|
|
(12 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) |
Regel 4: |
Regel 4: |
| |VorigeMenu= Verklarende woordenlijst | | |VorigeMenu= Verklarende woordenlijst |
| |Auteur= | | |Auteur= |
− | }} | + | }}<div style="width:800px;text-align:right;">Zoeken op deze pagina: CTRL + F.</div> |
− | '''Woord of afkorting:''' Zoeken op deze pagina: CTRL + F.
| + | '''Woord of afkorting:''' |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= I. | | |Term= I. |
Regel 55: |
Regel 55: |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= IDE. | | |Term= IDE. |
− | |Uitleg= (Informatica); '''Integrated Development Environment'''. Software die een softwareontwikkelaar ondersteunt bij het ontwikkelen van software voor computers. Het bestaat uit een aantal onderdelen die samen een software suite vormen (de zogenaamde "ontwikkelomgeving"). Door de verschillende functies van een ontwikkelomgeving in één programma te combineren, kan tijdwinst worden geboekt, omdat het niet meer nodig is, om voor een volgende stap in het ontwikkelproces een ander programma te gebruiken. Bovendien heeft een IDE over het algemeen een consistente gebruikersinterface, zodat de verschillende gereedschappen gemakkelijker te gebruiken zijn en intuïtiever aangesproken kunnen worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Integrated_development_environment Meer over IDE]. | + | |Uitleg= (Informatica); '''Integrated Development Environment'''. Software die een softwareontwikkelaar ondersteunt bij het ontwikkelen van software voor computers. Het bestaat uit een aantal onderdelen die samen een software suite vormen (de zogenaamde "ontwikkelomgeving"). Door de verschillende functies van een ontwikkelomgeving in één programma te combineren, kan tijdwinst worden geboekt, omdat het niet meer nodig is, om voor een volgende stap in het ontwikkelproces een ander programma te gebruiken. Bovendien heeft een IDE over het algemeen een consistente gebruikers[[#Interface|interface]], zodat de verschillende gereedschappen gemakkelijker te gebruiken zijn en intuïtiever aangesproken kunnen worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Integrated_development_environment Meer over IDE]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 67: |
Regel 67: |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= I/O. | | |Term= I/O. |
− | |Uitleg= (Computertechniek); '''I/O''' staat in de computertechniek voor "input/output". Het is de beschrijving van de communicatie tussen (deel)systemen van computers. Tussen mens en computer heet dit een interface. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/I/O Meer over I/O]. | + | |Uitleg= (Computertechniek); '''I/O''' staat in de computertechniek voor "input/output". Het is de beschrijving van de communicatie tussen (deel)systemen van computers. Tussen mens en computer heet dit een [[#Interface|interface]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/I/O Meer over I/O]. |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= IPE. |
| + | |Uitleg= '''IPE''' is de afkorting van "I-Profiel Europees". Een norm voor stalen profielen/balken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/I-profiel Meer over IPE]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 96: |
Regel 100: |
| |Term= IJzeraarde | | |Term= IJzeraarde |
| |Uitleg= '''IJzeraarde''' is een materiaal dat werd gebruikt in gasfabrieken om het steenkoolgas te reinigen van zwavel- en cyanideverbindingen. Het gas werd daartoe door zuiveringskisten geleid, die gevuld waren met ijzeraarde, gewoonlijk ijzeroer, dan wel een product dat bij de aluminiumindustrie vrijkwam. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/IJzeraarde Meer over ijzeraarde]. | | |Uitleg= '''IJzeraarde''' is een materiaal dat werd gebruikt in gasfabrieken om het steenkoolgas te reinigen van zwavel- en cyanideverbindingen. Het gas werd daartoe door zuiveringskisten geleid, die gevuld waren met ijzeraarde, gewoonlijk ijzeroer, dan wel een product dat bij de aluminiumindustrie vrijkwam. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/IJzeraarde Meer over ijzeraarde]. |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= IJzerchloride |
| + | |Uitleg= '''IJzer(III)chloride''' (FeCl<sub>3</sub>) is een zout van driewaardig ijzer en chloride. In watervrije toestand is het zout erg hygroscopisch en wordt in contact met water snel omgezet in het hexahydraat. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/IJzer(III)chloride Meer over ijzerchloride]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 104: |
Regel 112: |
| |Term= Inbouwhelling spoorstaven | | |Term= Inbouwhelling spoorstaven |
| |Uitleg= De mate waarin beide '''spoorstaven''' van een spoor ietwat naar binnen '''hellen'''. Hoek wordt in radialen weergegeven tussen de verticaal en het lijf van de spoorstaaf. Een positieve hoek is gedefinieerd als die hoek waarbij de hartlijnen van beide spoorstaven (van één spoor) elkaar snijden boven het spoor. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=inbouwhelling Meer over inbouwhelling spoorstaven]. | | |Uitleg= De mate waarin beide '''spoorstaven''' van een spoor ietwat naar binnen '''hellen'''. Hoek wordt in radialen weergegeven tussen de verticaal en het lijf van de spoorstaaf. Een positieve hoek is gedefinieerd als die hoek waarbij de hartlijnen van beide spoorstaven (van één spoor) elkaar snijden boven het spoor. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=inbouwhelling Meer over inbouwhelling spoorstaven]. |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= Index register |
| + | |Uitleg= (Digitaal); de CV's van een locdecoder in het bereik 257-511 hebben een speciale functie: ze zijn geïndexeerd. Dat betekent dat de betekenis van die CV's, die in zogenaamde "Mapping Lines" staan, kan veranderen afhankelijk van het zogenaamd index-register (instelbaar via CV31 en 32). Door de waarde van het '''index register''' te wijzigen, verandert automatisch de waarde en betekenis van de geïndexeerde CV's. Op die manier kan iedere CV in het bereik 257-511 meerdere malen gebruikt worden. Dit index-systeem lost het gebrek aan CV's op. Dankzij dit index-systeem is het mogelijk dat een [[Woorden - F#Functietoets|functietoets]] meerdere functieaansluitingen tegelijk in- of uit kan schakelen. '''Bij het instellen van de CV's is het dus heel belangrijk dat eerst CV 31 en CV 32 juist ingesteld worden. Hiermee kiezen we namelijk de pagina met CV's welke we in willen gaan stellen.''' |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 112: |
Regel 124: |
| |Term= Inductie | | |Term= Inductie |
| |Uitleg= '''Inductie''' is het natuurkundige verschijnsel dat over een geleider een [[Woorden - E#Elektriciteit|elektrische]] spanning wordt opgewekt als de geleider zich bevindt in een veranderend magnetisch veld of omgekeerd als een geleider beweegt in een magnetisch veld. Inductie is het principe waarop [[Woorden - T#Transformator|transformator]]en en dynamo's gebaseerd zijn. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Inductie_(elektriciteit) inductie]. | | |Uitleg= '''Inductie''' is het natuurkundige verschijnsel dat over een geleider een [[Woorden - E#Elektriciteit|elektrische]] spanning wordt opgewekt als de geleider zich bevindt in een veranderend magnetisch veld of omgekeerd als een geleider beweegt in een magnetisch veld. Inductie is het principe waarop [[Woorden - T#Transformator|transformator]]en en dynamo's gebaseerd zijn. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over [https://nl.wikipedia.org/wiki/Inductie_(elektriciteit) inductie]. |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= Inductor |
| + | |Uitleg= Een '''inductor''' is een [[Woorden - S#Spoel|smoorspoel]]. De smoorspoel bevat een ferromagnetische kern. Door de magnetische kern neemt de inductie toe. Dient bijvoorbeeld ter ontstoring van een elektromotor. In schema's wordt een spoel of een smoorspoel aangegeven met de letter "L". De waarde van een spoel wordt aangegeven met µH ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Microhenry microHenry]). |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= Indusi | | |Term= Indusi |
− | |Uitleg= (Duits) '''Induktive Zugsicherung'''. Duits treinbeïnvloedingssysteem. Wordt ook wel PZB (Punktförmige Zugbeëinflussung) genoemd. Is de Duitse tegenhanger van het Nederlandse [[Woorden - A#ATB.|ATB]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Indusi Meer over Indusi/PZB]. | + | |Uitleg= (Duits) '''induktive zugsicherung'''. Duits treinbeïnvloedingssysteem. Wordt ook wel PZB (Punktförmige Zugbeëinflussung) genoemd. Is de Duitse tegenhanger van het Nederlandse [[Woorden - A#ATB.|ATB]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Indusi Meer over Indusi/PZB]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 164: |
Regel 180: |
| |Term= Injecteur | | |Term= Injecteur |
| |Uitleg= Een '''injecteur''' is een toestel om water, tegen de hoge stoomdruk in, de ketel in te spuiten. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(20)]] [https://www.stoomwalsenclub.nl/techniek.html Meer over de injecteur] | | |Uitleg= Een '''injecteur''' is een toestel om water, tegen de hoge stoomdruk in, de ketel in te spuiten. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(20)]] [https://www.stoomwalsenclub.nl/techniek.html Meer over de injecteur] |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= Inkjetprinter |
| + | |Uitleg= Een '''inkjetprinter''' is een printer die vloeibare inkt gebruikt, die op papier "gesproeid" wordt. Ook wel "inktstraalprinter" genoemd. In feite worden er druppeltjes inkt op het papier gespoten. Er zijn zwart-wit en kleuren inkjetprinters. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Inkjetprinter Meer over de inkjet-printer]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 188: |
Regel 208: |
| |Term= Inrijpremie | | |Term= Inrijpremie |
| |Uitleg= (NS Jargon); premie aan machinisten van locomotieven voor het inhalen van verloren tijd; zie ook: [[#Inhaalpremie|Inhaalpremie]], [[Woorden - M#Minutengeld|minutengeld]] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] | | |Uitleg= (NS Jargon); premie aan machinisten van locomotieven voor het inhalen van verloren tijd; zie ook: [[#Inhaalpremie|Inhaalpremie]], [[Woorden - M#Minutengeld|minutengeld]] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= Inrijsectie |
| + | |Uitleg= (Modelspoor digitaal); een '''inrijsectie''' is onderdeel van een [[Woorden - B#Blok|blok]] van het detectiesysteem. Na de inrijsectie volgt een stopsectie. Tussen de inrijsectie en de [[Woorden - S#Stopsectie|stopsectie]] kan een [[Woorden - N#Niet-gedetecteerde sectie|niet-gedetecteerd]] stuk rails liggen. Zie artikel [[Treingestuurd rijden|treingestuurd rijden]]. Dit niet-gedetecteerde stuk rails moet altijd via een [[Diodeschakeling|diodeschakeling]] met de centrale verbonden worden, om detectieproblemen te voorkomen. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 199: |
Regel 223: |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= Inschakel-stroompiek | | |Term= Inschakel-stroompiek |
− | |Uitleg= (Elektrotechniek); deze '''piek[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]''' loopt (=treed op) direct na het inschakelen van bijvoorbeeld een [[Woorden - E#Elektromotor|elektromotor]], [[Woorden - T#Transformator|transformator]] of [[Woorden - G#Gloeilamp|gloeilamp]], en neemt binnen een paar milliseconden af, totdat de [[Woorden - N#Nominale stroom|nominale stroom]] bereikt is. Ook bij toepassen van een grote [[Woorden - B#Buffer elco|buffer elco]] bij modeltreinverlichting loopt een grote inschakel-piekstroom wanneer de [[Centrales|centrale]] ingeschakeld wordt. | + | |Uitleg= (Elektrotechniek); deze '''piek[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]''' loopt (=treed op) direct na het inschakelen van bijvoorbeeld een [[Woorden - E#Elektromotor|elektromotor]], [[Woorden - T#Transformator|transformator]] of [[Woorden - G#Gloeilamp|gloeilamp]], en neemt binnen een paar milliseconden af, totdat de [[Woorden - N#Nominale stroom|nominale stroom]] bereikt is. Ook bij toepassen van een grote (veel capaciteit) [[Woorden - B#Buffer-elco|buffer-elco]] bij modeltreinverlichting loopt een grote inschakel-piekstroom wanneer de [[Centrales|centrale]] ingeschakeld wordt. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 235: |
Regel 259: |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= Integrated Circuit | | |Term= Integrated Circuit |
− | |Uitleg= (Elektronica); Benaming voor een kunststof blokje, waarin op microschaal een compleet werkende elektronische schakeling zit. Voorbeelden hiervan zijn b.v. de NE555 en de uA741. Geïntegreerde schakeling (van het Engelse '''Integrated Circuit''' (afgekort: IC)) is de officiële Nederlandse naam, voor wat ook wel foutief een chip wordt genoemd. De chip zit "in" het IC en is daardoor helemaal niet te zien. Een geïntegreerde schakeling is een elektronische schakeling die niet, zoals voorheen, bestaat uit losse componenten op een [[Woorden - P#Printed Circuit Board|"Printed Circuit Board"]] (PCB) ofwel [[Woorden - P#Printplaat|printplaat]], maar waarin de schakeling en alle componenten geïntegreerd zijn op een plakje silicium (afgekort: Si). Zo'n plakje wordt daarna in een keramische of plastic behuizing met metalen pootjes gelijmd (keramisch) of ingegoten (plastic). Dit heet dan een IC. De term "chip" is afgeleid van de plak silicium (In het Engels [https://nl.wikipedia.org/wiki/Wafer "wafer"] die van een staaf van puur silicium (gefabriceerd uit zuiver zand. SiO<sup>2</sup>) van bijvoorbeeld 200 of 300 mm doorsnede afgezaagd wordt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Ge%C3%AFntegreerde_schakeling Meer over Integrated Circuit]. | + | |Uitleg= (Elektronica); Benaming voor een kunststof blokje, waarin op microschaal een compleet werkende elektronische schakeling zit. Voorbeelden hiervan zijn b.v. de NE555 en de uA741. Geïntegreerde schakeling (van het Engelse '''Integrated Circuit''' (afgekort: IC)) is de officiële Nederlandse naam, voor wat ook wel foutief een chip wordt genoemd. De chip zit "in" het IC en is daardoor helemaal niet te zien. Een geïntegreerde schakeling is een elektronische schakeling die niet, zoals voorheen, bestaat uit losse componenten op een [[Woorden - P#Printed Circuit Board|"Printed Circuit Board"]] (PCB) ofwel [[Woorden - P#Printplaat|printplaat]], maar waarin de schakeling en alle componenten geïntegreerd zijn op een plakje silicium (afgekort: Si). Zo'n plakje wordt daarna in een keramische of [[Woorden - P#Plastic|plastic]] behuizing met metalen pootjes gelijmd (keramisch) of ingegoten in plastic. Dit heet dan een [[Woorden - I#IC.|IC]]. De term "chip" is afgeleid van de plak silicium (In het Engels [https://nl.wikipedia.org/wiki/Wafer "wafer"] die van een staaf van puur silicium (gefabriceerd uit zuiver zand. SiO<sup>2</sup>) van bijvoorbeeld 200 of 300 mm doorsnede afgezaagd wordt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Ge%C3%AFntegreerde_schakeling Meer over Integrated Circuit]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 256: |
Regel 280: |
| |Term= Interfrigo | | |Term= Interfrigo |
| |Uitleg= '''Internationale Koelwagen Organisatie'''. | | |Uitleg= '''Internationale Koelwagen Organisatie'''. |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= Interface |
| + | |Uitleg= (Computertechniek); '''interface''' is een term die dankzij de opkomst van de [[Woorden - C#Computer|computers]] zijn bekendheid kreeg. Een beeldscherm is een voorbeeld van een interface tussen een computer en een gebruiker; het draagt de [[Woorden - D#Digitaal|digitale]] informatie van de computer over in tekstuele of grafische vorm. Voor de besturing van de computer door de gebruiker is ook een interface nodig: meestal is dit een toetsenbord, vaak in combinatie met een muis of trackball. Door de besturing door de gebruiker op het beeldscherm te tonen kan de gebruiker verifiëren of de aansturing correct is. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Interface Meer over interface]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 299: |
Regel 327: |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= Isolatie | | |Term= Isolatie |
− | |Uitleg= (Modelspoor); 1. '''isolatie''' is een plaats in een spoorstaaf die doorgeslepen is. Hier wordt dus geen las gebruikt.<br />2. '''isolatie''' is de afkorting van [[Woorden - I#Isolatatielas|isolatielas]]. | + | |Uitleg= (Modelspoor); 1. '''isolatie''' is een plaats in een spoorstaaf die doorgeslepen is. Hier wordt dus geen las gebruikt.<br />2. '''Isolatie''' is de afkorting van [[#Isolatielas|isolatielas]]. |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= Isolatiekous |
| + | |Uitleg= (Elektrotechniek); '''isolatiekous''' is een niet geleidend materiaal (ook "krimpkous" genaamd) dat gebruikt wordt voor elektrische isolatie of voor het bijeenhouden van aders (kabelbundel). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Krimpkous Meer over krimpkous]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
| |Term= Isolatielas | | |Term= Isolatielas |
| |Uitleg= (Modelspoor); een '''isolatielas''' is een kunststof raillas. Deze "isolatieraillas" (kortweg "isolatielas") is voorzien van een inwendig nokje, zodat de kopse kanten van de spoorstaven elkaar niet kunnen raken. Zie het artikel [[Raillassen en overgangsrails]]. | | |Uitleg= (Modelspoor); een '''isolatielas''' is een kunststof raillas. Deze "isolatieraillas" (kortweg "isolatielas") is voorzien van een inwendig nokje, zodat de kopse kanten van de spoorstaven elkaar niet kunnen raken. Zie het artikel [[Raillassen en overgangsrails]]. |
| + | }} |
| + | {{Woord |
| + | |Term= Isolator |
| + | |Uitleg= (Elektrotechniek); een '''isolator''' is een stof of lichaam dat isoleert tegen geleiding van elektriciteit (vaak van glas of porselein). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(27)]] [https://nl.wiktionary.org/wiki/isolator Meer over isolator]. |
| }} | | }} |
| {{Woord | | {{Woord |
Regel 316: |
Regel 352: |
| |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| ! scope= "row" width="70%" | | | ! scope= "row" width="70%" | |
− | | <small>Laatste wijziging: 5 aug 2024 11:13 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 3 mei 2025 11:17 (CET)</small> |
| |} | | |} |
| [[Categorie: Afkortingen|I]] | | [[Categorie: Afkortingen|I]] |