drie-scharnierportaal in model ===
−
 
+
{{Afbeelding
 +
|Bestand= DSC_0040_4.jpg
 +
|Volgnummer= 02
 +
|Grootte= Normaal
 +
|Omschrijving= Bouwpakket van drie-scharnier portaal voor schaal H0
 +
|Maker= Wim Mesu
 +
}}
 +
Wim Mesu levert de drie-scharnier portalen voor [[Schalen|schaal H0]] (zie: afbeelding 02) (zie: [[#Meer informatie|"Meer informatie"]]).
 
=== Brabantse betonportalen ===
 
=== Brabantse betonportalen ===
−
In het vorige artikel werd uitvoerig stil gestaan bij de Gotische bogen, ook wel drie-scharnierportalen genoemd. Na de oorlog werd voornamelijk in Noord-Brabant een nieuw type ontwikkeld, het gewapende betonportaal. Op de trajecten Breda — Dordrecht — Boxtel (1950) en Eindhoven — Helmond — Venlo (1956) zijn deze portalen nog steeds in gebruik.
+
In het vorige artikel werd uitvoerig stil gestaan bij de Gotische bogen, ook wel drie-scharnierportalen genoemd. Na de oorlog werd voornamelijk in Noord-Brabant een nieuw type ontwikkeld, het gewapende [[Woorden - B#Beton|beton]]portaal. Op de trajecten Breda — Dordrecht — Boxtel (1950) en Eindhoven — Helmond — Venlo (1956) zijn deze portalen nog steeds in gebruik.
  
−
De palen werden gemaakt van zogenaamd 'slingerbeton'. Soortgelijke palen werden voorheen ook gebruikt voor de bovenleiding van diverse interlokale tramlijnen. Omdat deze palen in Arkel werden vervaardigd, worden ze ook wel 'Arkelpalen' genoemd. De betonportalen kenmerken zich door een licht gebogen bovenbalk met trekstang. De palen vertoonden de neiging tot scheuren, maar hadden wel het grote voordeel dat ze geen schilderwerk vereisten.
+
De palen werden gemaakt van zogenaamd [[Woorden - S#Slingerbeton|slingerbeton]]. Soortgelijke palen werden voorheen ook gebruikt voor de bovenleiding van diverse interlokale tramlijnen. Omdat deze palen in Arkel werden vervaardigd, worden ze ook wel "Arkelpalen" genoemd. De betonportalen kenmerken zich door een licht gebogen bovenbalk met trekstang. De palen vertoonden de neiging tot scheuren, maar hadden wel het grote voordeel dat ze geen schilderwerk vereisten.
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= H0-Brabant.png
 
|Bestand= H0-Brabant.png
 
|Grootte= Zeer Groot
 
|Grootte= Zeer Groot
−
|Volgnummer= E09.03.04-02
+
|Volgnummer= 03
 
|Omschrijving= Brabantse betonportaal (Arkelpaal)
 
|Omschrijving= Brabantse betonportaal (Arkelpaal)
 
|Type= Tekening
 
|Type= Tekening
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
}}
 
}}
−
 
−
 
 
=== Betonportalen Oost-Nederland ===
 
=== Betonportalen Oost-Nederland ===
−
In 1951 werden de Lijnen ten Oosten en Noorden van Amersfoort, de Lijn Arnhem — Zwolle en de Lijn Nijmegen — Wijchen voorzien van portalen van voorgespannen beton. Een techniek die ook werd toegepast in de bruggenbouw. De palen bestaan uit een omgekeerde V-vorm, de bovenbalk bestaat uit een omgekeerde U-vormige ligger.  
+
In 1951 werden de Lijnen ten Oosten en Noorden van Amersfoort, de Lijn Arnhem &mdash; Zwolle en de Lijn Nijmegen &mdash; Wijchen voorzien van portalen van voorgespannen [[Woorden - B#Beton|beton]]. Een techniek die ook werd toegepast in de bruggenbouw. De palen bestaan uit een omgekeerde V-vorm, de bovenbalk bestaat uit een omgekeerde U-vormige [[Woorden - B#Bovenligger|bovenligger]].<br>Betonnen palen en -balken bleken een groot nadeel te hebben. Onder invloed van weer-en-wind kon het beton beschadigd raken, waardoor de betonwapening bloot kwam te liggen. Deze gaat dan roesten, en [[Woorden - R#Roest|roest]] zet uit, zeker bij [[Woorden - V#Voorgespannen beton|voorgespannen beton]] (dit verweringsproces noemt men: [[Woorden - B#Betonrot|betonrot]]). Als gevolg daarvan zijn de [[Woorden - B#Bovenligger|bovenliggers]] soms vervangen door een normale [[Woorden - D#DIN.|DIN]]-balk.
−
Betonnen palen en -balken bleken een groot nadeel te hebben. Onder invloed van weer-en-wind kon het beton beschadigd raken, waardoor de betonwapening bloot kwam te liggen. Deze gaat dan roesten, en roest zet uit, zeker bij voorgespannen beton (dit verweringsproces noemt men: 'betonrot'). Als gevolg daarvan zijn de bovenliggers soms vervangen door een normale DIN-balk.
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= H0-Veluwe.png
 
|Bestand= H0-Veluwe.png
 
|Grootte= Zeer Groot
 
|Grootte= Zeer Groot
−
|Volgnummer= E09.03.04-03
+
|Volgnummer= 04
 
|Omschrijving= Betonportaal uit voorgespannen beton
 
|Omschrijving= Betonportaal uit voorgespannen beton
 
|Type= Tekening
 
|Type= Tekening
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
}}
 
}}
−
+
De zeer filigraan uitgevoerde masten zijn moeilijk zelf te maken, anders dan met behulp van de etstechnieken zoals besproken in het artikel [[Etsen van messing]]. Als alternatief kunnen we gebruik maken van de masten (cat.nr. 4120) van Viessmann. Hiervoor hebben we per [[Woorden - P#Portaal|portaal]] twee van deze masten nodig. Van beide masten moet het moderne uithouderpakket verwijderd worden. Vervolgens verbinden we de masten onderling met een messing kokerprofiel van 0,25 mm &times; 0,25 mm.
−
De zeer filigraan uitgevoerde masten zijn moeilijk zelf te maken, anders dan met behulp van de etstechnieken zoals besproken in het artikel [[E11.09 - Etsen van messing|Etsen van messing]]. Als alternatief kunt u gebruik maken van de masten (cat.nr. 4120) van Viessmann. Hiervoor hebt u per portaal twee van deze masten nodig. Van beide masten moet het moderne uitleggerpakket verwijderd worden. Vervolgens verbindt u de masten onderling met een messing kokerprofiel van 0,25 mm &times; 0,25 mm.
 
−
 
 
−
U mist dan wel de fraaie 'zigzag'-constructie van het grote voorbeeld (Zie hiervoor het artikel [[E09.05 - Zelfbouw bovenleidingsystemen|Zelfbouw bovenleidingsystemen]]).<br />
 
−
Om het beeld compleet te maken, geeft u masten en bovenligger een betonkleurtje.
 
−
 
 
  
 +
We missen dan wel de fraaie zigzag-constructie van het grote voorbeeld (Zie hiervoor het artikel [[Zelfbouw bovenleidingsystemen]].<br />
 +
Om het beeld compleet te maken, geven we masten en bovenligger een [[Woorden - B#Beton|beton]]kleurtje.
 
=== Kokerbalkportaal ===
 
=== Kokerbalkportaal ===
−
Op Emplacementen en bij Stations moeten vaak drie- , vier- of nog meer sporen overspannen worden met bovenleidinginstallaties. Voor de Tweede Wereldoorlog werden daarvoor in de regel draadjukken gebruikt. Deze draadjukken bestonden uit zeer zware palen welke aan de buitenzijde van de sporen werden geplaatst. In Utrecht werden palen gebruikt van wel 22 meter hoog, die een slordige 75 meter konden overbruggen. Soms kan men deze palen nog terugvinden als lichtmasten.
+
Op [[Woorden - E#Emplacement|emplacementen]] en bij stations moeten vaak drie-, vier- of nog meer sporen overspannen worden met bovenleidinginstallaties. Voor de Tweede Wereldoorlog werden daarvoor in de regel draadjukken gebruikt. Deze draadjukken bestonden uit zeer zware palen, die aan de buitenzijde van de sporen werden geplaatst. In Utrecht werden [[Woorden - V#Vakwerkmast|vakwerkmasten]] gebruikt van circa 14 meter hoog, die een slordige 75 meter konden overbruggen. Soms kan men deze palen/masten nog terugvinden als lichtmasten.
  
 
Na de oorlog werden de draadjukken meer-en-meer vervangen door kokerbalkportalen. Deze komen in twee basisvormen voor:
 
Na de oorlog werden de draadjukken meer-en-meer vervangen door kokerbalkportalen. Deze komen in twee basisvormen voor:
−
* met de draagkabel bovenlangs
+
* met de draagkabel bovenlangs;
−
* met de draagkabel onderlangs
+
* met de draagkabel onderlangs.
−
 
 
 
De laatste, veel zwaarder uitgevoerde vorm, is onder andere te zien op het (vernieuwde) emplacement van het Centraal Station te Eindhoven.
 
De laatste, veel zwaarder uitgevoerde vorm, is onder andere te zien op het (vernieuwde) emplacement van het Centraal Station te Eindhoven.
  
−
In onderstaande schaaltekeningen staan beide typen weergegeven. De maatvoering (gebaseerd op Fleischmann Profi-Rail) vraagt hier om een compromis. De zigzagconstructie is zo getekend dat deze 'in lijn' ligt met het midden van het spoor en de isolator van de draagkabel. Bij de railgeometrie van andere modelspoorfabrikanten, moet het zigzagpatroon dus eigenlijk aangepast worden.
+
In onderstaande schaaltekeningen staan beide typen weergegeven. De maatvoering (gebaseerd op Fleischmann Profi-Rail) vraagt hier om een compromis. De zigzagconstructie is zo getekend dat deze in lijn ligt met het midden van het spoor en de isolator van de [[Woorden - D#Draagkabel|draagkabel]]. Bij de [[Railgeometrie|railgeometrie]] van andere modelspoorfabrikanten, moet het zigzagpatroon dus eigenlijk aangepast worden.
  
−
De kokerbalkconstructie met de draagkabel bovenlangs (zie tekening E09.03.04-04), is vaak te zien in de groene kleurstelling. Dat is niet het geval bij de kokerbalkconstructie onderlangs (zie tekening E09.03.04-05). Die ziet men uitsluitend in gegalvaniseerde vorm.
+
De kokerbalkconstructie met de draagkabel bovenlangs (zie tekening 05), is vaak te zien in de groene kleurstelling. Dat is niet het geval bij de kokerbalkconstructie onderlangs (zie tekening 06). Die ziet men uitsluitend in gegalvaniseerde vorm.
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= Kokerbalk-A.png
 
|Bestand= Kokerbalk-A.png
 
|Grootte= 700px
 
|Grootte= 700px
−
|Volgnummer= E09.03.04-04
+
|Volgnummer= 05
 
|Omschrijving= Kokerbalk met de draagkabel bovenlangs
 
|Omschrijving= Kokerbalk met de draagkabel bovenlangs
 
|Type= Tekening
 
|Type= Tekening
Regel 76: Regel 73:
 
|Bestand= Kokerbalk-B.png
 
|Bestand= Kokerbalk-B.png
 
|Grootte= 700px
 
|Grootte= 700px
−
|Volgnummer= E09.03.04-05
+
|Volgnummer= 06
 
|Omschrijving= Kokerbalk met de draagkabel onderlangs
 
|Omschrijving= Kokerbalk met de draagkabel onderlangs
 
|Type= Tekening
 
|Type= Tekening
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
|Maker= Hans van de Burgt
 
}}
 
}}
−
 
+
{{Linkssectie begin
 +
|Box= AlleenInfo
 +
}}
 +
{{Linkssectie tussenkop
 +
|Koptekst= Encyclopedie:
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Etsen van messing
 +
|Linknaam= Etsen van messing
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Masten en portalen
 +
|Linknaam= Masten en portalen
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Modelbaannormen NEM/MOROP, NMRA en RCN
 +
|Linknaam= Modelbaannormen NEM/MOROP, NMRA en RCN
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Onderstations
 +
|Linknaam= Onderstations
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Zelfbouw bovenleidingsystemen
 +
|Linknaam= Zelfbouw bovenleidingsystemen
 +
}}
 +
{{Linkssectie scheiding}}
 +
{{Linkssectie tussenkop
 +
|Koptekst= Beneluxspoor.net:
 +
}}
 +
{{Link Forum-Meerkeuze
 +
|Volgnr = 158
 +
|ExtraInfo= Over drie-scharnier portalen van Wim Mesu voor schaal H0.
 +
}}
 +
{{Linkssectie einde
 +
}}
 
{{Voettekst
 
{{Voettekst
−
|Vorige= E09.03.03 - Gotische bogen
+
|Vorige= Gotische bogen
−
|Volgende= E09.03.05 - De HSL-Zuid
+
|Volgende= De HSL-Zuid
−
}}
+
|VorigeMenu= Masten en portalen
 +
}}{| width= "100%"
 +
|- valign= "top"
 +
! scope= "row" width="70%" |
 +
| <small>Laatste wijziging: 10 jan 2025 11:13 (CET)</small>
 +
|}
 
[[Categorie: Alles|O]]
 
[[Categorie: Alles|O]]
 
[[Categorie: Artikel|Overige masten en portalen]]
 
[[Categorie: Artikel|Overige masten en portalen]]
−
[[Categorie: Spoorwegbouw|O]]
 
 
[[Categorie: Bovenleiding|O]]
 
[[Categorie: Bovenleiding|O]]
 +
[[Categorie: Normen|O]]
 
[[Categorie: Scenery|O]]
 
[[Categorie: Scenery|O]]
 +
[[Categorie: Spoorwegbouw|O]]
 +
[[Categorie: Technieken|O]]
 
[[Categorie: Hans van de Burgt|O]]
 
[[Categorie: Hans van de Burgt|O]]

Huidige versie van 10 jan 2025 om 12:13

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt

Drie-scharnierportaal uit 1934—1935

Bij de elektrificatie van de Lijn Schiedam — Hoek van Holland werd in de jaren 1934-1935 een bijzonder fraai ogende constructie toegepast, het zogenaamde "drie-scharnierportaal". Het werd ontwikkeld in verband met de slappe ondergrond. De funderingen werden onderling overdwars gekoppeld met een zogenaamde koppelstaaf. Helaas zijn deze portalen in de jaren'80 gesloopt en vervangen door DIN-portalen.

Zeer Groot
Afbeelding: 01
Drie-scharnierportaal
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt

Het drie-scharnierportaal in model

DSC 0040 4.jpg
Afbeelding: 02
Bouwpakket van drie-scharnier portaal voor schaal H0
Foto gemaakt door: Wim Mesu

Wim Mesu levert de drie-scharnier portalen voor schaal H0 (zie: afbeelding 02) (zie: "Meer informatie").

Brabantse betonportalen

In het vorige artikel werd uitvoerig stil gestaan bij de Gotische bogen, ook wel drie-scharnierportalen genoemd. Na de oorlog werd voornamelijk in Noord-Brabant een nieuw type ontwikkeld, het gewapende betonportaal. Op de trajecten Breda — Dordrecht — Boxtel (1950) en Eindhoven — Helmond — Venlo (1956) zijn deze portalen nog steeds in gebruik.

De palen werden gemaakt van zogenaamd slingerbeton. Soortgelijke palen werden voorheen ook gebruikt voor de bovenleiding van diverse interlokale tramlijnen. Omdat deze palen in Arkel werden vervaardigd, worden ze ook wel "Arkelpalen" genoemd. De betonportalen kenmerken zich door een licht gebogen bovenbalk met trekstang. De palen vertoonden de neiging tot scheuren, maar hadden wel het grote voordeel dat ze geen schilderwerk vereisten.

Zeer Groot
Afbeelding: 03
Brabantse betonportaal (Arkelpaal)
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt

Betonportalen Oost-Nederland

In 1951 werden de Lijnen ten Oosten en Noorden van Amersfoort, de Lijn Arnhem — Zwolle en de Lijn Nijmegen — Wijchen voorzien van portalen van voorgespannen beton. Een techniek die ook werd toegepast in de bruggenbouw. De palen bestaan uit een omgekeerde V-vorm, de bovenbalk bestaat uit een omgekeerde U-vormige bovenligger.
Betonnen palen en -balken bleken een groot nadeel te hebben. Onder invloed van weer-en-wind kon het beton beschadigd raken, waardoor de betonwapening bloot kwam te liggen. Deze gaat dan roesten, en roest zet uit, zeker bij voorgespannen beton (dit verweringsproces noemt men: betonrot). Als gevolg daarvan zijn de bovenliggers soms vervangen door een normale DIN-balk.

Zeer Groot
Afbeelding: 04
Betonportaal uit voorgespannen beton
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt

De zeer filigraan uitgevoerde masten zijn moeilijk zelf te maken, anders dan met behulp van de etstechnieken zoals besproken in het artikel Etsen van messing. Als alternatief kunnen we gebruik maken van de masten (cat.nr. 4120) van Viessmann. Hiervoor hebben we per portaal twee van deze masten nodig. Van beide masten moet het moderne uithouderpakket verwijderd worden. Vervolgens verbinden we de masten onderling met een messing kokerprofiel van 0,25 mm × 0,25 mm.

We missen dan wel de fraaie zigzag-constructie van het grote voorbeeld (Zie hiervoor het artikel Zelfbouw bovenleidingsystemen.
Om het beeld compleet te maken, geven we masten en bovenligger een betonkleurtje.

Kokerbalkportaal

Op emplacementen en bij stations moeten vaak drie-, vier- of nog meer sporen overspannen worden met bovenleidinginstallaties. Voor de Tweede Wereldoorlog werden daarvoor in de regel draadjukken gebruikt. Deze draadjukken bestonden uit zeer zware palen, die aan de buitenzijde van de sporen werden geplaatst. In Utrecht werden vakwerkmasten gebruikt van circa 14 meter hoog, die een slordige 75 meter konden overbruggen. Soms kan men deze palen/masten nog terugvinden als lichtmasten.

Na de oorlog werden de draadjukken meer-en-meer vervangen door kokerbalkportalen. Deze komen in twee basisvormen voor:

  • met de draagkabel bovenlangs;
  • met de draagkabel onderlangs.

De laatste, veel zwaarder uitgevoerde vorm, is onder andere te zien op het (vernieuwde) emplacement van het Centraal Station te Eindhoven.

In onderstaande schaaltekeningen staan beide typen weergegeven. De maatvoering (gebaseerd op Fleischmann Profi-Rail) vraagt hier om een compromis. De zigzagconstructie is zo getekend dat deze in lijn ligt met het midden van het spoor en de isolator van de draagkabel. Bij de railgeometrie van andere modelspoorfabrikanten, moet het zigzagpatroon dus eigenlijk aangepast worden.

De kokerbalkconstructie met de draagkabel bovenlangs (zie tekening 05), is vaak te zien in de groene kleurstelling. Dat is niet het geval bij de kokerbalkconstructie onderlangs (zie tekening 06). Die ziet men uitsluitend in gegalvaniseerde vorm.

Kokerbalk-A.png
Afbeelding: 05
Kokerbalk met de draagkabel bovenlangs
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt


Kokerbalk-B.png
Afbeelding: 06
Kokerbalk met de draagkabel onderlangs
Tekening gemaakt door: Hans van de Burgt

Meer informatie

Encyclopedie:
Beneluxspoor.net:
Over drie-scharnier portalen van Wim Mesu voor schaal H0.


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 10 jan 2025 11:13 (CET)
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Overige_masten_en_portalen&oldid=53510"