Woorden - I: verschil tussen versies

Versie van 1 jan 2025 om 12:48

Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net

Woord of afkorting: Zoeken op deze pagina: CTRL + F.

I.

Elektrische stroomsterkte wordt doorgaans weergegeven met de letter I, van intensiteit'. "I" is dus het symbool voor stroom, aangeduidt met "ampère" (A). Meer over I (stroom).

IBM.

International Business Machines Corporation (IBM, bijgenaamd "Big Blue") is een bedrijf dat bij het grote publiek vooral bekend is vanwege de eerste IBM Personal Computer (PC) in aug 1981. Meer over IBM.

IC.

1. Inter City. Zie: Intercity.
2. (Elektronica); Integrated Circuit. Geïntegreerde schakeling (van het Engelse Integrated Circuit (afgekort: IC)) is de officiële Nederlandse naam, voor wat ook wel foutief een chip wordt genoemd. De chip zit in het IC en is daardoor helemaal niet te zien. Meer over de chip (zie onderaan).

IC-spanningsregelaar

(Elektronica); een spanningsregelaar (Engels: "voltage regulator") is een IC met drie aansluitingen, dat een constante DC (gelijkstroom) uitgangsspanning levert, die bijna onafhankelijk is van de ingangsspanning, de belasting op de uitgang en de temperatuur. Voorbeelden van deze spanningsregelaars zijn de uA7812 en de LM317. Er zijn drie typen IC-spanningsregelaars: lineaire spanningsregelaars, schakelende spanningsregelaars en DC / DC omvormers (DC/DC converters). Er is ook nog een onderscheid te maken tussen de standaard typen en de "Low-dropout"-typen. Bij de "Low-dropout"-versies mag een kleiner spanningsverschil aanwezig zijn tussen de ingang en de uitgang. (3) Meer over de IC-spanningsregelaar.

LET OP!	Waarschuwing Er dient op gelet worden dat de IC-spanningsregelaar voorzien is van een voldoende grote koelplaat, anders kan de regelaar te heet worden en dan grijpt de inwendige beveiliging in en verminderd deze de maximale stroom!

ICE.

Inter City Express. Duitse Hogesnelheidstrein. (3) Meer over ICE.

ICK.

Intercity korte termijn. Type intercityrijtuig dat tussen 2002 en april 2009 werd ingezet door de Nederlandse Spoorwegen. Meer over ICK. (3)

ICM.

Intercitymaterieel. Groepsaanduiding van materieel dat gebruikt werd ten behoeve van Intercitydiensten. (3) Meer over ICM.

ICMm.

Intercitymaterieel met motoraandrijving. Zie: ICM.

ICR.

Intercityrijtuig. (3) Meer over ICR.

ICS.

Zie uitleg: Instandhoudings-Concept Spoorinfra. (2) Meer over ICS.

ICT.

ICT is de afkorting van "informatie- en communicatietechnologie". Zie: IT

IDE.

(Informatica); Integrated Development Environment. Software die een softwareontwikkelaar ondersteunt bij het ontwikkelen van software voor computers. Het bestaat uit een aantal onderdelen die samen een software suite vormen (de zogenaamde "ontwikkelomgeving"). Door de verschillende functies van een ontwikkelomgeving in één programma te combineren, kan tijdwinst worden geboekt, omdat het niet meer nodig is, om voor een volgende stap in het ontwikkelproces een ander programma te gebruiken. Bovendien heeft een IDE over het algemeen een consistente gebruikersinterface, zodat de verschillende gereedschappen gemakkelijker te gebruiken zijn en intuïtiever aangesproken kunnen worden. (3) Meer over IDE.

I_fw.

(Elektronica); staat in de datasheet van componenten. I=stroomsterkte, fw=forward (=voorwaards). De maximale continuestroom in doorlaatrichting van bijvoorbeeld een diode of led.

ILT.

De Inspectie Leefomgeving en Transport, is een agentschap van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het bewaakt en stimuleert de naleving van wet- en regelgeving voor een veilige en duurzame leefomgeving en transport. Dit agentschap is op 1 januari 2012 ontstaan door samenvoeging van de Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) en de VROM-inspectie, nadat beide ministeries waaronder ze vielen, werden samengevoegd onder het Kabinet-Rutte I.

I/O.

(Computertechniek); I/O staat in de computertechniek voor "input/output". Het is de beschrijving van de communicatie tussen (deel)systemen van computers. Tussen mens en computer heet dit een interface. (3) Meer over I/O.

IPE.

IPE is de afkorting van "I-Profiel Europees". Een norm voor stalen profielen/balken. (3) Meer over IPE.

IR.

1. (Grootspoor); InterRegio-trein, in het dagelijkse spraakgebruik: sneltrein. Zie: Interregio.
2. (Elektronica); afkorting van Infrarood. Zie: Infrarood.

IR-led

(Engels) Afkorting van Infra Red-Licht Emitting Diode. Diode die infrarood licht uitstraalt. Dit licht is niet zichtbaar voor het menselijke oog. Meer over de led

IRM.

DD-IRM. Dubbeldeks Inter Regio materieel. De voorloper van de DD-IRM was de DD-AR. Meer over DD-IRM. (3) Zie ook het artikel over IRM.

IRSE.

(Engels); Institution of Railway Signal Engineers. Meer over IRSE

ISC.

Ingegoten Spoorstaaf Constructie. Bovenbouwconstructie waarbij de spoorstaven in twee goten liggen en worden ondersteund en gefixeerd door een elastische kunststof gietmassa. (2) Meer over ISC.

IT.

(Computertechniek); IT is de afkorting van "Informatietechnologie" of "informatie- en communicatietechnologie" (ICT). Het is een vakgebied dat zich bezighoudt met informatiesystemen, telecommunicatie en computers. (3) Meer over IT.

IJzeraarde

IJzeraarde is een materiaal dat werd gebruikt in gasfabrieken om het steenkoolgas te reinigen van zwavel- en cyanideverbindingen. Het gas werd daartoe door zuiveringskisten geleid, die gevuld waren met ijzeraarde, gewoonlijk ijzeroer, dan wel een product dat bij de aluminiumindustrie vrijkwam. (3) Meer over ijzeraarde.

IJzerchloride

IJzer(III)chloride (FeCl₃) is een zout van driewaardig ijzer en chloride. In watervrije toestand is het zout erg hygroscopisch en wordt in contact met water snel omgezet in het hexahydraat. (3) Meer over ijzerchloride.

Impedantie

(Elektronica); Impedantie is de aanduiding voor de weerstand die een onderdeel heeft bij een bepaalde frequentie (meestal 1000 Herz) van een wisselspanning, gegeven in ohm (hiervoor wordt het Ω-teken gebruikt). Dit is iets anders dan de ohmse weerstand. (3) Meer over Impedantie.

Inbouwhelling spoorstaven

De mate waarin beide spoorstaven van een spoor ietwat naar binnen hellen. Hoek wordt in radialen weergegeven tussen de verticaal en het lijf van de spoorstaaf. Een positieve hoek is gedefinieerd als die hoek waarbij de hartlijnen van beide spoorstaven (van één spoor) elkaar snijden boven het spoor. (2) Meer over inbouwhelling spoorstaven.

Index register

(Digitaal); de CV's van een locdecoder in het bereik 257-511 hebben een speciale functie: ze zijn geïndexeerd. Dat betekent dat de betekenis van die CV's, die in zogenaamde "Mapping Lines" staan, kan veranderen afhankelijk van het zogenaamd index-register (instelbaar via CV31 en 32). Door de waarde van het index register te wijzigen, verandert automatisch de waarde en betekenis van de geïndexeerde CV's. Op die manier kan iedere CV in het bereik 257-511 meerdere malen gebruikt worden. Dit index-systeem lost het gebrek aan CV's op. Dankzij dit index-systeem is het mogelijk dat een functietoets meerdere functieaansluitingen tegelijk in- of uit kan schakelen. Bij het instellen van de CV's is het dus heel belangrijk dat eerst CV 31 en CV 32 juist ingesteld worden. Hiermee kiezen we namelijk de pagina met CV's welke we in willen gaan stellen.

Indijking

Landwinning door een aangeslibt gebied in te dijken. Dit gebied wordt een polder genoemd, vanwege de kunstmatige waterpeilbeheersing. Men begon met indijken wanneer er zoveel grond aangeslibt was, door zee of rivier, dat de grond alleen nog bij hoogwater onder water kwam te staan. Door een laag dijkje te plaatsen, kon een stukje land van de zee of een rivier gewonnen worden ten behoeve van landbouw. In de kustgebieden waren grote stukken land op deze manier te winnen. Veel toegepast langs de kusten van Noord-Groningen, Noord Friesland en Zeeland. De laatste eeuwen zijn deze simpele buitendijkjes bij de zee vervangen door zeedijken. De mensen vestigden zich in deze gebieden op gemaakte terpen (lokale verhoging). Bij de rivieren vestigde men zich van oudsher op de rivierduinen. De oudst teruggevonden nederzettingen in Nederland bevonden zich op rivierduinen. Het beheersen van het waterpijl van indijkingen bestaat uit het ontwateren bij laag water. Deze vorm van kleinschalige inpoldering komt in Nederland niet meer voor. (2) Meer over indijking.

Inductie

Inductie is het natuurkundige verschijnsel dat over een geleider een elektrische spanning wordt opgewekt als de geleider zich bevindt in een veranderend magnetisch veld of omgekeerd als een geleider beweegt in een magnetisch veld. Inductie is het principe waarop transformatoren en dynamo's gebaseerd zijn. (3) Meer over inductie.

Indusi

(Duits) Induktive Zugsicherung. Duits treinbeïnvloedingssysteem. Wordt ook wel PZB (Punktförmige Zugbeëinflussung) genoemd. Is de Duitse tegenhanger van het Nederlandse ATB. (3) Meer over Indusi/PZB.

Industrie

De industrie (Latijn; Industria: bedrijvigheid, ijver) is het deel van de economie, dat wordt gekenmerkt door de productie en verwerking van materiële goederen of artikelen in fabrieken en ondernemingen, veelal gekenmerkt door een hoge graad van mechanisering en automatisering – in tegenstelling tot de ambachtelijke vorm van de productie. (3) Meer over industrie.Zie Bedrijventerrein.

Industrieterrein

Zie Bedrijventerrein.

Inert gas

(Chemie); een inert gas is een gas dat geen chemische reacties aangaat met andere stoffen/materialen. Voorbeelden hiervan zijn edelgassen (argon, helium) of stikstof. Inerte gassen worden gebruikt om ongewenste chemische reacties tegen te gaan, die bepaalde materialen aan kunnen tasten. Vaak komen deze ongewenste reacties voor in vormen als oxidatie of hydrolyse met zuurstof en vocht in de lucht. (3) Meer over inert gas.

Infiltratiegebied

Een infiltratiegebied is een gebied waar water in de grond intreedt aan het grondoppervlak en/of waar water onder het grondwateroppervlak aangevuld wordt middels buizen- slotenstelsels. (2) Meer over infiltratiegebied.

Infra

Infra is de (onofficiële) afkorting van het woord infrastructuur. (2) Meer over infra.

Infraknooppunt

Een infraknooppunt is een dienstregelpunt of PPLG met meer dan twee aansluitende vrije banen.

Infrarood

Infrarood (afgekort: IR) of infrarode straling, is voor het menselijk oog niet waarneembare elektromagnetische straling, met golflengten tussen circa 780 nanometer (nm) en 1 millimeter (106 nm), dus tussen het (zichtbare) rode licht en de microgolven. (3) Meer over Infrarood

Infrastructuur

Infrastructuur is een systeem van voorzieningen en verbindingen als spoorwegen en vaarwegen, hoogspanningskabels, waterleidingen, etc.
1. Het samenstel van alle technische middelen in het railverkeerssysteem voor de functies: dragen, geleiden, beheersen, beveiligen, informatie, communicatie en energievoorziening.
2. Geheel van auto-, spoor-, straat-, waterweg, havens, vliegvelden, elektrische installaties enz. (2) Meer over infrastructuur.

Ingegoten

Bovenbouwconstructie waarbij de spoorstaven in twee goten liggen en worden ondersteund en gefixeerd door een elastische kunststof gietmassa. (2) Meer over ingegoten.

Inhaalpremie

(NS Jargon); minutengeld, d.w.z. premie voor het aantal minuten dat men inhaalt bij vertraging. (1)

Inhaalspoor

Een inhaalspoor is een extra spoor, waarop langzame treinen wachten om snellere treinen over het doorgaand spoor te laten passeren. (3) Meer over inhaalspoor.

Injecteur

Een injecteur is een toestel om water, tegen de hoge stoomdruk in, de ketel in te spuiten. (20) Meer over de injecteur

Inkjetprinter

Een inkjetprinter is een printer die vloeibare inkt gebruikt, die op papier "gesproeid" wordt. Ook wel "inktstraalprinter" genoemd. In feite worden er druppeltjes inkt op het papier gespoten. Er zijn zwart-wit en kleuren inkjetprinters. (3) Meer over de inkjet-printer.

Inklinking

Inklinking is een proces waarbij de grond door een veranderende stapeling van de zandkorrels kleiner van volume wordt. Dit proces begint meestal als een gebied wordt ontwaterd of als er een bovenbelasting op de grond wordt aangebracht. (2) Meer over inklinking.

Inlaat

(België); vulling; "maximum stoominlaat geven", max. vulling geven; in België gebruikt men het woord vulling niet. (1)

Inlegsnelheid

Inlegsnelheid is de snelheid waarmee treinen volgens de dienstregeling moeten gaan rijden. (2) Meer over inlegsnelheid.

"In opzending meerijden"

(NS Jargon); term die betekent dat één-of meerdere locomotieven meerijden met een trein, zonder tractie te geven.

Inrijer

(NS Jargon); "inrijsein", het sein dat het inrijden regelt. (1)

Inrijpremie

(NS Jargon); premie aan machinisten van locomotieven voor het inhalen van verloren tijd; zie ook: Inhaalpremie, minutengeld (1)

Inrijsein

(NS Jargon); sein(paal), opgesteld voor een stationsemplacement, waarmee de treinenloop het station in geregeld wordt; ook Inrijer. (1)

"Inrush Current"

(Elektronica); Engelse benaming voor Inschakel-stroompiek.

Inschakel-stroompiek

(Elektrotechniek); deze piekstroom loopt (=treed op) direct na het inschakelen van bijvoorbeeld een elektromotor, transformator of gloeilamp, en neemt binnen een paar milliseconden af, totdat de nominale stroom bereikt is. Ook bij toepassen van een grote buffer elco bij modeltreinverlichting loopt een grote inschakel-piekstroom wanneer de centrale ingeschakeld wordt.

Inspecteren

(onderhoud). Het uitvoeren van onderhoudsacties aan een object met als doel de werkelijk conditie van één of meer onderdelen vast te stellen. (2) Meer over inspecteren.

Inspectie

Inspectie is een visuele controle door een medewerker, waarbij één of meerdere metingen worden uitgevoerd. (2) Meer over inspectie.

Inspectiepad

Looppad direct naast het spoor ten behoeve van inspectiewerkzaamheden terwijl het spoor zonder snelheidsbeperkingen in gebruik is. (2) Meer over inspectiepad.

Inspuiter

(België): injecteur. "De inspuiter opzetten:" de injecteur aanzetten, in werking stellen (de injecteur spuit het water inderdaad de ketel "in"). (1)

Installatie

Een installatie in technische zin is een samenhangend en vaak min of meer geavanceerd systeem dat een bepaald doel dient, zoals een centrale verwarmingsinstallatie of een AHOB-installatie bij een overweg. (3) Meer over installatie.

Instandhouding

Beheer plus onderhoud. (2) Meer over instandhouding.

Instandhoudings-Concept Spoorinfra

Is een modelmatige beschrijving van de wijze waarop elk infra-element en elke objectgroep binnen Railinfrabeheer in stand kan worden gehouden gedurende de gehele levenscyclus. Het geeft weer wat er allemaal speelt rond de instandhouding van een object. (af te korten tot: ICS) (2) Meer over instandhoudingsconcept.

Instandhoudingskosten

Alle kosten die gemaakt moeten worden voor het instandhouden van de (spoor-)infrastructuur. (2) Meer over instandhoudingskosten.

Integrated Circuit

(Elektronica); Benaming voor een kunststof blokje, waarin op microschaal een compleet werkende elektronische schakeling zit. Voorbeelden hiervan zijn b.v. de NE555 en de uA741. Geïntegreerde schakeling (van het Engelse Integrated Circuit (afgekort: IC)) is de officiële Nederlandse naam, voor wat ook wel foutief een chip wordt genoemd. De chip zit "in" het IC en is daardoor helemaal niet te zien. Een geïntegreerde schakeling is een elektronische schakeling die niet, zoals voorheen, bestaat uit losse componenten op een "Printed Circuit Board" (PCB) ofwel printplaat, maar waarin de schakeling en alle componenten geïntegreerd zijn op een plakje silicium (afgekort: Si). Zo'n plakje wordt daarna in een keramische of plastic behuizing met metalen pootjes gelijmd (keramisch) of ingegoten (plastic). Dit heet dan een IC. De term "chip" is afgeleid van de plak silicium (In het Engels "wafer" die van een staaf van puur silicium (gefabriceerd uit zuiver zand. SiO²) van bijvoorbeeld 200 of 300 mm doorsnede afgezaagd wordt. (3) Meer over Integrated Circuit.

Intercity

Een reizigerstrein die een snelle verbinding vormt tussen verschillende steden en in principe slechts op de grote, belangrijke stations stopt. De IC is daarom zeer geschikt voor het reizen over grotere afstanden. (3) Meer over Intercity.

Intercity direct

Intercity direct is de treindienst Amsterdam – Breda en tussen Amsterdam en Brussel-Zuid via de HSL-Zuid. De maximumsnelheid is 160 km per uur. (3) Meer over Intercity direct.

Intercityrijtuig

Zie: ICR en ICM.

"Intercontainer"

Europese container bevrachter. Meer over Intercontainer.

Interfrigo

Internationale Koelwagen Organisatie.

Internationale trein

Een internationale trein is een treindienst over lange trajecten en met doorgaande verbindingen. (3) Meer over Internationale trein.

Interoperabiliteit

Interoperabiliteit is de de mogelijkheid om treinen over de spoornetten van meerdere landen te kunnen laten rijden. Dat stelt zowel uniformiteiteisen aan het materieel, maar ook aan de infrastructuur. (2) Meer over interoperabiliteit.

Interregio

(afgekort: IR. InterRegio-trein (in het spraakgebruik: sneltrein). Dit is sinds 1997 op last van de NS-directie een gedateerd begrip. (2) Meer over interregio.

Intraoperabiliteit

Intraoperabiliteit is de mogelijkheid om treinen over de spoornetten binnen een land (hier Nederland) te kunnen laten rijden. Dat stelt zowel uniformiteiteisen aan het materieel, maar ook aan de infrastructuur. (2) Meer over intraoperabiliteit.

Inverterende ingang

(Elektronica); Aanduiding voor een ingang van een IC, die wanneer er een positieve spanning op die ingang aanwezig is, een negatieve spanning aan de uitgang van het IC oplevert (of andersom; ingang negatief, uitgang positief). (3) Meer over inverterende ingang.

"In verzadiging"

(Elektronica); een transistor die "in verzadiging" is, betekent dat deze helemaal "open staat". De transistor kan dan niet nog meer stroom door de collector laten vloeien. Dit punt wordt "verzadigingspunt" genoemd. Een kleine verandering van de basisstroom resulteert dan niet meer in een verandering van de collectorstroom, en Vce (de spanning over collecter/emitter) is dan hooguit een paar tiende volt. (3) Meer over verzadiging.

Inwachten

Het wachten van een trein voordat deze toegelaten word op de vrije baan i.v.m. vrijgave van het spoor. (2) Meer over inwachten.

Inwachtruimte

Een gedeelte van het spoor voor een sein, waar een trein kan wachten. Het wachtspoor vormt vaak een onderdeel van een verbindingsspoor.

Inzetten

(Begië); "Injecteur inzetten": injecteur in werking stellen. (1)

IP-code

De IP-codering ("International Protection Rating", ook soms "Ingress Protection") op elektrische apparaten is een aanduiding voor de mate van beveiliging van de constructie van elektrische en elektronische apparatuur tegen eigen schade door gebruik in "vijandige omgevingen" en tegen eventueel gevaar voor de gebruiker. (3) Meer over IP-code.

Isolatie

(Modelspoor); 1. isolatie is een plaats in een spoorstaaf die doorgeslepen is. Hier wordt dus geen las gebruikt.
2. isolatie is de afkorting van isolatielas.

Isolatielas

(Modelspoor); een isolatielas is een kunststof raillas. Deze "isolatieraillas" (kortweg "isolatielas") is voorzien van een inwendig nokje, zodat de kopse kanten van de spoorstaven elkaar niet kunnen raken. Zie het artikel Raillassen en overgangsrails.

Isolator

(Elektrotechniek); een isolator is een stof of lichaam dat isoleert tegen geleiding van elektriciteit (vaak van glas of porselein). (27) Meer over isolator.

Isopropanol

(Chemie); 2-propanol, ook aangeduid als propaan-2-ol (IUPAC-naam), isopropanol, isopropylalcohol en afgekort tot IPA, is een secundair alcohol met als brutoformule C3H8O. In zuivere toestand is het een kleurloze en heldere vloeistof met een relatief zoete geur, die zeer goed oplosbaar is in zowel water als een aantal organische oplosmiddelen. Door het snelle verdampen en het goede oplossen van vettigheid heeft 2-propanol een breed scala aan toepassingen, voornamelijk als ontsmettingsmiddel. Bovendien tast de stof kunststoffen en printplaten niet aan. (3) Meer over Isopropanol.

Hoofdpagina Categorie-index Index Menu