Woorden - E
Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net
Zoeken op deze pagina: CTRL + F.
Woord of afkorting:
E-Loc
E-schuif
| Stoomschuif in de vorm van een E, bestaande uit drie op één stang gemonteerde zuigers. Wijkt van de gewone zuigerschuif af door de extra derde zuiger, die nodig is om een juiste stoomverdeling te behouden, wanneer deze E-schuif ter vervanging van de minder goede bakschuif gedemonteerd wordt. (1)
|
EBI-switch
| Wisselsteller. De EBI-switch is geïntegreerd in een holle metalen dwarsligger vlakbij de wisseltongen van het wissel, en bedient rechtstreeks de wisseltongen. Doordat de motor is ondergebracht in de holle dwarsligger, is deze ongevoelig voor vuil en vocht. De EBI-switch brengt- en houdt het wissel met grotere kracht in de juiste stand. (5) Meer over EBI.
|
EBO.
EBP.
| Elektronische Bedien Post. Gebiedsgewijze installatie ten behoeve van de aansturing van de beveiliging (commando's aan wissels, seinen, enz) en het doorgeven van de signaleringen (status wissels, seinen, treinposities) aan de procesleider (d.m.v. VPT). (3) Meer over EBP.
|
EBS.
| Elektronische Beveiling SIMIS ("Sicheres Mikrocomputersystem von Siemens"). Beveiligingsysteem van Siemens dat functioneel gelijkwaardig is aan beveiligingsystemen als VPI en B-relais.
|
ECT.
| Europe Combined Terminals BV. De ECT-terminals zijn gevestigd in de Rotterdamse haven.
|
ELCO.
| Afkorting van ELektrolytische COndensator. De elco bestaat uit een aluminium behuizing met daarin drie lagen opgerold materiaal: 1) aluminiumfolie, 2) In elektrolyt gedrenkt papier, 3) opgeruwd aluminiumfolie. Er bestaan radiale typen (waarbij de beide aansluitingen aan één zijde zitten) en axiale typen (waarbij de aansluitingen aan weerszijden zitten). Een elco werkt alleen maar op gelijkspanning. Wordt een elco op wisselspanning aangesloten, dan raakt de elco meteen defect. (3)
|
EPDM.
| De afkorting EPDM staat voor "ethyleen propyleen diëen monomeer" rubber. Het is een soort synthetische rubber die behoort tot de groep van elastomeren en is opgebouwd uit verzadigde polyethyleenketens. EPDM is een aromatische verbinding. De monomeren die worden gebruikt om dit polymere materiaal te maken, zijn ethyleen, propyleen en een diëencomonomeer. EPDM celrubber wordt o.a. gebruikt voor geluidsisolatie op de modelbaan. (3) Meer over EPDM.
|
EPF.
EPROM.
| (Computertechniek); een "erasable programmable read-only memory" (EPROM), ofwel wisbaar, programmeerbaar, alleen-lezen geheugen, is een geïntegreerde schakeling. Het is een PROM die voorzien is van een venstertje waardoor de gegevens, door middel van uv-licht, gewist kunnen worden. (3) Meer over EPROM.
|
EPS.
| (Engels) Afkorting voor Expanded Polystyrene. Geëxpandeerd polystyreen schuim. In Nederland beter bekend als "piepschuim" of "tempex". In België onder de naam "Isomo". In Duitsland onder de naam "Styropor". (3) Meer over EPS.
|
ERRI.
| European Rail Research Institute.
|
ERS.
| ERS Railways B.V. is een zelfstandige aanbieder van railgoederenvervoer, met eigen locs en goederenwagens.
|
ERTMS.
| Het European Rail Traffic Management System is een Europese specificatie voor spoorwegseinen en treinbeïnvloeding. Het is onderdeel van een project om de Europese spoorwegnetten te verbeteren, te standaardiseren en samen te smeden tot "een Europese spoorwegruimte". (3) Meer over ERTMS.
|
ESD.
| ElectroStatic Discharge. Statische electriciteit. Schadelijk voor bijna alle leden van de halfgeleider-families. Bij o.a. IC's, transistoren en leds kan de ESD-gevoeligheid enorm hoog liggen.
Gebruik daarom altijd een geäard polsbandje. LET OP! Verbindt het polsbandje nooit met de randaarde, maar met het apparaat waar aan gewerkt wordt, bijvoorbeeld aan de metalen kast of de 0 (nul) van de voedingsspanning. (3) Meer over ESD.
|
ETCS.
| (Grootspoor); European Train Control System (ETCS). Een Europees beveiligingssysteem in ontwikkeling. Binnen het systeem worden drie "levels" onderscheiden (resp. Aplication Level 1, 2 en 3 genoemd). In de eerste twee levels is de treindetectie blokgebonden, in het derde level wordt gebruik gemaakt van een glijdend variabel blok. (2)
|
EV.
| (NS-jargon) Ernstige Verstoring.
|
EVN.
| (Grootspoor); afkorting van Europees Voertuig Nummer (voorheen het twaalfcijferige UIC kenmerk). Dit nummer is opgenomen in het Europese Voertuigen Register (EVR). Elk spoorvoertuig op het hoofdspoor moet geregistreerd zijn in het Europees Voertuigen Register. Het registreren van spoorvoertuigen wordt door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) geregelt.
|
EZR.
| (NS-jargon) Energie zuinig rijden.
|
E14 fitting
| (Elektrotechniek); de E staat voor Edison, de uitvinder van die fitting. 14 staat voor de diameter van de schroefdraad in mm (in de volksmond ook wel "kleine fitting" genoemd.
|
E27 fitting
| (Elektrotechniek); De E staat voor Edison, de uitvinder van die fitting. 27 staat voor de diameter van de schroefdraad in mm (in de volksmond ook wel "grote fitting" genoemd.
|
EAC markering
| The Eurasian Conformity mark (EAC) is a certification mark to indicate products that conform to all technical regulations of the Eurasian Customs Union. It means that the EAC-marked products meet all requirements of the corresponding technical regulations and have passed all conformity assessment procedures. (3) Meer over de EAC-markering.
|
Eames vacuum brakes
| (Engels); Eames Vacuum Brakes (opgericht op 14 February 1876) was de producent van een vacuum remsysteem. Het was een remvorm die eenvoudig, efficiënt, betrouwbaar en vooral goedkoper was dan de luchtdrukrem van Westinghouse. Er was geen pomp voor nodig, het kon het volledige vermogen behouden, zelfs bij frequente stops. De vacuümrem was tot 1978 de nationale standaard in Groot-Brittannië. Meer over Eames Vacuum Brakes.
|
Ecoduct
| Een kunstwerk over een weg of spoorlijn heen, dat dient als ecologische verbinding tussen leefgebieden van planten en dieren die door deze barrière van elkaar gescheiden zijn. Meer over Ecoduct. (2)
|
Edelgas
| Een edelgas is een scheikundig element uit de edelgasgroep van het periodiek systeem. De overeenkomst van de elementen uit de edelgasgroep is de buitenste elektronenschil, die geheel gevuld is. Bijvoorbeeld de schil van helium is met de 1s²-configuratie vol en neon heeft een 1s²2s²2p6-configuratie waarmee de buitenste (tweede) schil geheel gevuld is. (3) Meer over edelgas.
|
Eendelig wissel
| Een wissel met tongbewegingen en een vast puntstuk. (2)
|
Eénleider-kruiskop
Eilandperron
| Een Eilandperron ligt ingesloten tussen twee perronsporen. (2) Zie: Het perron.
|
Eind
| (Grootspoor); uiteinde. "grote eind" of "lange eind, korte eind:" het uiteinde van de drijfstang aan de kant van respectievelijk de kruk en de kruiskop; men spreekt hier van"groot/lang"respectievelijk "kort", omdat de beweging die de drijfstang aan de kruk maakt langer/groter is, dan aan de kant van de kruiskop, waar de beweging, en daardoor de afgelegde afstanden, "kort" zijn. ook lang "end" etc. (1)
|
Eindschakelaar
| (Elektrotechniek); Een eindschakelaar is een schakelaar die bediend wordt door een bewegend object, waardoor het schakelcontact ervan wordt geactiveerd en het object stopt met bewegen. Een voorbeeld zien we bij Fleischmann wissels. Deze zijn voorzien van spoelenaandrijvingen met eindafschakeling. Zodra het bewegende anker zijn eindpositie bereikt, opent de eindschakelaar een elektrisch circuit en krijgt de spoel geen spanning meer. (3) Meer over eindschakelaar.
|
Eindstation
| (Grootspoor); station dat het eind vormt van een spoorweglijn en dus aan één of meerdere kopsporen ligt. Zie het artikel Type stations.
|
Elektriciteit
| Elektriciteit is de verzameling natuurkundige verschijnselen die te maken hebben met elektrische lading en elektrische velden en ook elektromagnetisme. (3) Meer over elektriciteit.
|
Elektrificatie
1. Het aanbrengen/monteren van bovenleiding boven een spoorbaan.
2. Het voorzien van een (rail)voertuig van continu elektrische voeding door middel van een bovenleiding of een derde rail. (3) Meer over Elektrificatie.
|
Elektrische energie
| Elektrische energie is een begrip dat gekoppeld is aan het opwekken en gebruiken van elektriciteit en wordt uitgedrukt in joule. De elektrische energie per ladingseenheid wordt ook wel de spanning genoemd. (3) Meer over Elektrische energie.
|
Elektrische locomotief
| Afkorting is "Eloc" of "E-loc". Een elektrische locomotief is een locomotief die elektriciteit als energiebron gebruikt. Bij locomotieven wordt de elektrische energie meestal aangevoerd door de bovenleiding die boven de spoorbaan hangt. Deze spanning wordt gebruikt om de elektromotoren aan te drijven. Deze elektromotoren drijven vervolgens de wielen aan. (3) Meer over E-loc.
|
Elektrische grendel
| Vergrendeling ten behoeve van de afsluiting van bepaalde spoorgedeeltes. Van deze vergrendeling wordt de stand in de beveiliging gecontroleerd: als het grendel niet in een stand ligt waarin het spoor veilig kan worden bereden, komt het toeleidende sein niet uit de stand stop.
|
Elektrische scheidingslas
| Een elektrische scheidingslas (ES-las), "isolatielas" of "lijmlas" is een verbinding tussen aansluitende spoorstaven die de spoorstaven elektrisch van elkaar isoleert. In spoorwegjargon is een "las" een verbinding tussen aansluitende spoorstaven. (3) Zie ook isolatielas. Meer over Elektrische scheidingslas.
|
Elektrische stroom
| Elektrische stroom is het transport van elektrische lading. In een elektrisch netwerk vindt dit transport voornamelijk plaats door de beweging van elektronen door geleiders en halfgeleiders onder invloed van een potentiaalverschil. Ook de beweging van ionen in een elektrolyt of een plasma veroorzaakt een elektrische stroom. (3) Meer over stroom.
|
Elektrografiet
| Elektrografiet is synthetisch gemaakt grafiet: dit wordt geproduceerd uit cokes, vermengd met teer, voorgebakken en uiteindelijk volgens het Acheson-proces onder hoge stroomsterkten omgezet in elektrografiet. (3) Meer over elektrografiet.
|
Elektrolyt
| (Ook "elektroliet"); in de elektrotechniek; de vloeistof in accu's, batterijen of elektrolytische condensatoren (Elco's). (3) Meer over elektrolyt.
|
Elektrolytische condensator
| De ELektrolytische COndensator bestaat uit een aluminium behuizing met daarin drie lagen opgerold materiaal: 1) aluminiumfolie, 2) In elektrolyt gedrenkt papier, 3) opgeruwd aluminiumfolie. Er bestaan radiale typen (waarbij de beide aansluitingen aan één zijde zitten) en axiale typen (waarbij de aansluitingen aan weerszijden zitten). Zie ook ELCO. Meer over Elektrolytische condensator.
|
Elektromagneet
| Bestaat uit een weekijzeren kern in een spoel. De kern kan vast opgesteld zijn, zoals bij een relais, maar kan ook beweegbaar zijn, zoals bij elektromagnetische wissels. Het geheel van de spoelen plus weekijzeren kern noemt men de wisselaandrijving.
|
Elektromagnetische wissel
| (bromwissel). Wissel die aangedreven wordt door het bewegen van een weekijzeren kern in een spoel. Door twee spoelen te gebruiken kan het wissel twee standen innemen. Deze elektromagneet werkt zowel op gelijkspanning als wisselspanning. Aan het wissel zijn minimaal drie draden bevestigd voor de stroomvoorziening. Eventuele extra draden zijn verbonden met inwendige schakelaars, zodat het mogelijk is om het puntstuk van de juiste spanningspolariteit te voorzien. Ook kunnen schakelaars aanwezig zijn om de spanning door de spoel te onderbreken aan het eind van de slag (eindafschakeling).
|
Elektromechanische wisselsteller
Elektromotor
Elektrotechnicus
Elektrotechniek
| Elektrotechniek is een technische discipline die zich bezighoudt met de studie en de toepassing van elektriciteit en elektromagnetische velden. Mensen die opgeleid zijn in de elektrotechniek heten elektrotechnicus, elektromonteur of elektricien. (3) Meer over elektrotechniek.
|
Elektronica
| Onder elektronica valt apparatuur zoals bijv. computers, printers, monitoren, audio- en televisieapparuur, centrales, bezetmelders, wisseldecoders, enzovoort. Ook losse componenten voor het bouwen van elektronica vallen er onder. Het gebruik van elektronica nam pas een hoge vlucht na de uitvinding van de radio. Hedendaagse elektronica verricht een grote verscheidenheid aan taken. (3) Meer over Elektronica.
|
Elektronici
Elektronicus
Elektronisch
| Elektronisch is de aanduiding voor apparatuur die werkt met schakelingen op basis van het gedrag van de vrije elektronen in geleiders en halfgeleiders. De aanduiding "elektronisch" wordt gebruikt voor alle apparatuur die werkt met halfgeleiders en microprocessors. Deze elektronische apparatuur wordt ook wel aangeduid als elektronica. (19) Meer over elektronisch.
|
Elektronisch relais
| Een elektronisch relais schakelt een spanning, zonder gebruik te maken van (schakel)contacten, (dus puur elektronisch) d.m.v. een gelijkspanning op de ingang. Zie: Halfgeleiderrelais
|
Elektronische component
| Elektronische componenten zijn onderdelen die in elektronische apparatuur worden gebruikt. We kunnen een hoofdonderscheid maken tussen actieve en passieve componenten. De actieve componenten zijn componenten met versterking, terwijl de andere componenten passieve componenten of elektrische componenten worden genoemd. (3) Meer over elektronische component.
|
Elevator
1. Engels) Lift]. Een lift is een verticaal transportsysteem bedoeld voor het vervoer van personen of goederen in gebouwen.
2. Een jakobsladder (of: opvoerband) is een vorm van een lopende band die bedoeld is om stortgoederen omhoog te transporteren. (3) Meer over jacobsladder.
|
Eloc
| Zie: Elektrische locomotief.
|
Embedded system
| Een embedded system (ook wel "ingebed systeem" of "geïntegreerd systeem") is een elektronisch systeem (hardware én software) dat is geïntegreerd in gebruiksartikelen of apparaten, met de bedoeling deze een vorm van intelligent gedrag te bezorgen. (3) Meer over embedded system.
|
Emitter
Emplacement
| (Grootspoor); een plaats aan de spoorweg waar meerdere sporen naast elkaar liggen, door wissels verbonden. (2)
|
Emplacementsporen
| Sporen op een emplacement: opstel-, reinigings-, herstel-, doorrijsporen, perronsporen enz. Een perronspoor dat uit twee perronfasen bestaat telt voor twee emplacementsporen. (2)
|
Emulsie
| (Chemie); Een emulsie (Latijn: emulgere, uitmelken) is een colloïdaal mengsel van niet-mengbare vloeistoffen die onder normale omstandigheden geen stabiel homogeen mengsel vormen. (3) Meer over emulsie.
|
Enamelverf
| Emailverf is verf die aan de lucht opdroogt tot een harde, meestal glanzende afwerklaag, die wordt gebruikt voor het coaten van oppervlakken die zich buiten in weer en wind bevinden of anderszins onderhevig zijn aan zware verwering of temperatuurschommelingen. (3) Meer over enamel verf (Engels).
|
Encoder
| (Engels); Een encoder (pulsgever of "hoekopnemer") is een elektronisch toestel met een draaibare as (of op een draaibare as gemonteerd), dat pulsen genereert als de as verdraait. Wordt o.a. toegepast bij industriële servomotoren. Er bestaan ook versies die pulsen genereren langs een translatie-as. (3) (zie ook: artikel Wat is een servomotor en Resolver.
|
Endotherme reactie
| Een endotherm proces is een natuurlijk of kunstmatig proces waarvoor energie nodig is, in de vorm van warmte. De materie die het proces ondergaat (het "systeem") neemt tijdens het verloop van het proces warmte op uit de omgeving. Voorbeelden van endotherme processen zijn het smelten van waterijs, het oplossen van kaliumchloride in water, of het proces van fotosynthese in planten. (3) Meer over endotherme reactie.
|
Energievoorziening (niet tractie)
| Alle systemen in de spoorinfrastructuur die een functie hebben in het proces van elektrische energievoorziening die niet bedoeld is voor tractiedoeleinden. Bijvoorbeeld: beveiliging, overwegen, verlichting (buiten en in gebouwen), enz. (2)
|
Energievoorziening (tractie)
| Alle systemen en constructies van de spoorweginfrastructuur die een functie hebben in het proces van transport, transformatie en distributie van elektrische energie van een aansluitpunt van het energiebedrijf naar elektrisch aangedreven treinen. (2) Meer over Energievoorziening
|
Engels
1. "Kleine Engelse:" bijnaam van de locomotieven van de serie 700 en 4300/4400, die in Engeland gebouwd waren. vgl. "Engelsman."
2. Engels wissel: kruising met ingebouwde mogelijkheid tot wisseling. "half-Engels wissel, heel Engels wissel." ook: halve en hele Engelsman. Een Engels wissel is géén kruiswissel. (1)
|
Engelsman
(Grootspoor);
1. Engels wissel.
2. "kleine Engelsman:" bijnaam voor de locomotieven van de serie 8800, die in de tweede wereldoorlog in Engeland gebouwd waren. dit waren "kleine" 3-assers. (1)
|
Engels wissel
| (Engelsman) Een Engels wissel is een constructie op een plek waar weinig ruimte is twee wissels te combineren. Een Engels wissel is ook te zien als een kruising met de mogelijkheid op het kruisende spoor over te stappen. Dit is zo'n groot voordeel dat men op een spoorwegemplacement maar weinig vaste kruisingen zal aantreffen, maar des te meer Engelse wissels. (3) Meer over Engels wissel.
|
Enkelvoudige route
| (Grootspoor); een enkelvoudige route is de aaneenschakeling van ononderbroken aan elkaar grenzende spoortakken, waarbij tussen het "van"- en het "naar"- spoor geen bediende seinen voorkomen.
|
"Entretoise"
| (België, < Fr.): steunbout. (1)
|
Epoxy
| (Chemie); Epoxide-polymeer. "Epoxy" wordt ondermeer gebruikt voor het imiteren van water op de modelbaan. (3) Meer over Epoxy.
|
Eruitlaten
| "een trein er uitlaten:" een trein uit het station laten vertrekken. (1)
|
Eruitliggen
| Ontspoort zijn, uit de rails liggen. (1)
|
Erwtenbus
| Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 1600, die een rechte schoorsteen zonder rand hadden. Die schoorsteen leek kennelijk op toen in zwang zijnde erwtenbussen (blikken waarin erwten verpakt zijn). Ook: "Rijnboog." (1)
|
ES-Link
| (Modelspoor); ES staat voor Extended S88.
|
ESD-schoenen.
| ESD-schoenen hebben schoenzolen die (hoogohmig) met aarde zijn verbonden, zodat een elektrostatische ontlading (met name in de elektronica vaak met het Engelse ESD, "electrostatic discharge", aangeduid) kan plaatsvinden. Meer over ESD.
|
Ethanol
| (Chemie); ethanol, ook wel ethylalcohol genoemd, is de bekendste en meest voorkomende alcohol, aangezien het een veelgebruikt oplosmiddel is en het de alcohol is die in alcoholische dranken zit. De molecuulformule van ethanol is C2H5OH, met als brutoformule C2H6O, waardoor het vaak wordt afgekort als EtOH. In het dagelijkse spraakgebruik is ethanol beter bekend als alcohol. (3) Meer over ethanol.
|
Ether
Etsen
| (Chemie); etsen is een oppervlaktebehandeling waarbij een oppervlak van een voorwerp met een – meestal vloeibaar – middel behandeld wordt. Hierbij treedt een chemische reactie op waarbij het oppervlak gedeeltelijk oplost. In het geval van een metaal en een zuur gaat het om een redoxreactie. (3) Meer over etsen.
|
Euro balise
Euro-schuitje
Eurostekker
| (Elektrotechniek); voor dubbel geïsoleerde lichte apparatuur die geen aarde nodig heeft is de Eurostekker (CEE 7/16) veelvoorkomend: dit is een platte stekker met alleen twee metalen pennen voor fase en nul. Deze stekker is speciaal ontworpen om in continentaal Europa in vrijwel elke contactdoos te passen, met of zonder aarde. (3) Zie ook: landenoverzicht.
|
Evenwichtsklep
| (België); omlooptoestel, dat een evenwichtstoestand van de druk in de cilinderruimtes aan de beide kanten van de zuiger bewerkstelligd. (1)
|
Excentriek
| Schijf die zich om een punt buiten haar middelpunt beweegt, in 't bijzonder als toestel om bij werktuigen een ronddraaiende beweging in een op- en neergaande te veranderen of omgekeerd; aan het excentriek is gemonteerd de "excentriekstang", die heen en weer gaat, en deze beweging aan de stoomschuiven doorgeeft. (1)
|
Exhaust
Exhauster, exhaustor
| Toestel in de rookkast, waardoor afgewerkte stoom uit de cilinders de rookkast in gaat, en daarvandaan door de schoorsteen naar buiten toe. De exhauster is recht onder de schoorsteen aangebracht, zodat de stoom direct recht omhoog naar buiten kan, en zodoende een maximale geforceerde trek bewerkstelligt. Ook: "exhaust". (1)
|
Expanderen
Expansie
| Uitzetting, uitbreiding over een grotere ruimte, en wel van stoom in de cilinder. (1)
|
Expansie-voeg
| Voeg (naad) tussen twee in elkaars verlengde liggende spoorstaven. Deze voeg dient ervoor dat de spoorstaven kunnen uitzetten en krimpen.
|
Experimenteerprint
| Experimenteerprint is een printplaat met gescheiden banen of eilanden (ook "gaatjesprint" genoemd. Deze experimenteerprint-platen zijn gemakkelijk om proefopstellingen te maken en om te experimenteren. Een experimenteerprint-plaat wordt dus gebruikt om componenten op te plaatsen (trough-hole-techniek) en te solderen. De experimenteerprint kan bestaan uit pertinax of epoxyprintplaat. (3) Meer over experimenteerprint.
|
Exploitatie
| Exploitatie is het uitbaten van bezittingen. Dit kan de ontginning van een mijn of een stuk grond zijn, het gebruik van een gebouw of een product of het uitvoeren van een lijndienst. Zie: het artikel Exploitatie. (3) Meer over exploitatie.
|
Exploitatiefase
| (Grootspoor); exploitatiefase is de tijdsspanne in de levenscyclus van een spoorlijn waarin de spoorlijn in gebruik is door vervoerders. Zie: het artikel Exploitatie. (2)
|
Exploitatiekosten
| Exploitatiekosten zijn de totale kosten voor het in bedrijf hebben en houden van een (openbare) vervoersvoorziening. (2)
|
Expres
Exprestrein
| (Elektrotechniek); er is sprake van extra lage spanning (ELV - Extra Low Voltage) als de spanning lager is als 50V wisselspanning en 120V gelijkspanning. Deze ELV is volgens de EN-50110 een veilige spanning, zonder risico op vlambogen, elektrocutie of brandwonden. (3) Meer over ELV (Engels).
|
Ezeltje
| "Ezeltje" is een bijnaam van de locomotieven van de serie NS 6700, ook genoemd "ledikantje, serre, (volks)tuintje, fornuis, priktol". Al deze bijnamen sloegen op de geringe afmetingen en vierkante vormgeving van dit type loc. (1).
|
|
|
Laatste wijziging: 23 apr 2025 10:33 (CET)
|
|
