|
|
Overwegen grootspoor: verschil tussen versiesUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Huidige versie van 21 nov 2024 om 12:36
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts - Bewerkt door Fred Eikelboom - Update door Fred Eikelboom
In dit artikel worden de overwegen bij het grootspoor behandeld. Wanneer we het spoor willen kruisen, kunnen we dat "gelijkvloers" of "ongelijkvloers" doen. "Ongelijkvloers" is het passeren van het spoor door een viaduct (brug) of tunnel te gebruiken. "Gelijkvloers" is het passeren op gelijk niveau met het spoor via een spoorwegovergang of overweg. VormenEen overweg kan "onbeveiligd" of "beveiligd" zijn, ook worden wel de termen "onbewaakt" en "bewaakt" gebruikt. Het hangt er van af of er maatregelen zijn genomen om bij de overweg aan te geven dat het veilig is om de spoorweg te kruisen.
Onbeveiligde overwegenDe eerste overwegen in Nederland waren allemaal beveiligde overwegen. Dit was voorgeschreven in de eerste Spoorwegwet van Nederland. De wet schreef voor, dat de hoofdspoorwegen afgesloten moesten zijn. Dus werden alle overwegen/overgangen uitgevoerd met hekken en bomen, die door overwegwachters werden bediend, zie afbeeldingen 01 en 02. Door een wetswijziging in 1922, werd het mogelijk om in de hoofdspoorwegen ook onbewaakte overwegen te hebben.
Een onbewaakte overweg wordt alleen maar gemarkeerd door een aantal hekken en een tweetal palen met "Andreaskruisen". Bij "enkelspoor" is er maar één Andreaskruis aan de paal gemonteerd, en bij twee- en meer sporen zijn twee Andreaskruisen aan de paal gemonteerd, die gedeeltelijk in elkaar gevlochten zijn c.q. elkaar gedeeltelijk overlappen. In spoorjargon wordt een onbeveiligde overweg aangeduid met "NABO". Tegenwoordig komen er geen onbeveiligde overwegen meer bij. De meesten worden "gedoogd" en worden, indien mogelijk, opgeheven en gesloten. Als er toch veel gebruik van een onbeveiligde overweg wordt gemaakt, dan is ombouw naar een "AHOB" of mini-"AHOB" aan de orde. Beveiligde overwegenDeze komen we in diverse vormen tegen. Van typen met alléén lichten (=lampen) of leds tot geheel gesloten door middel van bomen en hekken. Categorie: Niet afgesloten overwegDeze categorie kent een aantal soorten installaties: Automatische KnipperLamp Installatie ("AKLI")
Door de wetswijziging van 1922 werd het mogelijk dat onbewaakte overwegen ook bij de hoofdspoorwegen voorkomen. Daardoor nam het aantal ongelukken toe. Daarop is in 1929 besloten tot het beveiligen van diverse overwegen met zogenaamde "knipperlamp-installaties". Deze voorlopers van de "Automatische Knipperlicht Installatie" ("AKI") waren, voor die tijd, geavanceerde toestellen. De installatie toonde drie beelden:
Automatische Knipperlicht Installatie ("AKI")Evoluering tot Automatische Knipperlicht Installatie("AKI")
De "knipperlampinstallaties" ("AKLI's") zijn geëvolueerd tot de huidige "Automatische Knipperlicht Installatie" ("AKI") met twee rode knipperlichten en bellen als waarschuwing dat er een trein aankomt. De "AKI" heeft de volgende beelden:
De drie de lampen zijn aan beide zijden van de "AKI" aangebracht. Daardoor ziet men aan beide zijden van de overweg de lampen oplichten. Het knipperen van de lampen werd bij de eerste uitvoeringen geregeld d.m.v. een kwikschakelaar. Dit was een U-vormig buisje, waarin zich kwik bevond. Aan het ene uiteinde van de buis bevond zich gas dat verwarmd werd, en waardoor het kwik aan het schommelen werd gebracht, aan het andere uiteinde maakte het kwik door de schommelingen contact en daarna daalde het kwik weer, waardoor het contact onderbroken werd. Deze kwikknipperinstallaties hebben tot 2006/2007 dienst gedaan. De nieuwere uitvoeringen werden voorzien van relais voor de besturing. Verschijningsvormen De "AKI" is er in een aantal verschijningsvormen. De eerste "AKI,s" hadden per lamp een afzonderlijke anti-verblindingskap. In latere jaren zijn de afzonderlijke kappen vervangen door een groot scherm in de vorm van een driehoek met afgeronde hoeken. Ombouwprogramma Tegenwoordig zijn er geen openbare overwegen meer die zijn voorzien een "AKI". Deze zijn allemaal omgebouwd naar een overweg met bomen, een mini-"AHOB" of een normale "AHOB". De laatste "AKI" is in 2006 omgebouwd. Waarschuwingsinstallatie Landelijke Overwegen ("WILO")
Deze installatie is alleen in gebruik bij particuliere overwegen. Dit zijn overwegen die toegang verschaffen tot boerderijen of landerijen die aan het spoor liggen. De installatie bestaat uit twee lampen. Een witte lamp die knippert, ten teken dat het veilig is, en een rode lamp die knippert, ten teken dat het onveilig is. De installatie staat aan weerszijden van de overweg. Waarschuwings Installatie DienstOverpad ("WIDO")
Deze installatie komt alleen voor op stations en emplacementen. De installatie bestaat uit twee witte lampen, die continu branden. Bij het instellen van een rijweg (dus de machinist heeft een veilig sein) die over de overweg leidt, zullen de lampen om-en-om gaan knipperen. Het dienstoverpad mag alleen door spoorwegpersoneel worden gebruikt. Waarschuwingsinstallatie UitzichtBelemmerende Objecten ("WUBO")
De "WUBO"-installatie komt alleen voor op stations en emplacementen. De installatie bestaat uit twee witte lampen, die continu branden. Bij het instellen van een rijweg (dus de machinist heeft een veilig sein) die over de overweg leidt, zullen de lampen om-en-om gaan knipperen. Het dienstoverpad mag alleen door spoorwegpersoneel worden gebruikt. Categorie: Afgesloten overwegOnder deze categorie vallen alle installaties die de overweg beveiligen met afsluitbare bomen en/of hekken. Elektrisch Bediende Overweg ("EBO")
Dit zijn overwegen die vanuit een seinhuis of door de treindienstleider bediend worden. Deze vorm komt meestal alleen voor op plaatsen waar een automatische installatie niet, of bijna niet, toe te passen is. Eén van de plaatsen waar deze vorm van overweg nog voorkomt is Zutphen. De Elektrisch Bediende Overweg ("EBO") sluit meestal de gehele weg af. Automatische Halve OverwegBomen ("AHOB")Dit is de meest voorkomende overweg-installatie in Nederland. Bij gesloten toestand komen de bomen tot halverwege de weg. Zodoende kunnen voertuigen die gedurende het dicht gaan van de bomen op de overweg rijden, niet ingesloten raken. De "AHOB" (zie: "Meer informatie") bestaat in zeer veel varianten. Naast bomen voor de wegen, zijn er tegenwoordig ook veel installaties die bomen voor de voetgangers hebben.
Mini-"AHOB"De laatste jaren zijn er veel "AHOB,s" bijgekomen. Dit komt door het ombouwprogramma van "AKI" naar "AHOB". Doordat veel "AKI"'s in de buitengebieden staan, en meestal niet aan de breedste wegen, is voor het ombouwprogramma een aparte "AHOB" ontwikkeld: de "Mini-AHOB" (zie: "Meer informatie"). Deze heeft korte overwegbomen en deze staan in geopende toestand onder een kleine hoek om de zichtbaarheid te vergroten. Automatische Dubbele OverwegBomen ("ADOB")Om te voorkomen dat automobilisten tussen de halve bomen van een "AHOB" door kunnen slalommen, is de "ADOB" ontwikkeld.
Bij gesloten toestand sluiten de bomen de hele weg af. Om botsingen tussen trein en wegvoertuigen te vermijden is de overweg uitgerust met een radarsysteem en detectielussen in het wegdek. Als één van deze systemen ingesloten verkeer waarneemt, gaat de betreffende uitrijboom later dicht, zodat het voertuig nog van de overweg af kan. Behalve de rode lampen hingen er ook oranje lampen (tussen de rode), die 37 seconden voor de passage van de trein enkele seconden brandden, waarna de rode lampen om-en-om gingen knipperen. "MeBeLa"Mechanisch Bedienbaar Landhek. Speciaal ontworpen voor particuliere spoorwegovergangen. Zie ook: mebela. Automatisch of bediend?Tegenwoordig worden bijna alle overwegen automatisch bediend. Bij overwegen dicht bij stations, worden speciale schakelingen (zogenaamde "stop-door-schakeling") gebruikt om de overweg niet te lang van te voren dicht te laten gaan. Op locaties waar zeer veel sporen liggen en/of heel druk verkeer is, wordt de overweg handmatig bediend. Meer informatie
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
